1. Waut woat ons halpen, wan wie ons auleen feelen ooda väl Trubbels haben? (Psalm 118:5-7).

HAST du mol jedocht, daut du gaunz auleen best un daut doa kjeena es, waut die met diene Trubbels halpen deit? Väle haft daut aul soo jegonen, mau rajcht eenje von Jehova siene true Deena (1. Kjen. 19:14). Wan die daut mol soo jeit, dan denkj aun daut, waut Jehova vesproaken haft. Hee sajcht: “Ekj woa die nich veloten, die nich em Stich loten”. Soo kjenn wie em Vetruen sajen: “De Har es dee, dee mie halpt, ekj woa mie nich ferchten” (Heb. 13:5-6). Dise Wieed schreef de Apostel Paulus ojjefäa aune 61 n. Chr. aun siene Gloowesbreeda en Judäa. Daut, waut hee schreef, es sea soo aus daut, waut en Psalm 118:5-7 steit (läs).

2. Waut woa wie en disen Artikjel derchnämen, un wuarom?

² De Psalmenschriewa un uk Paulus hauden daut selfst utjefungen, daut Jehova an holp. Äwa twee Joa ea aus Paulus sienen Breef no de Hebräa schreef, haud hee biejlikj aul eenen grooten Storm oppem Mäa beläft (Apj. 27:4, 15, 20). Opp dise Reis un uk en de Joaren doaver deed Jehova veschiednet, om Paulus to halpen. Well wie mol dreeatlei seenen: Jehova holp am derch Jesus un de Enjel un derch huach aunjestalde Menschen un derch de Gloowesbreeda. Wan wie doaräwa nodenkjen, dan woa wie ons noch sechra sennen, daut Gott ons halpen woat, wan wie am doano froagen, soo aus hee daut vesproaken haft.

3. Waut docht Paulus woomäajlich, un wuarom?

³ Ojjefäa aune 56 n. Chr. fäld Paulus daut aun Help. Eene Häad dolle Menschen schlapten am utem Tempel rut un wullen am dootmoaken. Un dän näakjsten Dach, aus se Paulus ver dän Huagen Rot brochten, wieren siene Jäajna soo doll aus wille Tieren, waut am verieten wullen (Apj. 21:30-32; 22:30; 23:6-10). Woomäajlich docht Paulus dan: “Woo lang woa ekj daut noch uthoolen kjennen?”

4. Woo deed Jehova Paulus derch Jesus halpen?

⁴ Woo kjrieech Paulus Help? En de Nacht nodäm daut se Paulus faustjenomen hauden, kjeem “de Har” Jesus no am un säd: “Sie jetroost, Paulus! Soo aus du en Jerusalem fa mie Zeichnis jejäft hast, soo motst du uk en Room fa mie Zeichnis jäwen” (Apj. 23:11). Woo väl Moot mott dän daut nich jejäft haben! Jesus lowd Paulus doafäa, daut dee en Jerusalem Zeichnis jäwen deed. Un hee vespruak Paulus, daut hee jlekjlich bat de Staut Room en Italien komen wudd un doa noch mea Zeichnis jäwen wudd. Doahinja mott Paulus sikj soo secha jefeelt haben aus een Kjint opp sienen Voda siene Oarms.

5. Woo deed Jehova Paulus derch eenen Enjel halpen? (See daut Bilt oppe väaschte Sied.)

⁵ Waut fa Schwierichkjeiten haud Paulus noch? Soo bie twee Joa nodäm aus hee dän Trubbel doa en Jerusalem haud, wia hee hinjawäajes met een Schepp no Italien. Doa kjeem soon groota Storm opp, daut de Scheppmana un dee, waut doa metfuaren, dochten, daut see stoawen wudden. Oba Paulus haud nich Angst. Wuarom nich? Hee säd to de aundre opp daut Schepp: “Latste Nacht kjeem een Enjel von dän Gott, dän ekj aunjehia un deen, bie mie stonen un säd: Fercht die nich, Paulus. Du motst ver dän Kjeisa to stonen komen. Gott en siene Jnod haft die aul dee äa Läwen jeschonken, dee met die toop reisen.” Jehova haud eenen Enjel jeschekjt, waut Paulus noch eemol vespruak, daut hee jlekjlich no Room komen wudd, soo aus Jesus am ea jesajcht haud. Un krakjt soo kjeem daut rom (Apj. 27:20-25; 28:16).

6. Waut vonne Wieed von Jesus kjennen ons väl Moot jäwen, un wuarom?

⁶ Woo kjrie wie Help? Soo aus bie Paulus woat Jesus ons uk halpen. Biejlikj vespruak Jesus aul dee, waut am nofoljen: “Ekj sie emma bie junt, batem Enj von de Welt” (Mat. 28:20). Jesus siene Wieed kjennen ons väl Moot jäwen. Wuarom? Wiels wie uk eenjemol schwoare Doag haben. Wan doa biejlikj wäa  stoaft, waut wie väl jeräakjent haben, dan sent wie woomäajlich nich bloos een poa Doag truarich, oba joarenlank. Aundre motten doamet foadich woaren, daut dee ella jeworden sent. Un wada aundre haben schwoare Doag, wäajen dee narfenkrank sent. Oba wie jäwen nich opp, wiels wie weeten, daut Jesus “emma bie [ons]” es, soogoa en de gaunz schwanste Doag (Mat. 11:28-30).

7. Woo halpt Jehova ons vondoag dän Dach, soo aus Openboarunk 14:6 wiest?

⁷ Gott sien Wuat wiest ons, daut Jehova ons uk derch de Enjel halpen deit (Heb. 1:7, 14). De Enjel stonen ons biejlikj bie, wan wie “aule Velkja, Raussen, Stam un Sproaken” prädjen un dee “daut Evangelium von Gott sien Rikj” brinjen (läs Openboarunk 14:6; Mat. 24:13-14).

8. Woo holp Jehova Paulus derch eenen Kommandaunt?

⁸ Woo kjrieech Paulus Help? Aune 56 n. Chr. haud Jesus to Paulus jesajcht, daut dee wudd no Room komen. Oba eenje Juden en Jerusalem hauden jeplont, Paulus omtobrinjen. Aus de reemischa Kommandaunt Klaudius Liesias daut enwort, deed hee waut, om Paulus to raden. Hee schekjt Paulus fuaz met een deel Soldoten toop von Jerusalem no Cäsarea, waut ojjefäa 105 Kilomeeta (65 Miel) tofoot wia. Doa säd de reemischa Harscha Felix, daut se Paulus sullen “en Herodes sien Rechthus” hoolen. Doa kunnen de Juden Paulus nuscht aundoonen (Apj. 23:12-35).

9. Woo kjrieech Paulus von dän Harscha Festus Help?

⁹ Twee Joa lota wia Paulus noch emma en Cäsarea faust. Nu deed nich mea Felix harschen, oba Festus. De Juden wullen haben, daut Festus Paulus no Jerusalem schekjen sull toom dän doa rechten. Oba Festus deed daut nich. Veleicht wist dee, daut de Juden “plonden dan Hinjawäajes opp de Lua to ligjen, am doottomoaken” (Apj. 24:27–25:5).

10. Waut deed de Harscha Festus, aus Paulus fruach, aus hee nom Kjeisa gonen kunn?

¹⁰ Lota deeden se Paulus en Cäsarea rechten. “Festus wull de Juden jieren een Jefaulen doonen un fruach Paulus auf hee wudd wellich sennen no Jerusalem to komen un doa von am . . . jerecht woaren”. Paulus wist, daut se am en Jerusalem meist secha wudden ombrinjen. Oba hee wist uk, waut hee doonen kunn, om sien Läwen to raden un jlekjlich no Room to komen un doa met sienen Deenst wiedatomoaken. Doawäajen säd hee: “Ekj woa nom Kjeisa gonen!” Nodäm daut Festus met siene Rotjäwasch jerät haud, säd hee to Paulus: “Wust du dän Kjeisa seenen? Dan saust du nom Kjeisa gonen.” Opp dise Wajch wudden Paulus siene Jäajna am nuscht doonen kjennen. Dee wudd boolt en Room sennen, wua de Juden am nich wudden kjennen dootmoaken (Apj. 25:6-12).

11. Waut vonne Wieed ut Jesaja jeewen Paulus woomäajlich Moot?

¹¹ Aus Paulus doano luad, daut se am no Italien schekjten, docht hee woomäajlich äwa dän Profeet Jesaja siene Wieed no. Jehova haud dän loten eene Woarnunk oppschriewen fa aul dee, waut sikj jäajen am stalden. Doa säd daut: “Moakt eenen weisen Plon, oba dee woat nich utkomen; sajcht waut jie doonen kjennen, oba daut woat nich utkomen, wiels Gott es met ons”! (Jes. 8:10). Paulus wist, daut Gott am halpen wudd, un daut mott am  väl Moot jejäft haben fa daut, waut lota noch komen wudd.

12. Woo behaundeld Julius Paulus, un waut wort Paulus secha en?

¹² Aune 58 n. Chr. reisd Paulus loos no Italien. Wäajen Paulus noch emma faustjenomen wia, wia een reemischa Soldotenväastona äwa am aunjestalt, waut Julius heet. Nu haud dee de Macht äwa Paulus. Wudd dee dän goot ooda schlajcht behaundlen? Daut wees sikj dän näakjsten Dach ut, aus daut Schepp no de Kaunt kjeem. “Julius wia Paulus frintlich jesonnen un leet am no siene Frind gonen”. Lota deed Julius noch väl mea fa Paulus. Waut wia daut? De Soldoten wullen aule Faustjenomne ombrinjen, waut opp daut Schepp wieren, oba Julius leet daut nich. Wuarom nich? Wiels hee “wull Paulus daut Läwen raden”. Secha wort Paulus daut en, daut Jehova disen leeftoljen Soldotenväastona brukt toom am halpen un beschitzen (Apj. 27:1-3, 42-44).

13. Waut kaun Jehova met huach aunjestalde Menschen doonen?

¹³ Woo kjrie wie Help? Jehova kaun sienen stoakjen heiljen Jeist brucken, daut huach aunjestalde Menschen daut doonen, waut hee haben well. De Kjennich Salomo schreef je: “De HAR haft dän Kjennich sien Hoat en de Haunt, un soo aus een Wotastroom lenkjt hee daut krakjt doahan wua hee well” (Spr. 21:1). Waut meent daut? De Menschen kjennen eenen Growen moaken, daut daut Wota von eenen Riefa doahan schält, wua an daut verem pauss kjemt. Biejlikj soo kaun Jehova sienen Jeist brucken, daut de Harscha soo denkjen, aus hee daut haben well. Un dan moaken dee soone Entscheidungen, waut Gott siene Deena togood kjemt (see uk Esra 7:21, 25-26).

14. Fa wäm kjenn wie bäden, soo aus Aposteljeschicht 12:5 wiest?

¹⁴ Waut kjenn wie doonen? Wie kjennen “fa de Kjennichs un aule dee huach aunjestalt sent” bäden, wan dee waut entscheiden, waut met onsen Gloowen un met onsen Deenst to doonen haft (1. Tim. 2:1-2; Neh. 1:11). Un krakjt soo aus de Christen ieeschtemma bäd wie uk sea fa de Breeda un Sestren, waut enjestopt sent (läs Aposteljeschicht 12:5; Heb. 13:3). Wie kjennen uk fa de Jefenkjniswoaka bäden, waut äwa onse Breeda un Sestren aunjestalt sent. Wie kjennen Jehova doarom prachren, daut dee dise Woaka bat doa brinjt, de faustjenomne Gloowesbreeda “frintlich jesonnen” to sennen, soo aus Julius wia.

15-16. Woo holp Jehova Paulus derch Aristarch un Lukas?

¹⁵ Woo kjrieech Paulus Help? Oppe Reis no Room holp Jehova Paulus emma wada derch de Gloowesbreeda. Well wie mol een poa Biespels seenen.

¹⁶ Twee goode Frind von Paulus, Aristarch un Lukas, worden sikj eenich, met dän toop no Room to reisen. * De Schreft sajcht nich, daut Jesus an vesproaken haud, daut dee wudden jlekjlich no Room komen. Dee saden mau rajcht äa Läwen opp Spell, aus dee sikj opp dise jefäadelje Reis jeewen. Oba dee deeden daut, om Paulus to halpen. Un mau lota wort an jesajcht, daut see wudden läwen bliewen. Secha bäd Paulus un dankt Jehova, aus Aristarch un Lukas en Cäsarea oppem Schepp noppkjeemen, wiels hee wist, daut dise äwanämende Gloowesbreeda am eene groote Help sennen wudden (Apj. 27:1-2, 20-25).

17. Woo holp Jehova Paulus derch siene Gloowesbreeda?

¹⁷ Paulus kjrieech opp siene Reis mieremol Help von de Gloowesbreeda. Aus daut Schepp biejlikj en Sidon stellhilt, leet Julius Paulus “no siene Frind gonen, daut dee am vesorjen kunnen”. Un en de Staut Puteoli wieren Breeda, waut Paulus un siene Frind “enlooden, säwen Doag bie an to bliewen”. De Breeda kjemmaden sikj om Paulus un om siene Frind, un Paulus vetald dee secha scheene Erfoarungen, waut dee Moot jeewen (see uk Apj. 15:2-3). Un no dise scheene Tiet reisden see dan wieda (Apj. 27:3; 28:13-14).

18. Wuarom wia Paulus wada mootich un dankt Gott?

¹⁸ Aus Paulus opptoo no Room jinkj, docht hee secha aun daut, waut hee dree Joa trigj aun de Vesaumlunk doa jeschräwen haud. En sienen Breef stunt: “Ekj [hab] aul väl Joaren daut velangen . . ., junt to seenen” (Reem. 15:23). Oba hee  wudd kjeenmol jedocht haben, daut hee doa aus Jefangna wudd hankomen. Secha jeef Paulus daut sea väl Moot, daut de Breeda von Room am entjäajen jekomen wieren toom am bejreessen! “Aus Paulus dee sach, dankt hee Gott un wia wada mootich” (Apj. 28:15). Wuarom deed Paulus daut? Wiels hee wist, daut Jehova am derch dise Breeda halpen deed.

19. Woo kaun Jehova ons brucken toom soone halpen, waut daut schwoa haben, soo aus 1. Petrus 4:10 sajcht?

¹⁹ Waut kjenn wie doonen? Jeft daut doa en june Vesaumlunk Breeda ooda Sestren, waut daut schwoa haben, wiels dee krank sent ooda aundre Trubbels haben? Ooda veleicht es doa wäa jestorwen, dän dee väl jeräakjent haben. Wan wie daut enwoaren, daut et wäm nich scheen jeit, dan kjenn wie Jehova no Help froagen, daut wie waut fa dänjanjen doonen kjennen ooda dän waut feinet sajen. Daut kaun dän Brooda ooda de Sesta krakjt dän Moot jäwen, waut dän fält (läs 1. Petrus 4:10). * Deejanje, waut wie halpen, kjennen sikj dan gaunz secha sennen, daut Jehova sien Wuat helt. Hee vespruak je: “Ekj woa die nich veloten, die nich em Stich loten.” Wudd daut nich sea scheen sennen?

20. Wuarom kjenn wie sajen: “De Har es dee, dee mie halpt”?

²⁰ Woomäajlich hab wie uk een deel Trubbels, soo aus Paulus un siene Frind. Oba wie kjennen mootich sennen, wiels wie weeten, daut Jehova met ons es. Hee halpt ons derch Jesus un derch de Enjel. Un wan daut sien Wellen es, dan kaun hee ons uk derch huach aunjestalde Menschen halpen. Un foaken brukt Jehova uk sienen heiljen Jeist, daut de Gloowesbreeda ons halpen. Daut hab wie secha aul selfst beläft. Doawäajen kjenn wie krakjt soo aus Paulus sajen: “De Har es dee, dee mie halpt, ekj woa mie nich ferchten. Waut kaun een Mensch mie aundoonen?” (Heb. 13:6).