Skip to content

Skip to table of contents

CIBALO CAKWIIYA 46

Amube Basicamba Jehova Mugwasyi Wanu

Amube Basicamba Jehova Mugwasyi Wanu

“Ziyume zitete, tandikakusiyi pe alimwi tandikakulekelezyi pe.”—HEB. 13:5.

LWIIMBO 55 Mutabayoowi Pe!

IZILI MUCIBALO *

1. Mbuti mbotukonzya kujana luumbulizyo ciindi notulimvwa kuti tatujisi mugwasyi kutegwa tuliyumye mumapenzi? (Intembauzyo 118:5-7)

SENA kuli nomwakalimvwa kale kuti tamujisi wakumugwasya kutegwa muliyumye mupenzi limwi? Banji bakalimvwa kale oobo, kubikkilizya ababelesi ba Jehova ibasyomeka. (1Bam. 19:14) Ikuti naa andinywe mwalimvwa boobu, amuyeeye cisyomezyo ca Jehova eeci: “Ziyume zitete, tandikakusiyi pe alimwi tandikakulekelezyi pe.” Aboobo cakusinizya tulakonzya kwaamba kuti: “Jehova ngomugwasyi wangu; tandikooyoowa pe.” (Heb. 13:5, 6) Mwaapostolo Paulo nguwakalemba majwi aaya kubasyominyina ibakali kukkala mu Judaya mu 61 C.E. Majwi aakwe atuyeezya twaambo tulembedwe kulugwalo lwa Intembauzyo 118:5-7.—Amubale.

2. Ncinzi ncotutiilange-lange mucibalo eeci, alimwi nkaambo nzi?

2 Mbubwenya mbuli sintembauzyo, Paulo wakalizyi kwiinda muzintu zyakamucitikila kuti Jehova wakali mugwasyi wakwe. Mucikozyanyo, kakucili myaka iinda kuli yobilo katanalemba lugwalo oolu kubana Hebrayo, Paulo wakapanga lweendo lukatazya kapati mulwizi imwakali guwo pati. (Mil. 27:4, 15, 20) Mulweendo loonse oolo alimwi akuciindi cakasololela kulindulo, Jehova wakatondezya kuti Mugwasyi wa Paulo munzila ziindene-indene. Tulalanga-langa nzila zyotatwe. Jehova wakamugwasya kwiinda muli Jesu abangelo, bantu ibakali mubweendelezi alimwi abasyominyina. Kulanga-langa zintu eezyi zyakacitika mubuumi bwa Paulo kulayumya lusyomo ndotujisi mucisyomezyo ca Leza cakuti uyakwiingula mipailo yesu yakulomba lugwasyo.

LUGWASYO KUZWA KULI JESU ABANGELO

3. Ncinzi Paulo ncaakali kulibuzya, alimwi nkaambo nzi?

3 Paulo wakali kuyandika lugwasyo. Kuma 56 C.E., nkamu yabantu yakamujata akumukwelela anze aatempele mu Jerusalemu alimwi akusola kumujaya. Buzuba bwakatobela, ciindi Paulo naakatolwa ku Nkuta Mpati Yaba Juda, kwakasyeede buyo aasyoonto kuti ajaigwe abasinkondonyina. (Mil. 21:30-32; 22:30; 23:6-10) Aciindi eeco Paulo weelede kuti wakali kulibuzya kuti, ‘Ino ndilaliyumya kwaciindi cilamfwu buti kukupenzyegwa ooku?’

4. Mbuti Jehova mbwaakamugwasya Paulo kwiinda muli Jesu?

4 Ndugwasyo nzi ndwaakatambula Paulo? Busiku Paulo mbwaakajatwa, “Mwami” Jesu wakaima munsi lyakwe akwaamba kuti: “Koba acamba! Nkaambo mbubonya mbooli kupa bumboni cakulomya mu Jerusalemu, weelede kuyoopa bumboni mbubonya akwalo ku Roma.” (Mil. 23:11) Eelo kaka cisyomezyo eeco cakamukulwaizya kapati Paulo! Jesu wakamulumbaizya Paulo kubumboni mbwaakapa mu Jerusalemu. Kuyungizya waawo, wakasyomezya kuti Paulo uyoosika kabotu-kabotu ku Roma, ooko nkwaakali kuyoopa bumboni buyungizyidwe. Naakapegwa cisyomezyo eeco, Paulo wakakkalwa moyo mbubonya mbuli mwana uujatilidwe abausyi.

Ciindi bwato nobwabbubbulwa aguwo pati mulwizi, mungelo waambila Paulo kuti boonse ibali mubwato balafwutuka (Amubone muncali 5)

5. Mbuti Jehova mbwaakamugwasya Paulo kwiinda mumungelo? (Amubone cifwanikiso icili aacivwumbyo.)

5 Ino mbuyumuyumu nzi bumbi mbwaakajana Paulo? Nokwakainda myaka iitandila kuli yobilo kuzwa nozyakacitika zintu eezyo mu Jerusalemu, Paulo wakali mubwato kuunka ku Italiya ciindi bwato nobwakabbubbulwa aguwo pati cakuti basikweenzya bwato abaabo ibakali mumo bakayeeya kuti balafwa. Pele Paulo kunyina naakayoowa. Nkaambo nzi? Wakaambila baabo ibakali mubwato kuti: “Sunu masiku mungelo wa Leza simalelaangu alimwi ngondibelekela mulimo uusetekene walisikide akwiima munsi-munsi andime, kaamba kuti, ‘Utayoowi pe, Paulo. Uleelede kuyakwiima kumbele lya Kaisara, alimwi swiilila, Leza wakupa boonse aabo mbomuli limwi mubwato.’” Jehova wakabelesya mungelo kwiinduluka cisyomezyo eeco ncaakapede Paulo musyule kwiinda muli Jesu. Alimwi ncobeni, Paulo wakasika ku Roma.—Mil. 27:20-25; 28:16.

6. Ncisyomezyo nzi ncaakapa Jesu icikonzya kutuyumya, alimwi nkaambo nzi?

6 Ndugwasyo nzi ndotutambula? Jesu unootugwasya mbubonya mbwaakamugwasya Paulo. Mucikozyanyo, Jesu usyomezya baabo boonse ibamutobela kuti: “Ndilaandinywe mazuba oonse mane kusikila kumamanino aabweende bwazintu.” (Mt. 28:20) Majwi aa Jesu alatuyumya. Nkaambo nzi? Nkaambo kakuti zimwi ziindi cilatukatazya kuliyumya. Mucikozyanyo, ciindi notwafwidwa muyandwa wesu, tuba mubuumba ikutali buyo mazuba masyoonto pele ambweni buya kwamyaka minji. Ibamwi zimwi ziindi balapenga akaambo kakucembaala. Alimwi buya bambi mazuba aamwi balatyompwa. Nokuba boobo, tulajana nguzu zyakuzumanana kuliyumya akaambo kakuti tulizyi kuti Jesu ulaandiswe “mazuba oonse,kubikkilizya amazuba mabi kapati aamubuumi bwesu.—Mt. 11:28-30.

Bangelo balatupa lugwasyo abusolozi ciindi notukambauka (Amubone muncali 7)

7. Kweelana alugwalo lwa Ciyubunuzyo 14:6, mbuti Jehova mbwatugwasya mazuba aano?

7 IJwi lya Leza litusyomezya kuti Jehova uyootugwasya kwiinda mubangelo bakwe. (Heb. 1:7, 14) Mucikozyanyo, bangelo balatugwasya akutusololela ciindi notukambauka “makani mabotu aa Bwami” kubantu bazwa “kumasi oonse, kumisyobo yoonse, kumilaka yoonse.”—Mt. 24:13, 14; amubale Ciyubunuzyo 14:6.

LUGWASYO KUZWA KUBEENDELEZI

8. Mbuti Jehova mbwaakamugwasya Paulo kwiinda mukubelesya mweendelezi wabasikalumamba?

8 Ndugwasyo nzi ndwaakatambula Paulo? Mu 56 C.E., Jesu wakasyomezyede Paulo kuti uyoosika ku Roma. Nokuba boobo, ba Juda bamwi mu Jerusalemu bakakanza kumuyubilila Paulo kutegwa bamujaye. Ciindi mweendelezi wabasikalumamba muna Roma Kilaudiyo Lusiya naakazyiba makanze aabo, wakamugwasya Paulo. Cakufwambaana, Kilaudiyo wakaambila Paulo kuti aunke ku Kaisareya, imusinzo uulampa makkilomita aali 105 kuzwa ku Jerusalemu, kakwabilidwe abasikalumamba banji. Ku Kaisareya, Mweendelezi Felike wakalailila kuti Paulo “alindililwe muŋanda yabwami ya Heroda.” Ba Juda ibakali kuyanda kumujaya Paulo tiibakali kukonzya kusika oomo mbwaakabede.—Mil. 23:12-35.

9. Mbuti Mweendelezi Fesito mbwaakamugwasya Paulo?

9 Nokwakainda myaka yobilo, mu 58 C.E., Paulo wakacili muntolongo ku Kaisareya. Felike wakalidwa cuuno amweendelezi Fesito. Lino ba Juda bakakombelezya Fesito kuti Paulo aunke ku Jerusalemu kuyoobetekwa, pele Fesito wakakaka. Ambweni mweendelezi ooyu wakalizyi kuti ba Juda aaba “bakapangene kuti bamuyubilile Paulo akumujaya munzila.”—Mil. 24:27–25:5.

10. Ncinzi Mweendelezi Fesito ncaakacita ciindi Paulo naakalomba kuti akabetekwe a Kaisara?

10 Mukuya kwaciindi, Paulo wakabetekwa mu Kaisareya. Mbwaanga Fesito wakali kuyanda “kukkomaninwa aba Juda,” wakabuzya Paulo kuti: “Sena uyanda kuunka ku Jerusalemu kuyoobetekelwa nkuko kumbele lyangu kujatikizya makani aaya?” Paulo wakalizyi kuti ku Jerusalemu, ba Juda bakali kulangilwa kuyoomujaya. Alimwi wakalizyi ncaakeelede kucita kutegwa alikwabilile, akasike ku Roma alimwi akuyoozumanana kukambauka. Wakaamba kuti: “Mulandu ooyu ndilomba kuutola kuli Kaisara!” Mpoonya naakamana kwaambaula ankamu yabasikupa lulayo, Fesito wakaamba kuti: “Mbwaanga walomba kutola mulandu wako kuli Kaisara; kuli Kaisara nkotuunke.” Kusala kabotu nkwaakacita Fesito kwakapa kuti Paulo akwabililwe kuli basinkondonyina. Kalitanalampa, Paulo wakali kuyoosika ku Roma, ikulamfwu kapati aba Juda ibakali kuyanda kumujaya.—Mil. 25:6-12.

11. Ino majwi nzi aakulwaizya ngaakaamba Isaya aayo ngaakayeeya Paulo?

11 Ciindi Paulo naakali kulindila kuti atalike lweendo lwakwe ku Italiya, kweelede kuti wakaayeeya majwi aakucenjezya, aayo musinsimi Isaya ngaakasololelwa amuuya kuti aambile baabo ibakali kukazya Jehova aakuti: “Amukanze, pele makanze aanu alajaigwa! Amwaambe kufwumbwa ncomuyanda, pele tacikoozwidilila pe, nkaambo Leza ulaandiswe!” (Is. 8:10) Paulo wakalizyi kuti Leza wakali kuyoomugwasya, alimwi eeci ceelede kuti cakamuyumya kulwana masunko aakumbele.

Mbubwenya mbwaakali kucita kaindi, mazuba aano Jehova ulakonzya kupa bantu bali mubweendelezi kukwabilila babelesi bakwe (Amubone muncali 12)

12. Ino Juliyo wakamweendelezya buti Paulo, alimwi ncinzi Paulo ncaakazyiba?

12 Paulo wakatalika lweendo lwakwe kuunka ku Italiya. Mbwaanga wakali mwaange, wakali kweendelezyegwa asikalumamba muna Roma Juliyo. Kuzwa ciindi eeco, Juliyo wakalijisi nguzu zyakumuyumizyila buumi Paulo naa pe. Mbuti mbwaakazibelesya nguzu eezyo? Buzuba bwakatobela nobakasika kunkomwe, “Juliyo wakafwida Paulo luzyalo, aboobo wakamuzumizya kuunka kuyoobona beenzinyina.” Kumbele, Juliyo mane wakamufwutula Paulo. Munzila nzi? Ciindi bwato bwabo nobwakanyonyooka, basikalumamba bakali kuyanda kubajaya baange boonse ibakali mubwato kutegwa batatiji, pele Juliyo wakabakasya. Nkaambo nzi? “Wakali kuyanda kuti amufwutule Paulo.” Ambweni Paulo wakazyiba kuti Jehova wakali kubelesya sikalumamba ooyu siluzyalo kutegwa amugwasye akumukwabilila.—Mil. 27:1-3, 42-44.

Amubone muncali 13

13. Mbuti Jehova mbwakonzya kubabelesya bantu bali mubweendelezi?

13 Ndugwasyo nzi ndotutambula? Kuti kaceendelana amakanze aakwe, Jehova ulakonzya kubelesya muuya wakwe uusalala kupa bantu bali mubweendelezi kucita ncayanda. Amubone ncaakalemba Mwami Solomoni naakati: “Moyo wamwami uli mbuli tulonga twamaanzi mujanza lya Jehova. Ulaunyona kufwumbwa nkwayanda kuti utozye.” (Tus. 21:1) Ino kasimpi aaka kaamba nzi? Bantu balakonzya kusya mugelo akunyona maanzi aali mukalonga kutegwa atozye kooko nkobayanda. Mbubwenya buyo, awalo Jehova ulakonzya kubelesya muuya wakwe kunyona mizeezo yabeendelezi kutegwa bacite zintu kweelana amakanze aakwe. Kuti eeco cacitika, bantu bali mubweendelezi balakulwaizyigwa kusala zintu zigwasya bantu ba Leza.—Amweezyanisye Ezara 7:21, 25, 26.

14. Kweelana alugwalo lwa Milimo 12:5, mbaani mbotukonzya kupailila?

14 Ncinzi ncotukonzya kucita? Tulakonzya kupaila “kujatikizya bami abaabo boonse ibali muzyuuno zyabweendelezi” kapati ciindi bantu aaba, nobayanda kusala makani aajatikizya buumi bwesu amulimo wakukambauka. (1Tim. 2:1, 2; Neh. 1:11) Mbubwenya mbobakali kucita Banakristo bamumwaanda wamyaka wakusaanguna, andiswe tulakonzya kubapailila camoyo woonse bakwesu abacizyi ibali muntolongo. (Amubale Milimo 12:5; Heb. 13:3) Kuyungizya waawo, tulakonzya kubapailila abalo balindizi bantolongo ibalanganya bakwesu abacizyi aaba. Tulakonzya kumulomba Jehova kuti ayendelezye mizeezo yabantu bali boobu kutegwa bacite mbuli Juliyo alimwi akubalanganya ‘caluzyalo’ basyomima ibali muntolongo.—Mil. 27:3.

LUGWASYO KUZWA KUBASYOMIMA

15-16. Mbuti Jehova mbwaakamugwasya Paulo kwiinda mukubelesya Arisitarko a Luka?

15 Ndugwasyo nzi ndwaakatambula Paulo? Naakali mulweendo kuunka ku Roma, ciindi aciindi Paulo wakatambula lugwasyo kuzwa kuli Jehova kwiinda mubasyominyina. Atulange-lange zikozyanyo zimwi.

16 Balongwe ba Paulo basyomeka bobilo, nkokuti Arisitarko a Luka, bakamusangana mulweendo lwakwe lwakuunka ku Roma. * Bakalilyaabide kubikka buumi bwabo muntenda kutegwa kabali antoomwe a Paulo, nokuba kuti balo tiibakasyomezyegwa cacigaminina a Jesu kuti bayoosika ku Roma. Pele kumbele ciindi nobakaambilwa kuti balafwutuka kuguwo pati ilyakali kubbubbula, ndendilyo nobakazyiba kuti bayoosika kabotu-kabotu nkobakali kuunka. Aboobo ciindi Arisitarko a Luka nobakatanta bwato ku Kaisareya, kweelede kuti Paulo wakapaila kuzwa ansi aamoyo kulumba Jehova kulugwasyo ndwaakamupa kwiinda mubasyominyina bobilo aaba basicamba.—Mil. 27:1, 2, 20-25.

17. Mbuti Jehova mbwaakamugwasya Paulo kwiinda mukubelesya basyominyina?

17 Mulweendo lwakwe, ziindi zinji Paulo wakali kugwasyigwa abasyominyina. Mucikozyanyo, nobakasika kucito cadolopo lya Sidoni, Juliyo wakamuzumizya Paulo “kuunka kuyoobona beenzinyina kutegwa bakamulanganye.” Kumbele, mudolopo lya Putiyolo, Paulo abeenzinyina ‘bakajana bakwesu alimwi bakabakombelezya kuti bakkale ambabo kwamazuba aali ciloba.’ Ciindi Banakristo bamumasena aaya nobakali kulanganya nzyaakali kuyandika Paulo abeenzinyina, cakutadooneka Paulo wakabakkomanisya kapati bakwesu aabo ibakabatambula kwiinda mukubaambila zyakuluula zikulwaizya. (Amweezyanisye Milimo 15:2, 3.) Nobakamana kukulwaizyanya, Paulo abeenzinyina bakazumanana alweendo lwabo.—Mil. 27:3; 28:13, 14.

Mbubwenya mbuli Paulo, tulatambula lugwasyo lwa Jehova kwiinda mubasyomima (Amubone muncali 18)

18. Ncinzi cakapa Paulo kulumba Leza akuyumizyigwa?

18 Ciindi Paulo naakali afwaafwi kusika ku Roma, kweelede kuti wakaayeeya majwi ngaakalembela mbungano yamudolopo eeli myaka yotatwe musyule aakuti: “Kwamyaka minji ndalikuyandisisya kuboola kulindinywe.” (Rom. 15:23) Nokuba boobo, kunyina naakali kuyeeyela kuti uyoosika kali mwaange. Eelo kaka wakakulwaizyigwa ciindi naakabona bakwesu bamu Roma kabamulindila munzila kutegwa bamwaanzye! “Mbwaakababonena buyo, Paulo wakalumba Leza akuyumizyigwa.” (Mil. 28:15) Amubone kuti Paulo wakalumba Leza akaambo kabakwesu mbaakajana. Nkaambo nzi? Nkaambo alimwi Paulo wakazyiba kuti Jehova wakali kumugwasya kwiinda mukubelesya basyominyina.

Amubone muncali 19

19. Kweelana alugwalo lwa 1 Petro 4:10, mbuti Jehova mbwakonzya kutubelesya kugwasya bantu bayandika lugwasyo?

19 Ncinzi ncotukonzya kucita? Sena kuli bakwesu naa bacizyi mumbungano yanu ibapenga akaambo kakuciswa naa ibajisi mapenzi aambi buyo? Ambweni bakafwidwa bayandwa babo. Ikuti twazyiba kuti kuli muntu umwi uuyandika lugwasyo, tulakonzya kumulomba Jehova kuti atugwasye kwaamba naa kucita cimwi cintu caluzyalo. Majwi eesu alimwi azintu nzyotukonzya kumucitila mukwesu naa mucizyi ooyo ambweni nzyezikonzya kumukulwaizya. (Amubale 1 Petro 4:10.) * Aabo mbotugwasya balakonzya kuba alusyomo mucisyomezyo ca Jehova eeci cakuti, “Ziyume zitete, tandikakusiyi pe alimwi tandikakulekelezyi pe.” Sena eeci inga tiicamukkomanisya?

20. Nkaambo nzi ncotukonzya kwaamba cakusinizya kuti: “Jehova ngomugwasyi wangu”?

20 Mbubwenya mbuli Paulo abeenzinyina, andiswe tulakonzya kujana mapenzi aali mbuli guwo pati. Pele tulakonzya kuyumizyigwa nkaambo Jehova ulaandiswe. Ulatupa lugwasyo kwiinda muli Jesu abangelo. Alimwi kuti kaceendelana amakanze aakwe, Jehova ulakonzya kutugwasya kwiinda mukubelesya bantu bali mubweendelezi. Mbubwenya bunji bwesu mbotwakalibonena kale, Jehova ulaubelesya muuya wakwe uusalala kukulwaizya myoyo yababelesi bakwe kugwasya Banakristonyina. Aboobo mbubwenya mbuli Paulo, tulijisi twaambo itweelede kutupa kwaamba kuti: “Jehova ngomugwasyi wangu; tandikooyoowa pe. Ino muntu inga wandityani?”—Heb. 13:6.

LWIIMBO 38 Uyoomuyumya

^ munc. 5 Cibalo eeci cilabandika nzila zyotatwe Jehova mbwaakamugwasya mwaapostolo Paulo kuliyumya mubukkale bukatazya. Kulanga-langa Jehova mbwaakatondezya kale kuti Mugwasyi, kuyooyumya lusyomo ndotujisi lwakuti Jehova uyootugwasya kuliyumya mumakatazyo manji aamubuumi naaba mazuba aano.

^ munc. 16 Arisitarko a Luka bakali kale basilweendonyina a Paulo. Baalumi aaba basyomeka bakazumanana kuba antoomwe a Paulo ciindi naakaangidwe mu Roma.—Mil. 16:10-12; 20:4; Kol. 4:10, 14.