Ajawule pa ndandanda

Ajawule pa ndandanda wa yindu

NGANI JAKULIJIGANYA 46

Alimbe Mtima Pakuŵa Yehofa Chachakamuchisya

Alimbe Mtima Pakuŵa Yehofa Chachakamuchisya

“Ngasinamleka kapena kumjasa kose.”—AHEB. 13:5.

NYIMBO NA. 55 Mkasimwajogopa!

YACHITULIJIGANYE *

1. Ana chichi champaka chitukamuchisye patukusimana ni yakusawusya? (Salimo 118:5-7)

ANA pakwete palipikene kuti pangali jwalijose jwampaka ŵakamuchisye kumalana ni yakusawusya yawo? Ŵajinji pakwete palipikene myoyo, atamose ŵakutumichila ŵa Yehofa ŵene. (1 Ayi. 19:14) Naga yeleyi ni yayikusiyatendechela wawojo, akusosekwa akumbuchileje yiŵasasile Yehofa kuti, “Ngasinamleka kapena kumjasa kose.” Myoyo, mpaka tuŵechete mwakulimba mtima kuti, “Ambuje ni ŵakungamuchisya ŵangu, ngasindenda woga.” (Aheb. 13:5, 6) Paulo ŵalembele maloŵe gelega Aklistu ŵachihebeli ŵaŵatamaga ku Yudeya cha mma 61 C.E. Maloŵe gelega gakutukumbusya yaŵalembile jwamasalimo pa Salimo 118:5-7.—Aŵalanje.

2. Ana chitulijiganye chichi munganiji? Ligongo chichi tukusosekwa kulijiganya yeleyi?

2 Mwakamulana ni yaŵaŵechete jwamasalimo, nombenajo Paulo jwamanyililaga kuti Yehofa akusamkamuchisyaga. Mwachisyasyo, pali papite yaka yiŵili Paulo mkanalembe chikalata chakwawula kwa Ahebeli, jwalakwe jwajesile ulendo wapanyasa waŵasimene ni chimbungo chamachili mnope. (Mase. 27:4, 15, 20) Pandaŵi jaŵaliji paulendowu soni mkananyakuche, Paulo jwayiwonaga kuti Yehofa akusamkamuchisya mmatala gejinji. Kwende tulole muŵatendele Yehofa yeleyi. Yehofa ŵamkamuchisye Paulo kupitala mwa Yesu soni malayika. Ŵamkamuchisyesoni kupitila mwa ŵandu ŵaŵakwete maudindo m’boma soni kupitila mwa ŵakulupilila achimjakwe. Kulola yindu yayamtendechele Pauloyi mpaka kutukamuchisye kukulupilila kuti Mlungu chachitukamuchisya patusimene ni yakusawusya.

CHIKAMUCHISYO CHAKUTYOCHELA KWA YESU SONI MALAYIKA

3. Ana komboleka kuti Paulo ŵaliwusyaga kuti uli? Ligongo chichi ŵaliwusyaga yeleyi?

3 Paulo jwasosekwaga chikamuchisyo. Ligongo chichi? Cha mma 56 C.E., gulu ja ŵandu jamwutile Paulo kusa kwa nyumba jakupopelela ku Yelusalemu ni chakulinga chakuti amwulaje. Kundaŵi kwakwe, Paulo ŵamjigalile ku luŵala lwamagambo soni kweleko adani ŵakwe ŵasigele panandi kumwulaga. (Mase. 21:30-32; 22:30; 23:6-10) Komboleka kuti Paulo ŵaliwusyaga kuti, ‘Ana chinayipilile yeleyi mpaka chakachi?’

4. Ana Yehofa ŵamkamuchisye chamtuli Paulo kupitila mwa Yesu?

4 Ana Paulo jwapatile chikamuchisyo chamtuli? Chilo cha lisiku lyele Paulo jwataŵidwe, “Ambuje” Yesu ŵajimi pambali pakwe ni kumsalila kuti, “Mkasijogopa. Mpela mumundendele umboni akuno ku Yelusalemu, soni mkandendele umboni ku Loma.” (Mase. 23:11) Gelegatu galiji maloŵe gakulimbikasya kwabasi, soni gayiche pandaŵi jakwe. Pelepatu Yesu ŵamyamichile Paulo ligongo lyakulalichila yakwamba jwalakwe ku Yelusalemu. Soni ŵamsalile kuti chakayiche chenene ku Loma kwele chakalalichilesoni. Ali apikene maloŵe gelega, mwangakayichila Paulo jwalipikene kuŵa jwakuteteyeka mnope mpela mwanache jwali mmiyala mwa babagwe.

Pajatendaga mbungo jamachili panyasa, lilayika lyayiche kukumsimichisya Paulo kuti wosope chakulupuche soni pangali juchawe (Alole ndime 5)

5. Ana Yehofa ŵamkamuchisye chamtuli Paulo kupitila mwa lilayika? (Alole chiwulili cha pachikuto)

5 Ana Paulo jwasimenesoni ni yakusawusya yine yamtuli? Pali papite yaka yiŵili kutyochela pele ŵandu ŵasakaga kumwulaga Paulo ku Yelusalemu, jwalakwe ŵaliji paulendo wapanyasa wakwawula ku Italiya. Paulendowu, panyasapo pagwile chimbungo chamachili mwamti ŵandu wosope ŵaganisyaga kuti chawe basi. Nambope Paulo nganatendaga woga. Ligongo chichi nganatendaga woga? Jwalakwe ŵasalile ŵandu ŵaŵaliji m’chombomo kuti, “Pakuti chilo chipitechi lilayika lya Mlungu lyayichile une jundili jwakwe jwa Mlungu, soni ngusinamlumba. Lilayikalyo lyatite kuti, ‘Mkatenda woga, Paulo. Mkwenela kwika pameso pa Mwenye jwa ku Loma. Mlungu, mwakusalala mtima kwakwe kwenumwe, akundile kuti achimjenu wosope ŵali ni mmwejo m’chombo aŵe ni umi.’” Yehofa ŵalitumisye lilayika kuti likamlimbikasye Paulo ni maloŵe gakulimbikasya mpela gaŵaŵechete Yesu gala. Pambesi pakwe, Paulo ŵayiche ku Loma mpela muŵaŵechetele Mlungu.—Mase. 27:20-25; 28:16.

6. Ana ni maloŵe gapi ga Yesu gampaka gatulimbikasye? Ligongo chichi mpaka gatulimbikasye?

6 Ana m’weji tukusapata chikamuchisyo chamtuli? Yesu chachitukamuchisya mpela muŵatendele ni Paulo. Paja Yesu ŵasalile wosope ŵakusamkuya jwalakwe kuti, “Unejo ndili ni jemanja masiku gosope, mpaka mbesi ja chilambo chapachi chino.” (Mat. 28:20) Maloŵe ga Yesuga gakusatulimbikasyasoni m’weji. Yili myoyo ligongo lyakuti ndaŵi sine ŵandum’we tukusasimana ni yakusawusya. Mwachisyasyo, mundu jwatukusamnonyela pajasiche tukusaŵa ŵachanasa kwandaŵi jelewu. Ŵane akulaga mnope ligongo lya uchekulu. Ŵanesoni akulimbana ni kulagasika nganisyo. Nambope atamose yili myoyo, tukusaŵa ŵakulimba patukumanyilila kuti Yesu ali ni m’weji “masiku gosope,” kupwatikapo m’masiku gele tukuŵa tuli mkulagasika mnope.—Mat. 11:28-30.

Malayika gakusatukamuchisya soni kutulongolela patukukamula masengo gakulalichila (Alole ndime 7)

7. Ana lilemba lya Chiwunukuko 14:6, likusalosya kuti Yehofa akusatukamuchisya chamtuli masiku agano?

7 Maloŵe ga Mlungu gakusatukamuchisya kumanyilila kuti Yehofa akusatulimbikasya kupitila mwa malayika. (Aheb. 1:7, 14) Mwachisyasyo, malayika gakusatukamuchisya soni kutulongolela patukukamula masengo gakulalichila “ngani syambone” kwa ŵandu “ŵa mtundu wuliwose, ŵa lukosyo lululose, ni ŵa chiŵecheto chilichose.”—Mat. 24:13, 14; aŵalanje Chiwunukuko 14:6.

CHIKAMUCHISYO CHAKUTYOCHELA KWA ŴANDU ŴAKWETE MAUDINDO

8. Ana Yehofa ŵamkamuchisye chamtuli Paulo kupitila mwa jwamkulungwa jwa asilikali?

8 Ana Paulo jwapatile chikamuchisyo chamtuli? Mu 56 C.E., Yesu ŵamsimichisye Paulo kuti chakayiche chenene ku Loma. Nambope Ayuda ŵane ku Yelusalemu ŵalinganyisye chiwembu chakuti amwulaje Paulo. Myoyo, jwamkulungwa jwa asilikali jwakolanjikwa Klaudiyo Lisiasi paŵayimanyi yeleyi, ŵatesile yakuti amkulupusye Paulo. Mwachitema, Klaudiyo ŵalinganyisye yakuti asilikali ŵajinji ampechesye Paulo ku Kaisaleya, ulendo wa makilomita 105 kutyochela ku Yelusalemu. Ali ayiche ku Kayisaleyako, Bwanamkubwa Felikisi ŵalamwile kuti Paulo “alondeledweje ku nyumba ja Mwenye Helodi.” Ayuda ŵaŵasakaga kumwulaga Paulo ŵala nganampata jwalakwe ata panandi.—Mase. 23:12-35.

9. Ana Bwanamkubwa Fesito ŵamkamuchisye chamtuli Paulo?

9 Papitile yaka yiŵili Paulo ali mundende ku Kaisaleya kula. Pandaŵiji Fesito ŵaliji ali ajinjile mmalo mwa bwanamkubwa Felikisi. Kaneko Ayuda ŵamŵendile Fesito kuti amtumisye Paulo ku Yelusalemu ni chakulinga chakuti akamjimbe magambo, nambo Fesito ŵakanile. Mwine Fesito ŵamanyililaga kuti Ayudaŵa aŵele mkulinganya ‘yakutenda chiswamba chakumwulaga Paulo mwitala.’—Mase. 24:27–25:5.

10. Ana Bwanamkubwa Fesito jwatesile yamtuli Paulo ali aŵendile kuti magambo gakwe gakaŵechetedwe ku Loma?

10 Pali papite ndaŵi, magambo ga Paulo gaŵechetedwe ku Kaisaleya. Pakuŵa Fesito ŵasakaga kuti “Ayuda amnonyeleje,” ŵamwusisye Paulo kuti, “Ana mkusaka kwawula ku Yelusalemu kuti tukaŵechete magambo genu pameso pangu?” Paulo jwamanyililaga kuti naga akwawula ku Yelusalemu, Ayuda chakamwulaje. Jwalakwe jwamanyililagasoni yampaka atende kuti akulupusye umi wakwe ni kuja kwika ku Loma kuti akapitilisye masengo gakulalichila. Jwalakwe jwamsalile Fesito kuti, “Nguŵenda kuti Mwenye jwa ku Loma akalamule magambo gangu.” Fesito paŵaŵechetene ni nduna syakwe, ŵamsalile Paulo kuti, “Mŵendile kuti akamlamule Mwenye jwa ku Loma, nipo kwa Mwenyeko chimjawule.” Yaŵasagwile Fesito kuti Paulo ajawule ku Loma yakulupwisye umi wa Paulojo. Panyuma pakwe, Paulo jwapite ku Loma kukwaliji kwakutalichila mnope ni Ayuda ŵaŵasakaga kumwulaga ŵala.—Mase. 25:6-12.

11. Ana komboleka kuti Paulo jwalimbikasidwe ni maloŵe gapi gaŵaŵechete Yesaya?

11 Paulo paŵajembecheyaga kwawula ku Italiya, komboleka kuti jwakumbuchilaga yaŵalembile Yesaya pakwamba ya ŵandu ŵakusalimbanaga ni Yehofa. Yesaya jwalembile kuti, “Mkamulane pamo yakuti mtende, nambo yeleyo ngasiyikamula masengo. Mpangane yakutenda, nambo ngasiyikomboleka, pakuti Mlungu ali ni uwe.” (Yes. 8:10) Paulo ŵamanyililaga kuti Mlungu chamkamuchisye, soni yeleyi yamlimbikasisye pandaŵi jiŵasimanaga ni yakusawusya yine.

Mpela muŵatendele kalakala, Yehofa mpaka ŵatendekasye achakulungwakulungwa ŵa boma kuti atukamuchisye masiku agano (Alole ndime 12)

12. Ana Juliyasi ŵamkamuchisye chamtuli Paulo? Ana komboleka kuti Paulo jwamanyilile chichi?

12 Mu 58 C.E., Paulo ŵanyakwiche ulendo wakwawula ku Italiya. Paulendowu jwalakwe jwaliji m’miyala mwa jwamkulungwa jwa asilikali jwine, lina lyakwe Juliyasi. Pelepa nikuti Juliyasi jwakwete machili gakutendekasya umi wa Paulo kuŵa wakupweteka kapena wambone. Nambo ana Juliyasi jwatesile uli? Lisiku lyakuyichisya jemanjaji ali ayiche pa chiko, “Juliyasi ŵamsalalile mtima Paulo” mwamti “ŵamkundile kwawula kwa achimjakwe” kuti akawonegane nawo. Pandaŵi jine, Juliyasi jwakulupwisye umi wa Paulo. Ana ŵatesile chamtuli yeleyi? Asilikali ŵasakaga kwawulaga akayidi wosope nambo Juliyasi ŵalekasisye jemanjaji. Ligongo chichi ŵalekasisye? Jwalakwe “jwasakaga kumkulupusya Paulo.” Pelepatu Paulo jwamanyilile kuti Yehofa akumkulupusya kupitila mwa jwamkulungwa jwa asilikaliju.—Mase. 27:1-3, 42-44.

Alole ndime 13

13. Ana Yehofa mpaka akamulichisye chamtuli achakulungwakulungwa ŵa boma pakwakamuchisya ŵandu ŵakwe?

13 Ana m’weji tukusapata chikamuchisyo chamtuli? Yehofa mpaka akamulichisye masengo msimu wakwe weswela pakwatendekasya achakulungwakulungwa ŵa boma kuti akwanilisye chakulinga chakwe. Paja Mwenye Solomo jwalembile kuti, ‘Mtima wa Mwenye uli mpela lusulo lwa mesi m’miyala mwa Ambuje, akuwujongolela kwakusaka jwalakwejo.’ (Mis. 21:1) Ana maloŵe gelega gakugopolela chichi? Ŵandu mpaka asole ngalande ni kusyepusya mesi kuti gajale kwakusaka. Mwakulandana ni yeleyi, Yehofa mpaka akamulichisye masengo msimu wakwe pakwatendekasya ŵandu kuti akwanilisye chakulinga chakwe. Msimuwo ukusatendekasya achakulungwakulungwa ŵa boma kwatendela yindu yambone ŵandu ŵa Yehofa.—Alolesoni Esala 7:21, 25, 26.

14. Ana lilemba lya Masengo 12:5, likulosya kuti mpaka twapopeleleje ŵani?

14 Ana mpaka tutende chichi? Mpaka ‘twapopeleleje ayimwene ni wosope ŵakwete ulamusi’ pandaŵi jakuŵecheta magambo gakwamba yindu yatukusatenda pakumtumichila Yehofa. (1 Tim. 2:1, 2; Neh. 1:11) Mpela muŵatendele Aklistu ŵa mu yaka 100 yandanda, m’wejisoni tukusosekwa twapopeleleje abale ni alongo ŵali mundende. (Aŵalanje Masengo 12:5; Aheb. 13:3) Konjechesya pelepa, mpaka twapopelelejesoni asilikali ŵakusiŵalondela abale ni alongo ŵetu ŵali mundende. Mpaka tumŵendeje Yehofa kuti ŵatendekasyeje ŵandu ŵeleŵa kwasalalila mtima abale ni alongoŵa mpela muŵatendele Juliyasi.

CHIKAMUCHISYO CHAKUTYOCHELA KWA ABALE NI ALONGO

15-16. Ana Yehofa ŵakamulichisye masengo chamtuli Alisitaliko ni Luka pakumkamuchisya Paulo?

15 Ana Paulo jwapatile chikamuchisyo chamtuli? Paulo paŵajawulaga ku Loma, Yehofa ŵakamulichisye masengo abale ni alongo pakumkamuchisya maulendo gejinji. Kwende tulole yisyasyo yine panganiji.

16 Achimjakwe ŵaŵili ŵa Paulo, Alisitaliko ni Luka ŵajesile yimpepe ni jwalakwe paulendo wakwawula ku Loma. * Jemanjaji ŵaŵisile umi wawo pangosi pakumpechesya Paulo. Baibulo jangasala kuti Yesu ŵasalile jemanjajisoni kuti chakayiche chenene ku Loma. Nambope ulendowu uli mkati jemanjaji ŵamanyilile kuti chakayiche chenene ku Lomako. Pandaŵi jele Alisitaliko ni Luka ŵakwesile chombo ku Kaisaleya, komboleka kuti Paulo jwamyamichile mnope Yehofa ligongo lya abale ŵakulimba mtimaŵa.—Mase. 27:1, 2, 20-25.

17. Ana Yehofa ŵakamulichisye masengo chamtuli abale pakumkamuchisya Paulo?

17 Abale ni alongo ŵamkamuchisyaga Paulo pandaŵi jaŵaliji mkwenda maulendo gakwe gakulekanganalekangana. Mwachisyasyo, pandaŵi jaŵayiche pa chiko cha mumsinda wa Sidoni, Juliyasi ŵamkundile Paulo “kwawula kwa achimjakwe kuti akampe yakusoŵa yakwe.” Kaneko ali ayiche mu msinda wa Puteoli, Paulo ni achimjakwe ‘ŵasimene ŵakulupilila achimjawo ni ŵaŵendile kuti atame nawo kwa masiku msanu ni gaŵili.’ Mwangakayichila, pandaŵiji Paulo ŵasasile yindu yakwalimbikasya aklistu ŵaŵayiche kukumpa yindu yakusosechelaŵa. (Alolesoni Masengo 15:2, 3) Jemanjaji ali amasile kulimbikasyana, Paulo ni achimjakwe ŵala ŵapitilisye ulendo wawo.—Mase. 27:3; 28:13, 14.

Mpela mwayaŵelele ni Paulo, Yehofa akusatukamuchisya soni kupitila mwa abale ni alongo (Alole ndime 18)

18. Ana chichi chachamtendekasisye Paulo kumyamichila Mlungu soni kuti aŵe jwakulimba mtima?

18 Paulo paŵaliji paulendo wakwawula ku Loma, komboleka kuti ŵakumbuchile yaŵalembele abale ŵa musindawu yaka yitatu yipiteyo. Jwalakwe jwasalile kuti, “Ngwembecheya kwika kukumlola kumangwenuko.” (Alo. 15:23) Nambope jwalakwe nganamanyililaga kuti chachijawula ku Loma ali mkayidi. Kusala yisyene jwalakwe jwaliji jwakusangalala mnope paŵaweni abale ni alongo ŵa mumsindawu ali ayiche kukumchingamila. “Paulo piŵayiweni yeleyi, ŵamtogolele Mlungu ni ŵalimbile mtima.” (Mase. 28:15) Pelepatu, tuyiweni kuti Paulo ŵamyamichile Mlungu ligongo lya kwika kwa abaleŵa. Jwalakwe ŵamanyilile kuti Yehofa akumkamuchisya kupitila mwa abale.

Alole ndime 19

19. Ana lilemba lya 1 Petulo 4:10, likulosya kuti Yehofa mpaka atukamulichisye masengo chamtuli pakwakamuchisya ŵandu ŵane?

19 Ana mpaka tutende chichi? Ana wawojo akummanyilila m’bale kapena mlongo jwa mumpingo mwawo jwakulagasika ligongo lya kulwala kapena ligongo lya yakusawusya yine? Kapena akulaga ligongo lyakuti mundu jwine mwiŵasa mwawo ajasiche? Naga tukumanyilila mundu jwine jwakwe jwakusosechela chikamuchisyo, mpaka tumŵende Yehofa kuti atukamuchisye kumlimbikasya mundujo kapena kumpa yindu yakusosechela. Komboleka kuti mlongo mjetujo akwamba kusosechela maloŵe kapena chikamuchisyo chetu kuti aŵe jwakulimba. (Aŵalanje 1 Petulo 4:10.) * Ŵandu ŵatukusitwakamuchisya mpaka atande kukuwona kwanilichikwa kwa maloŵe gaŵasasile Yehofa gakuti, “Ngasinamleka kapena kumjasakose.” Ana yeleyi nganiyiŵa yatendekasye wawojo kuŵa ŵakusangalala?

20. Ligongo chichi mpaka tuŵechete mwakusimichisya mtima kuti “Ambuje ni ŵakungamuchisya ŵangu”?

20 Mpela muyaŵelele ni Paulo ni achimjakwe, m’wejisoni tukusimana ni yakusawusya paulendo wetu wakwawula ku umiwu. Nambope mpaka tuŵe ŵakulimba mtima ligongo tukumanyilila kuti Yehofa ali ni m’weji. Jwalakwe akusatukamuchisya pakamulichisya masengo Yesu soni malayika. Nambosoni, Yehofa mpaka akamulichisye masengo achakulungwa ŵa boma kuti atukamuchisye. Akusatenda yeleyi naga yinduyo yikukamulana ni chakulinga chakwe. Mpela mwatukusayiwonela, Yehofa akusakamulichisya masengo msimu wakwe kwatendekasya abale ni alongo kuti atukamuchisye. Myoyo, nombewe mpaka tuŵechete mwakusimichisya mpela muŵaŵechetele Paulo kuti, ‘Ambuje ni ŵakungamuchisya ŵangu, ngasindenda woga. Ana mundu mpaka andende une chichi?’—Aheb. 13:6.

NYIMBO NA. 38 Mlungu Chachalimbisya

^ ndime 5 Nganiji jikusala yaŵatesile Yehofa pakumkamuchisya Paulo kuti akombole kupilila yakusawusya yiŵasimanaga nayo. Patukulola yaŵatesile Yehofa pakwakamuchisya ŵakutumichila ŵakwe munyumamu, mpaka yitukamuchisyesoni m’weji kuti tumdalileje mnope Yehofa patukusimana ni yakusawusya.

^ ndime 16 Alisitaliko ni Luka ŵajesilesoni ni Paulo munyumamu. Achalume ŵakulupichikaŵa ŵalijisoni yimpepe ni Paulo pandaŵi jaŵaliji pa ukayidi ku Loma.—Mase. 16:10-12; 20:4; Akolo. 4:10, 14.

^ ndime 19 Alole Sanja ja Mlonda ja Januwale 15, 2009, peji 13-14, ndime 5-9.