1. Ginipai nika fu wasa furani ho ka ani bihe ni nga ani nisarani watadu ome akpakarapai ima fu rirani? (Atambuahe 118:5-7)

YA MO mo agbianga tiro na kpakarapai mo ki bihe nga mo nisaro na ka boro adunga ho ka undo ro mo hi gu kpakarapai re ya? Dungu aboro aima bi tiyo rogo pai wa gure, kodihe na ga Yekova ruru amoyambu. (1 Aba. 19:14) Ka pai mangi ro wa gure, mo tingidi gu ga Yekova kidohe nga: “Mi ahe nga unda ro wa sa te, mi ambú nga ro a wa sa te.” Sidu, ani ima rengba ka pe gupai na kido nga: “[Yekova] nga gimi mounda; mi agúnde nga wa sa te.” (Eb. 13:5, 6) Gu mokedi nangia Pauro ake agu afugo re fu agu akurako aidipase naadu Yuda yo bara rogo gu garã nangia 61 Fuo Batikayo Kristo. Gako afugo natingida rani na gupai bake papara Atambuahe akehe rogo Atambuahe 118:5-7.—Oni gedihe.

2. Gini apai ani nika sakapai tipaha rogo gi kekeapai re, na tipagine?

² Wakina bake papara Atambuahe, Pauro aima ino gupai nga Yekova nangia gako Moundo mbiko gupai nga Yekova aima undoko bara dunguhe mbata kusayo. Ni kpiapai, agarã naima susa ue mbata fu Pauro ke gako waraga fu aEbere, ko abati be kere bavugumo ho ko aandu nunguro ni bangiri baime. (Amo. 27:4, 15, 20) Rogo gu nunguro yo re dunduko na rogo agu agarã naadu mbata fu gu bavugumo re, Yekova aima undo Pauro ngba dungu agene ni bakiakia. Ani nika sakapai tipa agu biata. Yekova afu undo vurube Yesu gbiati amaraika, agu aboro naadu na bete pagbia beyo, gbiati akurako aidipase. Fugö ani pai tipa agu apai namangi rogo ga Pauro raka yo nika nyakasa gaani kido kuti gu ga Mbori kidohe du nga, Ko nika karagapai akaraga a kuti gaani akparakpee tipa undo.

3. Ginipai Pauro aima rengba ka baka bangiriko tipaha?

³ Pauro aaida na undo. Bara rogo gu garã nangia 56 Fuo Batikayo  Kristo, ndurumo aboro agbefe ko kusayo yekaru yo Yerusarema yo na ki asadi ka imoko. Rogo gu uru nangbefuo gure, i andu na Pauro ku barangba ga aYudo aboro rondo, na avurako ki mbedi ka kuadi ko. (Amo. 21:30-32; 22:30; 23:6-10) Ti gu regbo re, Pauro aima rengba ka baka bangiriko nga, ‘Mi nika hi gi imisiri re ki da kuti bagizo regbo wai?’

4. Waigu Yekova aundo Pauro vurube Yesu?

⁴ Gini undo Pauro agbiaha? Rogo gu yuru naadu tingbafuo zio yo Pauro, “Gbia” nga Yesu aru patiko ki ya: “Mo ngárã; bambiko wa mo agumba pai tipa re Yerusarema yo, mo nikadu ni dezirere Roma yo a wo.” (Amo. 23:11) Gu kidohe re aima ngarasa Pauro bakere gbe! Yesu atambua Pauro tipa gu dezirepai ko amangihe Yerusarema yo. Na ko amangi gu kidohe nga Pauro nika da ada Roma yo zanga pai gbiako, na ko nika manga dezirepai yo a. Tingbafuo Pauro gi gu kidohe re, si nawira gupai nirengo nga ko aima bi tiko ni bandabanda ko wakina gu gude pi ku bee bai.

5. Waigu Yekova aundo Pauro vurube maraika? (Oni bi gu sura duti kpotoho.)

⁵ Gini kura akpakarapai Pauro agbiatiko na ni? Agarã wa ue tingbafuo agu apai namangi Yerusarema yo re, Pauro adu rogo bakurungba naandu ku Itaria yo na bakere bavugumo ki tona ka manga. Gu bavugumo re aima du ni kerehe si ki sa gupai nga agu aboro naadu rogo bakurungba berẽ gupai nga i nika kpiko akpiko. Ono tie, Pauro aagundenga te. Tipagine? Ko ape gupai fu agu aboro naadu rogo bakurungba nga: “Ga gu Mbori maraika mi nga gako ko, mi namanga pa ko, niru pati re ni gi yuru re, ki ya, ‘Ka mo gúnde nga ya, Pauro; mo arú barangba Kaisara; mo ngére, Mbori fu agu yo dunduko foro du bakurungba yo na mo.’” Yekova amangisunge na maraika ko pepa gu kidohe berewe Ko aima mangaha fu Pauro mbata vurube Yesu. Na nirengo, Pauro aima ndu ki da Roma yo kina wai Yekova agumbaha.—Amo. 27:20-25; 28:16.

6. Gini ga Yesu kidohe rengbe ka nyakasa rani, na tipagine?

⁶ Gini undo ani agbiaha? Yesu nika undo rani aundo kina wai ko aundo Pauro. Ni kpiapai, Yesu nakido agu aboro dunduko napekafuo ko ki ya: ‘Mi na oni ti arago dũ, ki da ti digido zegino.’ (Mt. 28:20) Ga Yesu afugo ima rengba ka nyakasa rani. Tipagine? Bambiko kura aregbo kinaho si naima du ni mbumbuhe furani tipa ani hipai. Ni kpiapai, ho gaani boro akpi ni, si nawira gupai nga ani ima rengba kadu rogo imisiri tipa dungu agarã, angianga tipa kina bete arame gbua ya. Gu kura aboro kinaho nagbiatiyo na agu akparakapai naye mbiko gbinza. Berewe a, aregbo kinaho du kura aboro rogo bakere gberãrago. Ono wa vura duhe wo, ani nagbia ome agbia tipa ka hipai, bambiko  ani ima ino gupai nga Yesu na ani ‘ti aregbo dũ,’ kodihe na agu aregbo du akpakarapai ni kerehe gbe rogo gaani raka yo.—Mt. 11:28-30.

7. Ringbisihe kuti Yugoti 14:6, waigu Yekova aundo rani areme?

⁷ Fugo Mbori nakido rani nga Yekova naundo rani aundo vurube gako amaraika. (Eb. 1:7, 14) Ni kpiapai, amaraika naundo rani aundo ho ani atungusa gu “wene pangbanga nga ga [Kindo]” ni fu “arikaaboro, na ngbatunga aboro, na ngbatunga afugoyo” dunduko.—Mt. 24:13, 14; oni gedi Yugoti 14:6.

8. Waigu Yekova aundo Pauro vurube barutiriivura?

⁸ Gini undo Pauro agbiaha? Kusayo rogo gu garã nangia 56 Fuo Batikayo Kristo, Yesu aima kido Pauro nga ko nika da ada Roma yo. Ono tie, kura aYudo Yerusarema yo aima ta buro tipa ka zubo Pauro na ki imi ko. Gu ga aRomo barutiriivura nangia Kuraudio Rusia aye ki ini pa gu buro re, na ko ki batasi Pauro. Kuraudio afu rugapai fu bakere badona nga ga abanzengere tipa i banda Pauro na ki ndu na ko ku Kaisaria yo, nga gu baturõho na Yerusarema adu nga amairo 65 (akirometere 105.) Gu banyaki naadu Kaisaria yo nangia Ferika afu gu rugapai nga “i banda [Pauro] ti ga Erode bambu ngbanga yo.” Agu aYudo naaida ka imo Pauro aadunga na rengba beyo berewe ka manga gbegberẽ fu ko yo te.—Amo. 23:12-35.

9. Waigu gu banyaki nangia Feseto aundo Pauro?

⁹ Tingbafuo agarã ue kusa, Pauro adu kindi bambukiso yo Kaisaria yo. Feseto ada ni vovo banyaki ku ba Ferika. AYudo azungodi Feseto ko idihe i ndu na Pauro ku Yerusarema yo tipa i saringbanga ko, ono Feseto ki ima ká. Isoke gu banyaki re aima ino gupai nga aYudo ‘aaberãpa ru nguru gene yo ka imo’ Pauro.—Amo. 24:27–25:5.

10. Ginipai gu banyaki nangia Feseto amangihe ho Pauro asanahe ni tipa i saringbanga ko yo du Kaisara ni?

¹⁰ Kusa, i asaringbanga Pauro Kaisaria yo. Mbiko gupai nga Feseto aaida “ka ngba na aYudo,” ko asana Pauro ki ya: “Mo andú ku Yerusarema yo i ki sapu ngbanga agi apai re barangba re yo?” Pauro aima ino gupai nga si nawira gupai gbe nga i ima rengba ka imo ko Yerusarema yo, na ko aima ino gupai a ko narengbe ka mangaha ka batasa unga ko, ki da Roma yo na kini ndu kumbatayo na gako sunge tungusapai. Sidu, ko aya: “Mi nakpara fu Kaisara!” Tingbafuo Feseto fura na gako abafurugute, ko ape gupai fu Pauro nga: “Mo nikpari fu Kaisara; mo andú koyo du Kaisara ni.” Ga Feseto diaberã ka keda Pauro ku Roma yo aima batasa Pauro be avurako. Si adu nga Pauro nika da Roma yo fuo bete regbo kusa, kidu tuturũ ti agu aYudo naasada ka imo ko.—Amo. 25:6-12.

11. Gini afugo kidohe Yesaya akehe si narengbe kadu nga Pauro aima berãpaha?

¹¹ Wa Pauro aapido gako nunguro ku Itaria yo, isoke ko aima berãpa gu zahe gu nebi nangia Yesaya afuhe fu agu aboro naaidanga na Yekova ya. Yekova asa Yesaya ko kepai ki ya: “Oni sáki pai dagba roni wa sa, ono si ayé ka du gbua; oni gúmba pai, ono si arú nga te, bambiko Mbori du na ani!” (Yes. 8:10) Pauro aima ino gupai nga Mbori nika undo ko aundo, na gipai re aima nyakasa ko ko hi agu akpakarapai ko aandu ka gbia tiko na ni kumbatayo.

12. Waigu Yurio amangipai na Pauro, na si nawiraha nga ginipai Pauro abihe ni sangbana gipai re?

¹² Rogo gu garã nangia 58 Fuo Batikayo Kristo, Pauro atona gako nunguro ku Itaria yo. Gu ga aRomo barukurii aborovura nangia Yurio naangera kurii Pauro, mbiko Pauro angia zizi boro. Naatona ti gu regbo re, Yurio aima rengba ka mangapai na Pauro ngba gbegberẽ  gene watadu ka mangapai na ko ngba wene gene. Waigu ko amangipai na gako pagbia? Rogo gu uru nangbefuo gure, ho i ada ni pangba baime, “Yurio ki mangi fu Pauro wenengaĩ ki idi he fu ko ko ndu koyo du abadiangbako ni.” Kusa, Yurio aima batasa ga Pauro raka. Ngba gini gene? Abanzengere aaida ka imo gu ziziaboro dunduko naadu rogo bakurungba, ono Yurio aza agu abanzengere re. Tipagine? Mbiko ko “akpi nyemu ka batasa Pauro.” Si nawira gupai nga Pauro aima bi gupai nga Yekova aamangasunge na gi barukurii aborovura re tipa ka undo ko na ka banda ko.—Amo. 27:1-3, 42-44.

13. Waigu Yekova narengbe ka mangapai na agu aboro du na pagbia beyo?

¹³ Gini undo ani agbiaha? Ka pai du ringbisihe kuti ga Yekova ringbisapai, ko ima rengba ka mangasunge na gako ziazia toro du na ome ti ni tipa ka sa agu aboro du na pagbia beyo i mangi gupai ko akpinyemuhe. Oni bingo gupai Bakindo Soromo akehe ki ya: “Ngbadu bakindo yo du wa wiridi ime be Yekova; ko nasa ha kina ku ho ko akpinyemu ni.” (Snz. 21:1) Rogo gi sanza re yo nga gine? Wiri aboro ima rengba ka ge gene ime rogo di ki aria ime si ndu ku rogo gu ba i aida si ndu ku rogoho. Wakina gure a, Yekova ima rengba ka mangasunge na gako toro tipa ka sa kpoto abazogo yo i mangi agu apai du na ngbanya dagbaha na gako ringbisapai. Ho gupai re amanga ni, agu aboro du na pagbia beyo namanga agu adiaberã naundo ga Mbori aboro.—Oni ringbisingaha na Ezara 7:21, 25, 26.

14. Ringbisihe kuti Amokedi 12:5, ada rengbe ani ka manga kparakpee tipa yo?

¹⁴ Ginipai rengbe ani ka mangaha? Ani rengbe ka manga kparakpee “tipa abakindo na agu yo dunduko naru mbata yo” ho i amanga agu adiaberã ni rengbe kadu na maapai kurii gaani raka nga ga aKristano na gaani sunge. (1 Tim. 2:1, 2; Nem. 1:11) A wakina gu agu aKristano naadu rogo bambata sa kama agarã amangihe, ani namanga kparakpee a kakaka fu Mbori tipa agu awirinarani du bambukiso yo. (Oni gedi Amokedi 12:5; Eb. 13:3) Kurigure, ani namanga kparakpee tipa agu aboro nabanda bambukiso nga aguyo nangerakurii awirinarani. Ani nazungodi Yekova tipa ko du na maapai kurii berã agu aboro re tipa gupai nga i du wa Yurio ki mangipai na agu akuarani aidipase du bambukiso yo “wenengaĩ.”

15-16. Waigu Yekova aundo Pauro vurube Arisitaruko na Ruka?

¹⁵ Gini undo Pauro agbiaha? Ti regbo ga Pauro nunguro ku Roma yo, Yekova aundo ko  bara dunguhe vurube akurako aidipase. Ani sakingo pai tipa bete akpiapai.

¹⁶ Ruru abakurea Pauro ue nangia Arisitaruko na Ruka adiberã ka ndu sa na ko ku Roma yo. * I amoi gayo raka ngbapai yo tipa kadu na Pauro, na pai ho nayugo gupai nga Yesu afu kidohe fuyo nga i nika da ada Roma yo te. Kusa du ti regbo gayo nunguro i aye ka ino gupai nga i nika bata abata gene. Sidu, ho Arisitaruko na Ruka abiti ni ku rogo bakurungba Kaisaria yo, si nawira gupai gbe nga Pauro aima manga kparakpee fu Yekova, ki tambua ko tipa gu undo ko afuhe fuko vurube gi ngangarã akurako aidipase naadu ue re.—Amo. 27:1, 2, 20-25.

17. Waigu Yekova aundo Pauro vurube akurako aidipase?

¹⁷ Ti regbo ga Pauro nunguro, akurako aidipase aima undo ko bara dunguhe. Ni kpiapai, ho i aru ni rogo gu barugusa akurungba naadu Sidona yo, Yurio ambugene fu Pauro “ko ndu koyo du abadiangbako ni ki nyakasi tiko.” Na kusa, rogo gu gbata nangia Puteori, Pauro gbiati abakureako ‘abi awirina i ki zungadi yo i sungu na yo tipa arame saba.’ Wa agu aKristano naadu rogo agu arago re aangerafuo agu azingo nga ga Pauro gbiati abakureako, zanga kapa, Pauro aima sa yo i du na bakere ngbarago ni pekako apangbanga fuyo nga ga ngarasaro. (Oni ringbisingaha na Amokedi 15:2, 3.) Tingbafuo aPauro na abakureako gbia wasa ti gu regbo i adu na awirina re, i kini tona ndu kumbatayo na gayo nunguro.—Amo. 27:3; 28:13, 14.

18. Ginipai naasa Pauro ko tambua Mbori na kidu ngangarã?

¹⁸ Wa Pauro aandu kaa mbeda na Roma, si nangera wa ko aima berãpa gupai ko akehe agarã biata kusayo fu gu dungurati naadu rogo gu gbata re nga: “Mi ki nikpi nyemu ye koyo du oni ni ti gi dungu agarã re.” (Rom. 15:23) Ono tie, ko aaberãnga gupai nga ko nika ndu koyo ni ziziboro te. Nairiwo gu bakere ngarasaro ko agbiaha ho ko abi agu awirina ni naadu Roma yo i nisungudi ko bangiri gene tipa ka fu sene fuko! “Ho Pauro abi yo ni, ko ki tambua Mbori ki ngarã.” (Amo. 28:15) Oni  bingo gupai nga Pauro atambua Mbori mbiko padu awirinako ho. Tipagine? Bambiko gupai nga Pauro aima bi gupai nga Yekova du naaundo ko vurube awirinako aidipase.

19. A wa gumba yo ho rogo 1 Petero 4:10, waigu rengbe Yekova ka mangasunge na ani tipa ani undo agu aboro du rogo zingo?

¹⁹ Ginipai rengbe ani ka mangaha? Ya mo mo ini pa awirina rogo gamo dungurati nga aguyo narungo mbiko kaza watadu kura akpakarapai? Watadu si ima rengba kadu nga i zanga gayo boro rogo kpio yo. Ka ani inipa boro nga guni naida na undo, ani rengbe ka sana Yekova tipa ko undo rani ani gumba watadu ani mangi gupai du ni wenehe. Gaani afugo gbiati mangaapai ima rengba kadu nga gu ngarasaro wirinarani aidaha. (Oni gedi 1 Petero 4:10.) * Agu aboro ani aundo yo ima rengba kadu na gu bakere kido berewe nga gu ga Yekova kidohe nga, “Mi ahe nga unda ro wa sa te, mi ambú nga ro a wa sa te,” nabi payo abi. Nirengo, gupai re ima rengba ka saro mo du na bakere ngbarago!

20. Tipagine rengbe ani ka pe gupai ti ni na kido nga: ‘Yekova nga gimi mounda’?

²⁰ A wa si adu tipa aPauro na abakureako, ani ima rengba a ka gbiatirani na akpakarapai rogo gaani raka yo. Ti kina gu bangisa regbo re, ani ima ino gupai nga ani ima rengba kadu ngangarã bambiko Yekova na kina rani. Ko nafu undo furani vurube Yesu na amaraika. Berewe a, Yekova ima rengba ka undo rani vurube agu aboro du na pagbia beyo, ka si du nga si nga gupai du na ngbanya dagbaha na gako ringbisapai. Na a wa badungu rani naima bihe nitirani, Yekova namangasunge na gako ziazia toro tipa ka fõngbadu gako amoyambu yo i undo awirina yo aKristano. Sidu tie, wakina Pauro, ani na wene ndupai berani ka pe gupai na kido nga: “[Yekova] nga gimi mounda; mi agúnde nga wa sa te; gini pai boro ka manga re na ni?”—Eb. 13:6.