1. Sɔ koɖo Matie 7:13, 14 ɖe, nyi yí taɖo mìatɛnŋ amɔ mìle emɔ zɔnkɔɔ?

MÌ PLEŊ le emɔ ɖeka zɔnkɔ. Fini mìyikɔ alo mìwo tajinu yí nyi agbe nɔnɔ le xexe yoyu ci mɛ Yehowa akpa acɛ le koɖo lɔnlɔn. Ŋkeke ɖeshiaɖeɔ, mìtenɔkpɔ mɔ mìazɔn agbe mɔ lɔ ji. Vɔ shigbe lé Yesu nui nɛɔ, emɔ lɔ le cɔnjwin yí yi ji toto gbɔnnɔnu hweɖewonu. (Hlɛn Matie 7:13, 14.) Ci mìnyi nuvɔnmɛwoɔ, ele fafɛɖe mɔ mìabu le mɔ lɔ ji.—Gal. 6:1.

2. Nyiwo yí mìakpɔ le nyɔta cɛ mɛɔ? (Kpɔ dakavi ci yí nyi “ Amɛɖekisɔsɔhwe kpenɔdo mì nu mìtrɔnɔ mìwo fɔɖeɖewo.”)

² Gbɔxwe mìakpɔtɔ azɔnnɔ agbe mɔ cɔnjwin lɔ jiɔ, mìɖo alɔn atrɔnɔ mìwo susu, adɛn koɖo nuwanawo. Apotru Pɔlu do ŋsɛn Kristotɔ ciwo yí le Korɛnti mɔ wo le lɔn “woadranɔ” wo do. (2 Kor. 13:11, NWT) Nukplamu cɛ yikɔ nɔ mìwo hɛnnɛ. Le nyɔta cɛ mɛɔ, mìakpla lé Bibla atɛnŋ akpedo mì nu yí mìawa trɔtrɔwo koɖo lé exlɔ ciwo yí shin le gbɔngbɔnmɛ atɛnŋ akpedo mì nu mìanɔ agbe mɔ lɔ ji do. Mìagbekpɔ hwenu yí wawa do emɔdasɛnamɛ ci Yehowa habɔbɔ lɔ nanɔ ji atɛnŋ agbɔnnu nɔ mì. Mìakpɔ lé amɛɖekisɔsɔhwe atɛnŋ akpedo mì nu mìawa trɔtrɔwo, gan yí agbekpɔtɔ akpɔnɔ jijɔ le Yehowa sɛnsɛn mɛ.

3. Lé Mawu Nyɔ lɔ atɛnŋ akpedo eo nu doɔ?

³ Nɔ mìtekɔkpɔ mɔ mìagbeje mìwo susuwo koɖo mìwo jimɛnyɔwo mɛɔ, mìdonɔ go cukaɖa ɖeka. Eyi nyi mɔ mìwo ji nyi amɛbletɔ, eyi taɖo atɛnŋ agbɔnnu nɔ mì mɔ mìanya fini ekplɔ mì kpe. (Ӡer. 17:9) Ele fafɛɖe mɔ mìable mìwoɖekiwo koɖo “susu masɔgbewo.” (Ӡaki 1:22, NWT) Eyi taɖo mìɖo azan Mawu Nyɔ lɔ asɔ gbenɔje mìwoɖekiwo mɛ. Mawu Nyɔ lɔ danasɛ enu ci yí le xomɛ nɔ mì alo nɔ mìanuiɔ, enu ci yí le mìwo “tamɛ susuwo koɖo jimɛ  nudrodrowo” mɛ. (Ebre. 4:12, 13, NWT) Shigbe lé wosɔ amɛ donɔ radio keŋ kpɔnɔ lanmɛ ni nɛɔ, ahanke Mawu Nyɔ lɔ ana mìanya enu ciwo yí le jimɛ nɔ mì nɛ. Vɔ mìɖo asɔ mìwoɖekiwo hwe gbɔxwe yí awa do nukplamu ciwo yí so Bibla mɛ alo so Mawu mɛwo gbɔ.

4. Nyi yí dasɛ mɔ Efyɔ Sɔlu trɔ egoyitɔɔ?

⁴ Efyɔ Sɔlu kpɔwɛ dasɛ enu ci yí atɛnŋ ajɔ do mì ji nɔ amɛɖekisɔsɔhwe hwedo mì. Sɔlu vatrɔ egoyitɔ keke delɔn mɔ yeɖo atrɔ ye susu koɖo ye nuwanawo o. (Eha. 36:1, 2; Xab. 2:4) Le kpɔwɛ mɛ, Yehowa na emɔdasɛnamɛ vevi ɖeka Sɔlu so enu ci eɖo awa nɔ éɖu Amalɛkitɔwo ji ɖegbɔ, vɔ yɛdeɖo to Yehowa o. Yí hwenu nyɔnuɖɛtɔ Samiɛli yi Sɔlu gbɔ keŋ agbe nyɔ niɔ, delɔn mɔ enudɔndɔn yí yewa o, delɔn mɔ enudɔndɔn yí yewa o. Ewaɖeɔ, étekpɔ yí nu mɔ enu ci yewa dedɔn keke ɖe o yí sɔ afɛn lɔ xu mɛbuwo ji. (1 Sam. 15:13-24) Sɔlu wa enu cɛ hanci vayi. (1 Sam. 13:10-14) Ewa ŋshinshin mɔ, éɖe mɔ yí yi ji yi go. Detrɔ yi susu o, eyi taɖo Yehowa gbe nyɔ ni yí gbi.

5. Nyi mìatɛnŋ akpla so Sɔlu kpɔwɛ lɔ mɛɔ?

⁵ Ci mìdeji mɔ mìanɔ shigbe Efyɔ Sɔlu nɛɔ, mìɖo abiɔ nyɔ cɛwo mìwoɖekiwo se: ‘Nɔ ŋhlɛn nukplamu ɖe le Mawu Nyɔ lɔ mɛ ɖe, ŋkpɔnɔ susu ɖewo ci yí taɖo ŋdawa do jia? Ŋnunɔ le nyɛɖeki mɛ mɔ enu ci ŋwakɔ dedɔn kekeɖea? Ŋsɔ afɛn ci ŋwa xunɔ mɛbuwo jia?’ Nɔ mìɖo nyɔbiɔse ɖe ŋci le wo mɛ mɔ ɛɛɔ, anyi mìɖo atrɔ mìwo susu. Nɔ denyi ahan ɔ, mìatɛnŋ avatrɔ egoyitɔ keke Yehowa agbe mɔ mìdagbenyi ye xlɔ o.—Ӡaki 4:6.

6. Dre vovototo ci yí le gblamɛ nɔ Efyɔ Sɔlu koɖo Efyɔ Davidi.

⁶ Kpɔ vovototo ci yí le Efyɔ Sɔlu koɖo Efyɔ Davidi gblamɛ. Davidi ‘lɔnnɔ enukplakpla Yehowa tɔ wo.’ (Eha. 1:1-3) Davidi nya mɔ Yehowa hwlɛnnɔ mɛ ciwo yí sɔ wowoɖekiwo hwe gan, vɔ égbenɔ egoyitɔwo. (2 Sam. 22:28) Eyi taɖo Davidi lɔn yí Mawu se lɔ trɔ yi susu. Éŋwlɛ mɔ: “Nakanfu Yehowa ci yí na nukplamuŋ. Le zanmɛ can ɔ, anyi jimɛsusuwo gbenɔ nyɔ nɔŋ.”—Eha. 16:7, NWT.

7. Nɔ mìsɔ mìwoɖekiwo hwenɔ ɖe, nyi mìawaɔ?

⁷ Nɔ mìsɔ mìwoɖekiwo hwenɔɔ, mìalɔn Mawu Nyɔ lɔ adra mìwo susu dɔndɔnwo do nɔ mìŋgbevawa do wo ji o. Mawu Nyɔ lɔ ale shigbe egbe ci yí anu nɔ mì mɔ: “Emɔ lɔ ke. Míto ji.” Nɔ mìjikɔ abu mɔ kpe miɔmɛ alo ɖushimɛɔ, akanxle mì. (Ezai 30:21, NWT) Nɔ mìɖo to Yehowaɔ, mìwoŋtɔwo akpɔ nyɔna so mɛ le emɔ sugbɔ ji. (Ezai 48:17) Le kpɔwɛ mɛ, daɖefun nɔ mì hwenu mɛbu avagbekɔ nyɔ nɔ mì o. Yí mìate gogo Yehowa doji, ɖo mìnya mɔ éwakɔ nu do mì nu shigbe eviɛ vevi nɛ.—Ebre. 12:7.

8. Shigbe lé wonui le Ӡaki 1:22-25 mɛ nɛ ɖe, lé mìatɛnŋ azan Mawu Nyɔ lɔ shigbe weni nɛ doɔ?

⁸ Mawu Nyɔ lɔ atɛnŋ ale shigbe weni hannɛ nɔ mì. (Hlɛn Ӡaki 1:22-25.) Mìwo domɛtɔ sugbɔtɔ kpɔnɔ weni mɛ ŋkeke ɖeshiaɖe. Ecɛ na mìtɛnŋ kpɔnɔ trɔtrɔ ciwo mìɖo awa gbɔxwe mɛbuwo akpɔ mì. Ahanke nɔ mìhlɛnkɔ Bibla ŋkeŋkeɔ, mìakpɔ emɔ ciwo ji mìatɛnŋ atrɔ mìwo susu koɖo mìwo nuwanawo le. Amɛ sugbɔ kpɔɛ mɔ nɔ yewohlɛn ŋkeke lɔ mɛ mawunyɔkpukpui gbɔxwe yí so le axomɛ nyidin ɔ, ekpenɔdo yewo nu. Wolɔn yí enu ci wohlɛn lɔ kpɔnɔ ŋsɛn do wowo susu ji. Eyi le ŋkeke lɔ pleŋ mɛɔ, wojinɔ mɔ ci ji woato keŋ awa do nukplamu ci yí le Mawu Nyɔ lɔ mɛ ji. Gbesɔ kpe niɔ, mìɖo akplanɔ  nu yí abunɔ tamɛ kpɔ so Mawu Nyɔ lɔ nu ŋkeŋke. Ecɛ tɛnŋ ɖyi enyɔ fafɛɖe do nu nɔ mì, vɔ eyi nyi enuvevitɔwo domɛtɔ ɖeka ci mìatɛnŋ awa gbɔxwe akpɔtɔ anɔ agbe mɔ cɔnjwin lɔ ji.

9. Hwenu yí exlɔ ɖe agbe nyɔ nɔ mìɔ?

⁹ Èsɔ emɔ dɔndɔn ɖe ci yí na etɔ azɔge yiyi le Yehowa nua? (Eha. 73:2, 3) Nɔ exlɔ ɖe ci yí shin le gbɔngbɔnmɛ gbedɔn keke gbe nyɔ nɔ eo ɖe, èlɔn yí ɖonɔ to yi keŋ wanɔ do yi nukplamu lɔ jia? Nɔ nyi ahan yɔ nɛɔ, anyi èwa enu ci yí nyɔ, yí ci ao xlɔ lɔ kanxle eoɔ, ejɔ ji nɔ eo.—Elo. 1:5.

10. Lé èɖo awa nu do nɔ exlɔ ɖe gbe nyɔ nɔ eoɔ?

¹⁰ Mawu Nyɔ lɔ ɖo ŋwi nɔ mì mɔ: “Abi ciwo exlɔ do amɛ nu nyi egbejinɔnɔ.” (Elo. 27:6, NWT) Enyɔ cɛ gɔnmɛ ɖe? Mìakpɔ kpɔwɛ cɛ: Sɔɛ mɔ èle te yí jikɔ aso mɔ mɛ yí ehun sugbɔ le emɔ lɔ ji, vɔ ao susu keŋkeŋ le telefonu ji. Dekpɔ emɔ lɔ mɛ gbɔxwe yí tɔ susui o. Eyi ao xlɔ ɖeka le aba nɔ eo yí dɔn eo vayi afɔtɔwo tɔxu zeɖeka. Éle eo sɛnsinɖe keke nɔtɔxu lɔ ɖo, vɔ yi nuwana lɔ hwlɛn eo gan yí ehun ɖekɛ degbla eo o. Nɔ aba ɖo nɔ eo yí èse vevi na nɔ ŋkeke sugbɔ can ɖe, ave eo mɔ ye xlɔ lɔ le aba nɔ yea? Ave eo go! Yi kpekpedonu lɔ ajɔ ji nɔ eo. Ahanke nɔ exlɔ ɖe kanxle eo mɔ ao nuxu alo ao nuwanawo dewa ɖeka koɖo Mawu se jɔjɔɛwoɔ, etɛnŋ ve eo nu doŋkɔ. Vɔ ŋgbewa dɔmɛzi mɔ yɛna nukplamu ye alo ali do dɔmɛ o. Ecɛ anyi exlunu wawa. (Ŋun. 7:9) Ewaɖeɔ, do akpe mɔ ye xlɔ lɔ gbe dɔn keke yí xo nuxu nɔ ye so nyɔ lɔ nu.

11. Nyi yí atɛnŋ ana mɛɖe agbe nukplamu nywi ci yí so exlɔ ɖe gbɔɔ?

¹¹ Nyi yí ana mɛɖe agbe nukplamu nywi ci exlɔ amɛlɔntɔ ɖe niɔ? Egoyiyi yɔ. Mɛ ciwo yí yinɔ go lɔnnɔ “enu ciwo [wo] jinɔ ase.” Woɖonɔ te “eto ɖoɖo nyɔnɔnwi lɔ.” (2 Tim. 4:3, 4) Wokpɔɛni mɔ yewodeӡan nukplamu so mɛɖe gbɔ o, ɖo wobuini mɔ yewonya ŋɖɛ alo le veviɖe wu mɛkpɛtɛwo. Vɔ, apotru Pɔlu ŋwlɛ mɔ: “Nɔ́ amɛ ɖe sɔ yiɖeki mɔ ye nyi enu ɖe, gan yí dé nyi enu ɖe ɔ, é le yiɖeki blekɔ.” (Gal. 6:3) Efyɔ Salomɔ dre nyɔ cɛ mɛ nywiɖe. Éŋwlɛ mɔ: “Ðajɛvi abɔnɔ ci yí nyaŋɖɛ nyɔ wu efyɔ shinshin xlunɔ ci yí deɖo susu nywi keke ase nukplamunyɔ o.”—Ŋun. 4:13, NWT.

12. Shigbe lé wonui le Galatitɔwo 2:11-14 mɛ nɛ ɖe, nyi mìkpla so kpɔwɛ ci Piɛ ɖo mɛɔ?

¹² Bu tamɛ kpɔ so enu ci Piɛ wa hwecinu Pɔlu gbe nyɔ ni le amɛwo mɛ nu. (Hlɛn Galatitɔwo 2:11-14.) Lé Pɔlu nu nyɔ lɔ ni do koɖo fini yí enui ni le tɛnŋ na Piɛ ado dɔmɛzi do Pɔlu sa. Gan Piɛ nya ŋɖɛ. Élɔn yí xɔ nukplamu lɔ yí dele Pɔlu do dɔmɛ o. Ci exokɔ nuxu so Pɔlu nu gabumɛɔ, éyɔɛ mɔ “nɔvi vevi.”—2 Piɛ 3:15.

13. Nyɔ ciwo yí ɖo anɔ susumɛ nɔ mì nɔ mìjikɔ ana nukplamu mɛɖeɔ?

¹³ Nɔ èkpɔɛ mɔ yeɖo ana nukplamu exlɔ ɖe ɖe, nyɔ ciwo yí ɖo anɔ susumɛ nɔ eoɔ? Gbɔxwe àgbe nyɔ nɔ exlɔ ɖeɔ, biɔ eoɖeki se mɔ: ‘Ŋsɔ nyɛɖeki wakɔ “amɛjɔjɔɛ ɖoɖua”?’ (Ŋun. 7:16, NWT) Mɛ ci yí sɔ yiɖeki wanɔ amɛjɔjɔɛ ɖoɖu sɔ yiŋtɔ sewo ɖonɔ kojo nɔ mɛbuwo yí denyi Yehowa sewo. Taŋfuin dekpɔnɔ dɔnusui nɔ amɛ teŋ o. Nɔ ègbeje eoɖeki mɛ kpɔ ɖegbɔ, gan yí gbekpɔɛ mɔ yeɖo axo nuxu nɔ ye xlɔ lɔɔ, nu cukaɖa lɔ ni gbajɛ yí azan nyɔbiɔse ciwo yí akpedo nu nɔ ado jeshi afɛn ci yí ewa. Tekpɔ acu ao nyɔwo do Enuŋlwɛŋlwɛ lɔwo ji yí aɖo ŋwi mɔ  Yehowa yí ye xlɔ lɔ ana kɔnŋta yí denyi ye yɔ o. (Rɔm. 14:10) Zan nunya ci yí le Mawu Nyɔ lɔ mɛ yí nɔ èkplakɔ nu mɛɖeɔ, nasran lé Yesu senɔ vevi do amɛ nu do. (Elo. 3:5; Mt. 12:20) Nyi yí taɖoɔ? Ðo Yehowa awa nu do mì nu shigbe lé mìwɛni do mɛbuwo nu nɛ.—Ӡaki 2:13.

14. Nyiwo yí Mawu habɔbɔ lɔ nanɔ mìɔ?

¹⁴ Yehowa dadasɛ mɔ nɔ mì le agbe mɔ lɔ ji to yi habɔbɔ lɔ kpaxwe ci yí le nyigban ji. Habɔbɔ lɔ wanɔ videowo, wemawo koɖo bɔbɔ ciwo yí kpenɔdo mì pleŋ nu yí mìwanɔ do nukplamu ci yí le Mawu Nyɔ lɔ mɛ ji. Kankandoji le nyɔ lɔwo nu, ɖo wocu wo do Enuŋlwɛŋlwɛ lɔwo ji. Nɔ Dɔjikpɔha lɔ sɔkɔ gbeta so emɔ nywitɔ ci ji woawa eŋɛnywidradradɔ lɔ le nuɔ, eɖonɔŋ do gbɔngbɔn kɔkɔɛ nu. Gbesɔ kpe niɔ, Dɔjikpɔha lɔ trɔ bunɔ tamɛ kpɔ so gbeta lɔwo nu blaŋblaŋ keŋ akpɔ mɔ woɖo awa trɔtrɔ ɖewo ma. Nyi yí taɖoɔ? “Ðo xexe cɛ nɔnɔmɛ trɔkɔ,” eyi taɖo Mawu habɔbɔ lɔ ɖo atrɔdo nɔnɔmɛ yoyuwo nu.—1 Kor. 7:31, NWT.

15. Cukaɖa ciwo eŋɛnywidratɔ ɖewo do goɔ?

¹⁵ Kankandojitɔɔ, nɔ habɔbɔ lɔ trɔ na mɔdasɛnamɛ ɖe so Bibla nukplakpla ɖe alo agbenywinɔnɔ se ɖe nuɔ, mìlɔn yí wanɔ do ji. Vɔ nɔ habɔbɔ lɔ wa trɔtrɔ ɖe ci yí kan mìwo gbenɔnɔ kpaxwe buwo ɖe, lé mìwanɔ nu doɔ? Le kpɔwɛ mɛ, le exwe ciwo yí vayi mɛɔ, mìwo sɛnsɛnxɔwo cucu koɖo ebulele nɔ wo vatɔ ho veve doji sugbɔ. Eyi taɖo Dɔjikpɔha lɔ sɔ gbeta mɔ hamɛ sugbɔ azan Fyɔɖuxuxɔ ɖeka. Trɔtrɔ cɛ wɛ mɔ wosɔ hamɛ ɖewo xoca yí sa Fyɔɖuxuxɔ ɖewo. Wosɔ eho ciwo wokpɔ sɔ dokɔ alɔ Fyɔɖuxuxɔwo cucu le texwe ciwo woӡan le sugbɔ. Nɔ èle fini wosa Fyɔɖuxuxɔwo yí sɔ hamɛwo xoca leɔ, atɛnŋ agbɔnnu nɔ eo mɔ àtrɔdo nɔnɔmɛ yoyu lɔwo nu. Eŋɛnywidratɔ ɖewo ɖo azɔn mɔ jinjin gbɔxwe ayi bɔbɔwo. Mɛ ciwo yí wa dɔ sɛnsinɖe yí wocu Fyɔɖuxuxɔ lɔ alo lekɔ bu ni tɛnŋ nu le wowoɖekiwo mɛ mɔ nyi yí taɖo wosɛ ma. Wotɛnŋ kpɔɛ mɔ yewogu gamɛ koɖo ŋsɛn do hahamɛ. Ele ahan gan, wokpɔtɔ wakɔ do trɔtrɔ yoyu cɛ ji; eyi taɖo woje nɔ kanfukanfu.

16. Lé wawa do nukplamu ci yí le Kolosetɔwo 3:23, 24 ji akpedo mì nu mìakpɔtɔ akpɔnɔ jijɔ doɔ?

 ¹⁶ Mìakpɔtɔ akpɔnɔ jijɔ nɔ mìɖonɔ ŋwi mɔ Yehowa yí mìwakɔ dɔ nɔ yí yiŋtɔ yí kplɔkɔ yi habɔbɔ lɔ. (Hlɛn Kolosetɔwo 3:23, 24.) Efyɔ Davidi ɖo kpɔwɛ nywi ɖɛ ci ena nuwo nɔ woasɔ cu gbedoxɔ lɔ. Émɔ: “Mi yí ŋnyi, yí mi yí anyi jukɔn lɔ nyi keke mìatɛnŋ ana nu faa ahan ɔ? Ðo enuwo pleŋ so eo gbɔ yí enu ciwo yí so eoŋtɔ lɔmɛ yí mìsɔ nɔ eo.” (1 Kro. 29:14, NWT) Mìwo can nɔ mìnakɔ nuɔ, mìnakɔ enu ciwo yí so Yehowa ŋtɔ lɔmɛ yi. Ele ahan gan, gamɛ, ŋsɛn koɖo enu ciwo mìzan yí sɔ donɔ alɔ yi dɔ lɔ jenɔŋ ni.—2 Kor. 9:7.

17. Nɔ èɖo atrɔ ao fɔɖeɖewo ɖe, nyi yí taɖo deɖo agbɔjɔɔ?

¹⁷ Gbɔxwe mìakpɔtɔ anɔ agbe mɔ cɔnjwin lɔ jiɔ, mì pleŋ ɖo asran Yesu kpɔwɛ. (1 Piɛ 2:21) Nɔ èkpɔɛ mɔ yeɖo atrɔ afɔɖeɖe ɖewoɔ, ŋgbegbɔjɔ o. Ðo edasɛ mɔ èdo jeshi trɔtrɔ ciwo yí ӡan yí ji mɔ yeawa do Yehowa mɔdasɛnamɛwo ji. Ðo ŋwi mɔ Yehowa dekpɔkɔ emɔ mɔ mìwo ciwo yí nyi nuvɔnmɛwo asran Yesu kpɔwɛ lɔ mɛmɛmɛ o.

18. Nyi mìɖo awa keŋ aɖo fini mìyikɔɔ?

¹⁸ Le vamɛ mɔ mì pleŋ asɔ susu ɖo esɔmɛ ji yí alɔn atrɔnɔ mìwo susu, adɛn koɖo mìwo nuwanawo. (Elo. 4:25; Luiki 9:62) Mína mìakpɔtɔ asɔ mìwoɖekiwo hwenɔ yí ‘akpɔtɔ akpɔnɔ jijɔ, alɔn woadranɔ mì do.’ (2 Kor. 13:11, NWT) Nɔ mìwɛni ahan ɔ, “lɔnlɔn koɖo fafa Mawu lɔ anɔ koɖo [mì].” Gbesɔ kpe niɔ, denyi fini yí mìyikɔ ɖekɛ yí mìaɖo o, vɔ mìagbekpɔ jijɔ le emɔ lɔ zɔnzɔn mɛ.