1. Inoñnaga ni kaat Matéô 7:13, 14, inyuki di nla kal le di yé liké?

BÉSBOBASÔ di yé liké. Njômbi yés mu liké li, i yé le di jôp i mbok yondo, isi énél i Yéhôva. Hiki kel, di mboñ biliya i kil mu njel i nkena niñ. Ndi kiki Yésu a kal, i njel i i yé ’pogdo, i yé ki nyonok ni mandutu. (Añ Matéô 7:13, 14.) Di yé bikwéha bi bôt, jon i yé bés jam li ntomb i baage mu njel niñ.​—Galatia 6:1.

2. Kii di ga tehe munu yigil ini? (Béñge minkéñék mi matila le “ Suhulnyuu i nhôla bés i boñ mahéñha.”)

² Ibale di ngwés kil mu njel niñ ibabé i baage, di nlama ba bebee i héñha mahoñol més, libak jés, ni maboñok més. Ñôma Paul a bi ti bikristen bi bi bé niñ i Korintô makénd le, “ba kee ni bisu i boñ mahéñha.” (2 Korintô 13:11) Maéba ma ma mbéñge yak bés i len ini. Munu yigil ini, di ga tehe lelaa Bibel i nla hôla bés i boñ mahéñha, ni lelaa mawanda ma ma yé nhôôlak i pes mbuu, ma nla hôla bés i yén i njel niñ. Di ga tehe ki inyuki i nla ba ndutu ngim mangéda i noñ biniigana ntôñ u Yéhôva u nti bés. Di ga tehe ki le suhulnyuu i nla hôla bés i boñ mahéñha ibabé i nimis maséé més i nson u Yéhôva.

3. Kii Bañga i Djob i nla hôla we i boñ?

³ Di yé di mboma ngim ndutu ngéda di nwan mahoñol més ni i yom di nôgda. Ñem wés u yé malôga, jon i nla ba ndutu i yi hee u nla kena bés. (Yérémia 17:9) I yé jam li ntomb i lôk bésbomede ni “bipék bibe.” (Yakôbô 1:22) Jon di nlama gwélél Bañga i Djob inyu wanba. Bañga i Djob i nyelel i yom di yé toi “ikétékété . . . i nla ki wan mahoñol lôñni bipék” bibe di gwé. (Lôk Héber  4:12, 13) Nlélém kiki radiô i ñunda dokta i kon di gwé ikétékété, hala nyen Bibel i nla hôla bés i yi mahoñol més ma kétékété. Ndi di nlama ba suhulnyuu inyu ôt nseñ ni maéba ma Bibel, tole ma i bet Yéhôva a bi téé i ngii yés.

4. Kii ñunda le Kiñe Saulô a bi yila ngôk?

⁴ Ndémbél i Kiñe Saulô i ñunda bés kii i nla bôña ngéda di ta bé suhulnyuu. Ngôk i Saulô i bi lôôha nene ngéda a bi tjél neebe le a bé lama héñha mahoñol mé, ni maboñok mé. (Tjémbi 36:2, 3; Habakuk 2:4) Hala a bi bôña ngéda Yéhôva a bi ti nye biniigana bi tôbôtôbô inyu jam a bé lama boñ mbus a bi yémbél Lôk Amalek. Ndi Saulô a bi nôgôl bé Yéhôva. Ngéda mpôdôl Samuel a bi yis nye hihôha hié, Saulô a bi tjél neebe. Iloo ki hala, a bi unda le i jam a mboñ li nlôôha bé ba béba, ni le litén jon li bi tinde nye i boñ hala. (1 Samuel 15:13-24) Hala a bé bé ngélé bisu le Saulô a unda libak li. (1 Samuel 13:10-14) Ngoo le a bi nwas le ñem wé u yila ngôk. A bi tjél héñha mahoñol mé, jon Yéhôva a bi tjél nye, a héya ki nye kiñe.

5. Kii ndémbél i Saulô i niiga bés?

⁵ Inyu boñ le di nigle bañ Saulô, di nlama badba le: Ngéda me ñañ maéba ma Bibel, baa me yé me noode unda le i yom me nhoñol yon i téé? Baa me nhoñol le i yom me mboñ i nlôôha bé ba béba? Baa me mbéna ôm bape njom inyu jam me mboñ?’ Ibale di ntimbhe to ngélé yada le ñ mu mambadga ma, wee di nlama héñha mahoñol més, ni libak jés. Ibale hala bé, ñem wés u nla yila ngôk kayéle Yéhôva a neebe ha bé bés kiki liwanda jé.​—Yakôbô 4:6.

6. Mambe maselna ma yé ipôla Kiñe Saulô ni Kiñe David?

⁶ Yimbe maselna ma yé ipôla Kiñe Saulô ni i nwet a yiha nye le Kiñe David, nu a bé gwés “mbén i Yéhôva.” (Tjémbi 1:1-3) David a bé yi le Yéhôva a ntohol bôt ba suhulnyuu, ndi a nkolba bôt ba ngôk. (2 Samuel 22:28) Inyu hala nyen David a bi nwas le mbén Djob i hôla nye i kodol mahoñol mé. A tila le: “M’a bégés Yéhôva nu a nti me pék. Ñ, ñem wem u niiga me [yak ni] juu.”​—Tjémbi 16:7.

7. Kii di ga boñ ibale di yé suhulnyuu?

⁷ Ibale di yé suhulnyuu, iloole di nwas le mahoñol més ma tinde bés i boñ mam mabe, di ga nwas le Bañga i Djob yon i kodol bés. Ha ngéda i, Bañga i Djob y’a ba kiki kiñ i i nkal bés le: “Ini yon i yé njel. Hiumlana mu.” I ga béhe bés le di baage bañ mu njel, di hendep bañ i waé to i walôm. (Yésaya 30:21) Ngéda di nôgôl Yéhôva, di nkôs ngandak bisai. (Yésaya 48:17) Kiki ’héga, w’a tôñ bé le mut a nlo i kodol we. W’a kôôge ki Yéhôva bebee, inyule u nyi le a ntééda we kiki man a ngwés.​—Lôk Héber 12:7.

8. Inoñnaga ni kaat Yakôbô 1:22-25, lelaa Bañga i Djob i nla bane bés kiki léman?

⁸ Bañga i Djob i nla ba kiki léman inyu yés. (Añ Yakôbô 1:22-25.) Libim ikété yés li mbéna béñgba i léman ilole ba mpam. Hala a nhôla bo i yi too ba nlama kodol ngim jam i su wap ilole bape ba ntehe bo. Nlélém ni bés ngéda di ñañ Bibel hiki kel, di ga tehe manjel di nla gwélél inyu kodol mahoñol més ni libak jés. Ngandak ikété yés i ntehe nseñ i añ buk kel hiki kegla ilole ba  mpam. Ba nwas le biniigana bi bi tihba mahoñol map. Mbus, mu kii ba nhiôm ngim kel, ba nyéñ manjel i gwélél biniigana bi Bibel ba nkôs. Ni ki le, di nlama bana lem i añ Bibel, ni i ôt pék mu hiki kel. Hala a nla nene isii jam, ndi jam jada li li nlôôha nseñ inyu ke ni bisu i hiôm mu ’pogdo njel niñ.

9. Kii i nla boñ le liwanda joñ jada li kodol we?

⁹ Baa i ma pam le u sendi mu kii u nkil i njel maliga kayéle u kee haa ni Yéhôva? (Tjémbi 73:2, 3) Ibale liwanda joñ jada li li yé nhôôlak li bana makénd i ti we maéba, baa u ga emble nye, u bii ki maéba ma bibôñôl? Ibale hala, wee u mboñ loñge, ibabé nkaa u ga ba ki maséé le liwanda joñ li bi béhe we.​—Bingéngén 1:5.

10. Kii u nlama boñ ibale liwanda joñ li nkodol we?

¹⁰ Bañga i Djob i nhôñlaha bés le: “Mbabaa i liwanda i ñunda maliga mé.” (Bingéngén 27:6) Kii hala a nkobla? Di yoñ le ’héga hini: Hégda le u nsômbôl yap nloñ, ndi mis moñ ma yé i téléfôn yoñ. Kunda yada u jôp njel ibabé i béñge. Ha nyen liwanda joñ jada li gwel we woo ni ngui, li nimbii we ni mbus, li péyés we le matôa ma bômôl bañ we. Ndi mu kii a bak a gwel we ni ngui, u nok njôghe i woo. To ibale i njôghe i i nom ngandak dilo, baa u ga unbene liwanda joñ inyule a ngwel we? Heni! U ga ti yak nye mayéga inyu mahôla mé. Nlélém i pes mbuu, ibale liwanda joñ jada li nti we maéba inyu bipôdôl gwoñ tole maboñok moñ, le ma nkiha bé ni matiñ ma Djob, hala a nla unbaha we, ndi u téédana bañ nye biba tole hiun. Ibale u mboñ hala, wee bijôñ bi. (Ñañal 7:9) Maselna ni hala, ti nye mayéga inyule a mban ñem i pôdôs we.

11. Kii i yé le i kéñ mut i neebe maéba malam ma liwanda jé?

¹¹ Kii i yé le i kéñ mut i neebe maéba malam ma liwanda jé a ngwés? Ngôk. Bôt ba ngôk ba ngwés ba “nyuñgul bo maôô.” Ba ‘ñemble bé maliga.’ (2 Timôtéô 4:3, 4) Ba nhoñol le ba gwé bé ngôñ ni maéba, inyule inyu yap ba nyi iloo bôt bape, ni le ba yé nseñ iloo bôt bape. Ndi ñôma Paul a tila le: “Ibale mut a nhoñol le a yé jam, ki le a ta bé to yom, wee a yé i lôk nyemede.” (Galatia 6:3) Kiñe Salômô a bi tibil toñol i jam li. A tila le: “Mañge wanda nu pék, ni nu liyep, a yé loñge iloo mañ jôñ kiñe, u u nla ha bé leege mabéhna.”​—Ñañal 4:13.

12. Inoñnaga ni Galatia 2:11-14, kii ndémbél i ñôma Pétrô i niiga bés?

¹² Di hoñol i yom ñôma Pétrô a bi boñ ngéda Paul a bi kodol nye i bisu bi bôt bape. (Añ Galatia 2:11-14.) Pétrô a bé le a unbene Paul ni mahoñol le a mbep pôdôs nye, ni le a mpôdôs nye bisu bi bôt. Ndi Pétrô a bé mut pék. A bi téédana bé Paul hiun, ndi a bi neebe maéba mé. I mbus ngéda, a bi sébél Paul le “mankéé wés nu gwéha.”​—2 Pétrô 3:15.

13. Mambe mam di nlama bé hôya ngéda di nti maéba?

¹³ Ibale u nôgda le u nlama ti liwanda joñ jada maéba, mambe mam u nlama bé hôya? Ilole u nke i tehe liwanda joñ, badba le: ‘Baa me ñunda bé le me yé mut a téé sép iloo ’héga?’ (Ñañal 7:16) I mut a ñunda le a nlôôha ba mut  a téé sép iloo bôt bape, a nkéés bé bôt inoñnaga ni matiñ ma Yéhôva, ndi inoñnaga ni litehge jé li mam, a ta bé to bebee i ti bana bape mayéga. Ibale u nwanba, ndi u tehe le u nlama ndik pôdôs nye, kal nye i yom a mboñ, gwélél mambadga inyu hôla nye i yi hihôha hié. Ba nkwoog nkaa le maéba moñ ma nlôl Bitilna, u bigdaga le liwanda joñ li ga telep bé bisu gwoñ inyu bikééhene, ndi bisu bi Yéhôva. (Rôma 14:10) Ngéda u nti mut maéba, gwélél Bañga i Djob, u boñ ki hala ni ñem ngôô kiki Yésu. (Bingéngén 3:5; Matéô 12:20) Inyuki? Inyule Yéhôva a’ kéés bés inoñnaga ni kii di nkéés bôt bape.​—Yakôbô 2:13.

14. Kii ntôñ u Djob u nti bés?

¹⁴ Yéhôva a ngwélél ntôñ wé u u yé hana ’isi inyu éga bés mu njel niñ. Ntôñ u u mpémés bividéô, bikaat, u ngwélél ki makoda inyu hôla bés i yi lelaa di nla bii maéba ma Bibel bisélél. Di nla noñ maéba ma ibabé i kon woñi inyule ma nlôl i Bibel. Inyu yi lelaa nson likalô u nlama séla, Juu li bakena ntôñ li mbat mahôla ma mbuu mpubi. Juu li bakena ntôñ li mbéna wan makidik map inyu yi too mahéñha ma mbéda. Inyuki? Inyule kiki “mam ma nkoñ ’isi unu ma yé i héñha,” hala nyen ntôñ Djob u nlama yoñ makidik ma nkiha ni mangéda més.​—1 Korintô 7:31.

15. Imbe ndutu ngim batéé likalô i mboma?

¹⁵ Ngéda ntôñ u Djob u nti bés biniigana bi mondo bi bi ntihba niñ yés ni hémle yés, di neebe mo, di bii ki mo bisélél. Ndi lelaa di yé di boñ ngéda ntôñ u Djob u nlona mahéñha ma ma ntihba i mam di mbéna boñ mu kii di mbégés Djob? Kiki ’héga, munu nwii mini, di mpémés ngandak moni inyu oñ ni bôñgôl mandap ma bibégés. Jon Juu li bakena ntôñ li bi kit le ngandak makoda ma gwélél nlélém ndap Ane. Inyu hala nyen ngim makoda i bi pôdna ni mana mape, ba nuñul ki mandap ma Ane mahogi. Moni mi, mi bi hôla i oñ mandap ma Ane mape i het ma bé béda. Ibale u niñ i het ba bi nuñul ndap Ane, ndi ba pôdna  makoda, i nla bane we ndutu i noñ bitelbene bi. Ngim batéé likalô i nlama ke ntandaa liké inyu ba makoda. Batéé likalô bape ba ba bi sal ni ngui inyu oñ ni bôñgôl ngim ndap Ane ba yé le ba badba le: Inyuki ba nuñul yo nano? Ba nla hoñol le ba bi nimis ngéda yap ni ngui yap. Ndi to hala, ba neebe bitelbene bi mondo bi, ba kôli ki ni bibégés.

16. Lelaa i noñ maéba ma yé i kaat Kôlôsé 3:23, 24, i nhôla bés i tééda maséé més?

¹⁶ Di ga ke ni bisu i ba maséé ibale di mbigda le i bôlô yosôna di nsal, di nsélél yo i jôl li Yéhôva, ni le nyen a ñéga ntôñ wé. (Añ Kôlôsé 3:23, 24.) Kiñe David a bi yigle bés ndémbél ilam mu kii a bi ti ngandak makébla inyu maoñ ma témpel. A kal le: “Me me yé njee, bôt bem ba yé ki, le di laa ti makébla ni ngôñ ñem hala? Inyule mam momasôna ma nlôl weeni, lôñni woo woñ nyen di gwééne gwom di nti we.” (1 Miñañ 29:14) Yak bés, ngéda di nti makébla, di nyôñôl mu mam Yéhôva a nti bés. Ndi to hala, Yéhôva a yé maséé ngéda di nti ngéda yés, ngui yés, ni nkus wés inyu nit nson wé.​—2 Korintô 9:7.

17. Inyuki di nlama bé tomb ibale di nléba le di gwé mahéñha i boñ?

¹⁷ Inyu yén i ’pogdo njel niñ, bésbobasô di nlama noñ mabal ma Yésu bas bas. (1 Pétrô 2:21) Ibale u nôgda le u mbaage ndék, u ntomb bañ. Hala a nla unda le u yé ngi ke haa, ni le u nsômbôl noñ bitelbene bi Yéhôva. Kiki di yé bikwéha bi bôt, bigda le Yéhôva a mbem bé le di kôna Yésu i nya yôni.

18. Kii di nlama boñ inyu bol i het di nke?

¹⁸ Bésbobasôna di bok mis més bisai bi mbem bés, di bak bebee i héñha mahoñol més, libak jés, ni maboñok més. (Bingéngén 4:25; Lukas 9:62) Di kee ni bisu i ba suhulnyuu, i “kon maséé, [ni] i boñ mahéñha.” (2 Korintô 13:11) Ibale di nke ni bisu i boñ hala, “Nyambe nu gwéha ni nu nsañ a’ ba lôñni [bés].” Ni ki le, di ga bol ndik bé i het di nke, di ga ba ki maséé i kil mu njel niñ.