1. Matthai 7:13, 14 ningin kannih cu khual a tlawngmi kan si tiah zeicah kan chim khawh?

KAN dihlak in khual a tlawngmi kan si. Jehovah uknak tangah a ummi vawlei thar ah kan nun khawh nakhnga Jehovah rian kha fakpi in kan ṭuan. Nunnak ah a kan hruaimi mah lam ah kal dingin ni fatin kan i zuam. Asinain Jesuh nih a chim bantukin mah lam cu a har i a caan ah zulh awkah a fawi lo. (Matthai 7:13, 14 rel.) Cun mitlinglo kan si caah mah lam in pial cu a fawi tuk.—Gal. 6:1.

2. Hi capar ah zei kong dah kan i ruah hna lai? (“ Toidornak Nih Thlennak Tuah Awkah A Kan Bawmh” timi rinli kulh zongah zoh.)

² Kan zulhmi nunnak lam cu a har ahcun kan ruahnak, kan lungput le kan tuahsernak kha lungtho tein kan i thlen a hau. Lamkaltu Paul nih Korin Khrihfa hna kha “a herh ningin thlennak tuah u” tiah tha a pek hna. (2 Kor. 13:11, NW) Mah ruahnak cheuhnak cu kanmah he zong aa pehtlai. Hi capar ah Baibal nih thlennak tuah awkah a kan bawmh ning kong le Khrihfa nutling, patling a simi kan hawikom hna nih nunnak lam ah kal peng dingin an kan bawmh ning kong kha kan i ruah hna lai. Cun Jehovah bupi nih a kan pekmi lamhruainak zulh awkah zeinihdah a harter khawh timi kong zong kan i ruah hna lai. Jehovah rian kan ṭuannak ah kan i nuamhnak a tlau nakhnga lo toidornak nih thlennak tuah awkah zeitindah a kan bawmh timi kong zong kan i ruah hna lai.

3. Baibal nih zeitindah aan bawmh khawh?

³ Kan ruahnak le kan intuarnak dothlat kan i zuam tikah zuamcawhnak kan tong. Kan lungthin cu a zer i khoika lei ah dah a kan hruai ti kha hngalh awkah a har caah a si. (Jer. 17:9) Cun kanmah le kanmah i hlen cu a fawi tukmi a si. (Jeim 1:22)  Cucaah Baibal hmangin kanmah le kanmah kha kan i dothlat a hau. Baibal nih kan lungthin chungah a ummi “duhnak le ruahnak” vialte kha a hngalh dih. (Heb. 4:12, 13) Mah lengah Baibal nih X-ray thlaknak seh bantukin kan chunglei ah a ummi thil kha a kan hmuhter khawh. Asinain Baibal asiloah hruaitu pawl sinin kan hmuhmi ruahnak cheuhnak kha kan zulh khawh nakhnga toidornak kan ngeih a hau.

4. Siangpahrang Saul cu a hun i porhlaw ti kha zeitindah kan hngalh?

⁴ Siangpahrang Saul nunning nih toidornak kan ngeih lo ahcun zeidah a cang kho timi kong kha a kan hngalhter. Saul cu a hun i porhlaw i a herhmi thlennak tuah kha a duh lo. (Salm 36:1, 2; Hab. 2:4) Cun Amalek mi hna a tei hna hnuah a tuah awk a simi kong he aa tlaiin Jehovah nih cuset khaset timi lamhruainak a pek tikah aa porhlawmi a si kha a hung lang. Asinain Saul nih Jehovah chimhmi bia kha a rak ngai lo. Cun Profet Samuel nih nawl a ngaih lonak kong a chim tik zongah a rak cohlang lo. Mah canah a tuahmi cu a poi tuk lo i cutin tuah awkah mi nih an ka hnek caah a si tiah a ti. (1 Sam. 15:13-24) A hmasa zongah Saul nih mah bantuk thil kha a rak tuah cang. (1 Sam. 13:10-14) Ngaihchiat awk ngai a simi cu Saul nih i porhlawt awkah a lungthin kha nawl a rak awnh. A ruahnak kha a thlen lo caah Jehovah nih a mawhchiat i a rak hlawt.

5. Saul nunning in zeidah kan cawn khawh?

⁵ Saul bantuk si kan duh lo caah hitin bia kan i hal awk a si: ‘Baibal ruahnak cheuhnak kong ka rel tikah zulh lo dingin a ruang ka kawl maw? Ka tuahmi cu a poi tuk lo tiah ka ruat maw? Ka tuahmi kong he aa tlaiin midang kha sual ka phaw hna maw?’ Mah biahalnak hna kha a si tiah kan leh ahcun kan ruahnak le kan lungput kha kan thlen a hau. Cutin kan i thlen lo ahcun kan hun i porhlaw lai i Jehovah nih a hawikom in a kan hlawt lai.—Jeim 4:6.

6. Siangpahrang Saul le Siangpahrang David i an i thleidannak kha langhter.

⁶ Siangpahrang Saul le amah rian a changtu, “Bawipa nawlbia” a tlaihchanmi Siangpahrang David i an i thleidannak kha i cinken. (Salm 1:1-3) Jehovah nih aa toidormi kha a khamh hna i aa porhlawmi kha a ralchanh hna ti kha David nih a hngalh. (2 Sam. 22:28) David nih a ruahnak kha Pathian nawlbia in aa thlenter. Hitin a ti: “BAWIPA nih a ka hruai caah amah cu ka thangṭhat, zan ah ka lungthin nih ralrinnak a ka pek.”—Salm 16:7.

7. Aa toidormi kan si ahcun zeidah kan tuah lai?

⁷ Aa toidormi kan si ahcun a ṭhalomi thil kan tuah hlanah a ṭhalomi kan ruahnak poah kha Baibal ningin thlen kan duh lai. Pathian nih hitin a kan ti bantuk a si lai: “Lam cu hika leiah hin a si. Lam kha zul u.” Mah nih a ṭhalomi thil kan tuah tikah ralrin a kan pek lai. (Isa. 30:21) Jehovah nawl kan ngaih ahcun lam tampi in ṭhatnak kan hmu lai. (Isa. 48:17) Tahchunhnak ah, pakhatkhat nih a kan cawnpiak tikah kan thin a hung lai lo. Dawtnak a ngeimi pa bantukin Pathian nih a kan zohkhenh ti kha kan hngalh caah Jehovah he kan i naih chinchin lai.—Heb. 12:7.

8. Jeim 1:22-25 ningin Baibal kha thlalang bantukin zeitindah kan hman khawh?

⁸ Baibal cu kan caah thlalang bantuk a si. (Jeim 1:22-25 rel.) Kan lak i mi tam deuh nih zing fatin inn in kan chuah hlanah thlalang kan i zoh. Cutin kan i zoh caah midang nih an kan hmuh hlanah a herhmi kha kan i remh khawh. Cu bantukin nifatin Baibal kan rel ahcun kan ruahnak le kan lungput kha kan i remh khawh lai. Mi tampi nih inn in an chuah hlanah nicaang Baibal rel cu bawmtu taktak a si ti kha an hngalh. An relmi kha an ruahnak cungah huham an i ngeihter. Cun a si khawh chungin Baibal in an hmuhmi ruahnak cheuhnak kha zulh awkah an i zuam. Mah lengah Baibal kha ni fatin kan hlathlai i ṭha tein kan ruah zong a hau.  A sawhsawh te a lo ko nain mah cu nunnak lam ah kal peng dingin a kan bawm khotu a biapi bikmi thil pakhat a si.

9. Na hawikom pakhat nih zeitikah dah ruahnak aan cheuh khawh men?

⁹ Jehovah he nan i pehtlaihnak a hrawk khomi thil pakhatkhat na hun tuah sual maw? (Salm 73:2, 3) Khrihfa nutling, patling a simi na hawi pakhat nih ralṭha tein ruahnak aan cheuh ahcun a bia kha ngaiin mah ningin na zul maw? Na zulh ahcun thilṭha na tuahmi a si i na hawikom nih cutin ralrin aan pek caah naa lawm tuk lai ti cu a fiang ko.—Ptb. 1:5.

10. Na hawi pakhat nih ruahnak an cheuh ahcun zeitindah na lehrulh awk a si?

¹⁰ Baibal nih hitin ralrin a kan pek: “Kan hawikom nih cun an kan hliam sual hmanhah kan ca i ṭhatnak an duh ruangah a si.” (Ptb. 27:6) Mah cu zei sullam dah a si? Mah tahchunhnak hi ruathmanh: Mawṭaw a hnawk tukmi lam tan dingin na hngah lioah na phone na zoh tiah hei ti u sih. Khua zoh loin lam na tan, mah lioah na hawikom pakhat nih na ban in aan dawh i lamkiang ah aan hnuh. Fak tukin aan hnuh caah na ban cu a fak ko lai, asinain mah a tuahsernak nih na nunnak kha aan khamh. Na ban cu ni tampi chung a fah hmanhah na ban aan hnuktu na hawikom cungah na thin a hung lai maw? A hung lai lo. A bawmhnak cungah naa lawm tuk ko lai. Mah bantukin na hawikom pakhatkhat nih na chimmi bia asiloah na tuahsernak cu Pathian i a dingmi phunglam ningin a si lo tiah ralrin aan pek ahcun a hmasa ahcun na lung a fak men ko lai. Asinain ruahnak an cheuh caah na thinhung hlah. Na thin a hun ahcun a hrut taktakmi na si lai. (Pct. 7:9) Mah canah na hawikom nih ralṭha tein aan chimhmi a si caah a cungah naa lawmh awk a si.

11. Mi pakhat kha a hawi pakhat nih a ṭhami ruahnak a cheuh tikah zeinihdah a alter khawh?

¹¹ Mi pakhat kha dawtnak a ngeimi a hawi pakhat nih a ṭhami ruahnak a cheuh tikah zeinihdah a alter khawh? Porhlawtnak a si. Aa porhlawmi hna nih “anmah theih duhmi chimtu” kha an uar hna. Annih nih “biatak kha an kaltak lai i minung tuanbia tu kha ngaih an duh deuh lai.” (2 Tim. 4:3, 4) Midang nakin kan fim deuh asiloah kan biapi deuh tiah an ruah caah midang nih ruahnak cheuh kan hau lo tiah an ruah. Asinain lamkaltu Paul hitin a ti: “Ahohmanh nih, zeihmanh siset ṭung loin, pa ka si ve tiin aa ruah ahcun amahle amah aa hlen a si.” (Gal. 6:3) Siangpahrang Solomon nih mah kong he aa tlaiin hitin a ti: “Cu pa nih cun a tar tikah ruahnak cheuhmi kha a duh lo ahcun, a si a fak nain a fimmi tlangval kha cu pa nakcun a ṭha deuh.”—Pct. 4:14.

12. Galati 2:11-14 ah a langhter bantukin lamkaltu Peter chiahmi zohchunh awk ṭha in zeidah kan cawn khawh?

¹² Lamkaltu Paul nih Peter kha zapi hmai i a chimhhrinh tikah Peter chiahmi zohchunh awk ṭha kong kha i cinken. (Galati 2:11-14 rel.) Paul chimmi bia le mi hmaiah a chimhhrinhmi ruangah Peter cu a thin a hung kho. Asinain Peter cu mifim pakhat a si. Paul ruahnak cheuhnak kha a cohlan, mah kong kha a ruat peng lo i a thin zong a hung lo. Mah canah a hnuah Paul kha “kan hawi le kan unau” tiah a rak ti.—2 Pet. 3:15.

13. Ruahnak kan cheuh hna tikah zeidah kan i cinken peng ding a si?

¹³ Na hawikom pakhatkhat kha ruahnak cheuh a hau tiah na ruah ahcun zeidah naa cinken peng ding a si? Ruahnak na cheuh hlanah nangmah le nangmah kha hitin i hal: “‘A dingfel tukmi’ ka si maw?” (Pct. 7:16, NW) A dingfel tukmi pakhat nih cun midang kha Jehovah phunglam ningin si loin amah phunglam ningin bia a ceih hna i zaangfahnak zong a ngei lo. Na hawikom pakhat ruahnak cheuh na duhnak  a ruang le ka cheuh a hau ko tiah na ruahnak a ruang kha ṭha tein na ruah ahcun zeidah a buaibainak a si ti kha chim law a tuahmi cu a ṭhalomi a si ti kha a hngalhthiam nakhnga biahalnak tuah. Na chimmi cu Baibal caang ah hram aa bunhmi siter law na rian cu na hawikom biaceih si loin a tuahmi kong he aa tlaiin Jehovah nih zeitindah a ruah ti a hngalh nakhnga bawmh a si ti kha philhhlah. (Rom 14:10) Mi pakhat ruahnak na cheuh tikah Baibal ah hmuhmi fimnak kha i bochan law Jesuh zaangfahnak kha i zohchunh. (Ptb. 3:5; Matt. 12:20) Zeicah? Zeicahtiah midang kan pehtlaih hna ningin Jehovah nih a kan pehtlaih lai caah a si.—Jeim 2:13.

14. Pathian bupi nih zeidah a kan timhtuahpiak?

¹⁴ Jehovah nih nunnak lam ah kan kal khawh nakhnga vawleicung a bupi hmangin lam a kan hruai. Annih nih Baibal ah aa telmi ruahnak cheuhnak ningin kan zulh khawh nakhnga a kan bawm khomi video, cauk le pumhnak ti bantuk kha a kan timhtuahpiak. Mah cu Baibal cungah hram aa bunhmi an si caah zumh awk a tlak. Phungchim rianṭuannak ṭha tein liim a si khawh ning kong he aa tlaiin biakhiahnak an tuah tikah Uktu Bu nih thiang thlarau kha an i bochan. Asinain Uktu Bu nih thlen a herhmi a um ahcun mah an biakhiahnak kha hmaan tein an dothlat peng. Zeicah? Zeicahtiah “hi vawlei thil sining cu aa thleng lengmang” i Pathian bupi nih mah thil sining thar cungah i hngat in thlennak an tuah caah a si.—1 Kor. 7:31, NW.

15. Thawngthanhtu cheukhat nih zei zuamcawhnak dah an ton?

¹⁵ Pathian bupi nih Baibal hrilhfiahnak thar asiloah ziaza lei kong he aa tlaiin lamhruainak a kan pek tikah kan cohlan i kan zulh. Asinain Pathian bupi tuahmi thlennawnnak nih a kan hnorsuan tikah zeitindah kan lehrulh? Tahchunhnak ah, a luancia kum hna ah biakinn saknak le remhnak caah tangka tampi a dih. Cucaah Biakinn pakhat kha Khirhfabu tampi nih hman dingin Uktu Bu nih lamhruianak an pek hna. Mah ruangah Khrihfabu cheukhat cu fonh an si i Biakinn cheukhat cu zuar a si. Mah tangka kha a herh deuhnak hmun ah pumhnak inn saknak caah an hman. Biakinn zuar a sinak hmun asiloah Khrihfabu an fonh hnanak hmun ah na um ahcun mah thil sining thar he aa tlakin thlennak tuah awkah zuamcawhnak na tong men lai. Atu ah thawngthanhtu cheukhat cu an i pumh khawh nakhnga a hlat deuhnak hmun  ah an kal. Biakinn saknak asiloah remhnak ah a rak i telmi cheukhat nih atu ah mah pumhnak inn cu zeicah an zuar tiah an ruah men lai. An caan le an i zuamnak cu pakpalawng a si tiah an ruah men lai. Asinain mah timhtuahnak thar kha an cohlan caah thangṭhat awk ngai an si.

16. Kolose 3:23, 24 ah kan hmuhmi ruahnak cheuhnak zulhnak nih i lawmh peng awkah zeitindah a kan bawmh lai?

¹⁶ Jehovah le amah nih lam a hruaimi a bupi caah kan ṭuanmi a si ti kan philh lo ahcun kan i lawm kho peng lai. (Kolose 3:23, 24 rel.) Biakinn saknak caah thawhlawm peknak kong he aa tlaiin Siangpahrang David nih zohchunh awk ṭha a chiah. Hitin a ti: “Hi bantukin kannih nih lungtho tein kan in pekchanh khawh nakhnga caah hin keimah cu ahodah ka si i ka mi hna cu zeidah an si? Zeitintiah zeizong vialte cu nangmah sinin a rami an si i nangmah ta lila kha kannih nih nangmah kan in pekmi hi a si ko.” (1 Chan. 29:14) Thawhlawm kan pek tikah Pathian nih a kan pek ciami kha kan pek ṭhanmi a si. Asinain Jehovah nih a rianṭuannak caah kan caan, kan thazaang le kan tangka kan hmanmi kha a sunsak tuk.—2 Kor. 9:7.

17. Na tuahmi thil kong he aa tlaiin thlennak tuah a herh ahcun zeicah na lung a dongh awk a si lo?

¹⁷ Nunnak lam i kal peng khawh awkah Jesuh keneh kha a si khawh chungin kan zulh a hau. (1 Pet. 2:21) Na tuahmi thil kong he aa tlaiin thlennak tuah a herh ahcun na lung dong hlah. Thlennak tuah ka herh ti na hgalhmi nih Jehovah lamhruainak zulh na duh kha a langhter. Mitlinglo kan si kha Jehovah nih a hngalh, cucaah Jesuh kha tling tein kan i zohchunh lai tiah aa ruahchan lo.

18. Kan hmuitinh phanh awkah zeidah kan tuah awk a si?

¹⁸ Kan dihlak in hmailei kong ah lungthin pek in kan lungput, kan ruahnak le kan tuahsernak kha lungtho tein thlen kan duh. (Ptb. 4:25; Luka 9:62) Cucaah i nuam zungzal in “a herh ningin thlennak tuah” awkah toidornak ngei peng hna u sih. (2 Kor. 13:11, NW) Cutin kan tuah ahcun “dawtnak le remnak Pathian cu [kan] sinah a um lai.” Atu ah kan i nuamh khawh nakhnga a kan bawmh lai i hmailei zongah vawlei thar nunnak a kan pek lai.