Ghenda ahali omwatsi

Ghenda ahali ebirimo

OMWATSI W’ERIGHA 47

Wunemwendi Lholha Embere Erihengulhwa?

Wunemwendi Lholha Embere Erihengulhwa?

“Erighunzerera balikyethu, mulhole embere eritsema, erihengulhwa.”​—2 KOR. 13:11, NW.

OLHWIMBO 54 “Enzira y’Eyi”

EBIKENDI KANIBWAKO *

1. Ngoku kiri omu Matayo 7:13, 14, thuli thuthi omwa lhughendo?

ITHWE bosi thuli omwa lhughendo. Eyo thukaya, kutse ekilhubirirwa kyethu, ly’erisyabya omwa kihugho kihya-kihya ahisi sy’obuthabali bwa Yehova obw’olhwanzo. Obuli kiro, thukalengaho erikwama enzira eyikakolhaya okwa ngebe. Aliwe Yesu mwabugha athi, enzira eyo ni nge kandi okwa bundi buthuku kikalire erikwamayo. (Soma Matayo 7:13, 14.) Sithuhikene, neryo ni kyolho ithwe erilhua omo nzira eyo.​—Gal. 6:1.

2. Thukendi kania okuki omo mwatsi ono? (Lebaya n’akasanduko “ Eriyikehya Likathuwathikaya Erisighalha Ithune omo Nzira Nge.”)

2 Thwamabya b’eribya omo nzira nge y’engebe, thutholere ithwabya ithunayitheghekire erikolha esyombinduka omwa malengekania, emibere, n’omwa mikolere. Omukwenda Paulo mwahira omwa Bakristayo ababya bikere e Korinto mw’omuhwa w’erilholha embere “erihengulhwa.” (2 Kor. 13:11, NW) Erihabulha eryo nethu likathuhambako. Omo mwatsi ono, thukendi lebya ngoku e Biblia yanga thuwathikya erikolha esyombinduka kandi ngoku abanywani abakulire bunyakirimu banga thuwathikya eribya ithune omo nzira y’engebe. Kandi thukendi lebya nga ni mughulhu wahi kyanga thukalira erighendera okwa busondoli obwa kithunga kya Yehova kikaha. Thukendi lebya ngoku eriyikehya likendi thuwathikya erikolha esyombinduka nibya isithwathaherya etseme y’erikolera Yehova.

LIGHIRA EKINYWE KYA NYAMUHANGA KIKUHENGULE

3. Ekinywe kya Nyamuhanga kyanga kuwathikya kithi?

3 Kikanathukalira erilebya ndeke amalengekania n’eriyowa lyethu. Omuthima wethu ni muthebya, neryo ekyo kyanganaleka ikyathukalira eriminya eyo akathulholhaya. (Yer. 17:9) Kyolhobire eriyitheba ithw’ibene-bene omo malengekania awathahikire. (Yak. 1:22) Neryo thutholere ithwakolesya Ekinywe kya Nyamuhanga eriyilebya. Ekinywe kya Nyamuhanga kikabisulha nga thuli thuthi omwakathi, “erisonda n’amalengekania” w’emithima yethu. (Ebr. 4:12, 13) Ni bugha ambu, ekinywe kya Nyamuhanga kiri nge X-ray, ekyuma ekikaleka ithwaminya ekiri omwa mubiri. Aliwe thutholere ithwayikehya thwamabya thwanzire erighasirwa omw’ihabulha eryo thukabana omwa Biblia kutse okw’abo Nyamuhanga akakolesaya.

4. Ni byahi ebikakanganaya ngoku Omwami Saulo mwasa mw’emiyiheko?

4 Eky’erileberyako ky’Omwami Saulo kikakanganaya ekyangabya thwamalemwa eriyikehya. Busana n’emiyiheko, Saulo mwaghana eriligha ngoku akayithagha erihindulha amalengekania n’emikolere yiwe. (Esy. 36:1, 2; Hab. 2:4) Eki mukyalhangirika Yehova akamubwira ekyo atholere erikolha abirisinga Abaamaleki. Aliwe, Saulo mwathowa Yehova. Kandi omuminyereri Samweli abere akakania nayu oko mwatsi oyo, Saulo mwathaligha ekisobyo kiwe. Omwakanya k’ekyo, mwalengaho eryuwanirirya eby’akolha omw’ibugha athi sikisobyo kinene n’omw’ikihingikira abandi. (1 Sam. 15:13-24) Ahanyuma, Saulo mwanakangania omubere ng’oyo. (1 Sam. 13:10-14) Eky’obulighe, mwalighira omuthima wiwe eribya mw’emiyiheko. Mwathahindulha amalengekania wiwe, neryo Yehova mwamutsumanga n’erimughana.

5. Eky’erileberyako kya Saulo kyanga thweghesyaki?

5 Ithwe erighira okwa ky’erileberyako kya Saulo, thutholere ithwayibulya ebibulyo bino: ‘Ngabya ingasoma omwa Kinywe kya Nyamuhanga omwatsi owahambire okw’ihabulhwa, nganasondaya eby’eriyihambulyamo? Ngananza eryuwanirirya ebisobyo byaghe? Nganabihingikira abandi?’ Eky’erisubirya okwa bibulyo ebi kyamabya ini ee, thutholere ithwahindulha amalengekania n’emibere yethu. Thwamathendi kolha ekyo, ithwanganasa mw’emiyiheko ikyaleka Yehova iniaghana obunywani bwethu nayu.​—Yak. 4:6.

6. Soborera embaghane eyiri ahakathi-kathi k’Omwami Saulo n’Omwami Dawudi.

6 Lebaya embaghane eyiri ahakathi-kathi k’Omwami Saulo n’oyuwamusubuka, Omwami Dawudi, omulhume oyuwabya anzire “emighambo y’Omwami Mukulhu.” (Esy. 1:1-3) Dawudi abya inianasi ngoku Yehova akalhamaya abakayikehaya aliwe ku akapona abakayiheka. (2 Sam. 22:28) Neryo Dawudi mwalighira emighambo ya Nyamuhanga erihengulha amalengekania wiwe. Mwahandika athi: “Ngapipa Omwami Mukulhu, oyukanyihana, egha, omo kiro ng’igha amenge omo muthima waghe.”​—Esy. 16:7.

EKINYWE KYA NYAMUHANGA

Ekinywe kya Nyamuhanga kikathukunga thwamathalha oko nzira. Thwamayikehya, thukalighira Ekinywe kya Nyamuhanga erihengulha amalengekania wethu mabi (Lebaya enungu 7)

7. Thwamayikehya ithukendi kolhaki?

7 Thwamayikehya, ithukendi lighira Ekinywe kya Nyamuhanga erihengulha amalengekania wethu mabi thuthe thwakolha ekibi. Ekinywe kya Nyamuhanga ikikendibya ng’omulenge owakathubwira athi: “Enzira y’eyi, mughendere muyo.” Ikikendi thukunga thwamatsuka erikolha ekindu ekithuwene. (Isa. 30:21) Thwamahulikirira Yehova, ithukendi yighasira omo nzira nyingyi. (Isa. 48:17) Ng’eky’erileberyako, ithukendi yihighulha okw’iyowa nabi owundi mundu akathuhabulha. Kandi ithukendi yithunda hakuhi-kuhi na Yehova kundi thukaminya kw’athutsomene ng’abaana biwe banzwa.​—Ebr. 12:7.

8. Ngoku kiri omu Yakobo 1:22-25, thwanga kolesya thuthi Ekinywe kya Nyamuhanga ng’ekiyo?

8 Thwangana kolesya Ekinywe kya Nyamuhanga ng’ekiyo. (Soma Yakobo 1:22-25.) Abangyi omw’ithwe thukayilebaya omwa kiyo obuli ngyakya thuthe thwalhua eka. Omo nzira eyo, thwangana lhangira aho thutholere eryuwania abandi bathe bathulhangira. Kuthya, thwamasoma e Biblia buli kiro, ithukendi lhangira esyonzira esyo thwanga hinduliramo amalengekania n’emibere yethu. Abangyi babirilhangira ini kikulhu erisoma erisako ly’obuli kiro obuli ngyakya bathe balhua eka. Bakalighira ebyo bamasoma erihamba oko malengekania wabu. Neryo omwa musibo wosi, bakasondekanaya esyonzira sy’erikoleseryamu erihabulha eriri omwa Kinywe kya Nyamuhanga. Eryongera okw’ekyo, thutholere ithwabya n’endegheka y’eriyeghesya imwamuli erisoma n’erilengekania okwa Kinywe kya Nyamuhanga obuli kiro. Eki kyanganabya nga ni kyolho, aliwe ni kighuma ky’okwa bindu bikulhu-bikulhu ekyo thwanga kolha erithuwathikya eribya omo nzira nge eyikalholhaya okwa ngebe.

HULIKIRIRA ABANYWANI ABAKULIRE BUNYAKIRIMU

ABANYWANI ABAKULIRE BUNYAKIRIMU

Omwa lhukeri, Omukristayo oyukulire bunyakirimu angana thukunga. Thukanasima munywani wethu eribya imwakayihayo erikania nethu? (Lebaya enungu 9)

9. Omunywani angakuhengulha mughulhu wahi?

9 Wune wathakwama enzira eyikakusegheraya haali oku Yehova? (Esy. 73:2, 3) Omunywani oyukulire bunyakirimu amabya imwayihayo erikuhengulha, muwanamuhulikirira n’erighendera okw’ihabulha liwe? Kyamabya ikwakiri kithya, muwakolha ekihikire, kandi ahathe erithika-thika, wutsemire kundi munywani wawu mwakukunga.​—Emi. 1:5.

10. Wanga kolhaki omunywani amakuhengulha?

10 Ekinywe kya Nyamuhanga kikathubwira kithi: “Ebironda ebya munywani akakuhuthalhaya ni by’obuthaleghulha.” (Emi. 27:6, NW) Ebinywe ebi bikamanyisayaki? Lengekanaya okwa ky’erileberyako kino: Thathera akasasani wukanza erikyuruka enguda eyiriko esyomatoka nene neryo esimu yawu iyakulengemerya. Iwingira omwa nguda isiwuthakeba. Neryo aho, munywani wawu iniakuhamba n’erikukurira okwa musike. Iniakwamakirira kutsibu erihika okw’ihonoka okwa kuboko, aliwe iyo erikwanguhira ikyakulhamya okwa matoka erikutomera. Erihonoka eryo nomulyanga kulethera obulhumi habw’ebiro ngaby’ebyo, iwunemwendi hithana habw’omunywani wawu eriyakukura? Eyihi nahake! Iwukendi musima busana n’erikuwathikya. Kuthya, omunywani amakukunga athi ebya wukabugha kutse ebya wukakolha sibihambene n’ebihano bya Nyamuhanga ebithunganene, iwangana tsuka eriyowa nabi. Aliwe isiwahithana kutse erikwa ekinigha. Obo ini bukiru. (Omu. 7:9) Omwakanya k’ekyo, sima eribya omunywani wawu imwakayihayo erikania nawu.

11. Ni kyahi ekyanga leka omundu iniaghana erihabulha eryuwene ery’omunywani?

11 Ni kyahi ekyanga leka omundu iniaghana erihabulha eryuwene ery’omunywani? Emiyiheko. Abakayiheka bakanza ibahulikirira eby’ekisehya. “Basyabunukalha okwowa omwatsi w’ekwenene.” (2 Tim. 4:3, 4) Bakayowa nga ni b’amenge kutse ng’abalengire abandi. Aliwe, omukwenda Paulo mwahandika athi: “Omundu amayithendera ng’omundu, kwesi si mundu, iniakayithebaya.” (Gal. 6:3) Omwami Solomono mwasoborera eki kya ndeke. Mwahandika athi: “Omulhwana mwera n’ow’amenge uwene kwilhaba omwami musyakulhu n’omukiru, oyuthasi eryangirira erikangirirya.”​—Omu. 4:13.

12. Thuk’ighaki okwa ky’erileberyako ky’omukwenda Petero ekiri omwa Abanya Galatia 2:11-14?

12 Thalebya eky’erileberyako ky’omukwenda Petero omughulhu omukwenda Paulo amuhabulira embere sy’abandu. (Soma Abanya Galatia 2:11-14.) Petero angahithene busana n’ebyo Paulo abugha, kw’alengekania okwa mibere amuhabuliramo n’aho amuhabulira. Aliwe Petero mwakangania amenge. Mwaligha erihabulhwa kandi mwathabika oku Paulo kw’ekinigha. Aliwe, enyuma waho mwahulha Paulo mwa “mulikyethu mwanze.”​—2 Pet. 3:15.

13. Ni nzumwa syahi esyo thutholere ithwabya ithun’ibukire thukahabulha abandi?

13 Wamabya iwukanalengekanaya okw’ihabulha omunywani, ni nzumwa syahi esyo wutholere iwabya iwun’ibukire? Wuthe wakania na munywani wawu, yibulhaye, ‘Mbwino indi kuyithwalha mwa “muthunganene kutsibu”?’ (Omu. 7:16) Omuthunganene kutsibu akatswera abandi, erikwamana n’amalengekania wiwe, butsira erikwamana n’ebihano bya Yehova, kandi syalikanganaya abandi b’olhukeri. Enyuma w’eriyilebya kandi iwalhangira ikikinayithaghisibawa erikania na munywani wawu, minyikalhaya ndeke ekitsibu kandi kolesaya ebibulyo ebikendi wathikya munywani wawu eriminya ekisobyo kiwe. Lhangira wuthi ebyo wukabugha biseghemere okwa Masako, iwun’ibukire ngoku munywani wawu ni w’erisyalhuthonda embere sya Yehova butsira embere syawu. (Abar. 14:10) Kolesaya amenge awali omwa Kinywe kya Nyamuhanga, kandi wukahabulha omundu, gherereraya Yesu omw’ikwira abandi b’obulighe. (Emi. 3:5; Mt. 12:20) Busana naki? Kundi Yehova akendi thuthwalha omwa mibere eyo nethu thukathwaliramu abandi.​—Yak. 2:13.

KWAMA OBUSONDOLI OBWA KITHUNGA KYA NYAMUHANGA KIKAHA

EKITHUNGA KYA NYAMUHANGA

Ekithunga kya Nyamuhanga kikathuha ebitabu, esyovidiyo, n’emihindano ebikathuwathikaya erighendera okw’ihabulha eriri omwa Kinywe kya Nyamuhanga. Hakanayira, Akathunga Akakasondolha ikakolha esyombinduka omwa mibere omubiiri angakolhwa (Lebaya enungu 14)

14. Ni byahi ebyo ekithunga kya Nyamuhanga kikathuha?

14 Yehova akathusondolha omo nzira y’engebe erilhabira omwa kitsweka ky’ekithunga kiwe eky’okwa kihugho, ekikathuha esyovidiyo, ebitabu, n’emihindano ebikathuwathikaya ithwe bosi erighendera okw’ihabulha eriri omwa Kinywe kya Nyamuhanga. Emyatsi eyi yitholere kundi yiseghemere okwa Masako. Akathunga Akakasondolha kakayikethera omulimu abuyirire kakathwamu omubiiri w’erithulira nga kolhawe athi ndeke. Kandi, Akathunga Akakasondolha kakabya ikanemulebya erithwamu lyaku eriminya aho esyombinduka sikayithaghisibawa. Busana naki? Kundi “emibere ey’ekihugho kino yinemuhinduka,” kandi ekithunga kya Nyamuhanga kitholere ikyaghenda-ghendania n’emibere eyiriho.​—1 Kor. 7:31, NW.

15. Ni kitsibuki ekyo abandi bathuliri babiribana?

15 Ahathe erithika-thika, thukalhuaho ithwaghendera okw’isoborera lihya-lihya eryo thukahebawa erihambire okwa ngangirirya ye Biblia kutse okwa by’esyongeso. Aliwe thukakolhaki ekithunga kya Nyamuhanga kyamakolha embinduka eyikahamba okwa yindi mibere yethu y’engebe? Ng’eky’erileberyako, omwa myaka eya lino-lino esyosente esikayithaghisibawa okw’ihimba n’erisugha emyanya y’eriramiryamo musikanayongera kutsibu. Neryo Akathunga Akakasondolha mukakanathwamu kathi ebithunga bingyi byangana kolesya Ekisenge kighuma eky’Obwami. Busana n’embinduka eyi, ebithunga byabirihirwa haghuma n’ebindi Bisenge by’Obwami byabirighulibwa. Esyosente sinemukolesibwa okw’ihimba ebisenge by’obwami omwa myanya eyikabiyithagha kutsibu. Wamabya iwikere omwa mwanya eyo ebisenge by’obwami byabirighulibwa kutse ebithunga erihirwa haghuma, ikyangana kukalira erighenda-ghendania n’emibere mihyaka eyo. Abandi bathuliri hathya bakaghenda lhughendo lhuuli eriya okwa mihindano. Abandi abakolha kutsibu erihimba kutse erisugha okwa kisenge ky’obwami bangana bulha ekyalekire ekisenge ekyo ikyaghulibwa. Ibangana yowa bathi endambi n’akaghalha kabu byabirikwira busa. Nomwabine, bakaghenda-ghendanaya n’emibere mihyaka eyi kandi batholere ibasimwa.

16. Erighendera okw’ihabulha eriri omwa Abanya Kolosai 3:23, 24 likendi thuwathikya lithi eribya ithunatsemire?

16 Ithukendibya ithunatsemire thwamibuka ngoku thukakolera Yehova kandi ku niyo akasondolha ekithunga kiwe. (Soma Abanya Kolosai 3:23, 24.) Omwami Dawudi mwahiraho eky’erileberyako ekyuwene omughulhu ahayo esyosente okwa buhimbe bw’ehekalu. Mwabugha athi: “Ingyendi, n’abandu baghe ni bahi, thuthi thwanga thoka eriha n’omuhwa ng’omuhanda oyu kwehi? Kusangwa ebindu byosi bikalhua okw’iwe, n’eby’ebyalha byawu byo thwabirikuha.” (1 Emy. 29:14) Thukabya thukahayo esyosente, thukabya ithukaha Yehova ebyo abirithuha. Aliwe, Yehova akatsemera obuthuku, akaghalha, n’ebyo thuwitheko ebyo thukahayo erisighika omubiiri wiwe.​—2 Kor. 9:7.

SIGHALHA OMO NZIRA NGE

17. Busana naki si wutholere wukahwa amani wamayithagha erikolha esyombinduka?

17 Ithwe bosi erisighalha ithune omo nzira nge y’engebe, thutholere ithwakwama ndeke olhughobe lhwa Yesu. (1 Pet. 2:21) Kyamakuyithaghisya erikolha esyombinduka, isiwahwa mani. Ekyo ni kiminyikalho ekyuwene, ekikakanganaya ngoku wanzire erikwama obusondoli bwa Yehova. Wibuke ngoku Yehova anasi ku thuthahikene​—neryo syanga thuyithaghako erigherererya eky’erileberyako kya Yesu kikumi okwa kikumi.

18. Thutholere ithwakolhaki erihika omwa kihugho kihya-kihya?

18 Kwesi ithwe bosi ka thusamalire embere n’erithwamu erihindulha amalengekania, emibere, n’emikolere yethu. (Emi. 4:25; Lk. 9:62) Thuyikehaye, ‘thulhole embere eritsema, erihengulhwa.’ (2 Kor. 13:11, NW) Thwamakolha ekyo, ‘Nyamuhanga w’olhwanzo kandi ow’obuholho iniakendibya haghuma nethu.’ Neryo iniakendi thuwathikya eritsema lino n’erithuha engebe omwa kihugho kihya-kihya.

OLHWIMBO 34 Erilendera Omwa Buthaleghulha

^ enu. 5 Abandi omw’ithwe kyangana bakalira erikolha esyombinduka omwa bulengekania, emibere, n’omwa mikolere. Omwatsi ono akendisoborera ekyangaleka ithwe bosi ithwakolha esyombinduka kandi ngoku thwangabya ithunatsemire thukasikolha.

^ enu. 76 ERISOBORERA EKISASANI: Mughalha wethu omulere akabya akabwira mughalha wethu omukulhu ebya muhikako busana n’erithwamu nabi, mughalha wethu omukulhu (okwa mali) akahulikirira ndeke erilebya ng’anamuhabule.