Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

BUŊGƐI PƐƐKƐI 47

A Hiau Niŋ Pa Lachi a Silaa Chɛlɔɔ?

A Hiau Niŋ Pa Lachi a Silaa Chɛlɔɔ?

“Diomnda mɛɛlaalaŋ la cho niŋ laŋ le nya choŋgɔŋndo ni, chaaŋaa niaa. La kindi kindi le waa a [nyaale.] La puɛɛŋ silala nilaŋ te.”—2 KƆLIŊ. 13:​11.

CHONDII 54 “Nɛiyo Cho Hoo Ni”

SƆƆŊ KULLOŊ O BUŊGƐI HEI NIŊ *

1. A mɛɛ Maatiu 7:​13, 14 dimi yɛ, le yɛɛ naŋ dimi yɛ maa ŋ cho kɔlaŋ o tiŋndo niŋ?

NAA kpou cho kɔlaŋ o tiŋndo niŋ. Nduyɛ fondaŋ naŋ cho laŋ ndo cho o chieeŋ sɛnɛiyo niŋ ni naa Chɛhowa cho naa wa choo Masa wa. Lepaa o lepaa, miŋ kindiŋ kpoke le kɔlaŋ o nɛi yaa wana o yoomoo wo choo. Kɛ a mɛɛ Chiisu dimi yɛ, nɛiyo hoo cho sɔɔkɛnyɛɛ bɛndu nduyɛ o kendu bɔɔ lakɔ. (Nuawɔ Maatiu 7:​13, * 14.) Wanaa lahakiaa naŋ cho ni, nduyɛ i wa tɛtɛlɛ le miŋ faŋaŋ o nɛiyo hoo choo.—Kalee. 6:​1.

2. Yɛɛ naŋ cho yɛ pɛɛku o buŋgɛi hei niŋ? (Tofa kɔfoo hoo “ Tusiŋndo Mala Naa Ni Miŋ Chɛl Silaa.”)

2 Te ŋ yeema pɛ miŋ hiou lachi a kɔlaŋ o nɛi sɔɔkɛnyɛɛ yaa wana o yoomoo wo choo, mɛɛ ŋ nɔ miŋ chɛl le yiyaŋ naa a kaa naa siŋgaa. Mi kiilanɔɔ Pɔɔl dɛɛniaa Kilisiɔŋnda Kɔliŋ maa a “puɛɛŋ silala [ndɔlaŋ] te.” (2 Kɔliŋ. 13:​11) Naa bɛɛ nɔ miŋ dɔu hei o wali niŋ. O buŋgɛi hei niŋ, ŋ cho chɔ mɛɛ sila Baabuiyo mala naa le siŋgaŋndaŋ tosaa yɛ. Ŋ cho vɛlɛ chɔ mɛɛ chaaŋaa naa kendu o Mɛlɛka piɛiyo niŋ nda mala naa miŋ lo o nɛi yoomoo choo yɛ. Okoŋ, miŋ sina teleŋ i wa ikala le nɛi chɔmaa kɔɔna Chɛhowaa tolɔɔ kɔɔli wo. Tusiŋndo nɔla mbo mala naa le siŋgaŋndaŋ ndaŋ tosaa, nduyɛ miŋ hiou lachi a Chɛhowa piɛiyo a nyaale. Ŋ cho vɛlɛ chɔ mɛɛ hei cho tonya yɛ.

 

CHƐL MI DIOM MƐLƐKAA MIŊGI NUM O NƐI

3. Vɛɛ Diom Mɛlɛkaa mala yɛ num?

3 O cho ikala le miŋ yaasiaa kɔl naa nduyɛ miŋ sina siɔwuŋ cho naa o ŋdialloŋ. Le yɛɛ? Kanifuule, kɔl wanachioo o hui wana. Le hei, mbo wa ikala le sinaa nyɛ kpeekpei o cho naa nyindɔɔ le tosaa wo. (Chɛlui. 17:​9) O wa tɛtɛlɛ mi yiyaŋnda wɔɔŋndaŋ la wa naa o kɔl, miŋ hui naapila maa wanaa kɛndiaa naŋ cho ni. (Chemi. 1:​22) Lelaŋ, ŋ nɔ miŋ soliŋ Diom Mɛlɛkaa kpeku le miŋ yaasiaa naapila. Kanifuule, ndu nɔla ni mbo chɔm wanaa suu naŋ cho wa. “O nɔla mbo chɔm yɛ yiɔɔ yiyaŋndaŋ a yeemaŋ wanachioo o kɔl, ŋ wɔɔŋ ni, ŋ kɛndɛ ni.” (Hibu. 4:​12, 13) O dimi niŋ, mɛɛ wana chiɔuwaa soliŋ maasiiyo kpeku le chɔɔ o dialloŋ niŋ yɛ, lende koni Diom Mɛlɛkaa mala naa ni le sinaa wanaa suu naŋ cho wa. Kɛ mɛɛ miŋ wa wana tusiaŋ malaŋ naŋ sɔla tɔnɔɔ o sila Diom Mɛlɛkaa ke naa wo niŋ. Nduyɛ, tusiŋndo ko yeemaŋ vɛlɛ ni le chɛlɔɔ sila wanaa Mɛlɛka soliŋ kpeku le naa miŋgioo o nɛi ya.

4. Yɛɛ chɔm yɛ maa mi Masaa Sɔɔ chua kaa yoŋgaa?

4 Taamasi Masaa Sɔɔ wo chɔm naa nyɛ yɔŋnuŋndo te ŋ ve wanaa tusiaŋ te. Kaa yoŋga luɛi Sɔɔ niŋndo paaliaŋ ndu bɔɔ. O wa biondɔŋndaŋ tosaa mbo yiyaŋ maa wana kɛndɔɔ o cho ni. Nduyɛ ndoo chɛl sila le. (Sam 36:​1, 2; Haba. 2:​4) Mbo chɔm hei kpendekele teleŋ o kuɛ Amalakaitiiya chɔulabaa wo. Tuupa mbo kua, mi Chɛhowa dimul ndu nyɛ o nɔ mbo tosa wo te o yem nda pɛ. Kɛ Sɔɔ tosa nyɛ Chɛhowa dimul ndu wo le. Nduyɛ mɛɛ Saamiɛɛ wana suaa le Mɛlɛka wo kuɛ le ndu silaa, o chɛl maa o benduŋ te. Mbo sim le kɔɔsaa a fallo, nduyɛ mbo bii wanaa cheleŋ tɔɔyaŋ le nyɛ o tosa wo. (1 Saam. 15:​13-24) Sɔɔ ndoo tosa niŋ kaa hoo paandu. (1 Saam. 13:​10-14) Yoŋga o chɛl hoo mbo luɛi ndu o kɔllo tosa ni mbo kɛɛ le siɔwuŋ ndɔŋ siŋgaa. O mɛɛlulaŋ kpɔŋ, mi Chɛhowa ke ndu sila kala kalaa, nduyɛ mbo kɛɛ ndu.

5. Yɛɛ naŋ pɛɛku yɛ o taamasi Sɔɔ wo niŋ?

5 Naa kpou yeema miŋ wa maa Sɔɔ le. Lelaŋ ŋ nɔ miŋ nyunaŋ aa: ‘Te I tosa pɛ isɔɔ mi che silaa o Diom Mɛlɛkaa niŋ, mi yiyaŋ pa maa o pilaŋ ya le? Mi yiyaŋ pa maa suɛi ya tosa ve hiu le wɔu le? Baa mi bii pa acheleŋnda tɔɔyaŋ le nyɛ ya tosa wo?’ Te o yɔŋ pɛ aa nyunalaŋ ndaŋ o kɛ kɛ cho tonya a naa okɔɔ, mɛɛ ŋ nɔ miŋ siŋga yiyaŋ naa a mɛɛ naŋ tosa sɔɔŋ yɛ. Te o cho koŋ te, kɔl naa cho tosa miŋ heeluŋ nduyɛ mi Chɛhowa kɛɛ naa.—Chemi. 4:​6.

6. Chɔmndɔ teŋgeŋ wa Masaa Sɔɔ tɛɛŋ nda Masaa Deeve wo.

6 Mɛɛ Chɛhowa kɛɛ Masaa Sɔɔ, mbo miŋgi Masaa Deeve o foofo ndɔɔ. Tofawɔ teŋgeŋ wa nda tɛɛŋndo. Deeve ndoo kaala bɔɔ sawala Chɛhowalaŋ. (Sam 1:​1-3) Ndoo sina maa mi Chɛhowa piŋi wanaa tusiaŋnda. Kɛ maa wanaa heelaŋnda nda, o buulaŋ a nda kposoŋ te. (2 Saam. 22:​28) Lelaŋ, mi Deeve chɛl mi Diom Mɛlɛkaa siŋga yiyaŋ ndɔɔ. Mbo dimi aa: “Saŋgalaa cho o Mɛlɛka Yaawɛɛ lo, kani fuule, ndu chɔm ya nɛi ya nɔ mi kuɛ choo wo ni. Manyum o manyum te I hini pɛ, ndu Mɛlɛka o luɛi o kɔl nuu niŋ, o miŋgi ya o nɛi.”—Sam 16:​7.

DIOM MƐLƐKAA

Mi Diom Mɛlɛkaa sila naa te ŋ bendu dɔɔ pɛ nɛiyo. Kɛ te ŋ wa pɛ wanaa tusiaŋ, miŋ chɛl le mbo siŋga yiyaŋ naa wɔɔŋndo (Tofa pɛl 7)

7. Yɛɛ naŋ cho yɛ tosa te ŋ wa pɛ wanaa tusiaŋ?

7 Te ŋ wa pɛ wanaa tusiaŋ, ŋ cho chɛlɔɔ mi Diom Mɛlɛkaa mala naa miŋ siŋga yiyaŋnda wɔɔŋnda cho naa o kɔltaŋ. Ŋ nɔ miŋ chɛl mi yiyaŋndaŋ ndaŋ la nyindu naa le suɛi wɔɔŋnde tosaa le. Te ŋ chɛl pɛ le siŋgaŋndaŋ tosaa, mɛɛ o cho wa maa Diom Mɛlɛkaa cho naa dimullo ni aa: “Nɛiyo cho hoo ni la kɔ lechoo.” Nduyɛ te ŋ hiŋ dɔɔ pɛ le nɛiyo biondɔɔ miŋ wa kɔlaŋ o ba miallo choo ɔɔ ba kɛndɔɔ, o miŋgi naa o nɛi. (Aisaya 30:​21) Te ŋ yaŋ pɛ nilaŋ o sila Chɛhowaa, ŋ cho tɔnɔlaŋ sɔla o nɛila bɔɔbɔɔ niŋ. (Aisaya 48:​17) Le taamaseliiyo, ŋ tosa suɛi wɔɔŋnde mi waŋndo huŋ ke naa silaa okoŋ mi siɔmbulaŋ la bii naa le. Nduyɛ, keŋ tosa miŋ sɔɔŋguu Chɛhowa ikɛi kpɛɛluŋ. Kanifuule, miŋ sina kɛsɛ maa o buulaŋ a naa mɛɛ kala chuaa buulaŋ a chua ndɔɔ yɛ.—Hibu. 12:​7.

8. A mɛɛ Chemisi 1:​22-25 dimi yɛ, vɛɛ Diom Mɛlɛkaa cho yɛ maa tofaŋ?

8 Diom Mɛlɛkaa cho ko maa tofaŋ. (Nuawɔ Chemisi 1:​22-25.) Mi naa a bɔɔbɔɔ nuaŋnuŋ idii o tofaŋndo niŋ tuupa miŋ fula le kɔlaŋ inɛ. Keŋ mala naa ni miŋ siɛɛnduu toosiaŋ naa yɔŋi naŋ fula mi siɔmbulaŋ la kɔ bii naa. Mɛɛ lende koni Baabuiyo cho ni. Te ŋ wa pɛ diomndaŋ veeloo leniŋ lapaa o lepaa, miŋ che naa naŋ nɔ le siŋgaŋndaŋ tosaa o yiyaŋnda naalaŋ niŋ a o kaa naa niŋnda. Mi puaapiliaa a ndepiliaa bɔɔbɔɔ sɔla tɔnɔɔ tau te a nua pɛ tɛɛsiiyo idii tuupa ma kuɛ inɛ. Mi hei mala nda le yiyaŋ Mɛlɛkaa nɔɔ o paaleŋ niŋ nduyɛ, ma nuuviaa nɛilaŋ le nyɛ nda pɛɛku o tɛɛsiiyo niŋndo dɔwɔɔ o wali niŋ. O fulawɔ o hei kɔɔli, ŋ nɔ miŋ tosa kɛɛsiaa le waa pɛɛkɔŋndo. Nduyɛ te ŋ tosa kɛɛsiaa hoo pɛ, ŋ nɔ miŋ kɛsi teleŋndo le waa Diomndaŋ veeloo o Baabuiyo niŋ lapaa o lepaa. Lepum ŋ kue le hei chua maa suɛi bɛndu le. Kɛ nyɛ sɔvɛ mala naa le hiouwɔɔ lachi a kɔlaŋ o nɛi sɔɔkɛnyɛɛ yaa wana o yoomoo wo opilɛ cho hoo ni.

YAŊ SILA WANAA KENDU O MƐLƐKA PIƐIYO NIŊNDA NILAŊ

CHAAŊAA NAA KENDU O MƐLƐKA PIƐIYO NIŊ NDA

Lepum, mi chaaŋaa naa kendu o Mɛlɛka piɛiyo niŋ nda ke naa sila kɛndɛ kɛndɔɔ. Baa ŋ cho pa wa a kɔl kɛndɛ te chaaŋ naa bii kɔllo pɛ mbo silaa naa? (Tofa pɛl 9)

9. A teleŋ kuɛɛ chaaŋ num sila yɛ num lepum?

9 Kani bɛɛ a kandu niŋ pa suɛi nɔla mii tɛɛmbuu chaŋyɛi numnde a Chɛhowa ve tosaa? (Sam 73:​2, 3) Te o yɔŋ pɛ aa mi chaaŋ num Kilisiɔŋnɔɔ bii kɔllo le num silaa, baa ma yaŋ ndu pa nilaŋ nduyɛ ma chua sila ndɔɔ? Te lende num oo tosa ni, mɛɛ a chaa bɔɔ. Naapum a cho wɔ a kɔl kɛndɛ suŋ suŋ le mɛɛ chaaŋ num koŋ sila num yɛ.—Pulɔ. 1:​5.

10. Yɛɛ ŋ nɔ yɛ ma tosa te chaaŋ num sila num pɛ?

10 Diom Mɛlɛkaa dimi aa: “Chaaŋ num kpeekpeiyo, o yɔŋul num bɛɛ a chue ndi bɛɛ maa isɔɔ le.” (Pulɔ. 27:​6) O nɛi kuɛɛ choo hei cho yɛ tonya? Tofawɔ taamaseliiyo hoo. Yiyaŋndɔ maa a sim mɔmbiltaŋ chumndo le nɛi bɛndoo taŋɔɔ. Mɛɛ ŋ sim, mi waŋndo veelu num o foŋndo choo mi la kandu suukaŋndo. La lo suukaŋndo haaa ma puɛɛŋ okoŋ ma huŋ le nɛiyo taŋɔɔ. Kɛ dimioo naa a soli pelei o nɛi, mi chaaŋ num saa num baa mbo naŋ num amakɔɔ. Mɛɛ o saa num lende, mbo yuuŋgiaa num baa. Kɛ yuuŋgiaa koŋ cho fisa mbo hiau mɔmbil wa num kundɔɔ wo. O yɔŋ bɛɛ mi ba o saa num koŋ ndo nɛi num le palɛi bɔɔbɔɔ, baa ma tambu pa kɔl le keŋ? Sako, ma naŋ kɔl tau le mɛɛ o piŋi num yɛ! O nɛi pilɛ koŋ choo, te chaaŋ num sila num pɛ maa mɛɛ ŋ suaa yɛ a mɛɛ ŋ tosa sɔɔŋ yɛ chɛlaŋ a sawala Mɛlɛkalaŋ te, ma tambu kɔl o tasela ndɔ. Kɛ a nɔ maa dɔɔŋ tumbe ɔɔ ma bii ndu o kɔl le sila o ke num koŋ ndo le. Te a tosa lende pɛ, taasi ve leniŋ te. (Ikili. 7:​9) A nɔ ma naŋ kɔl le mɛɛ o bii kɔllo le num silaa yɛ.

11. Yɛɛ tosa yɛ mi waŋndo kɛɛ sila kɛndɔɔ chaaŋ ndɔ o ba?

11 Yɛɛ tosa yɛ mi waŋndo kɛɛ sila kɛndɛ chaaŋ ndɔ ke ndu wo? Yoŋgaa. Wanaa yoŋgaa hɛnaŋ mi wana miŋgi nda o nɛi le. Kɛ sɔɔŋ nda hɛnaŋ le tueiyɔɔ woŋ, muŋ nda yeema ni mi wana dimul nda. Le hei, ma “mulul tonya Mɛlɛkaa kɔɔ.” (2 Timo. 4:​3, 4) Ma yiyaŋ maa wana cheleŋ nɔ mbo sila nda le kanifuule, a sina ma hiau wana o wana. Nduyɛ ma chuaŋnuŋ maa a cho a sɔvɛ ma hiau chaaŋnda. Kɛ mi Pɔɔl wana Chiisu vem hɔlte ndɔ wo poonyiaa aa: “Wana o wana chuanuŋ pɛ maa o bɛnda mbo hiau chaaŋnda, kɛ nduyɛ o cho yɛ o bɛndaa le, mɛɛ ndu pila koni cho huinɔŋndo ni.” (Kalee. 6:​3) Mi Masaa Sɔlɔmɔŋ bɛɛ dimi ndi aa: “Chuaambɔ fɔŋndɔ cho hoo o tambɛi o nɔ nyɛ o nyɛ le, kɛ mbo nɔ kɔl kaloo wo o bɛnda mbo hiau masa bɛndu cho niŋ hoo o yuuwɛi kɛ nduyɛ o nɔ kɔl kalu le, nduyɛ o yeŋ ndɛ lani o sila le wo.”—Ikili. 4:​13, 14.

12. Yɛɛ naŋ pɛɛku yɛ o taamasi Pitɛ wo niŋ a mɛɛ Kaleesiaŋnda 2:​11-14 dimi yɛ?

12 Tofawɔ taamasi Pitɛ wana Chiisu vem hɔlte ndɔ wo. Teleŋ pilɛ, mi Pɔɔl sila ndu o luŋ kpendekele. (Nuawɔ Kaleesiaŋnda 2:​11-14.) Pitɛ ndoo nɔla mbo tuulu kɔl a nyɛ Pɔɔl dimul ndu wo. Kanifuule, o cho o le sɔŋgi le o ke ndu silaa hoo le. Kɛ wana taasioo o wa ni. Mbo chɛl sila Pɔɔl ke ndu wo nduyɛ o bii ndu o kɔl kposoŋ te. Mbo mɛɛlu pɛŋ Pɔɔl veelu aa, “Chaaŋ naa kaalaa.”—2 Pitɛ 3:​15.

13. Sɔɔŋ kuɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ kɛsiŋ o kɔl te ŋ wa pɛ waŋndo silaa?

13 Te a yiyaŋ pɛ maa a nɔ ma ke chaaŋ num silaa, yɛɛ ŋ nɔ yɛ ma kɛsiŋ o kɔl? Tuupa ma kuɛ le ndu silaa, nyunaŋndɔ aa: ‘Baa chɔmndo pa ya yeema ni maa I sandu bɔɔ?’ (Ikili. 7:​16) Wana chua ndu pila maa o sandu mbo hiau waŋnda wo nɔ yiyaŋ kɛndɛ a nda okɔɔ le. Mbo yeema nda ma wa mɛɛ ndu cho yɛ. Le hei te o wa waŋndo silaa pɛ, yiyaŋ ndɔɔ o soliŋ kpeku ni kɛ o cho a mɛɛ Chɛhowa yiyaŋ yɛ le. Wana waandoo nɔ vɛlɛ inyiɛɛ le wana le. Te a yaasiaa pɛ numpila o nɛiyo hoo choo ma cha wɔ maa a nɔ ma ke chaaŋ num silaa, mɛɛ kɔ chɔm ndu nyɛ kpeekpei cho bahawɛi ndɔɔ wo. Soliŋ nyunalaŋ kpeku le ndu malaa mbo yiyaŋ, nduyɛ mbo sina maa kaa o cho choo wo niŋ te. Tosa a sabu mi sila numndo tɔlnuŋ o Diom Mɛlɛkaa choo. Nduyɛ a nɔ ma kɛsiŋ o kɔl maa o cho o numndo le chaaŋ num cho hunɔɔ kona dɔunɔŋ te, kɛ o Chɛhowa lo. (Luomaŋ. 14:​10) Soliŋ taasi cho o Diom Mɛlɛkaa niŋndo kpeku lɔɔlɔɔ le silaa yɔŋgoo. Nduyɛ, ma tol taamasi Chiisu wo kɔɔli le wana ŋ cho silaa wo nyɛiye chɔmndo. (Pulɔ. 3:​5; Maa. 12:​20) Le yɛɛ? Kanifuule, mɛɛ naŋ bii waŋnda yɛ Chɛhowa cho naa biyɔɔ ni.—Chemi. 2:​13.

TOL NƐI CHƆMAA KƆƆNA CHƐHOWAA CHO YƆŊGOO WO KƆƆLI

KƆƆNA CHƐHOWAA

Kɔɔna Chɛhowaa cho naa hau yaulaŋ kioo a vidueilaŋ ni. Kɔɔnaa hoo kɛɛsiaa vɛlɛ bɔŋaŋnda naŋ bii laŋ ni. Nduyɛ, ndu ko mala naa ni miŋ dɔu nyɛ naŋ cho pɛɛkoo o Diom Mɛlɛkaa niŋndo o wali niŋ. Teleŋndaŋ lapum, mi Dialii Kuumbaŋ Choo Ve siŋga mɛɛ naŋ dimi yooŋgu kɛndɔɔ yɛ (Tofa pɛl 14)

14. Yɛɛ kɔɔna Chɛhowaa cho yɛ naa hau kioo?

14 Chɛhowa cho hau kɔɔna ndɔɔ soliŋndo kpeku le naa malaa miŋ hiou lachi a kɔlaŋ o nɛi yoomoo choo. Kɔɔnaa hoo cho naa hau kioo vidueilaŋ a yaulaŋ ni. Nduyɛ, ndu ko kɛɛsiaa vɛlɛ bɔŋaŋnda naŋ bii laŋ ni. Nyɔɔŋ muŋ kpou mala naa ni miŋ dɔu sila Mɛlɛkaa o wali niŋ kanifuule, o Baabuiyo choo ŋ tɔlnuŋ ni. Te Dialii Kuumbaŋ Choo Ve wa pɛ kɛɛsiaalaŋ tosaa a wali dimiaa yooŋgu kɛndɔɔ okɔɔ, nyina diandaa Mɛlɛkaa nda tiindaŋ ni. Kɛ o wa bɛɛ lende, ma yaasiaa kɛɛsiaala nda tosa laŋ teleŋ o teleŋ le sinaa te siŋgaŋ yeemaŋ pɛ. Le yɛɛ? Kanifuule, ‘chieeŋndo cho kɔlaŋ a siŋgaŋndo.’ Nduyɛ nda bɛɛ nɔ ma tosa kɛɛsiaalaŋ a mɛɛ sɔɔŋ cho kɔlaŋ yɛ.—1 Kɔliŋ. 7:​31.

15. Simul yɛɛ komal lɛ niŋ puaapiliaa a ndepiliaa apum?

15 Teleŋndaŋ lapum, mi kɔɔna Chɛhowaa ke naa sinapɛŋgu sɛnɛiyo a bolii Baabuiye okɔɔ. Ɔɔ, ma ke naa silaa le miŋ siŋga kaa naa o sɔɔŋ pum choo. Te hei yɔŋnuŋ pɛ, miŋ diikuŋ nyɛ nda dimul naa wo a kɔl naa kpou. Kɛ te o yɔŋ yɛ mi kɔɔna Chɛhowaa hiŋ a siŋgaŋnda piiliaŋ naa laŋ? Yɛɛ naŋ cho yɛ tosa? Le taamaseliiyo, o wɔsila laŋga hiou laŋ niŋ, nyɛm taŋgulaŋ hel niŋ baa tau. O cho suɛi bɛɛŋ le Toŋgola leMasalaŋ taŋgullo a laŋ biyɔɔ nyɛkɛndɛi le. Le hei, mi Dialii Kuumbaŋ Choo Ve kɛɛsiaa maa Toŋgola leMasalaŋ la nɔ niŋ mi la wa piɔɔ. Le batiuwaa hoo sɔlaa, a mɔɔsa niŋ kundala bɔɔbɔɔ a kundala cheleŋ nduyɛ, ma pisi Toŋgola leMasalaŋ latiŋ. Nyɛsɔlaa hoo nda cho niŋ soliŋndo kpeku ni le Toŋgola leMasalaŋ taŋgullo naa nda yeema laŋ tau wa. Te siŋgaŋ waa ndoo komal num pɛ o fondaŋ ŋ cho wo, simullo pila i wa ni le ma dɛli a ndu. Puaapiliaa a ndepiliaa apum nɔ niŋ ma buli tiŋnda leviltaŋ le kɔlaŋ o bɔŋaŋndaŋ. Nduyɛ te wanaa tosa wallo o kala kala le Toŋgo leMasaa taŋgullo wa tuei pɛ maa a cho ndu pisi, ma tambu kɔl okoŋ ma nyuna aa: “Le yɛɛ nda cho yɛ ndu pisioo?” Naapum ma yiyaŋ maa fondo fuu nda saŋga ni le ndu taŋgullo. Kɛ a koŋ kpou, puaapiliaa a ndepiliaa haa cho kɛɛsiaa sɛnɛiyo hoo tolɔɔ kɔɔli. Nduyɛ ŋ nɔ miŋ chandu nda le keŋ.

16. Te ŋ dɔu pɛ Kolosiaŋnda 3:​23, 24 o wali niŋ, vɛɛ naŋ hiau yɛ lachi a nyaaloo sɔlaa?

16 Ŋ nɔla miŋ hiou lachi a waa a nyaale te ŋ kɛsiŋ pɛ o kɔl maa le Chɛhowa naŋ cho wallo ni. Nduyɛ maa, ndu cho kɔɔna ndɔɔ nɛiyo chɔmndo ni. (Nuawɔ Kolosiaŋnda 3:​23, 24.) Mi Masaa Deeve kɛsi taamasi kɛndɔɔ mɛɛ o wa tooloo yɔŋgoo le chiɛi Mɛlɛkaa taŋgullo. Mbo dimi aa: “Wana maavɛɛnɛ ya I cho yɛ, nduyɛ wanaa maavɛɛ wanaa niaa a cho yɛ, le mi ŋ yɔŋgu kela naa laŋ a kɔl hiniaa o numndo? Kani fuule, nyɛ o nyɛ naa ŋ ke num, num o ba ŋ fula ni.” (1 Kolo. 29:​14) Te naa bɛɛ yɔŋgu pɛ tooloo, mɛɛ nyɛ Chɛhowa ke naa wo naŋ cho ndu koŋ miŋgioo o ba ni. Kɛ o wa bɛɛ lende, mi Chɛhowa naŋ kɔl tau te ŋ soliŋ pɛ teleŋ naa, yoomuma naŋ, a nyɛ naa sɔlaa kpeku le wali ndɔɔ tooloo.—2 Kɔliŋ. 9:​7.

HIOU LACHI A KƆLAŊ O NƐI SƆƆKƐNYƐƐ WO CHOO

17. Te a sina pɛ maa a nɔ ma tosa siŋgaŋndaŋ lapum, le yɛɛ ŋ nɔ yɛ ma tambu kɔl te?

17 Te ŋ yeema pɛ miŋ hiou lachi a kɔlaŋ o nɛi sɔɔkɛnyɛɛ yaa wana o yoomoo wo choo, mɛɛ miŋ tol taamasi Chiisu wo kɔɔli. (1 Pitɛ 2:​21) Te a sina pɛ maa a nɔ ma tosa siŋgaŋndaŋ lapum o yoomoo niŋ, mɛɛ tambu kɔl le keŋ te. Kanifuule, keŋ chɔm maa a yeema ma bii yoomu numndo mɛɛ Chɛhowa yeema yɛ. Loonuŋ maa Chɛhowa sina maa wanaa lahakiaa naŋ cho ni. Nduyɛ, ŋ nɔla miŋ wa walaŋ maa Chiisu o suŋ suŋndo hoo niŋ te.

18. Yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ tosa le fuuluuwo naa naŋ cho laŋ nda?

18 Maa ŋ kɛsiŋ kɔllo o chila naalaŋ choo nduyɛ miŋ chɛl le siŋgaŋndaŋ tosaa o yiyaŋ naa niŋ a o kaa naa niŋ. (Pulɔ. 4:​25; Luku 9:​62) Ŋ hiounuŋ lachi a kaa tusiaŋndo chɔmndo, miŋ kindi kindi le waa a nyaale, nduyɛ miŋ chua sila Mɛlɛkaa. (2 Kɔliŋ. 13:​11) Te ŋ tosa lende pɛ, “Mɛlɛka o kaala naa mbo ke naa kɔl nyuloo wo, o cho wa latulu a [naa]”. Keŋ tosa miŋ fuuluu naa naŋ cho laŋ nda, nduyɛ miŋ tuei kɔla naalaŋ yeela.

CHONDII 34 Loo o Pimbi Simiaa Choo

^ pɛl. 5 Mi naa pumnda che ndi ikala le siŋgaŋndaŋ tosaa o yiyaŋ naa niŋ a o kaa naa niŋ. Buŋgɛi hei cho naa chɔm le sabu naa kpou nɔ miŋ hiou lachi a siŋgaŋndaŋ tosaa wo. I cho naa vɛlɛ mala miŋ sina nyɛ tosa miŋ wa a nyaale le laŋ tosaa wo.

^ pɛl. 1 Maatiu 7:​13 (NWT): “La kei o dio sɔɔkɛnyɛɛ wo. Kanifuule, dio cho o tuaŋgaa wo ndu kindu lakɔ le nduyɛ nɛi kuɛ loŋ ndo o bɛndu o cho ni kɛ, o tambei niŋ o yaa wana ni. Wanaa cho kɔlaŋ o nɛiyo hoo choo wa a cho faŋga.”

^ pɛl. 77 TƐƐSIAA LE FOTUEIYO: Puaapilɛnɔɔ cho puaapilɛnɔ kaasoŋnɔɔ chɔmndo nyɛ yɔŋnuŋ ndu wo mɛɛ o tosa kɛɛsiaa wɔɔŋndo. Puaapilɛnɔ kaasoŋnɔɔ hoo cho ndu nilaŋ yaŋɔɔ nyɛkɛndɛi le sinaa te o nɔ pɛ mbo ke ndu silaa.