1. Mateo 7:13, 14 nisqanman hinaqa, ¿imanasqataq Diosta serviyninchikqa maymanpas chayanapaq richkachwanpas hina?

DIOSTA serviyninchikqa maymanpas chayanapaq richkachwanpas hinam, chayaytaqa munanchik Jehova Diospa niwasqanchik sumaq huertamanmi. Chaypiqa payñam kamachiwaqninchik kanqa. Sumaq huertapi kawsakunapaqqa sapa punchawmi Diospa munasqanman hina kawsakunapaq kallpanchakunanchik. Jesuspa nisqanman hinam chay ñanqa kichki hinaspa sasa puriy (qaway Mateo 7:13, 14). Pantaq kasqanchikraykum chay ñanmantaqa muyuruchwan (Gal. 6:1).

2. ¿Imamantam yachasunchik kay yachachikuypi? (Qawaytaq “ Mana hatun tukuq kaymi yanapawasun pantasqanchikkunata riqsikunapaq” niq yachachikuytapas).

² Wiñay kawsayman apaq ñanpi hinalla kananchikpaqqa piensayninchikpas hinaspa ima ruwasqanchikpas Diospa munasqanman hinam kanan. Chaymantamá apostol Pabloqa rimachkarqa Corinto llaqtayuq iñiqmasinkunaman qillqaspanqa (2 Cor. 13:11). Chaymi kay yachachikuypi yachasunchik Diospa munasqanman hina kawsakunapaq biblia imayna yanapawananchikmanta hinaspa kichki ñanpi hinalla kananchikpaq Diosman sunqu iñiqmasinchikkuna imayna yanapawananchikmanta. Yachasuntaqmi Diospa llaqtanpi punta apaqkunapa niwasqanchikta kasukuy wakinpi imanasqa sasa rikchakuwasqanchikmanta. Chaymantapas yachasunmi pantaypi kasqanchikta riqsikunapaqqa mana hatun tukuq kanamanta, chaynapi Diosta kusisqa yupaychanapaq.

3. ¿Imaynatam biblia yanapawanchik?

³ Sasam sunqunchikpa imapas munasqanta hinaspa piensasqanchikta yachayqa, ¿imanasqa? Bibliapa nisqanman hinam sunqunchikqa pantachikuqllaña, manam yachanchikchu mayman aparuwananchiktapas (Jer. 17:9). Chaymantapas ‘yanqa pensamientokunawanmi kikillanchik engañakuchwan’ (Sant. 1:22). Chayraykum bibliaqa allintapuni yanapawachwan piensasqanchikkunatawan sunqunchikpa munapayasqankunata yachanapaq (Heb. 4:12, 13). Imaynam doctorkunapas maquinakunawan ukunchikpi imayna kasqanchikta yachanku, chaynam bibliawanpas sunqunchikpi imayna kasqanchikta yachachwan. Chaymi bibliapa nisqanta hinaspa iñiqmasinchikkunapa nisqanta kasukunapaqqa mana hatun tukuq kananchik.

4. ¿Imaynatam yachanchik kamachiq Saulpa hatun tukuq rikurirusqanta?

⁴ Kamachiq Saulmi hatun tukuq rikurirurqa imapas pantasqankunata mana riqsikuspan. Chaynam ñuqanchikpas rikuriruchwan hatun tukuq kaspaqa (Sal. 36:1, 2; Hab. 2:4). Kamachiq Saulqa Amalec runakunata tukuy imantinta wañuchinanpaq Jehova Dios nichkaptinpas manam chaytachu ruwarqa. Mana allin ruwasqanmanta Diosmanta willakuq Samuel qaqchaptinpas manam riqsikurqachu, aswanqa hukkunamanmi tumparqa. Saulqa manataqmi kaqpaqpas hapirqachu mana kasukuptin ima pasarunantapas (1 Sam. 15:13-24). Huk kutipipas Saulqa hatun tukuq rikuriruspanmi Samuelpa nisqanta mana kasukurqachu (1 Sam. 13:10-14). Saulqa rumi sunqumá rikurirurqa, chaymi Jehova Diospas qipancharurqa.

5. ¿Imatam ruwachwan Saul hina mana rikurirunapaq?

⁵ Saul hina mana kananchikpaqmi tapukunanchik kaynata: “¿Imatapas nispaychu bibliapa nisqanta mana kasukuyta munani? ¿Mana kasukuptiy imapas pasaruwanantachu mana kaqpaqpas hinata hapini? ¿Imapas ruwarusqaymantachu hukkunaman tumpani?”, nispa. Mayqin tapukuymantapas “arí” nispanchikqa kallpanchakunanchikmi bibliapa nisqanman hina piensananchikpaq. Mana chayqa sunqunchik rumiyaruptinmi Jehova Diospas qipancharuwachwan (Sant. 4:6).

6. ¿Imaynam kamachiq David karqa?

⁶ Saulpa rantinpi kamachiq Davidmi ichaqa mana hatun tukuqchu karqa, payqa Jehova Diospa kamachikuyninkunatam kasukuq (Sal. 1:1-3). Davidqa yacharqam Jehova Diosqa hatun tukuqkunata pinqayman churasqanta, mana hatun tukuqkunatañataq kuyasqanta (2 Sam. 22:28). Chaymi Davidqa kallpanchakurqa Diospa kamachisqanman hina piensaynin kananpaq. Paymi qillqarqa kaynata: ‘Allin rimapayawaqniy Jehova Diostam hatunchasaq, payqa tutankunapas sunqullaytam yachachin’, nispa (Sal. 16:7).

7. ¿Imapaqtaq kallpanchakusun mana hatun tukuq kaspaqa?

⁷ Mana hatun tukuq kaspanchikqa bibliapa nisqanman hina piensanapaqmi kallpanchakusun, chaynapi mana allinkunaman mana wichiykunapaq. Bibliaqa wiñay kawsayman apaq ñanmanta alliqman utaq ichuqman muyuptinchikmi ‘kaymi allin ñan, kayninta puriy’ nichkaq hina yanapawasun (Is. 30:21). Jehova Diospa niwasqanchikta kasukuyqa allinninchikpaqmi kanqa (Is. 48:17). Kasukuq kaptinchikqa manam pipas pinqaypaqqa imatapas niwasunchu. Chaymantapas, kuyawaqninchik Jehova Diosmanmi astawan asuykusun (Heb. 12:7).

8. Santiago 1:22-25 nisqanman hinaqa, ¿imaynanpitaq Diospa palabranqa espejo hina kanman?

⁸ Diospa palabranqa espejo hinam kapuwachwan (qaway Santiago 1:22-25). Yaqa  llapallanchikmi sapa punchaw wasinchikmanta manaraq lluqsichkaspa espejowan qawakunchik. Chaynapim hukkuna manaraq rikuwachkaptinchik imayna kasqanchikta allichakunchik. Chaynataqmi sapa punchaw bibliata ñawinchaspanchikpas yachanchik piensayninchik hinaspa ima ruwasqanchikpas imayna kasqanta. Achka iñiqmasinchikkunam wasinkumanta manaraq lluqsichkaspanku Diospa palabranpi sapa punchaw yuyaymananapaq qillqata ñawinchanku, hinaspam kallpanchakunku piensayninku hinaspa imapas ruwasqanku chayman hina kananpaq. Chaymantapas, sapa punchawmi bibliata ñawinchaspa yuyaymanananchik. Chayta ruwaspanchikmi wiñay kawsayman apaq ñanpi hinalla kasunchik.

9. ¿Imayna tarikuptinchiktaq pipas rimapayaykuwananchikta munanchik?

⁹ ¿Haykapipas ñanmanta lluqsichkaq hina Diosmanta karunchakuyta qallaykurqanchikchu? (Sal. 73:2, 3). Chayna kachkaptinchik Diosman sunqu iñiqmasinchik rimapayaykuwaptinchik, ¿kasukurqanchikchu? Niwasqanchikta kasukuspaqa chay iñiqmasinchik rimapayaykuwasqanchikmantam kunan anchata agradecekunchik (Prov. 1:5).

10. ¿Piñakunanchikchu pantasqanchikmanta pipas rimapayaykuwaptinchik?

¹⁰ Diospa palabranmi niwanchik iñiqmasinchikkunaqa kuyawaspanchik qaqchaykuwasqanchikta (Prov. 27:6). Kaypi yuyaymanasun: Huk lawta qawakustin ñanta richkaptiki uchkuman mana wichiykunaykipaq riqmasiki qunqaymanta nisyuta hapirususpayki quyuyarachisunkimanraq. Chayna hapirususqayki unay nanasuptikipas manamá paypaqqa piñakurunkichu, aswanqa yanapaykususqaykimantam agradecekunki. Chaynam kanman piensayninchik utaq ruwayninchik Diospa munasqanman hina mana kaptin pipas rimapayaykuwaptinchikqa. Qallariypiqa ichapas hukmanyaruchwan, ichaqa manamá allinchu kanman paypaq piñakuruyninchikqa. Mana yachayniyuqkunam chayllaqa piñakurunku (Ecl. 7:9). Anchatamá kusikunchik rimapayaykuwananchikpaq kallpanchakusqanmantaqa.

11. ¿Imayna kaspataq iñiqmasinchikkunapa rimapayaykuwasqanchiktaqa mana uyarisunchu?

¹¹ Hatun tukuq kaspaqa manam iñiqmasinchikkunapa rimapayawasqanchiktaqa uyarisunchu. Hatun tukuqkunaqa ‘uyariy munasqallankutam uyarinkupas’, ‘chiqap yachachikuykunataqa’ manam uyariytapas munankuchu (2 Tim. 4:3, 4). Aswan yachayniyuq kasqankupaq hapikusqankuraykumá mana pitapas uyarinkuchu. Chaymi apostol Pablo kaynata nirqa: “Sichu mana imapas kachkaspan pipas piensan imapas kasqanta hinaspanqa kikillantam engañakuchkan”, nispa (Gal. 6:3). Kamachiq Salomonpas nirqam rimapayasqanta mana chaskiy munaq machuyasqa kamachiqmantaqa yachayniyuq musu aswan allin kasqanta (Ecl. 4:13).

12. Galatas 2:11-14 nisqanman hina apostol Pablo Pedrota qaqcharuptin, ¿imaynam tarikurqa? ¿Imaynatam Pedrota qatipakuchwan?

¹² Huk kutipim apostol Pablo llapallankupa qayllanpi apostol Pedrota mana allin ruwasqanmanta qaqcharqa (qaway Galatas 2:11-14). Pedroqa achka runakunapa qayllanpi qaqchasqanraykum Pablopaq piñakurunman karqa. Piñakunanmantaqa yachayniyuq kasqanraykum Pablopa nisqanta kasukurqa. Chaymanta qipamanpas Pablomantam nirqa kuyasqan wawqin kasqanmanta (2 Ped. 3:15).

13. ¿Imatam tapukunanchik pitapas manaraq rimapayachkaspa? ¿Imaynatam rimapayachwan?

¹³ Sichum pitapas rimapayananchik kanqa hinaspaqa kaytam tapukunanchik: “¿‘Llumpay allin runapaqchu hapikuni’?”, nispa  (Ecl. 7:16). Llumpay allin runapaq hapikuqqa pitapas rimapayaspanqa manam Diospa munasqanman hinachu rimapayan, aswanqa kikinpa munasqanman hinallam. Manataqmi rimapayaspanqa llakipayanchu. Pi iñiqmasinchiktapas rimapayaspaqa mana allin ruwasqanta riqsikunanpaqmi yanapananchik. Imapas nisqanchikqa bibliapa nisqanman hinam kanan, manam munasqanchikman hinachu. Yuyarinanchiktaqmi iñiqmasinchiktaqa Jehova Dios juzgananmanta (Rom. 14:10). Rimapayaspanchikqa Jehova Diospim hapipakunanchik, hinaspapas Jesus hina llakipayakuqmi kananchik (Prov. 3:5; Mat. 12:20). Hukkunapaq imayna kasqanchikman hinam Jehova Diospas ñuqanchikpaq kanqa (Sant. 2:13).

14. ¿Imakunawanmi Diospa llaqtanpi punta apaqkunaqa yanapawanchik?

¹⁴ Jehova Diosqa llaqtanpi punta apaqkunawanmi yanapawanchik wiñay kawsayman apaq ñanpi hinalla kananchikpaq. Paykunam bibliapa nisqanta kasukunanchikpaq yanapawanchik videokunawan, qillqakunawan hinaspa huñunakuyninchikkunawan. Punta apaqkunaqa Diosmanta willakuy imayna apakunanpaqmi Diospa yanapakuyninta mañakunku. Chaywanpas, ‘kay pachapi tukuy imakunapas mana chaynalla kasqanraykum’ watapa pasasqanman hina kaqmanta tantianku (1 Cor. 7:31).

15. ¿Imaynataq wakinpiqa tarikunchik punta apaq iñiqmasinchikkuna huñunakunanchik wasimanta tantiaptinku?

¹⁵ Diospa llaqtanpi punta apaqkuna ima yachachikuymantapas manaña ñawpaqpi hina kasqanmanta niwaptinchikqa utaq imayna kawsakunapaq yachachiwasqanchiktaqa kasukunchikmi. Wakin tantiasqankum ichaqa mana allinpaq rikchakuwachwan. Kay watakunapiqa huñunakunanchik wasikunata ruwayqa aswan achka qullqipaqmi. Chayraykum punta apaqkuna tantiarunku achka hawaqpi huñunakunanchikmantaqa huk hawaqllapi achka huñunakunanchikpaq. Chaymi huñunakunanchik wakin wasikunataqa rantikurunku. Chay qullqiwanmi huñunakunanchik wasikunapa mana kasqanpi ruwachinku. Yachasqanchik lawpi huñunakunanchik wasita rantikuruptinkuqa yaqapaschá mana allinchu rikchakuwachwan. Ichapas chayrayku huñunakuyman karutaña rinanchik kanqa. Wakiqninchikqa ichapas anchata kallpanchakurqanchik huñunakunanchik wasi ruwakunanpaq  utaq qispiruptinpas imapas allinlla kananpaq yanapakuypi. Chaywanpas, punta apaqkunapa tantiasqanman hina yanapakuyninchikqa ancha allinmi.

16. ¿Imaynatam Colosenses 3:23, 24 nisqanqa yanapawanchik mana hukmanyarunapaq?

¹⁶ Mana hukmanyarunanchikpaqqa imapas yanapakusqanchik Jehova Diospaq kasqantam yuyarinanchik. Yuyarinanchiktaqmi punta apaqkuna tantianankupaqqa Jehova Dios yanapasqantapas (qaway Colosenses 3:23, 24). Kamachiq David hinam kananchik. Paymi tukuy ima kapuqninwan yanapakurqa Diospa wasin ruwakunanpaq. Paymi nirqa: ‘¿Pitaq ñuqaqa karqani, pitaq llaqtaypas, chaynapi tukuy kaykunata qanman qunaykupaqqa? Tukuy imapas qamllapam, qanmanta chaskisqallaykutam quykikupas’, nispa (1 Cron. 29:14). Ñuqanchikpas imapas kapuqninchikta quspanchikqa Jehova Diospa quwasqallanchiktam quchkanchik. Chaywanpas, Jehova Diosqa anchatam kusikun tiemponchikwan, kallpanchikwan chaynataq imapas kapuqninchikwan paypa munaynin ruwakunanpaq yanapakuptinchikqa (2 Cor. 9:7).

17. ¿Imata musyakuspataq mana hukmanyananchikchu?

¹⁷ Wiñay kawsayman apaq kichki ñanmanta mana lluqsirunanchikpaqqa Jesustam qatipakunanchik (1 Ped. 2:21). Ichaqa wakinpim musyakuchwan imapas tantiasqanchik utaq ruwasqanchik Diospa munasqanman hina mana kasqanta, chaywanqa manamá hukmanyananchikchu. Chayna musyakusqanchikwanmi yachachwan Diospa munasqanman hina kawsakuy munasqanchikta. Payqa yachanmi pantaq kasqanchikta, chaymi mana niwanchikchu Jesus hina tukuy imapipas kananchikpaqqa.

18. ¿Imatam ruwananchik wiñay kawsayta haypananchikpaq?

¹⁸ Chaynaqa, wiñay kawsayta chaskinanchikpiyá yuyaymanasunchik. Hinaspayá kallpanchakusunchik piensasqanchik hinaspa imapas ruwasqanchik Diospa munasqanman hina kananpaq (Prov. 4:25; Luc. 9:62). Mana hatun tukuq kaspataqyá 2 Corintios 13:11 nisqanta kasukusunchik, chaypim nin: “Hinallayá kusikuychik, piensasqaykichiktapas hinalla tikraychik”, nispa. Chayta kasukuptinchikqa kuyakuq hinaspa hawkayay qukuq Diosmi ñuqanchikwan kanqa.