1. Mateo 7:13, 14 nisqan jina, ¿imaynapin juj cristianoq kausaynin juj viajeman rijch’akunman?

CRISTIANO kausayninchisqa viajaymanmi rijch’akunman. Llapanchispas Jehová Diospa kamachisqan pachamanmi chayayta munanchis. Chaypaqmi sapa p’unchay kallpachakunanchis kausayman apaq ñanninta purinanchispaq. Ichaqa Jesús nisqan jina, chay ñanqa ñañullan, chaymi sasa kanman (leey Mateo 7:13, 14). Juchayoq runa kasqanchisraykun chay ñanmanta facil-llata lloqsirusunman (Gál. 6:1).

2. ¿Imatan kay yachachikuypi yachasun? (Qhaway “ K’umuykukuq kayqa yanapawanchismi allin kaqta ruwananchispaq” nisqata.)

² Kausayman apaq ñanpi purishanallapaqqa, cambiananchispaschá kanqa piensasqanchista, ruwasqanchista, imayna runa kasqanchistapas. Chaychá Pabloqa Corinto llaqtapi tiyaq cristianokunata kallpacharan: “Yanapachikushallaychis allin yuyayman kutinaykichispaq”, nispa (2 Cor. 13:11). Kay tiempopipas chay nisqanqa yanapawanchismi. Kay yachachikuypin reparasun imaynata Biblia, iñiyninkupi poqosqa iñiqmasinchiskunapas yanapawasuman kausayman apaq ñanllapi purinanchispaq chayta. Chaymantapas yachasunmi imarayku Diospa llaqtanpi kamachikuykunata kasukuy sasa kanman chayta. Juch’uyaykukuq kaytaqmi yanapawasunchis Jehová Diosta servinanchispaq cambiananchispaqpas.

3. ¿Imaynatan Diospaq simin yanapawanchis?

³ Mayninpiqa sasan kanman piensasqanchista, sientesqanchista reparakuy. ¿Imarayku? Sonqonchis q’otukuq kasqanrayku (Jer. 17:9). Chaymi noqanchis kikinchista engañakusunman ‘yanqa piensaykunawan’ (Sant. 1:22). Chayraykun Diospa siminwan yanapachikuspa t’aqwikunanchis. Biblian  yanapawasun imayna ukhunchispi kasqanchista yachanapaq, “sonqoq ima munasqantapas ima piensasqantapas” reparananchispaq (Heb. 4:12, 13). Chayta ruwayqa, radiografiata orqochikuspa ukhunchispi imayna kasqanchista reparakuy jinan kanman. Ichaqa Biblia jinallataq umalliqkuna yanapawananchispaqqa, juch’uyaykukuqmi kananchis.

4. ¿Imaynapin yachanchis rey Saúl jatunchakuq kasqanta?

⁴ Rey Saulmanta yachaymi yanapawasun ama jatunchakuq kananchispaq. Payqa jatunchakuq kayninpin mana reqsikuranchu juchallikusqanta, manan munaranchu piensasqanta imayna runa kasqantapas cambiayta (Sal. 36:1, 2; Hab. 2:4). Jehová Diosmi Saulta kamachiran imata Amalec runakunata atipaspa ruwananta, ichaqa mana kamachisqanman jinachu ruwaran. Chayta profeta Samuel reparachiqtinmi Saulqa mana juchanta reqsikuranchu. Aswanpas allinpaqmi payqa ruwasqanta qhawariran jujkunatataqmi juchacharanpas (1 Sam. 15:13-24). Saulqa manan chay kutillapichu jatunchakuran (1 Sam. 13:10-14). Chaymi paypa sonqonqa pisi-pisimanta jatunchakuqman tukupuran, chaymi Jehová Diosqa manaña munaranchu rey kananta.

5. ¿Imatan yachasunman rey Saulmanta?

⁵ Ama rey Saúl jina kananchispaqmi kaykunata tapukunanchis: “¿Sasapaqchu qhawarini Bibliaq nisqanman jina kausayta? ¿Manan imananqapaschu kayta mana kasukuqtiyqa ninchischu? ¿Jujkunatachu juchachani ruwasqaymanta?”, nispa. Chhayna kaqtinqa cambiananchismi imayna kasqanchista, piensasqanchistapas. Mana cambiaqtinchisqa sonqonchismi jatunchakuqman tukupunman, manan Jehová Diospas amigonchis kayta munanmanñachu (Sant. 4:6).

6. ¿Imapin jujniray karan David Saulmanta?

⁶ Davidqa manan Saúl jinachu karan, aswanpas ‘Diospa kamachikuy simitan’ kasukuq (Sal. 1:1-3). Yacharantaqmi Diosqa juch’uyaykukuq kaqkunata salvasqanta, jatunchakuqkunatataq k’umuykachisqanta (2 Sam. 22:28). Kallpachakuranmi Jehová Diospa nisqanman jina piensananpaq, ruwananpaqpas. Paymi niran: “Yachachiwaqniy Jehová Diostan yupaychasaq, tutakunapipas piensasqaymi yachachiwan”, nispa (Sal. 16:7, TNM).

7. Juch’uyaykukuq kasun chayqa, ¿imatan ruwasun?

⁷ Juch’uyaykukuq kasun chayqa usqhayllan mana allin piensasqanchista cambiasun, manaraq imatapas mana allinta ruwashaspa. Diospa siminqa juj kunka jinan niwanchis: “Kayninmi ñanqa, kayninta puriy”, nispa. Willawasunmi imapiña pantaqtinchispas (Is. 30:21). Jehová Diosta uyariyqa allinninchispaqmi kanqa (Is. 48:17). Manañan pipas p’enqachiwasunchu mana allin ruwasqanchismanta. Aswanmi Diosman achhuykusun munakusqan wawanta jinataqmi payqa qhawariwasun (Heb. 12:7).

8. Santiago 1:22-25 nisqan jina, ¿imaynapin Diospa simin qelqa espejo jina kanman?

⁸ Diospa simin qelqaqa espejo jinan (leey Santiago 1:22-25). Llapa runakunapas, espejopiqa qhawakunchismi manaraq wasimanta lloqsishaspa. Chaypin reparakunchis imanchispas allinchus kashan icha manachus chayta. Chhaynallataqmi, Bibliata sapa p’unchay leespapas reparakunchis, piensasqanchispi, imayna runa kasqanchispipas allinyananchis kasqanta. Askha iñiqmasikunan Diospa siminta sapa p’unchay t’aqwisun nisqa qelqata leespa chaypi yuyaymananku. Chhaynapin sapa p’unchay Bibliaq nisqanman jina kausanankupaq kallpachakunku.  Chaymantapas sapa p’unchaymi Bibliata leenanchis yuyaymanananchis ima. Sasapaqña qhawarisunman chaypas, chaymi yanapawasun kausayman apaq ñanllapi purinanchispaq.

9. ¿Jayk’aqmi munasunman pipas yanapawananchista?

⁹ ¿Jayk’aqllapas mana reparakuspa Diosmanta ayqekuranchischu mana allin ñanta purispa? (Sal. 73:2, 3.) Allin iñiyniyoq iñiqmasinchis yanapawaqtinchis, ¿uyariranchischu yuyaychawasqanchista? Uyariranchis chayqa allinmi, agradecekunchismi pipas yanapawasqanchismantaqa (Prov. 1:5).

10. ¿Imaynatan chaskikuwaq amigoyki mana allin ruwasqaykita nisuqtiyki?

¹⁰ Diospa simin qelqan yuyarichiwanchis: “Amigoqa munakuspan nanaqta k’amiykusunki”, nispa (Prov. 27:6). ¿Ima ninantaq chayri? Kaypi yuyaykusun, juj calleta pasanapaqmi suyakushanchis, celularninchistan ichaqa qhawashanchis. Chayllamanmi ichaqa mana qhawarikuspa calleta chinpasunman. Chayllamanmi juj runa makinchismanta qhepaman chutariwasunman. Tukuy kallpanwan chutarpariwasqanchisraykun k’iriwasunmanraq. Chayta ruwaspan, carrowan saruchikunanchismanta salvawasunman. Yaqapaschá chay k’iriwasqanchisqa nanawasunmanraq, ichaqa manan chay runapaqqa phiñakusunmanchu ¿riki? Aswanpas agradecekusunmanmi yanapawasqanchismanta. Chhaynallatataqmi juj amigonchispas mana allin ruwasqanchismanta rimasqanchismantapas niwasunman, chay niwasqanchisqa qallariypiqa nanawasunmanmi, sichus phiñakusunman chayqa mana yuyayniyoqkuna jinan kasunman (Ecl. 7:9). Aswanpas agradecekunanchismi mana manchakuspa niwasqanchismanta.

11. ¿Imaraykun amigonchis munakuywan yuyaychawasqanchista mana uyarikusunmanchu?

¹¹ ¿Imaraykun amigonchis munakuywan yuyaychawasqanchista mana uyarikusunmanchu? Jatunchakusqanchisraykun. Jatunchakuqkunaqa ‘munayninkuman jina ninrinkuq uyariy munasqallantan’ uyariyta munanku, chayraykun ‘yanqa cuentokunaman ninrinkuta churanku’ (2 Tim. 4:3, 4). Jatunchakuq runakunaqa jujkunamanta aswan allinpaqmi qhawarikunku. Chaymi apóstol Pablo niran: “Pipas mana imapas kashaspa imapas kanman jinapaqraq creekun chayqa, pay kikintan engañakushan”, nispa (Gál. 6:3). Salomonpas niranmi: “Aswan allinmi yachayniyoq wajcha wayna, yuyaychaykunatapas mana uyarikuq, mana yuyayniyoq machu reymantaqa”, nispa (Ecl. 4:13).

12. Gálatas 2:11-14 leespa, ¿imatan apóstol Pedromanta yachanchis?

¹² Apóstol Pedron ichaqa jujkunaq ñaupaqenpi apóstol Pablo anyaqtin juch’uyaykukuran (leey Gálatas 2:11-14). Pedroqa phiñakunmanmi karan runakunaq ñaupaqenpi imayna anyasqanmanta, ichaqa manan chaytachu ruwaran; aswanpas sumaqtan chaskikuran Pabloq nisqanta, manan sintipakuranchu. Aswanpas iñiqmasinta jinapunin qhawariran (2 Ped. 3:15).

13. ¿Imatan tapukunanchis manaraq pitapas yuyaychashaspa?

¹³ Amigonchista yuyaychananchispaqqa ñaupaqtan tapukunanchis: “‘¿Sinchi chaninchu’ kashani?”, nispa (Ecl. 7:16). Sinchi chaninman tukuq runaqa piensasqanman jinan jujkunata juzgan, manan Jehová Diospa nisqanman jinachu, manataqmi khuyapayakuqchu. Sichus amigonchista yanapananchispuni kashan chayqa sut’itan ninanchis mana allin ruwashasqanta, tapuykunawantaqmi  yanapananchis chayta reparananpaq. Kallpachakunanchismi ima nisqanchispas Bibliaq nisqanman jina kananpaq, manan amigonchisqa noqanchis juzgashananchispaqchu piensanan, llapanchistapas Diosllan juzgawasun (Rom. 14:10). Diospa yachayninwan yanapachikusun pitapas yuyaychananchispaq, chay yachayqa Bibliapin kashan. Pitapas yanapananchispaqqa Jesús jina khuyapayakuqmi kananchis (Prov. 3:5; Mat. 12:20). Khuyapakuq kasun chayqa Jehová Diospas khuyapayawasunmi (Sant. 2:13).

14. ¿Imakunawanmi Diospa llaqtan yanapawashanchis?

¹⁴ Jehová Diosqa llaqtanwanmi yanapawashanchis kausayman apaq ñanpi purishanallanchispaq. Yanapawanchismi videokunawan, qelqakunawan, juñunakuykunawan ima, Bibliaq nisqanta kasukunanchispaq. Chay yanapaykunaqa Bibliaq nisqanman jinan kashan. Umalliq t’aqan santo espirituq yanapayninwan yanapawashanchis Diosmanta willay allinta aparikunanpaq. Chaywanpas sapa kutillanmi qhawarishanku imayna ruwakunanta, ‘kay pachapi kausay cambiasqanrayku’, chaymi Diospa llaqtanqa chayman jina imatapas ruwanan (1 Cor. 7:31).

15. ¿Imakunamanmi sasa yachakuy kanman?

¹⁵ Diospa llaqtan Bibliamanta mosoq yachachikuykunata willawaqtinchisqa mana iskayaspan chaskikunchis. Ichaqa, ¿imaynatan chaskikunchis kausayninchispi sasa kasukuy kaqtin? Kay tiempopiqa juñunakuna wasi ruwaypas, allichaypas askha qolqepaqmi kapun. Chayraykun Umalliq t’aqaqa munan juñunakunanchis wasikunapi askha iñiq t’aqakuna juñunakunankuta, chayraykun wakin iñiq t’aqakunaqa jujllaman tukupuran, wakin juñunakuna wasikunatataq vendekapuran. Chay qolqewantaqmi mosoq juñunakuna wasikunata ruwakushan necesitakusqan ladokunapi. Sichus tiyasqayki llaqtapi chaykuna ruwakushan chayqa, sasapaschá kanman chaykunaman yachakuy. Wakin iñiqmasikunaqa karutaraqmi purinanku juñunakuykunaman. Yaqapaschá wakinqa tukuy atisqankupi yanapakuranku juñunakuna wasi jatarichiypi allichaypipas. Chaymi tapukunkuman: “¿Imaraykutaq vendekushanri? ¿Yanqapaqchu kallpachakurani?”,  nispa. Chaywanpas yanapakushallankichismi, ¡chayqa may allinpunin!

16. Colosenses 3:23, 24 nisqan jina, ¿imaynatan yanapawanchis ama kusikuyninchista chinkachinanchispaq?

¹⁶ Kusikuyninchista mana chinkachinanchispaqqa yuyarinanchismi Jehová Diospaq llank’ashasqanchista, llaqtanta pusarishasqantapas (leey Colosenses 3:23, 24). Rey Davidpas yanapakuranmi Diospa wasin jatarichikunanpaq. Chaywanpas niranmi: “¿Imataq noqari kani? ¿Imataq llaqtaypas, mana mich’akuspa qonaykupaq? Tukuymi qanpa, qanmanta chaskisqallaykutan qoykiku”, nispa (1 Crón. 29:14). Noqanchispas qolqenchiswan otaq imanchiswanpas yanapakuspaqa, Jehová Diospa qowasqallanchistan kutichipushanchis. Chaywanpas Jehová Diosqa kusikunmi tiemponchiswan, kallpanchiswan tukuy kaqninchiskunawanpas, munaynin ruwakunanpaq yanapakusqanchismanta (2 Cor. 9:7).

17. ¿Imaraykun mana pisipananchischu imapipas cambiananchis kaqtin?

¹⁷ Wiñay kausayman apaq ñanmanta mana lloqsinanchispaqqa, Jesuspa ruwasqantan qatikunanchis (1 Ped. 2:21). Sichus ima ruwasqanchistapas cambiananchis kashan chayqa, ama pisipasunchu. Chayta ruwasun chayqa allinmi kanqa, chhaynapin Jehová Dioswan pusachikushanchis. Yachanmi juchasapa runa kasqanchista, chayraykun mana Jesús jina imatapas mana pantaspa ruwananchistachu suyan.

18. ¿Imatan ruwananchis wiñay kausayman chayananchispaq?

¹⁸ Chhaynaqa, kallpachakusun jamuq tiempopi piensananchispaq, chaymantapas imachus piensasqanchista, ruwasqanchista, imayna runa kasqanchistapas cambiananchispaq (Prov. 4:25; Luc. 9:62). K’umuykukuywanmi kasukunanchis 2 Corintios 13:11 nisqanta, chaypin nin: “Kusisqalla kausaychis, yanapachikushallaychis allin yuyayman kutinaykichispaq”, nispa. Chayta ruwasun chayqa “thaj kayta qoq, ancha munakuq Diosmi” noqanchiswan kashanqa. Payqa manan wiñay kausayman apaq ñanninta purinallanchispaqchu yanapawasun, aswanpas wiñay kausayman taripananchispaqmi yanapawasun.