1. Yoʼolal baʼax ku yaʼalik Mateo 7:13, 14, ¿baʼaxten le máaxoʼob meyajtik Diosoʼ bey táan u viajaroʼobeʼ?

LE MÁAXOʼOB meyajtik Diosoʼ bey táan u viajaroʼobeʼ. Taak u kʼuchloʼob teʼ túumben luʼum kun gobernarbil tumen Diosoʼ. Sáamsamal ku yilik u viajaroʼob teʼ bej ku bisik máak tiʼ le kuxtal minaʼan u xuuloʼ. Chéen baʼaleʼ jeʼex tu yaʼalil Jesúsoʼ le bejoʼ nuʼutʼ yéetel yaan horaeʼ istikyaj u bin máakiʼ (xok Mateo 7:13, 14). Tumen kʼebanoʼoneʼ jach chéen chʼaʼabil jeʼel k-jóokʼol tiʼ le bej táan k-biskoʼ (Gál. 6:1).

2. ¿Baʼax ken k-il teʼ xookaʼ? (Ilawil xan le cuadro « Juntúul máak humildeeʼ ku chaʼik u tojkíintaʼal»).

² Utiaʼal maʼ k-jóokʼol tu bejil le kuxtaloʼ kʼaʼabéet k-kʼexik bix k-tuukul, baʼaxoʼob k-beetik yéetel k-modos. Letiʼe baʼax tu yaʼalaj apóstol Pablo ka u beet le sukuʼunoʼob yanoʼob Corinto le ka tu yaʼalajtiʼob ka u tojkíint u tuukuloʼoboʼ (2 Cor. 13:11). Le baʼax tu yaʼalajtiʼoboʼ láayliʼ jeʼel u yáantkoʼon teʼ kʼiinoʼobaʼ. Teʼ xookaʼ yaan k-ilik bix u yáantkoʼon le Biblia utiaʼal k-tojkíintik k-tuukuloʼ. Yaan xan k-ilkeʼ utiaʼal maʼ k-jóokʼol tu bejil le kuxtaloʼ kʼaʼabéet k-chaʼik k-áantaʼal tumen k-amigoʼob yiijchajaʼan u tuukuloʼoboʼ. Yaan xan k-ilik baʼaxten yaan horaeʼ maʼ chéen chʼaʼabil u beetik máak le baʼax ku yaʼalik u kaajal Jéeobaoʼ. Tu tsʼookeʼ yaan k-ilik baʼaxten kʼaʼabéet humilde máak utiaʼal u kʼexik bix u tuukul yéetel u beetik yéetel kiʼimak óolal.

3. ¿Bix u yáantkoʼon u Tʼaan Dios?

³ Yaan horaeʼ maʼ fácil u tsʼáaik cuenta máak bix u modosiʼ wa bix u tuukuliʼ. Maʼ fáciliʼ tumen jeʼex u yaʼalik le Bibliaoʼ séeb jeʼel u tuʼusul máak tumen u puksiʼikʼaleʼ yéetel yaan horaeʼ maʼ k-ojel baʼax ken u túulchʼintoʼon k-beetiʼ (Jer. 17:9). U jaajileʼ chéen chʼaʼabil u tuskuba máak (Sant. 1:22). Le oʼolal jach kʼaʼabéet tiʼ máak le Biblia utiaʼal u xakʼaltik «baʼaxoʼob yaan tu tuukul yéetel  tu puksiʼikʼal[oʼ]» (Heb. 4:12, 13). Le Bibliaoʼ bey junpʼéel máquina tuʼux ku jóoʼsaʼal u radiografía máakeʼ, tumen ku yáantkoʼon k-il jach bixoʼon. Chéen baʼaleʼ kʼaʼabéet humilde máak utiaʼal u beetik baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ bey xan le baʼax ku yaʼalik le máaxoʼob tsʼaʼanoʼob tumen Dios utiaʼal áantkoʼonoʼ.

4. ¿Baʼaxten k-aʼalikeʼ rey Saúleʼ suunaj juntúul máak jach orgulloso?

⁴ Le baʼax tu beetaj le rey Saúloʼ ku yeʼesiktoʼon baʼax jeʼel u yúuchul wa maʼ humilde máakiʼ. Letiʼeʼ jach tu taasuba nojbaʼalil le oʼolal maʼ tu yóotaj u tsʼáa cuenta de ke kʼaʼabéet u kʼexik u modos yéetel u tuukuliʼ (Sal. 36:1, 2; Hab. 2:4). Juntéenjeakeʼ kex aʼalaʼabtiʼ tumen Jéeoba baʼax unaj u beetik le kéen u ganart le amalekitaʼoboʼ letiʼeʼ maʼ tu yóotaj u yuʼub tʼaaniʼ. Tsʼoʼoleʼ le ka tsoʼol u nuʼuk tumen le profeta Samueloʼ maʼ tu yaʼalaj wa tiʼ letiʼ yaan u culpailiʼ, baʼaxeʼ tu culpartaj le kaajoʼ yéetel tu yaʼalaj maʼ kʼaas le baʼax tu beetoʼ (1 Sam. 15:13-24). Tsʼoʼoleʼ Saúleʼ maʼ yáax u yeʼesik deporsi bey u modosoʼ (1 Sam. 13:10-14). Letiʼeʼ tu chaʼaj u kʼastal u puksiʼikʼal ka suunaj juntúul máak jach orgulloso. Como maʼ tu chaʼaj u tojkíintaʼal u tuukuleʼ kʼeʼeyi yéetel xuʼul u kʼaʼamal tumen Jéeoba.

5. ¿Baʼax jeʼel k-kanik tiʼ le baʼax úuch tiʼ le rey Saúloʼ?

⁵ Utiaʼal k-kaanbal tiʼ le baʼax úuch tiʼ le rey Saúloʼ maʼalob ka k-tukult lelaʼ: «¿Kin kaxtik wa baʼax in waʼal utiaʼal maʼ in beetik le baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ? ¿Kin tuklik wa maʼ kun jach bin kʼaasil tiʼ máak wa maʼ tu beetik le baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ? ¿Kin tuklik wa u culpa u maasil le baʼaloʼob maʼ maʼalobtak kin beetkoʼ?». Wa yaan hora ka beetik le baʼax tsʼoʼok k-aʼalikaʼ kʼaʼabéet a kʼexik bix a tuukul yéetel a modos. Wa maʼ t-beetkeʼ jeʼel u suut máak jach orgullosoeʼ yéetel Jéeobaeʼ jeʼel u náachtal tiʼ máakeʼ (Sant. 4:6).

6. ¿Baʼaxten k-aʼalik de ke Davideʼ jelaʼan tiʼ Saúl?

⁶ Beoraaʼ koʼox tʼaan tiʼ David, le máax jeelint le rey Saúloʼ. David kaʼacheʼ jach u yaabiltmaj «u ley Jéeoba» (Sal. 1:1-3). U yojel de ke Jéeobaeʼ ku salvartik le máaxoʼob humildeʼoboʼ pero tiaʼan tu contra le máaxoʼob jach ku creerkubaʼoboʼ (2 Sam. 22:28). Le oʼolal letiʼeʼ tu chaʼaj u tojkíintaʼal u tuukul tumen u ley Dios. Letiʼeʼ tu yaʼalaj: «Yaan in alabartik Jéeoba tumen tsʼoʼok u tsolikten u nuʼuk. Tak le baʼaxoʼob kin tuklik de áakʼaboʼ ku yeʼeskoʼobten baʼax unaj in beetik» (Sal. 16:7).

7. Wa humildeʼoneʼ, ¿baʼax ken k-beete?

⁷ Wa humildeʼoneʼ yaan k-chaʼik u tojkíintaʼal k-tuukul tumen le Bibliaoʼ, beyoʼ maʼ ken k-beet baʼax maʼ maʼalobiʼ. Le kéen k-xok le Bibliaoʼ yaan k-uʼuyik bey táan u yaʼalaʼaltoʼoneʼ: «Lelaʼ letiʼe bejaʼ, xeeneʼexiʼ». Tsʼoʼoleʼ wa táan k-jóokʼol tiʼ le bej unaj k-biskoʼ yaan xan u yaʼaliktoʼon (Isa. 30:21). Wa k-uʼuyik baʼax ku yaʼaliktoʼon Jéeobaeʼ jach yaan u bintoʼon maʼalobil (Isa. 48:17). Maʼ kun kʼaʼabéettal k-tsolnuʼuktaʼal yoʼolal junpʼéel baʼal maʼ maʼalob táan k-beetkiʼ. Tsʼoʼoleʼ yaan k-maas náatsʼal tiʼ Jéeoba tumen yaan k-tsʼáaik cuenta jach ku kanáantkoʼon (Heb. 12:7).

8. Jeʼex u yaʼalik Santiago 1:22-25, ¿bix jeʼel u meyajtoʼon le Biblia bey junpʼéel néeneʼ?

⁸ Le Bibliaoʼ bey jeʼex junpʼéel néeneʼ (xok Santiago 1:22-25). Óoliʼ tuláakloʼon k-néentikba antes k-jóokʼol wa tuʼux. Beyoʼ ku béeytal k-ilik wa yaan baʼax kʼaʼabéet k-utskíintik utiaʼal ka ilaʼakoʼon maʼalob tumen u maasil. Kéen k-xok xan le Biblia sáamsamaloʼ k-ilik wa kʼaʼabéet k-utskíintik k-tuukul wa k-modos. Yaʼab sukuʼunoʼobeʼ suuk u xokikoʼob u tekstoil le kʼiin de temprano antes u jóokʼloʼoboʼ. Beyoʼ jeʼel u páajtal u tuukuloʼob bul kʼiin tiʼ le baʼax tu xokoʼoboʼ yéetel u kaxtikoʼob bix jeʼel u tsʼáaikoʼob ichil u kuxtaloʼobeʼ. Uláakʼ baʼax kʼaʼabéet u beetik máakeʼ letiʼe u xokik sáamsamal le Bibliaoʼ yéetel u tuukul tiʼ le baʼax ku xokikoʼ. Lelaʼ jach kʼaʼabéet u beetaʼal tumen le kun áantkoʼon utiaʼal maʼ k-jóokʼol tu bejil le kuxtaloʼ.

9. ¿Baʼaxten yaan horaeʼ ku kʼaʼabéettal k-tsolnuʼuktaʼal tumen juntúul k-amigo?

⁹ Koʼox aʼalikeʼ ku káajal k-beetik junpʼéel baʼal táan u náachkuntkoʼon tiʼ Jéeoba (Sal. 73:2, 3). Chéen baʼaleʼ ku taal juntúul k-amigo yiijchajaʼan u tuukuleʼ yéetel ku tsoliktoʼon u nuʼuk. Wa k-beetik le baʼax ku yaʼalikoʼ jach yaan u bintoʼon maʼalobil, maʼ xaaneʼ hasta yaan k-tsʼáaik gracias tiʼ úuchik u yáantkoʼon k-tojkíint k-tuukul (Pro. 1:5).

10. ¿Baʼax unaj k-beetik kéen tsoʼoloktoʼon u nuʼuk tumen juntúul k-amigo?

¹⁰ Le Bibliaoʼ ku kʼaʼajsiktoʼoneʼ «juntúul máax jach tu jaajil amigoeʼ ku tojkíintik máak kex yaj u yuʼubaʼal» (Pro. 27:6). ¿Baʼax u kʼáat u yaʼal le tekstoaʼ? Koʼox aʼalikeʼ jach nakaʼaj a cruzart junpʼéel calle tuʼux jach yaʼab u máan camiónoʼobiʼ chéen baʼaleʼ buuyulech yéetel a celular yéetel maʼ ta paktik a beel. Le nakaʼaj cruzaroʼ ka kóolaʼal tumen juntúul a amigo, tumen jach chich tu machilecheʼ pʼáat morado a kʼab. Chéen baʼaleʼ úuchik u beetik leloʼ tu salvartech. Kex yaan u chan xáantal yaj le tuʼux tu kóolechoʼ, ¿máasaʼ maʼ kan tsʼíikil tu yéetel? Tu lugareʼ yaan a tsʼáaik gracias tiʼ úuchik u yáantkech. Bey xan jeʼel u yúuchul kéen u tsolnuʼuktoʼon juntúul k-amigoeʼ. Maʼ xaaneʼ jeʼel u yaʼaliktoʼoneʼ le bix k-tʼaan wa le baʼaxoʼob k-beetkoʼ ku bin tu contra le baʼax ku yaʼalik Diosoʼ. Kéen u beet lelaʼ maʼ xaaneʼ jeʼel u chan yaatal k-óoleʼ, chéen baʼaleʼ wa k-tsʼíikil bey xan wa k-ofendereʼ táan k-eʼesik minaʼan k-naʼat (Ecl. 7:9). Baʼax unaj k-beetkeʼ letiʼe k-tsʼáaik gracias tiʼ úuchik u yantaltiʼ u valoril u tʼaan t-éeteloʼ.

11. ¿Baʼaxten yaan máaxoʼobeʼ maʼ tu yuʼubikoʼob le tsolnuʼuk ku tsʼaʼabaltiʼob tumen u amigoʼoboʼ?

¹¹ ¿Baʼaxten yaan máaxoʼobeʼ maʼ tu yóotik u yuʼuboʼob le tsolnuʼuk ku tsʼaʼabaltiʼob tumen u amigoʼoboʼ? Tumen orgullosoʼob. Le máaxoʼob beyoʼoboʼ uts tu tʼaan u yuʼubikoʼob u yaʼalaʼal «chéen baʼax u kʼáat u yuʼuboʼob» yéetel ku «xuʼulul u yuʼubikoʼob le u jaajil kaʼansajoʼ» (2 Tim. 4:3, 4). Maʼ tu yuʼubikoʼob tʼaan tumen ku tuklikoʼob maas yaan u naʼatoʼob yéetel maas importanteʼob ke u maasil. Le bix u tuukuloʼoboʼ maʼ maʼalobiʼ tumen apóstol Pabloeʼ tu yaʼalaj: «Wa yaan máax ku taaskuba nojbaʼalil kex minaʼan baʼax oʼolaleʼ táan u tuskuba tu juunal» (Gál. 6:3). Tsʼoʼoleʼ rey Salomóneʼ tu yaʼalaj xan: «Maas maʼalob juntúul chan paal óotsil, pero yaan u naʼat, ke juntúul rey tsʼoʼok u chʼíijil, pero minaʼan u naʼat yéetel tsʼoʼok u pʼáatal maʼ tu kʼamik baʼax ku yaʼalaʼaltiʼ» (Ecl. 4:13).

12. Gálatas 2:11-14, ¿baʼax ku kaʼansiktoʼon yoʼolal apóstol Pedro?

¹² Unaj k-beetik jeʼex apóstol Pedroeʼ. Letiʼeʼ kex táaj kʼeytaʼab tu táan u maasil tumen apóstol Pabloeʼ maʼ tu ofendertubaiʼ (xok Gálatas 2:11-14). Pedroeʼ jeʼel kaʼach u páajtal u yaʼalik maʼ maʼalob le baʼax beetaʼabtiʼoʼ tumen jelaʼan úuchik u tʼaʼanal tumen Pablo tsʼoʼoleʼ tu táan u maasil. Chéen baʼaleʼ Pedroeʼ juntúul máak yaan u naʼat le oʼolal tu kʼamaj le tsolnuʼuk tsʼaʼabtiʼoʼ yéetel maʼ tu pʼektaj Pabloiʼ. Le oʼolal ka máan kʼiineʼ tu yaʼalaj jach u yaabiltmaj Pablo (2 Ped. 3:15).

13. ¿Baʼax unaj k-chʼaʼik en cuenta kéen k-tsolnuʼukt wa máax?

¹³ ¿Baʼax unaj a chʼaʼik en cuenta wa ku kʼaʼabéettal a tsolik u nuʼuk juntúul a amigo? Antes a kutal tsikbal tu yéeteleʼ maʼalob ka a tukult lelaʼ: «¿Maʼ wa jach justo in taaskinbaiʼ?» (Ecl. 7:16). Juntúul máak jach justo u taaskubaeʼ maʼatech u chʼaʼik en cuenta bix u tuukul Dios, yéetel wa maʼ tu beetaʼal jeʼex u yaʼalikeʼ maʼ maʼalob yanik máakiʼ. Tsʼoʼoleʼ juntúul máak beyaʼ maʼ suuk u chʼaʼik óotsililiʼ. Wa ken tsʼoʼokok a tuklik tubeel ka wilik kʼaʼabéet a tʼaan yéetel a amigoeʼ tsikbalnen tu yéetel. Tsoltiʼ tubeel máakalmáak le problemaoʼ yéetel beet kʼáatchiʼob tiʼ utiaʼal ka u tsʼáa cuenta baʼax le unaj u yutskíintikoʼ. Kéen tʼaanakoʼon tu yéeteleʼ maʼ unaj k-confiar chéen tiʼ baʼax k-ojliʼ, unaj u meyajtoʼon baʼax ku yaʼalik le  Bibliaoʼ yéetel unaj k-kʼaʼajsikeʼ tiʼ Jéeoba ken u kʼub cuenta maʼ tiʼ toʼoniʼ (Rom. 14:10). Maʼ u tuʼubultoʼon xaneʼ kéen k-tsol u nuʼuk wa máaxeʼ unaj k-chʼaʼik óotsilil jeʼex tu beetil Jesúseʼ (Pro. 3:5; Mat. 12:20). Kʼaʼajaktoʼoneʼ Jéeobaeʼ yaan u tratarkoʼon jeʼex k-tratartik u maasileʼ (Sant. 2:13).

14. ¿Baʼax ku beetik u kaajal Dios utiaʼal u yáantkoʼon?

¹⁴ Utiaʼal maʼ u xuʼulul k-xíimbal teʼ bej ku bisik máak tiʼ le kuxtaloʼ Jéeobaeʼ ku yáantkoʼon yéetel u kaajal. Tuláakal le videoʼob, le publicaciónoʼob yéetel le muchʼtáambaloʼoboʼ ku yáantkoʼonoʼob utiaʼal k-tsʼáaik ichil k-kuxtal le baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ. Jeʼel u páajtal k-confiar tiʼ le kaʼansaj ku tsʼáaik u kaajal Diosoʼ tumen teʼ Biblia ku chʼaʼikoʼ. Tsʼoʼoleʼ le kéen u muchʼuba le Cuerpo Gobernante utiaʼal u yilik bix maas maʼalob ka beetaʼak le kʼaʼaytajoʼ ku kʼáatkoʼob tiʼ Dios u yáantaj le espíritu santooʼ. Cada wa baʼax kʼiineʼ ku jel xakʼaltikoʼob le baʼax u chʼaʼtukultmoʼoboʼ tumen u yojloʼobeʼ «le baʼaxoʼob ku yúuchul teʼ yóokʼol kaabaʼ táan u kʼexpajal», le oʼolal kʼaʼabéet xan u kʼexpajal le bix u yúuchul kʼaʼaytajoʼ (1 Cor. 7:31).

15. ¿Baʼax tsʼoʼok u aktáantik jujuntúul sukuʼunoʼob?

¹⁵ Wa u kaajal Jéeoba ku yaʼalik tsʼoʼok u jelpajal bix u naʼataʼal junpʼéel baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ tu séebaʼanil k-kʼamik, bey xan k-beetik kéen u yaʼaltoʼon ka k-kanáantba tiʼ wa baʼax ku beetaʼal teʼ yóokʼol kaabaʼ. Chéen baʼaleʼ, ¿baʼax k-beetik wa le baʼax ku yaʼalaʼaltoʼonoʼ ku afectartik k-kuxtal? Teʼ tu tsʼook kʼiinoʼobaʼ jach tsʼoʼok u koʼojtal u beetaʼal le najoʼob tuʼux k-muchʼikbaoʼ bey xan u tsʼaʼabal mantenimiento tiʼob. Le oʼolal le Cuerpo Gobernanteoʼ tu chʼaʼtuklaj u nupik múuchʼuliloʼob utiaʼal u aprovechartaʼal tubeel le tuʼux k-muchʼikbaoʼ. Yoʼolal le baʼax chʼaʼtuklaʼabaʼ anchaj u koʼonol jujunpʼéel tiʼ le najoʼob tuʼux k-muchʼikba kaʼachoʼ. Le taakʼinoʼ táan u meyaj utiaʼal u beetaʼal najoʼob utiaʼal u muchʼkuba le sukuʼunoʼob minaʼantiʼob junpʼéel maʼalob lugar utiaʼal u muchʼkubaʼoboʼ. Wa teʼ tuʼux kajaʼanoʼon táan u koʼonol le naj tuʼux k-muchʼikba kaʼach yéetel táan u nuʼupul le múuchʼuliloʼoboʼ, maʼ xaaneʼ maʼ chéen chʼaʼabil ken k-ilil le kʼeexoʼob táan u beetaʼaloʼ. Yoʼolal le kʼeexoʼobaʼ yaan sukuʼunoʼobeʼ maʼ xaaneʼ yaan u kʼaʼabéettal u viajaroʼob maas chan náach utiaʼal u binoʼob teʼ muchʼtáambaloʼ. Maʼ xaaneʼ yaan xan sukuʼunoʼobeʼ áantajnajoʼob utiaʼal u beetaʼal wa utiaʼal u kanáantaʼal le naj tuʼux ku muchʼkubaʼob kaʼachoʼ. Le oʼolaleʼ maʼ tu jach naʼatkoʼob baʼaxten ku koʼonol, yéetel ku lúubul u yóoloʼob tumen ku tuklikoʼobeʼ chéen kunel le bukaʼaj meyaj tu  beetoʼoboʼ. Kex bey u yuʼubikubaʼoboʼ ku yilik u beetkoʼob le baʼax ku yaʼalik u kaajal Jéeobaoʼ, le oʼolal k-felicitarkoʼob.

16. ¿Bix u yáantkoʼon Colosenses 3:23, 24 utiaʼal maʼ u lúubul k-óol?

¹⁶ Utiaʼal maʼ u lúubul k-óoleʼ unaj k-kʼaʼajsikeʼ táan k-meyaj utiaʼal Jéeoba yéetel unaj k-kʼaʼajsik xan letiʼ nuʼuktik u kaajal (xok Colosenses 3:23, 24). Maʼalob ka k-beet jeʼex le rey Davidoʼ, letiʼeʼ tu síiaj yaʼab baʼaloʼob utiaʼal ka beetaʼak le templooʼ. Letiʼeʼ tu yaʼalaj: «Teen yéetel in kaajaleʼ mix baʼaloʼon utiaʼal ka páajchajak k-kʼubiktech le baʼaloʼobaʼ. Tumen tuláakaleʼ tiʼ teech u taal yéetel chéen táan k-tsʼáaiktech le baʼaxoʼob tsʼoʼok k-kʼamik ta kʼaboʼ» (1 Cró. 29:14). Toʼon xaneʼ le kéen k-tsʼáa tiʼ Jéeoba le baʼaxoʼob yaantoʼonoʼ u jaajileʼ chéen táan k-sutiktiʼ le baʼax u siimajtoʼonoʼ. Kex beyoʼ Jéeobaeʼ ku kiʼimaktal u yóol le kéen u yil táan k-tsʼáaiktiʼ k-tiempo, k-muukʼ yéetel k-taakʼin utiaʼal k-áantik u kaajal (2 Cor. 9:7).

17. ¿Baʼaxten maʼ unaj u lúubul k-óol wa k-tsʼáaik cuenta kʼaʼabéet k-kʼexik jujunpʼéel baʼaloʼobiʼ?

¹⁷ Utiaʼal maʼ k-jóokʼol teʼ bej ku biskoʼon tiʼ le kuxtal minaʼan u xuuloʼ unaj k-ilik k-xíimbal jeʼex úuchik u beetik Jesúsoʼ (1 Ped. 2:21). Maʼ unaj u lúubul k-óol wa k-tsʼáaik cuenta kʼaʼabéet k-kʼexik jujunpʼéel baʼaloʼob ichil k-kuxtaliʼ. Leloʼ jach maʼalob tumen ku yeʼesik k-kʼáat ka nuʼuktaʼakoʼon tumen Jéeoba. Letiʼeʼ u yojel kʼeban máakoʼon le oʼolal maʼ tu páaʼtik ka k-beet tuláakal baʼal jach jeʼex tu beetil Jesúseʼ.

18. ¿Baʼax unaj k-beetik utiaʼal k-kʼuchul teʼ túumben luʼumoʼ?

¹⁸ Jeʼex tsʼoʼok k-ilkoʼ maʼ unaj k-tuʼubsik le jatsʼuts esperanza yaantoʼonoʼ, tsʼoʼoleʼ kʼaʼabéet k-tojkíintik k-tuukul, k-kʼexik jujunpʼéel baʼaxoʼob k-beetik yéetel k-kʼexik jujunpʼéel modos yaantoʼon (Pro. 4:25; Luc. 9:62). Maʼ unaj u xuʼulul k-eʼesik humildeʼoniʼ yéetel k-beetik le baʼax ku yaʼalik 2 Corintios 13:11: «Seguernak u kiʼimaktal a wóoleʼex, seguernak a chaʼikeʼex u tojkíintaʼal a tuukuleʼex». Wa k-beetkeʼ «le u Diosil yaabilaj yéetel jeetsʼeliloʼ bíin yanak [t-éetel]». Yéetel u yáantaj Dioseʼ yaan u yantaltoʼon kiʼimak óolal teʼ kʼiinoʼobaʼ, tsʼoʼoleʼ yaan u béeytal k-kʼuchul teʼ túumben luʼumoʼ.