Yenda he misamu

Yenda he misamu mia mikufi

TIMOKO TIA NDONGOKOLO 48

“Tala kwa ku matu”

“Tala kwa ku matu”

“Meso maku mafweti tala kwa ku matu, yee, tala kwa bio bie ku matu maku.”​—BIN. 4:25.

MUKUNGA 77 Mutsamina mu nza ye mu mpimpa

BUKUFI BWA TIMOKO *

1-2. Bwe tulendi sarila malongi me mu Bingana 4:25? Hana tifwani.

BANZA’ETI bifwani ebi. Mpangi ya yikento ya nuna yita banza ntangu za mbote zi kayôkesa bu keri ntwenia. Ni bu sa ti luzingu lwandi lwa mpasi lwena bwawu bu, mbo kata tatamana mu sa miamiansoni mi kalenda mu bungu dia Yehova. (1 Kor. 15:58) Bilumbu biabiansoni mbo kabanzaka ti ku Paradi kena na kanda diandi mpe na ndiku zandi. Mpangi ya yikento yakaka yita bambuka ti mpangi ya mu timvuka yamufwemesa, kâ yibongele nzengolo ya lembo vutu bâ na diki. (Kol. 3:13) Mpangi ya yibakala yita bambuka mbi yi kayirika, kâ mbo kata tûla mabanza mandi mu mio mi kalendi sa mu bâ wa kwikama kwe Yehova bwawu bu.​—Mik. 51:10.

2 Ngano Bakristo bo batatu ntia bima bê na bio tintwari? Ba batatu misamu miabaturila mu ntama bata bambukila, kâ ntangu zazansoni ka batûlaka mabanza mawu mamansoni mu misamu mio ko. Mbo, “[batalaka] kwa ku matu.”​—Tanga Bingana 4:25.

3. Mu bungu dia nti tufweti “[tarilaka] kwa ku matu”?

3 Mu bungu dia nti we mfunu mu “[talaka] kwa ku matu”? Mu bungu ti ka kwena muntu ko wulendi kwe yende ku matu ka wungiri tidiri ku manima, mpila mosi mpe, ka tulendi’â tatamana mu tomo sarila Yehova ko tala ti ntangu zazansoni misamu mia ntama kwa tukwe banzi.​—Like 9:62.

4. Nti tuzonzela mu timoko ti?

4 Mu timoko ti, mbo tuzonzela mitambu mitatu milendi sa ti twe banzi kwa misamu mieto mia ntama. Mitambu miango ni: (1) maniongo mu luzingu lweto lwa ntama, (2) lunda diki, mpe (3) mutima wusembaka bwabwingi. Mu muna musamu mbo tumona mitieno mia Bibila milendi tu bakisa, mu lembo tûla mabanza meto mamansoni mu ‘mio miayôkele,’ kâ ‘mu bio bie ku matu.’​—Flp. 3:13.

MUTAMBU WA MANIONGO MU LUZINGU LWETO LWA NTAMA

Nti bilendi tu kabakasa mu tala kwa ku matu? (Tala paragrafe 5, 9, 13) *

5. Mu ntia mutambu Ekleziaste 7:10 yita tu lwengesela?

5 Tanga Ekleziaste 7:10. Verse yi ka yitêle’â ko ti bubi bwena mu tiyula: “Mu bungu dia nti bilumbu bia ntama bieri bia bibote?” Bambukila moyo bima bia bibote kabu diena dia Yehova. Kâ, verse yitêle ti: “kutândi: ‘Mu bungu dia nti bilumbu bia ntama biyôkele bubote na biawu bi?’” Ntiangu tufweti sa keba mu lembo fwanakasaka luzingu lweto lwa ntama na luzingu lweto lwa ntangu yi, mpe tabanza ti misamu miyôkele bubi bwawu bu. Mbangululu yakaka ya Bibila yitâka ti: “Kuyulandi, ‘Oh, mu bungu dia nti bima bieri bia nkatika bia mbote mu ntama?’ Ka tiena tiyuvu tia mayela ko.”

Bu bamana duka ku Ezipte, bala ba Israele ntia masumu basa? (Tala paragrafe 6)

6. Mu bungu dia nti tulembo sarila ndwenga tala ti tubenzi ti bilumbu bia ntama biyôkele bubote? Hana tifwani.

6 Mu bungu dia nti tulembo sarila ndwenga tala ti tubenzi ti bilumbu bia ntama biyôkele bubote? Tamana bâ na maniongo mu luzingu lweto lwa ntama, mbo tubanza ti misamu miamiansoni mia ntama mia mbote kwa mieri. Peleko mbo tukwizi mona ti ka kweri’â misamu mia mpasi ko mi tatelamana. Tataleno tifwani tia bala ba Israele. Bu bamana duka ku Ezipte, bayizi kulu zimbakana mpasi zi beri monaka kûna. Bayizi tûla mabanza mawu mamansoni mu bima bia bibote bieri nawu kûna. Bayizi tâ: “Bu tuta bambukila mbizi za ofele zi tweri diaka ku Ezipte, kokombre, pasteke, pwaro, mabola, na aye!” (Lut. 11:5) Kâ ngano wa matieleka bima bia “ofele” kwa beri diaka? Kâni. Bala ba Israele nkatika mpasi beri monaka; mu ntangu yîna, ngamba zeri ku Ezipte zi beri tomo niekonaka. (Ndu. 1:13, 14; 3:6-9) Kâ, ha manima bayizi zimbakana mpasi zo, mpe mbo beri banzaka kwa misamu mia ntama. Bayizi sola mu tûla mabanza mawu mu misamu mia mbote mia ntama, kani batûla mabanza mawu mu misamu mia mbote mia yizi yirika Yehova mu bungu dia bawu ho nkatika bendo. Yehova ka yangalala ko mu ndiatulu’awu.​—Lut. 11:10.

7. Nti biabakisa mpangi yimosi ya yikento mu lembo banza ti luzingu lwandi lwa ntama lwayôka bubote?

7 Bwe tulendi sa mu lembo bwa mu mutambu wa zolo ti luzingu lweto lwabâ kwa ntiana bu lweri mu ntama? Tabongeno tifwani tia mpangi yimosi ya yikento yeri salaka ku Betele ya Brooklyn mu 1945. Mvula fioti ha manima, wayizi kwelana na mpangi yimosi yeri Betelite, mpe bayizi sala tintwari mvula zazingi. Kâ, mu 1976 bakala diandi diayizi bêla. Mpangi ya yikento yitêle ti bakala diandi bu diayizi mona ti lufwa lwandi lweka penepene, wayizi mu hana malongi maketi mu bakisa mu telamana bufwiri bwandi. Bakala diandi diamutêla: “Makwela ma mbote ma bêle neto. Bantu babingi balembolo na mo.” Kâ, wamutindisa ebu: “Kuzimbakana misamu mia mbote ko mi tayirikiri tintwari, kâ kutûlakandi mabanza maku mamansoni mu misamu mio. Ntangu bu yikwe yôke, tiari tiaku mbo tikwizi dimina. Kunôkandi mpe kutomoandi bâ mu tiari. Bâ na nsayi mu ntangu za mbote zi tuyôkese mu sarila Yehova. . . . Nsimu kabu diena dia Nzambi.” Ngano ka lusingasa wo ko ti malongi mo ma mbote meri?

8. Ntia ndandu mpangi’eto ya yikento kabaka bu kalanda malongi ma bakala diandi?

8 Mpangi’eto yo walanda malongi ma bakala diandi. Na kwikama kwakwansoni wasarila Yehova tii mu ntangu yi kayizi fwa mu mvula 92. Mvula fioti ntete kafwa, watâ: “Bu nibanzaka mvula 63 zi ndiyôkese mu tisalu tia ntangu zazansoni mu sarila Yehova, ndendi tâ ti luzingu lwa nkatika lwa nsayi lubêle nani.” Mu bungu dia nti? Banguri ti: “Tulendi bâ na luzingu lwa nsayi mu bungu ti mu kanda dia toma dia bampangi twena mpe tivuvu tie neto tia bâ tintwari nawu ku Paradi ha mutoto, bu tukwe sariri Yehova ntangu zazansoni Yandi we Nzambi ya yimosi ya matieleka mpe we Mvangi’eto wa Wunene.” * Diangana, misamu miamingi tulendi longoka mu tifwani tia mpangi yo watûla mabanza mandi mamansoni mu makani ma Yehova!

LUNDA DIKI MUTAMBU WENA

9. Mu mabanza ma Levitike 19:18, mu ntia ntangu wulendi bâ musamu wa mpasi mu lemvokela muntu wutufwemese?

9 Tanga Levitike 19:18. Ntangu zakaka mbo wubâka musamu wa nkatika wa mpasi mu lemvokela mpangi ya timvuka peleko muntu wa kanda wutufwemese. Mu tifwani, mpangi yimosi ya yikento yakwikisila mpangi yakaka ya yikento ti mbongo zandi kalaba. Ha manima, mpangi yakwikisila musamu yalomba mulemvo mu bungu ti wamona ti musamu ka wabêla buna ko, kâ mpangi yi bakwikisila musamu yatatamana mu tûla mabanza mandi mamansoni mu musamu wayôka. Ngano bwa weka mona ku mutima? Ni bu sa ti ka tweka’eti bwabana na musamu wa mpila yo ko, kampe mbo wubâ musamu wa mpasi kwe beto mu lemvokela muntu wutufwemese.

10. Nti bilendi tu bakisa bu tubâka na diki?

10 Ngano nti bilendi tu bakisa bu tubâka na diki? Tufweti bambukaka ti misamu miamiansoni Yehova mia kamonaka. Misamu miamiansoni mi tubwabanaka na mio mia kazebi, ni bu mibâ misamu mia kondo buderede. (Ebr. 4:13) Bu tumonaka mpasi, Yandi mpe mbo kamonaka mpasi. (Iza. 63:9) Mpe kanisini ti mbo kakatula misamu miamiansoni mi tu natinaka kondo kwa buderede.​—Nza. 21:3, 4.

11. Ntia ndandu tubakaka bu tulembo lundaka diki?

11 Tufweti bambukaka mpe ti bu tulemvokelaka bantu bakaka mbo tumonaka bubote ku mutima. Mpangi yi tuzonzele yi bakwikisila misamu wa kayizi bakula. Wayizi lenda mu manisa diki diandi. Wayizi bakula ti bu tulemvokelaka bampwana’eto, Yehova mpe mbo katulemvokelaka. (Mat. 6:14) Ka yizi’â mona ko ti mio mia yirika mpangi yîna yakaka ka weri’â musamu wa ngolo ko, kâ wasola mu lembo lunda diki. Ntia ndandu kabaka? Mpangi’eto wayizi bâ na nsayi yayingi mpe wayizi lenda mu tûla mabanza mandi mu tisalu tiandi tia Yehova.

MUTAMBU WA MUTIMA WUSEMBAKA BWABWINGI

12. Ntia malongi tubakaka mu 1 Za 3:19, 20?

12 Tanga 1 Za 3:19, 20. Ntangu zakaka mbo tutisembaka. Mu tifwani, mitima mia bantu bakaka mbo mibasembaka mu bungu dia misamu mi bayirika ntete bazaba matieleka. Bakaka mpe mitima miawu mbo mibasembaka mu bungu dia fote zi bayirika ha manima ma bateme’awu. (Rom. 3:23) Wa matieleka, mbo tuzoloko mu yirikaka misamu mia mbote. Kâ “beto bansoni mbo tuvulu tâka makuba.” (Zaki 3:2, NWT; Rom. 7:21-23) Wulendi bâ musamu wa mbote mu ntangu mutima’eto wutusembaka. Mu bungu dia nti? Mu bungu ti nsembolo yo ya mutima yilendi tu bakisa mu sa nsobolo mu luzingu lweto mpe mu bonga nzengolo ya lembo kârila misamu mia mbi mi tayirika.​—Ebr. 12:12, 13.

13. Mu bungu dia nti tufweti lembo tatamana mu tisembaka bwabwingi?

13 Kâ, ni bu sa ti tayizi soba mabanza, mpe Yehova watulemvokele, mutima’eto wulendi tatamana mu tu semba bwabwingi. Nsembolo ya mpila yo yilendi bâ ya mbi. (Mik. 31:10; 38:3, 4) Mu bungu dia nti? Tataluzuleno tifwani tia mpangi yimosi ya yikento yeri tisembaka mu bungu dia masumu ma kayirika mu ntama. Têle ti: “Mbo ndieri monaka ti ka wabâ salu ko mu sala tisalu tia ngolo mu bungu dia Yehova mu bungu ti kampe ka naketi’â vuka ko.” Babingi ha kati dieto balendi bâ na mabanza ma mpila yo. Ntiangu tufweti saka keba mu lembo tatamana mu tisembaka bwabwingi. Mu bungu dia nti? Mu bungu ti Satana mbo katomo bâ na nsayi tamana bika mu sarila Yehova ni bu sa ti Yehova beto katiri zolo!—Fwanakasa na 2 Bisi-Korente 2:5-7, 11.

14. Bwe tulendi bêla na lukwikulu ti Yehova ka tu losele’â ko?

14 Kâ, tulendi tiyula: ‘Bwe ndendi bêla na lukwikulu ti Yehova ka kundosele’â ko?’ Tala ti tiyuriri tiyuvu tio, mbo wusongela ti Yehova lendi ku lemvokela. Mvula zazingi ziyôkele, Nzo ya Zangama ya Munkengi yatâ: “[Tulendi] vulu kârilaka mu saka kwa fote yimosi. Wulendi bâ ti ka talenda ko mu telamana tifu tia mbi tie neto ntete tabatika mu sarila Nzambi. . . . Kunôkandi. Kubanzandi ti masumu ma balembo lemvokelaka yirikiri. Satana zololo ti wabanzilaka bo. Mu bungu ti lwaka na maniongo me naku, mbo wuta songela ti ka wena muntu wa mbi ko, mpe Yehova lendi ku lemvokela. Tatamana mu bâ wa kuluka mpe tatamana mu sambilaka Nzambi ngatu kakulemvokela, kakubakisa ngatu wavutu bâ na ngindu ya yibote, ngatu wamona bubote ku mutima, mpe kakubakisa mu lembo vutu kârila fote yo. Sa ntiana bu saka mwana fioti bu kabâka na musamu, mbo kalombaka kwe tata’andi kamubakisa. Buna tatamana mu lomba kwe Yehova kakubakisa, mpe mbo kakubakisa mu bungu dia bweso bwandi bwa lembo tu delakana bu katuhanaka.” *

15-16. Bwe bantu bakaka bayizi bakula ti Yehova ka ba losa ko?

15 Bisari biabingi bia Yehova biayizi baka butindi bu bayizi bakula ti Yehova ka ba losa ko. Mu tifwani, ka ntama ko, mpangi yimosi ya yibakala yayizi baka butindi bu kayizi tanga timoko tieri na mutu-diambu: “La Bible transforme des vies.” Mu timoko tiango, mpangi yimosi ya yikento yitâka ti mu bungu dia misamu mia mbi miamuturila mu luzingu lwandi, mbo weri bâka musamu wa mpasi kwe yandi mu kwikila ti Yehova yandi keri zoloko. Mvula zazingi ha manima ma bateme’andi, mpangi yo ya yikento yatatamana mu bâ na mbanzulu zo. Kâ, bu kayizi tomo dimbitila mu nkûlulu, wamubakisa mu kwikila ti Yehova yandi keri zoloko. *

16 Bwe timoko tio tiabakisila mpangi’eto yo ya yibakala? Watsoneka ti: “Bu nabâ ntwenia, mbo ndieri vulu talaka porno, mpe musamu wa mpasi weri kwe meno mu bika tifu tio. Ka ntama ko, navutulu kârila mu tala porno. Nayizi lomba lubakusu lwa bakuluntu, mpe nayizi sarila ngolo zazingi mu yirika musamu’ani. Bakuluntu bayizi kumbakisa mu kwikila ti Yehova meno kazololo, mpe zololo kakundemvokela. Kâ, ntangu zakaka mbo nimonaka ti ka ndiena salu ko mpe Yehova ka lendi’â kakunzolo ko. Ntangulu ya timoko tia mpangi yo yayizi tomo kumbakisa. Bwawu bu mbakuri ti bu ndieri tâka ti Nzambi ka lendi’â ka kundemvokela ko mbo weri zolo tâka ti mukayulu wa Mwana’andi ka wufweni’â ko mu zibika masumu mani. Nayizi zenga tinima tia timoko tio ngatu navulu tia tangaka mpe navulu tia dimbitilaka bu nibanzaka ti Yehova ka lendi’â ka kunzolo ko.”

17. Bwe ntumwa Paulo kasa mu lembo bwa mu mutambu wa mutima wusembaka bwabwingi?

17 Binsamu bia mpila yo mbo bitubambulaka ntumwa Paulo. Ntete kabâ Mukristo wayizi sa masumu mamingi ma nkatika ma mbi. Paulo wabambukila misamu mi kayirika, kâ ntangu zazansoni keri’â tûlaka mabanza mandi mu misamu mio ko. (1 Tim. 1:12-15) Mbo keri kwikilaka ti mbo baketi mu lemvokela mu nzila ya nkûlulu mpe mbo keri bongelaka nkûlulu ntiana kabu dia mu hana Nzambi. (Nga. 2:20) Buna Paulo ka tatamana mu tisemba ko, kâ watatamana mu tûla mabanza mandi mu bio bi kaketi hana kwe Yehova bia bibote.

TÛLA MABANZA MAKU MU NZA YA MÔNA!

Tabongeno nzengolo ya tala kwa ku matu (Tala paragrafe 18-19) *

18. Nti tulongokele mu timoko ti?

18 Ntia malongi tubakiri bu twizi longoka mitambu mi bazonzele mu timoko ti? (1) Bambukila moyo bima bia bibote kabu diena dia Yehova; kâ ni bu sa ti ka ntia mpila luzingu lweri neto mu ntama, luzingu mu nza ya môna mbo luyôka bubote. (2) Bantu bakaka balendi tu fwemesa, kâ tulendi tûla mabanza meto mu misamu miakaka. (3) Mutima wusembaka wulendi tu kabakasa mu sarila Yehova na nsayi yayansoni. Ntiangu, ntiana Paulo tufweti bâ na lukwikulu ti Yehova mbo katulemvokela.

19. Bwe tuzabiri ti mu nza ya môna ka tuvutu’â kwizi banza misamu mia ntama ko?

19 Vuvu tie neto tia zinga ntangu zazansoni. Mu ntangu yi tubâ mu nza ya môna, ka tubambukila na kani musamu wumosi ko wututâka tiari. Mu bungu dia ntangu yo, Bibila ditêle ti: “Misamu mia ntama ka bavutu’â mia bambukila ko.” (Iza. 65:17) Banza’eti: Bakaka ha kati dieto banunini mu tisalu tia Yehova, kâ mu nza ya môna mbo bavutu bâ ba ntwenia. (Yobe 33:25) Buna, tabongeno nzengolo ya lembo banzaka misamu mia ntama. Kâ, tuzololo tatûla mabanza meto mamansoni mu nza ya môna mpe tasa mio miamiansoni mi tulenda ngatu tabâ kûna!

MUKUNGA 142 Tasimbirileno tivuvu tieto

^ par. 5 Wulendi bâ musamu wa mbote mu bambukilaka misamu mi tayirika mu ntama. Kâ, ka tufweti’â tatûlaka mabanza meto mamansoni mu misamu mieto mia ntama ko, mu bungu ti tulendi bika mu yirika misamu miamiansoni mi tulendi sa mu bungu dia Yehova bwawu bu. Peleko tulendi bika mu banza makani ma toma ma Yehova matariri Paradi. Timoko ti mbo tizonzela mitambu mitatu milendi sa ti twe banzi kwa misamu mieto mia ntama. Mbo tutaluzula mitieno mia Bibila na bifwani bia bantu ba ntangu yi bilendi tu bakisa mu lembo bwa mu mitambu mio.

^ par. 8 Tala Nzo ya Zangama ya Munkengi ya 1er juillet 2004 (Français), tin. 23-29.

^ par. 14 Tala Nzo ya Zangama ya Munkengi, ya 15 juin 1954 (Français), tin. 185.

^ par. 15 Tala Nzo ya Zangama ya Munkengi ya 1er août 2011 (Français), tin. 20-21.

^ par. 58 NSASA YA TIFWANI:Maniongo mu luzingu lweto lwa ntama, lunda diki, na mutima wusembaka bwabwingi, misamu mio mie ntiana madema ma tukwe nati matumwisaka mpasi mu kwenda ku matu mu nzila ya luzingu.

^ par. 65 NSASA YA TIFWANI:Bu tukwizi losaka mabanza matudemaka mbo tukwizi monaka bubote, mbo tukwizi bâka mu nsayi mpe mbo tuvutu bakaka ngolo. Musamu wakaka mbo tukwizi lendaka mu talaka kwa ku matu.