1-2. Vati tu hasa ku kava cimamuna ca ku Visimo 4:25? Hanenu cimueso.

ACI SINGANIEKENU hali evi vimueso vitatu. Ca katete, umo ndumbuetu ua mukuluntu ali na ku singanieka hali vimo viuma via cili via mu solokelele tele a ci li muanampuevo. Vutuhu lelo lino ke ku hasa ku vipuisamo omo lia vukulupe, vunoni kasi ue ku lihakela kapandi ku vipanga via Yehova. (1 Kol. 15:58) Matangua ose ue ku seteka ku limona ngue ali laza mu mavu a aha hamo lika na vavusoko na vavusamba veni. Ca mu civali, umo ndumbuetu mukuavo a vuluka viuma via ku vihia via mu lingile umo muanetu mukuavo, vunoni a lihakela kapandi ka ku likela ku vi singanieka muomu katondo ku kala na nkulundundu. (Kolo 3:13) Ca mu citatu, umo muanetu a vuluka vumo vupi vua lingile ku nima, vunoni mu ntsimbu ino honi na lihakela kapandi ka ku kakatela kuli Yehova.—Visa 51:10.

² Haka va litombuela ava Vakua Kilistu? Vose ve ku vuluka via ku nima. Vunoni ka va vizengelele nkata, kaha ve ku tala meso avo “ku lutue”—Tandenu Visimo 4:25.

3. Omo lia vika tua tondeka ku tala meso etu “ku lutue”?

³ Vika ca puila ca seho ku tala meso etu “ku lutue”? Muntu nga a tala-tala ku nima ku sua kumo omo enda, ka hasa ku sungika vinanga vieni. Na vuno vene, ka tu hasa ku tualelelaho ku pangela Yehova mu vutuntu, nga tu tala-tala ku nima ku sua kumo.—Luka 9:62.

4. Vika tu lilongesa mu cilongesa cino?

⁴ Mu cilongesa cino, tu hilula ha vingandzo vitatu vi hasa ku tu lingisa ku tuala cikuma mana ku viuma via tu solokelele ku nima. * Ya ku livanga, ku liveyela viuma via cili via hita laza, ya  mu civali nkulundundu, kaha ya mu citatu, ku livua cikuma mulonga. Omu tu simutuila ha nkala ngandzo, tu mona vati vitume via mu Mbimbiliya vi hasa ku tu kuasa ku suva via ku nima na ku “lioluela ku vize vi li ku lutue.”—Filp. 3:13.

5. Ekelesiaste 7:10 ya tu lungula ku ngandzo ika?

⁵ Tandenu Ekelesiaste 7:10. Nga tu tala ha cinimbu eci, ka ca handekele nguaco: “Omo lia vika matangua a ku nima a puile a cili houe?” Muomu ku vuluka via ku nima ca pua vuana vua tu hana Yehova. Vunoni cinimbu caco nguaco: “Kati u handeke nguove vikandzo matangua a laza, a hianene ano?” Ni nguetu, ngandzo ili ha ku setekesa muono ua cili u tua kele nauo ku nima na uze u tuli nauo matangua ano, na ku mona ngue viuma vi na vihia cikuma mu muono uetu. Imo Mbimbiliya ikuavo ya langulula cino cinimbu nguayo: “Kati uihule nguove, omo lia vika muono ua ku nima ua tovalele ku tuvakana ua lelo?’ Muomu ku lihula ngoco ka ca puile ku muesa mana.”

6. Omo lia vika ka tua pandele ku singanieka nguetu muono uetu ua ku nima ua puile ua cili ku hiana ua lelo lino? Hanenu cimueso.

⁶ Omo lia vika ka ca puile ku muesa mana ku singanieka ngecize muono uetu ua ku nima ua vuahele ku tuvakana ua ntsimbu ino? Ku liveyela via ku nima, ci hasa ku tu lingisa ku singanieka lika ha viuma via cili via tu solokelele. Ni ku tu lingisa tu kehese vukama vua visoti vi tua hitile. Tu hilulenu ha lungano lua vaIsaleli. Mu va tundile mu Ingito, va suvile vuasi-vuasi lamba i va hitile mu cifuti cize. Vunoni va tualele lika mana ku via-ku-lia via cili vi va kele navio. Nguavo: “Tua vuluka vantsi vaze, va tua lile ngoco mu Ingito; vipepinusi, na vimelau, na vipolu, na visapola na tulumingo.” (Num. 11:5) Vuno cili vene vize viuma va vi lile “via ngoco” ni? Houe. Vize via-ku-lia vaIsaleli va vi muenenene makava, muomu ku ntsimbu ize va kele na ku va pakesa mua vukenia kuli vakua Ingito. (Ezu. 1:13, 14; 3:6-9) Vunoni va suvile viose vize na ku liveyela muono uaco. Va tualele mana ku viuma via ku sungilila, ku tuvakana ku tuala mana ku vize via va lingilile Yehova. Mangana a ku vihia a va muesele, ka ile Yehova ku mutima.—Num. 11:10.

7. Vika via kuasele umo ndumbuetu ku ongoloka ngandzo ya ku liveyela via ku nima?

 ⁷ Vati tu hasa ku ongoloka ngandzo ya ku liveyela via ku nima? Tu hilulenu via lungano lua umo ndumbuetu ua putukile ku pangela ha Mbetele ya ku Brooklyn Estados Unidos mu 1945. Mu nima ya imo miaka, ua sombokele kuli umo muanetu ua puile mukua Mbetele neni, kaha va pangelele hamo lika mu miaka ya ingi. Vunoni mu 1976, yalieni ua putukile ku vavala. Ndumbuetu uaco ua handekele ngueni, omo yalieni ua muene ngecize ku-tsa ceni ci li mu hiehi ua mu hele cimamuna ca cili ca kulua na vuntuluue. Ua mu lekele ngueni: “Mpueyange, mu ntsimbu i tu na kala hamo, muono uetu mu vulo u na tu tovala cikuma, kaha vavengi ka ve ku uana ndzolela yaco.” Vunoni ua mu mamuine naua ngueni: “Vutuhu ka u ka suvu vintsimbu via cili vi tua kele hamo lika, kati u ka vi tuale cikuma mana ni ku liveyelavio, ntsimbu i ka ku kuasa ku kanguka. Kati u ka pue muntu ua ku sasa ni ku livuila cikuma ngozi ove ivene, vunoni u ka pue na ku santsela ku vivezikiso vi tua tambuile mu tua kele na ku pangela Yehova hamo lika na ku vi vuluka na ndzolela. . . . Muomu ku vuluka ca pua vuana vua tu hana Njambi.” Ou muanetu ua hele mpueyeni cimamuna ca cili, ni vati vamuanetu?

8. Vati ku tuala mana ku viuma via ku lutue ca kuasele uze ndumbuetu?

⁸ Uze ndumbuetu, ua kavele cimamuna ca mu hele yalieni. Ngeci ua tualeleleho ku pangela Yehova na ha ku-tsa ceni tele ali na miaka 92. Imo miaka ku nima tele ndumbuetu uaco kanda a toke ua handekele ngueni: “Mu nje ku singanieka ha miaka 63 i nja kala mu cipanga ca ntsimbu yose, nji hasa ku handeka nguange muono uange ua nji tovala cikuma.” Omo lia vika? Ivene ngueni: “Viuma vie ku tovalesa muono uetu, via pua ku kala mu civunga ca vamuanetu mu mavu ose. Kaha na ku kala na lulavelelo lua ku ka yoya navo mu mavu a aha, omo tu ka pangela Sakatanga uetu ua Kama, na Njambi umo lika ua vusunga Yehova, ku miaka yose.”  * Mua vusunga, ou ndumbuetu ua tu sila lungano lua cili cikuma, muomu ua talele meso eni ku lutue.

9. Ngue mu ya muesa Levitiku 19:18, ha vintsimbu vika ce ku kaluua ku litundisa nkulundundu ku mutima?

⁹ Tandenu Levitiku 19:18. Ce ku tu kaluuila cikuma ku litundisa nkulundundu, nga muntu ua tu vulumuinine ua pua muanetu mu lutsilielo, kavusamba ketu ua kama ni kavusoko. Ca ku muenako, umo ndumbuetu ua vangeyele umo ndumbuetu mukuavo ngecize na mu pundu vimbongo. Mu nima ya ntsimbu uze ndumbuetu ua vangeyele mukuavo ua vundilile ku ecela, vunoni ndumbuetu u va vangeyele kasi ua kele na matoto, kaha vikevio lika via kele na ku singanieka. Nenu mua hitaho laza mu visoti viaco ni? Vunoni ambe nga kanda tu hite mu visoti ngeci muevi, cingi cetu tu hasa vene ku kala na nkulundundu na ku litavela nguetu na limo litangua liahi tu ka ecela muntu uaco.

10. Vika vi hasa ku tu kuasa nga tuli na nkulundundu?

¹⁰ Vika vi hasa ku tu kuasa nga tuli na nkulundundu? Vimo vi hasa ku tu kuasa via pua ku vuluka ngecize Yehova ue ku mona viose. Ue ku mona viose vi tue ku lihita navio cipue vene vuhenge vu ve ku tu muesa. (VaHe. 4:13) Ue ku tu vuila ngozi nga tu hita mu lamba. (Isaya 63:9) Kaha ua tu kulahesa ngecize, tangua a ka manusula vuhenge na lamba yose i tue ku lihita nayo.—Ku-So. 21:3, 4.

11. Vati ku litundisa nkulundundu ce ku tu kuasa etu vavene?

¹¹ Kati tu suve ngecize, ku ecela vakuetu na ku litundisa nkulundundu ca pua ku likuasa etu vavene naua. Vikevio via nongonuene uze ndumbuetu u va sumine vuizi. Kaha mu nima ya ntsimbu ua hasele ku litundisa nkulundundu. Muomu ua nongonuene ngecize mu tue ku ecela vakuetu, Yehova neni ue ku tu ecela. (Mat. 6:14) Vutuhu ua tantekeyele ngecize va na mu vangeya via kama, vunoni ua tundisile nkulundundu ku mutima. Ngeci ndumbuetu uaco, ua putukile ku kala na ndzolela, kaha ua hasele ku tuala mana ku vusamba vueni na Yehova.

12. Vika tu lilongesa ku 1 Yoano 3:19, 20?

¹² Tandenu 1 Yoano 3:19, 20. Tu vose, tue ku livua mulonga vintsimbu vimo. Ca ku muenako, vamo ve ku livua mulonga ua viuma vi va lingile ku nima tele kanda va ci lilongese vusunga. Vakuavo ve ku livua mulonga omo lia visevuka vi va lingile mu nima ya mbatizimu. (Loma 3:23) Mua vusunga, tua lema ku linga via cili, vunoni “tue ku suntsuka na viuma via vingi.” (Tia. 3:2; Loma 7:21-23) Vutuhu ka tua lemene ku livua mulonga, vunoni ku livua mulonga ci hasa ku tu kuasa. Omo lia vika? Muomu ku livua mulonga ci hasa ku tu vuisa cizango ca ku aluluka, kaha na ku tu lingisa ku lihakela kapandi ka ku viana ku uila mu visevuka vimo lika ntsimbu yose.—VaHe. 12:12, 13.

13. Omo lia vika ka tua pandele ku hianesamo ku livua mulonga?

¹³ Vunoni citava tu hianesemo ku livua mulonga ni nguetu ku tualelelaho ku livua mulonga cipue nga tua liveya laza, kaha Yehova ua muesa ngecize ua tu ecela. Citaku-taku ca cifua eci ci hasa ku tu kokela vitanga. (Visa. 31:10; 38:3, 4) Mu njila ika? Tu talenu lungano lua umo ndumbuetu ua livuile mulonga, omo lia vipi via lingile ku nima. Ndumbuetu uaco ngueni: “Nja livuile ngecize nevi vi nji li hondoluela cikuma mu cipanga ca Yehova viahi, muomu nja sevuka laza kaha halumo muono ka nji ka u uana.” Cingi cetu halumo tue ku livua ngeci muou ndumbuetu. Vunoni ca pua ca seho ku liniunga ku ngandzo eyi ya ku vihia. Omo lia vika? Muomu Satana a kevua ndzolela nga tu likela ku olovela livoko lia Yehova, vutuhu Yehova kasi ali na ku lihakela kapandi ka ku tu kuata ku livoko.—Setekesenu na 2 Kolintu 2:5-7, 11.

14. Vati tu hasa ku kala na vusunga ngecize Yehova ka likelele ku tu muesa cikeketima?

¹⁴ Vutuhu ngoco, kasi tu hasa ku lihula nguetu, ‘Vati nji hasa ku kala na vusunga ngecize Yehova kasi a tonda ku nji muesa cikeketima?’ Cikumbululo ceci cihula ca kala vene mu cihula caco. Imo  miaka ku nima Vutala vua handekele nguavuo: “Tu hasa ku mona ngecize vintsimbu via vingi tue ku muesa cimo cinja ca litanda mu muono uetu, ku tuvakana na muze mu tue ku ci singaniekelamo. . . . Nga mukemuo mu mue ku livua, kati mu zeye. Kati mu singanieke ngecize mua linga vumo vupi ka citava ku vu ecela. Muomu ovio vikevio visinganieka via tonda ku mi haka Satana mu mutue. Ngeci mukemuo, tantekeyenu ngecize ku kala na citaku-taku na ku livuila matoto enu vavene ca muesa ngecize ka mua ile ku laako cikuma. Ngeci mukemuo, kati mu hone ku tinina kuli Yehova na ku likehesa cose, linga a mi ecele na ku mi lelesa. Puenu na ku tinina kuli Isuenu ua muilu, ngue mue ku linga kanike. Kanike nga ali na citanga ue ku tinina kuli ise ambe nga citanga caco cikeco ce ku mu lingisa aye kuli ise ntsimbu yose. Kaha Yehova a ka mi ecela na ku mi kuasa.”

15-16. Vati ve ku livua vamo vamuanetu mu ve ku nongonona ngecize Yehova kasi ka va mbilile kuti?

¹⁵ Vamuanetu vavengi, ve ku uana ku lembezieka ca kama mu ve ku tantekeya ngecize Yehova kasi ka va mbilile kuti. Ca ku muenako, umo muanetu mua tandele umo muzimbu ua mu vimpande “Mbimbiliya ye ku Alulula Miono ya Vantu” ua vuile ku lembama ca kama ku mutima. Mu muzimbu ua tandele ndumbuetu u va tumbulamo ua handekele ngueni: “Omo lia viuma via lihitile navio ku nima ca mu kaluuilile ku tava ngecize Yehova ua mu lema. Ndumbuetu uaco ua pindile na visinganieka viaco mu miaka ya ingi, cipue vene mu nima ya ku mu mbatiza. Vunoni mua hiluile ha vuana vua cikombelo, ua muene ngecize nkuma cili vene Yehova ua mu lema.” *

¹⁶ Vati ou muzimbu ua kuasele ou muanetu? Ivene ngueni: “Mu nja puile nji mukuendze, nja kele na ku tala via vuntselentsele kaha ca nji kaluuilile cikuma ku likela ku vi tala, kaha vuovuno ngeci, nji na sevukile naua mu ku tala viuma viaco. Ngeci nja tondele vukuasi vua vakuluntu mu cikungulukilo, kaha nja hasa ku vula citanga cange. Vakuluntu va nji kuasele nji tsiliele ngecize, Njambi kasi ua nji lema, kaha a tonda ku nji ecela na ku nji kuasa. Vunoni vintsimbu vimo, kasi nje ku livua vungoco ngue ka citava Yehova anji leme. Ku tanda muzimbu ua uze ndumbuetu ca nji kuasele cikuma. Nja nongonona honi ngecize nga nji handeka nguange Njambi ka hasa ku nji ecela, kaha nji li na ku handeka ngecize cikombelo ca muaneni ka ca puilemo mu ku fuika vipi viange.  Lipapelo ha kala muzimbu uaco nja liteta mu Vutala linga nji pue na ku litanda na ku lihilula nkala ntsimbu inji livua ngecize visinganieka via ku livua vungoco vili na ku nji hilukila.”

17. Vati kapostolo Paulu ua liniungile ku ku hianesamo ku livua mulonga?

¹⁷ Mizimbu ngeci mueyi ye ku tu vuluisa via kapostolo Paulu. Kapostolo Paulu tele kanda a ci pue Mukua Kilistu, ua lingile vipi via kama via vingi. Kaha vutuhu ua kele na ku vuluka vipi viaco ka kele na ku vi tuala cikuma mana. (1 Tim. 1:12-15) Ua muene cikombelo ca Yesu ngue vuana vua mu hele mpundu Njambi. (Ngal. 2:20) Mu ku lingamo, Paulu ua liniungile ku ku uila mu ngandzo ya ku hianesamo ku livua mulonga, kaha ua tualele mana ku ku pangela Yehova na ndzili yeni yose tunde ha ntsimbu ize.

18. Vika tua lilongesa mu cilongesa cino?

¹⁸ Vika tua lilongesa mu nima ya ku hilula ha vingandzo vi tua simutuila mu cilongesa cino? Ca ku livanga, tua lilongesa ngecize ku vuluka via ku nima ca pua vuana vua tu hana Yehova, vunoni ambe nga tua kele na muono ua cili cikuma ku nima, ka u hasa ku tuvakana muono u tua lavelela mu mavu a aha. Ca mu civali, vakuetu va hasa ku tu vulumuina, vunoni nga tu hangula ku vecela, visinganieka vietu vi ka patuka ku vundungo vua nkulundundu, kaha muono uetu u kaya ku lutue. Ca mu citatu, ku hianesamo ku livua mulonga ci hasa ku tu zima ndzolela mu ku pangela Yehova. Ngeci mukemuo, tua pande ku tambuluisa lungano lua Paulu na ku tsiliela ngecize Yehova na tu ecela.

19. Vati tua tantekeya ngecize mu mavu a aha ka tu ka vuluka naua viuma via tu yandesele ku nima?

¹⁹ Tua kala na lulavelelo lua ka ku ka yoya miaka yose. Mu mavu a aha ka tu ka hilukila naua mu vundungo vua ku singanieka viuma via ku vihia via ku nima. Muomu ku tuala ha ntsimbu yaco Mbimbiliya nguayo: “Vize via laza ka va ka vi vuluka, Cipue ku heta ku visinganieka.” (Isaya 65:17) Aci singaniekenuho, etu vamo tua hete na ku vusinakazi mu ku pangela Yehova, vunoni mu mavu a aha tu ka pua naua tu vakuendze. (Yombi 33:25) Ngeci mukemuo, tu vose tu lihakelenu kapandi ka ku likela ku tuala cikuma mana ku viuma via ku nima. Vunoni tu talenu meso etu ku lutue mu ku lavelela mavu a aha na ndzolela.