1-2. Hoe kun je het advies in Spreuken 4:25 opvolgen? Geef een voorbeeld.

STEL je de volgende situaties eens voor. Een oude zuster mijmert over mooie momenten uit haar verleden. Hoewel haar leven nu niet makkelijk is, doet ze nog steeds wat ze kan voor Jehovah (1 Kor. 15:58). Elke dag ziet ze voor zich dat ze met haar familie en vrienden in de beloofde nieuwe wereld leeft. Een andere zuster denkt terug aan de pijn die ze voelde toen iemand in de gemeente haar kwetste. Maar ze kiest ervoor het los te laten (Kol. 3:13). Een broeder die zich pijnlijk bewust is van zijn vroegere fouten, is erop gericht voortaan trouw te blijven (Ps. 51:10).

² Wat hebben die drie christenen met elkaar gemeen? Ook al weten ze wat er vroeger is gebeurd, ze leven niet in het verleden. * Ze ‘kijken recht vooruit’ naar de toekomst. (Lees Spreuken 4:25.)

3. Waarom moet je ‘recht vooruitkijken’?

³ Waarom is het belangrijk ‘recht vooruit te kijken’, naar de toekomst? Omdat je niet in een rechte lijn kunt lopen als je steeds achterom kijkt. Dat gaat ook op voor je dienst voor Jehovah: je kunt niet vooruitgaan als je steeds naar je verleden terugkijkt (Luk. 9:62).

4. Wat gaan we in dit artikel bespreken?

⁴ In dit artikel gaan we kijken naar drie dingen waardoor we in het verleden kunnen blijven hangen: (1) nostalgie, (2) wrok en (3) overmatig schuldgevoel. We zullen in alle  gevallen bekijken hoe Bijbelse principes ons kunnen helpen te doen wat Paulus zei: ‘Ik vergeet wat achter me ligt en strek me uit naar wat vóór me ligt’ (Fil. 3:13).

5. Waarvoor waarschuwt Prediker 7:10 ons?

⁵ Lees Prediker 7:10. In dit vers wordt niet gezegd dat het verkeerd is om te vragen waarom het vroeger goed was. Goede herinneringen zijn een geschenk van Jehovah. Het vers luidt: ‘Zeg niet: “Waarom was het vroeger beter dan nu?”’ Met andere woorden, het gevaar is dat je je huidige omstandigheden gaat vergelijken met die van vroeger en gaat denken dat alles nu slechter is. Een andere vertaling van dit vers luidt: ‘Je moet je niet afvragen waarom vroeger alles beter was. Dat is niet erg verstandig.’

6. Waarom is het onverstandig steeds te denken dat je leven vroeger beter was? Geef een voorbeeld.

⁶ Waarom is het onverstandig steeds te denken dat je leven vroeger beter was? Nostalgie kan maken dat je het verleden idealiseert door je alleen de goede dingen te herinneren en de slechte dingen af te zwakken. Denk maar aan de Israëlieten. Toen ze Egypte verlieten, vergaten ze al snel hoe zwaar het leven daar was geweest. Ze waren gefocust op het heerlijke voedsel dat ze hadden gegeten. Ze zeiden: ‘We verlangen terug naar de vis die we in Egypte voor niets konden eten, en naar de komkommers, de watermeloenen, de prei, de uien en de knoflook!’ (Num. 11:5) Maar hadden ze daar echt ‘voor niets’ van genoten? Nee. Ze hadden er een hoge prijs voor betaald, want ze waren als slaven zwaar onderdrukt (Ex. 1:13, 14; 3:6-9). Maar later vergaten ze al die ellende en gingen ze naar het verleden verlangen. Ze kozen ervoor stil te staan bij ‘die goede oude tijd’ in plaats van zich te richten op de positieve dingen die Jehovah net voor ze had gedaan. Jehovah was niet blij met die instelling (Num. 11:10).

7. Wat hielp een zuster het gevaar van nostalgie te vermijden?

⁷ Hoe kun je nostalgie vermijden? Neem  het voorbeeld van een zuster die in 1945 op Bethel in Brooklyn ging dienen. Een paar jaar later trouwde ze met een Betheliet, waarna ze jarenlang samen hebben gediend. Maar in de jaren 70 werd haar man ziek. Toen hij besefte dat zijn dood naderde, gaf hij haar goede raad om haar te helpen verder te gaan als hij er niet meer zou zijn. Hij zei: ‘We hebben een gelukkig huwelijk gehad. Veel mensen hebben dat nooit mogen meemaken.’ Maar hij spoorde haar ook aan: ‘Blijf niet bij het verleden stilstaan — hoewel je nog wel herinneringen zult hebben. De tijd heelt alle wonden. Raak niet verbitterd en heb geen medelijden met jezelf. Wees blij dat je dit geluk en deze zegeningen hebt meegemaakt. (...) Herinneringen zijn een geschenk van God.’ Vind je dat geen goed advies?

8. Wat heeft de zuster gehad aan de woorden van haar man?

⁸ Deze zuster nam de woorden van haar man ter harte. Ze diende Jehovah trouw tot haar dood op 92-jarige leeftijd. Een paar jaar daarvoor zei ze: ‘Als ik terugkijk op 63 jaar volletijddienst voor Jehovah, kan ik zeggen dat ik echt een voldoening schenkend leven heb gehad.’ Waarom? Ze zei: ‘Wat het leven echt voldoening schenkend maakt, is onze geweldige broederschap en de hoop om met onze broeders en zusters in een paradijs op aarde te leven en onze Grootse Schepper, de enige ware God, Jehovah, tot in alle eeuwigheid te dienen.’ * Wat een geweldig voorbeeld van iemand die recht vooruitkeek naar de toekomst!

9. Wanneer kan het vooral moeilijk zijn wrokgevoelens, waar in Leviticus 19:18 over wordt gesproken, los te laten?

⁹ Lees Leviticus 19:18. Als je wordt gekwetst, is het vaak moeilijk dat los te laten wanneer het om een goede vriend, een familielid  of een broeder of zuster gaat. Zo was er een zuster die er door een andere zuster ten onrechte van werd beschuldigd dat ze geld van haar had gestolen. Hoewel die andere zuster later haar verontschuldigingen aanbood, bleef de beschuldigde zuster maar gefocust op wat haar was aangedaan. Herken je dat? Misschien heb je niet precies hetzelfde meegemaakt, maar ongetwijfeld ben je weleens zo kwaad geweest dat je dacht het nooit meer te kunnen loslaten.

10. Wat kan je helpen als je wrokgevoelens hebt?

¹⁰ Wat kan je helpen als je wrokgevoelens hebt? Bedenk om te beginnen dat Jehovah alles ziet. Hij weet wat je allemaal doormaakt, ook als je onrechtvaardig wordt behandeld (Hebr. 4:13). Hij leeft met je mee als je het moeilijk hebt (Jes. 63:9). En hij belooft dat hij alle ellende die je meemaakt als gevolg van onrecht ongedaan zal maken (Openb. 21:3, 4).

11. Welke voordelen heeft het je boosheid los te laten?

¹¹ Bedenk ook dat het in je eigen voordeel is boosheid los te laten. Daar kwam de zuster die ten onrechte was beschuldigd ook achter. Na verloop van tijd lukte het haar zich eroverheen te zetten. Ze begreep dat als je anderen vergeeft, Jehovah jou vergeeft (Matth. 6:14). Het was niet zo dat ze wat haar was aangedaan afzwakte of goedpraatte, maar ze koos ervoor het los te laten. Hierdoor werd ze gelukkiger en kon ze zich concentreren op haar dienst voor Jehovah.

12. Wat leren we van 1 Johannes 3:19, 20?

¹² Lees 1 Johannes 3:19, 20. Iedereen voelt zich weleens schuldig. Sommigen hebben er last van door wat ze hebben gedaan voordat ze de waarheid leerden kennen. En anderen door fouten die ze hebben gemaakt na hun doop. Zulke gevoelens zijn niet zo vreemd (Rom. 3:23). Natuurlijk willen we het juiste doen. Maar ‘we struikelen allemaal heel vaak’ (Jak. 3:2; Rom. 7:21-23). Hoewel het niet leuk is je schuldig te voelen, kan het wel goed voor je zijn. Waarom? Schuldgevoelens kunnen je ertoe bewegen je koers te corrigeren en je voor te nemen je fouten niet te herhalen (Hebr. 12:12, 13).

13. Waarom moet je oppassen voor overmatig schuldgevoel?

¹³ Het kan ook zijn dat je last hebt van overmatig schuldgevoel, dat je je schuldig blijft voelen ook al heb je berouw gehad en heeft Jehovah laten blijken dat hij je heeft vergeven. In dat geval kan schuldgevoel schadelijk zijn (Ps. 31:10; 38:3, 4). Waarom? Neem het voorbeeld van een zuster die met schuldgevoelens over vroegere zonden worstelde. Ze vertelt: ‘Ik had het gevoel dat het geen enkele zin had mij in Jehovah’s dienst in te spannen, omdat het waarschijnlijk toch al te laat voor mij was.’ Velen van ons herkennen die gevoelens. Het is belangrijk dat we niet zwelgen in schuldgevoelens. Bedenk maar hoe blij Satan zou zijn als je jezelf zou afschrijven — ook al heeft Jehovah je helemaal niet afgeschreven! (Vergelijk 2 Korinthiërs 2:5-7, 11.)

14. Hoe kun je weten dat Jehovah je niet heeft afgeschreven?

¹⁴ Toch zou je je kunnen afvragen: hoe weet ik nou zeker dat Jehovah me niet heeft afgeschreven? Maar dan geldt in zekere zin: de vraag stellen is hem beantwoorden. Jaren geleden zei De Wachttoren: ‘Soms doet zich nog een probleem voor wanneer wij bemerken dat wij vele  malen struikelen en vallen over de een of andere slechte gewoonte die dieper in ons vroegere levenspatroon is ingevreten dan wij hadden beseft. (...) Wees niet wanhopig. Maak niet de gevolgtrekking dat gij de onvergeeflijke zonde hebt bedreven. Satan zou juist willen dat u aldus redeneerde. Het feit dat gij bedroefd zijt en u over u zelf ergert is op zichzelf een bewijs dat gij niet te ver zijt gegaan. Word het nooit moe u nederig en ernstig tot God te wenden, terwijl gij vergeving, reiniging en hulp van hem zoekt. Ga tot hem zoals een kind tot zijn vader gaat wanneer het in moeilijkheden verkeert, ongeacht hoe vaak het in verband met dezelfde zwakheid is, en Jehovah zal u vanwege zijn onverdiende goedgunstigheid genaderijk de hulp geven.’ *

15-16. Wat deed het met sommigen te begrijpen dat Jehovah ze niet had afgeschreven?

¹⁵ Veel broeders en zusters hebben troost gevonden in de gedachte dat Jehovah ze niet heeft afgeschreven. Een paar jaar geleden werd een broeder geraakt door een ervaring uit de serie ‘De Bijbel verandert levens’. In het artikel geeft een zuster toe dat ze het door haar verleden moeilijk vond te geloven dat Jehovah van haar kon houden. Zelfs jaren na haar doop had ze het daar nog moeilijk mee. Maar door te mediteren over de losprijs begon ze de dingen anders te bezien. *

¹⁶ Wat deed haar ervaring met de broeder? Hij schreef: ‘Toen ik jong was, ben ik verslaafd geweest aan porno. Een tijdje geleden heb ik een terugval gehad. Ik heb de ouderlingen van de gemeente om hulp gevraagd, en ik ben op de goede weg om het probleem te overwinnen. Ze hebben me ervan verzekerd dat God van me houdt en graag vergeeft. Toch heb ik soms nog het gevoel dat ik niets waard ben, alsof Jehovah onmogelijk van me kan houden. Victoria’s ervaring heeft me echt geholpen. Nu besef ik dat als ik denk dat God me absoluut niet kan vergeven,  ik eigenlijk tegen hem zeg dat het offer van zijn Zoon niet groot genoeg is om mijn fouten te vergeven. Ik heb dit artikel uitgeknipt zodat ik het kan lezen en erover kan nadenken als er weer eens gevoelens van waardeloosheid bij me opkomen.’

17. Hoe voorkwam Paulus dat hij zich schuldig bleef voelen?

¹⁷ Dit soort ervaringen doen denken aan het voorbeeld van Paulus. Voordat hij christen werd, had hij ernstige zonden begaan. Natuurlijk wist hij nog wel wat hij had gedaan, maar hij bleef er niet bij stilstaan (1 Tim. 1:12-15). Hij bezag de losprijs als een persoonlijk geschenk (Gal. 2:20). Zo voorkwam hij dat hij zich schuldig bleef voelen en kon hij zich erop focussen Jehovah het beste te geven.

18. Wat hebben we in dit artikel geleerd?

¹⁸ Wat hebben we in dit artikel geleerd? (1) Mooie herinneringen zijn een zegen van Jehovah. Maar hoe goed je leven vroeger ook was, in de nieuwe wereld wordt het beter. (2) Anderen kunnen je pijn doen, maar als je ervoor kiest ze te vergeven, kun je weer verder. (3) Overmatig schuldgevoel kan verhinderen dat je Jehovah met vreugde dient. Dus net als Paulus moet je ervan overtuigd zijn dat Jehovah je heeft vergeven.

19. Hoe weten we dat we in de nieuwe wereld geen nare herinneringen meer hebben?

¹⁹ We hebben het vooruitzicht eeuwig te leven. En in Gods nieuwe wereld zullen we geen nare herinneringen meer hebben. De Bijbel zegt over die tijd: ‘Aan de dingen van vroeger zal niet meer worden gedacht’ (Jes. 65:17). Sommigen van ons zijn oud geworden in Jehovah’s dienst, maar in de nieuwe wereld zullen ze weer jong worden (Job 33:25). Wees daarom vastbesloten niet in het verleden te leven, maar kijk recht vooruit en leef voor de toekomst!