1-2. Twangakwama tuti erihano eriri omo Emisyo 4:25? Teka eky’erileberyako.

LENGEKANAYA oko eby’erileberyako bisatu ebikwamire hano. Mwali wetu mughuma mukekulu anemulengekania oko butseme obwabya nabo omughulu abya mumbesa. Nomo engebe yiwe ya lino ikalire kutsibu, anemuyikasa erikolera Yehova erikwamana n’akaghala kiwe. (1 Kor. 15:58) Obuli kiro akalengekanaya ngoko akasyabya haghuma n’ekihanda kiwe n’abira biwe omo Paradiso. Owundi mwali wetu amibúka ngoko omundu mughuma w’omo ndeko mwakola omwatsi ow’amwaghalaya kutsibu omo mutima. Aliwe amayisogha eritendisyabya akalengekania oko mwatsi oyo. (Kol. 3:13) Mughala wetu mughuma amibúka ebitatolere ebyakola kera, aliwe akahira amalengekania wiwe wosi okw’ikolera Yehova yo lino butaleghula erikwamana n’akaghala kiwe.​—Esy. 51:10.

² Emyatsi y’aBakristo basatu aba yisosene yiti? Abosi ban’ibúkire emyatsi eyabirilaba, aliwe sibalilengekanaya kuyo k’omughulu wosi. Omo mwanya wʼekyo, bakasamalira embere oko biro ebikasa.​—Soma Emisyo 4:25.

3. Busanaki litolere ‘erisamalira embere’ oko biro bikasa?

³ Busanaki litolere ‘erisamalira embere’ oko biro ebikasa? Ngoko omundu oyukaleba-lebaya enyuma syangatoka erighenda alima, netu sitwangatoka erilola embere erikolera Yehova yo ndeke twamabya tukabera erilengekania oko myatsi eyotwakola kera.​—Luka 9:62.

4. Omo mwatsi ono tukendikania okuki?

⁴ Omo mwatsi ono, tukendikania oko bitegho bisatu ebyanganaleka itwabya itunahirire amalengekania wetu w’oko myatsi eyabirilaba. * Emyatsi eyo yeno: (1) eriyikandira engebe yetu ya kera, (2) eryaghalirwa omo mutima, kandi (3) n’eriyowa nga uli n’olubanza kwilabya kateho. Oko buli kitegho, tukendilangira ngoko esyokanuni  sy’eBiblia sy’anganatuwatikya erileka erihira amalengekania wosi w’oko “myatsi eyabirilaba,” aliwe, tuhire amalengekania wosi w’oko “myatsi eyiri embere.”​—Flp. 3:13.

5. Erisako ly’Omugambuli 7:10 likatukunga eritenditoghera omo kitegho kyahi?

⁵ Soma Omugambuli 7:10. Ulangire ngoko erisako lino siribughire liti, siritolere omundu eribulya ati: “Ni kyahi ekikaleka ebiro by’erimbere ibyuwana?” Eryibúka ebindu bibuya bya kera ni kihembo ekyo Yehova abirituha. Naho, erisako likabugha liti: “Siwubughe uti, ‘Ni kyahi ekikaleka ebiro by’erimbere ibyuwana kwilaba ebiro ebi kwehi?’” Omo bindi binywa, ekitegho kibisamire omw’ilinganisya emibere yetu ya kera n’emibere yetu ya lino n’erisoha omwatsi tuti emyatsi yosi ya lino ni mibi. Omo mibindulire yindi y’eBiblia erisako eryo libughire liti: “Isiwabulaya n’ahake uti, ‘Ayii, busanaki emyatsi yabya mibuya kutsibu omo biro bya kera?’ Si ribulyo ly’obwenge.”

6. Busanaki n’ibula obwenge eribya tukasibira erilengekania tuti engebe yetu ya kera yabya nyibuya? Leta eky’erileberyako.

⁶ Busanaki si mwatsi w’obwenge erisibira erilengekania tuti engebe yetu ya kera yabya nyibuya? Erikandira engebe yetu ya kera kyanganaleka itwabya tukibúka emyatsi mibuya misa y’omughulu wa kera. Kutse kyanganaleka itwakehya ebitsibu ebyo twabya tukalolako. Lengekanaya oko eky’erileberyako ky’Abaisraeli ba kera. Enyuma sy’erilua eMisiri, mobalu ibibirirwa ngoko engebe yabo yabya yikalire kutsibu omo kihugho ekyo. Omo mwanya w’ebyo, mobahira obulengekania bwabo bosi b’oko byalya bibuya ebyo babya bakatsemera. Mobabugha bati: “Twam’ibuka amahere, awo twalya buyira omo kihugho kye Misiri; n’amatango, n’ebyobe, n’esyoporo, n’amatungulu, n’ehayi!” (Emig. 11:5) Aliwe kwenene erirya ebyalya ebyo lyabya “buyira”? Iyehe. Abaisraeli mobanubibwa; oghundi mughulu, babya bakaghalibwa kutsibu kusangwa babya omo bukobe mw’eMisiri. (Eri. 1:13, 14; 3:6-9) Nomo byanabya bitya, enyuma waho mobibirirwa ebitsibu byosi ebyo, kandi mobakandira emyati ya kera. Mobasombola erihira amalengekania wabo wosi w’oko biro bibuya bya kera omo mwanya w’erihira amalengekania wabo woko myatsi mibuya eyo Yehova abya inyabiribakolera. Yehova mwatatsemesibwa n’emibere yabo eyo.​—Emig. 11:10.

7. Ni kyahi ekyawatikaya mwali wetu mughuma eritenditoghera omo kitegho ky’erikandira engebe yiwe ya kera?

 ⁷ Twangabala tuti oko kitegho ky’eriyikandira engebe yetu ya kera? Lengekanaya oko eky’erileberyako kya mwali wetu mughuma oyo watsuka erikola omubírí w’omo Beteli ye Brooklyn oko mwaka 1945. Emyaka milebe enyuma waho, mwalunga n’omughala wetu oyo wabya naye omo Beteli, kandi mobakola omubírí wo haghuma omo Beteli omo myaka mingyi. Nomo byanabya bitya, erihika oko mwaka 1976, mwira wiwe mwahika k’obukoni. Mwali wetu mwabugha ati mwira wiwe abere abilangira ngoko oluholo lwiwe lwamabihika hakuhi, mwaha mukali wiwe y’amahano malebe awuwene awangamuwatikirye atoke eriyiyinia omo bukwakali. Mwabwira omukali wiwe ati: “Twabya omo ndwa eyiri m’obutseme. Abandu bangyi sibebatabana obutseme obuli butya.” Aliwe mwamuhana kutsibu ati: “Siwendisyabirirwa emyatsi mibuya eyo twakola kughuma, aliwe isiwalabaya endambi yawu yosi ukalengekania emighulu eyo. Erilaba ly’ebiro, likasyawatikaya erikehya obulighe bwaghu. Isiwaluha kutsibu omo mutima n’eribya n’obulighe busana n’ebyakuhikira. Ubye n’obutseme busana n’omughulu mubuya owo twalabaya haghuma omw’ikolera Yehova. Eryibúka emyatsi ya kera ni kihembo ky’oMungu okw’itwe.” Kwenene eryo lyabya lihano libuya?

8. Mwali wetu mw’abana mughaso wahi omw’ikwama erihano lya mwira wiwe?

⁸ Mwali wetu mwabika amahano ayo w’omo mutima. Mwakolera Yehova butaleghula erihika oko luholo lwiwe inyane n’emyaka 92. Emyaka milebe embere ahole, mwabugha ati: “Erilebya enyuma ngalengekania oko myaka 63 eyo namalabya omwikolere Yehova mughulu wosi, nanganabugha nyiti kwenene engebe yaghe yabya yoswire m’obutseme bunene.” Busanaki? Mwabugha ati: “Ekikaletera obutseme bw’ekwenene b’omo ngebe ly’eribya mughuma w’omo kihanda ky’abaghala n’abali betu haghuma n’eriyiketera erisikala nabo omo kihugho ekikasyabya paradiso, tukakolera oMuhangyiki wetu Mukulu, oMungu mughuma musa w’ekwenene, Yehova, ebirimo n’ebirimo.” * Ekyo ni ky’erileberyako ekyuwene kundu eky’oyukasamalira embere siwe oko biro bikasa!

9. Ngoko kiri omo Abalawi 19:18, ni mughulu wahi owo twanganalangira tuti kikalire erighanyira oyulyatwaghalaya omo mutima

⁹ Soma Abalawi 19:18. Ngendo nyingyi tukanalangira nga ni mwatsi akalire kutsibu erighanyira omundu w’omo ndeko, omwira mubuya, kutse ow’omo kihanda kyetu, oyulyatukolera ebitatolere. Eky’erileberyako, mwali wetu mughuma mw’atsongera oghundi mwali wetu ati amiba esyofranga siwe, aliwe enyuma syaho mwafumbula ngoko alyamulegha n’erimusaba ati amughanyire. Nomw’anakola atya, mwali wetu oyowaleghawa mwaghalirwa omo mutima mo kutsibu kandi mwatatoka erileka erilengekania oko mwatsi oyo. Naghu kyabirikuhikira eriyowa utya? Nomo twangabya isitwetwatahindana n’emibere eyiri ng’eyo, abangyi b’okwitwe babiriyowa ibabiryaghalirwa omo mutima mo kutsibu kandi mobalengekania nga sibendisyatoka erighanyira oyo wabaghalaya.

10. Ni kyahi ekyangatuwatikya omughulu twamaghalirwa omo mutima?

¹⁰ Ni kyahi ekyangatuwatikya omughulu twamaghalirwa omo mutima? Litolere itwibúka ngoko Yehova akalangira obuli mwatsi. Asi ndeke ebyosi ebikatuhikira, n’omughulu abandi bakatukolera ebitatunganene. (Ebr. 4:13) Akayowa nabi omughulu tukaghalawa. (Isa. 63:9) Kandi akalagha ati akasyalusyaho amaghali wosi awakatuhikira busana n’emyatsi eyitatunganene eyabirituhikira.​—Eri. 21:3, 4.

11. Tukabana endundi yahi omughulu tukaghanyira abandi?

¹¹ Kandi tutolere itwibúka ngoko omughulu tukaleka erilengekania okw’aghalirwa kandi itwaghanyira abandi tukayowa ndeke. Ekyo kyo mwali wetu oyo waleghawa mwahika okw’igha. Habere halaba mughulu, mwatoka erileka erilengekania okwighalirwa omo mutima, na kandi amaghanyira mwali wetu oyo wamulegha ati amiba esyofranga siwe. Mwalangira kwenene ngoko omughulu tukaghanyira abandi, Yehova naye akatughanyira. (Mat. 6:14) Mwatakehya kutse eriliba ameso w’oko ekyo mwali wetu akola, aliwe mwasombola erimughanyira. Erikola atya, mwali wetu mwabya n’obutseme bunene kandi mwatoka erihira amalengekania wiwe wosi w’okwikolera Yehova.

12. Tukighaki omo 1 Yoane 3:19, 20?

¹² Soma 1 Yoane 3:19, 20. Owundi mughulu, kikanatuhikira itwe bosi eriyowa nga tuli n’olubanza. Eky’erileberyako, abandi bakayowa nga bali n’olubanza busana n’emyatsi eyo bakola embere sy’erigha ekwenene. N’abandi bakayowa nga bali n’olubanza busana n’emyatsi eyo bakola enyuma sy’eribatisibwa. (Rom. 3:23) Kwenene, tukatsemera erikola ebitolere. Aliwe “itwe bosi tukatala omo bingyi.” (Yak. 3:2; Rom. 7:21-23) Nomo omundu eriyowa ngali na lubanza siryetsemesaya, line n’endundi nyilebe. Busanaki? Busana eriyowa nga tuli n’olubanza lyanganatukuna eribindula engebe yetu kandi kyanganaleka itwayisogha eritendisyasyasubira omwatsi oyo.​—Ebr. 12:12, 13.

13. Busanaki tutolere itwayiteya okw’iyowa nga tuli n’olubanza?

¹³ Oko lundi luhande, kyanganatokekana eriyowa nga uli n’olubanza kwilaba kateho nomo wangabya iwabiribindula omutima, n’akandi Yehova inyabirikukangania ngoko abirikughanyira. Eriyowa nga uli n’olubanza eryo lyanganaghalya kutsibu. (Esy. 31:10; 38:3, 4) Busanaki? Tukanaye oko eky’erileberyako kya mwali wetu mughuma oyo walabaya ebiro binene inyanemuyowa ng’ali n’olubanza busana n’amalolo awakola kera. Mwabúgha ati: “Monayowa nga sikiri na mughaso ghosi-ghosi okwingye eriyiherera kutsibu omo mubírí wa Yehova kusangwa nanganabya nibya isinendisyalamibwa.” Abangyi b’okwitwe banganayowa batya. Ni ky’omughaso munene okw’itwe eriyiteya oko kitegho ky’eriyowa nga tuli n’olubanza. Oko byosi ebyo, ulengekanaye Sitani ng’angatsema kungahi itwibene-bene twamaleka erikolera Yehova omughulu Yehova akinatwanzire!​—Linganisaya na 2 Abanya Korinto 2:5-7, 11.

14. Tukaminya tuti ngoko Yehova anzire eritughanyira?

¹⁴ Nomo bine bitya, twanganayibulya tuti, ‘Nangaminya niti ngoko kwenene Yehova syalyanyilekerania?’ Omo yindi nzira, eriyibulya utya,  kikakanganaya ngoko Yehova anganakughanyira. Hamabilaba myaka mingyi, Akaleberyo k’Omuteya mokabugha kati: “Twanganabya tukasubirira omwitandalwa mo ngendo-ngendo. Bwanganabya ini bulema obo twabiritaluka erikinda embere tutsuke erigha erikolera oMungu. . . . isiwaheraya amaha. Isiwayitswera uti wabirikola erilolo erite lyangaghanyirwa. Sitani yo wanzire ati ubye ukalengekania utya. Wamabya iwukayowa nabi n’eriluha omo mutima omughulu eritandalwa likakuhikira, kikanganaya ngoko sighuli mundu mubi kandi ngoko Yehova anganakughanyira. Uyitsinge eribya n’emibere y’eriyikehya n’erisaba oMungu y’obughanyiri, n’erikuwatikya ubye n’obunya-mutima obw’erire, n’erikuwatikya erileka obulema obo. Umughendere ng’omwana oyukaghendera tata wiwe omughulu ebitsibu bikamuhikira. Nomo ekitsibu kighumerera kyanganahikira omwana yo ngendo kangahi, esyongendo syosi esyo akasaba tata wiwe y’obuwatikya. Naghu sighuluhe erisaba Yehova y’obuwatikya naye akendikuwatikya busana n’olukogho lwiwe.” *

15-16. Abandi mobayowa bati omughulu bahika okw’ilangira ngoko Yehova syalyabalekerania?

¹⁵ Abandu ba Yehova bangyi mobatulera babiminya ngoko Yehova syalyabalekerania. Eky’erileberyako, omo myaka milebe eyalaba, mughala wetu mughuma mwasikibwa mutima n’omwatsi owalolawako, omughuma w’oko myatsi eyikwamene eyiri n’omutwe “eBiblia yikabindula esyongebe sy’abandu.” Omo mukania oyo, mwali wetu mughuma mwabugha ati busana n’emyatsi eyamuhikira omo ngebe yiwe, kyabya kimukalireko erikirirya ngoko Yehova anganamwanza. Muhalaba emyaka mingyi akayowa atya nibya n’enyuma sy’eribatisibwa liwe. Aliwe, abere akalengekania kutsibu oko mbanulo, mokyamuwatikya erikirirya ngoko kwenene Yehova amwanzire. *

¹⁶ Omwatsi owalolawako owa mwali wetu oyo mwawatikya mughala wetu mughuma y’ati? Mwahandika ati: “Omughulu nabya mulere, monabya mukobe w’erilebya ebisasani by’epornografi, kandi erileka mukyanikalako kutsibu. Ebiro ebyalaba, monaterire namatasyasubira erilebyabyo. Monaghendera abasyakulu batoke erinyiwatikya, neryo ninemulola embere erikinda obulema bwaghe. Abasyakulu mobaniwatikirye eriminya ngoko oMungu anyanzire kandi anzire erinighanyira. Nomo byangabya bitya, oko sindi ndambi, nganayowa nga sinyiri na mughaso kandi ngalangira Yehova  ngasyangatoka erinyanza. Erisoma omwatsi owalolawako na mwali wetu oyo mwaniwatikirye kutsibu. Lino nabirihika okwiminya ngoko omughulu ngabúgha nyiti oMungu syanganyighanyira, eryo ni bughambu sinyikirirye ngoko obuhere bo Mwana wiwe sibuhikene eriliha erilolo lyaghe. Monatwire ehibabe ehiri k’omwatsi oyo busana nitoke eribya ngasomawo n’erilengekania kugho ko kutsibu omughulu wosi owo ngayowa m’omundu oyute na mughaso oyo Yehova ate anganza.”

17. Paulo mwabala ati oko kitegho eky’eriyowa nga ali n’olubanza?

¹⁷ Emyatsi eyalolawako ngʼeyo ikatwibukaya omukwenda Paulo. Embere w’eribya Mukristo, mwakola amalolo mangyi. Paulo mw’ibuka ebyakola, aliwe mwatabya akasibira erilengekania kubyo ko kutsibu. (1 Tim. 1:12-15) Mwalangira embanulo mo kihembo ekyalyahabawa iyuwene-wene. (Gal. 2:20) Erikola atya Paulo mwabala oko kitegho eky’eriyowa nga ali n’olubanza kandi amalengekania wiwe wosi mwahirawo okwikolera Yehova n’erimuherera engebe yiwe yosi.

18. Omo mwatsi ono twamighamo byahi?

¹⁸ Twamighaki oko bitegho ebyo mwatsi ono akakanayako? (1) Eryibúka ebindu bibuya bya kera ni kihembo ekyo Yehova abirituha; aliwe nomo engebe yetu ya kera yangabya iyabya nyibuya kungahi, engebe yetu yomo biro bikasa omo kihugho kihya-kihya ikasyabya mbuya kulenga. (2) Abandi banganatwaghalya omo mutima, aliwe omughulu tukasombola erighanyira, twanganatoka erihira amalengekania wetu wosi w’okwikolera Yehova yo lino. (3) Eriyowa nga tuli n’olubanza kyanganaleka itutakolera Yehova n’obutseme. Neryo, nga Paulo, tutolere itwikirirya tuti Yehova abiritughanyira.

19. Tukaminya tuti ngoko omughulu tukasikala omo kihugho kihya, sitwendisyasibúka ekindu kyosi-kyosi ekyangatuletera obulighe?

¹⁹ Tuyiketere erisyabyaho ebirimo n’ebirimo. Omughulu tukasikala omo kihugho kihya, sitwendisyasibúka ekindu kyosi-kyosi ekyangatuletera obulighe. EBiblia ikakania oko biro ebyo ikabugha yiti: “Emyatsi y’erimbere siyendisyasyibukwa.” (Isa. 65:17) Terilengekania: Abaghuma b’okwitwe bamabikekeluhira omo mubírí wa Yehova, aliwe omo kihugho kihya, itwe bosi tukasyasuba balwana. (Yobu 33:25) Kisi itwe bosi, tuyisoghe n’omuhwa wosi eritendihira amalengekania wetu wosi woko byabirilaba. Omo mwanya w’ekyo, tutsemere erihira amalengekania wetu wosi w’oko biro bikasa tukayiketera erisyabya n’engebe omo kihugho kihya-kihya kandi tuyikase erikola ebyosi ebyo twangatoka tutoke erisyabya omo kihugho ekyo!