1, 2. ¿Imanötan Proverbius 4:25 ninqannö rurashwan? Willakaramuy.

KËKUNAMAN pensarishun: juk edäyashqana pani kawëninchö alli pasanqankunata yarparëkanqanman. Y unënö rurëta manana puëdirpis, llapan puëdinqanmannö Jehoväta sirwinampaq kallpachakunqanman y kuyë familiankunawan Mushoq Patsachö kushishqa kawanampaq yarparëkanqanman (1 Cor. 15:58). Juk paninam cristiänu mayin llakitsishqa kanqanta yarparpis, mana chikipänampaq churapakan (Col. 3:13). Juk wawqinam unë witsan jutsallakushqa karpis, yapë mana ishkinampaq Jehoväta sirwir kallpachakun (Sal. 51:10).

² Kë kiman wawqi panikunaqa unë pasayanqankunata yarparpis manam tsëllamantsu yarparäkuyan. Tsëpa rantinqa shamoq tiempuman yarpararmi kallpachakurlla sïguiyan (leyi Proverbius 4:25).

3. ¿Imanirtan shamoq tiempuman imëpis yarparänantsik?

³ Shamoq tiempuchö imanö kawakunapaq kaqmanmi imëpis pensanantsik. Qepallaman rikaräkurqa manam shumaqqa purita puëdishuntsu. Tsënöllam unë pasamanqantsikkunallaman yarparäkurpis Jehoväpa kaqchö mas rurëta puëdishuntsu (Lüc. 9:62).

4. ¿Imakunapitatan yachakushun?

⁴ Kananmi unë pasamanqantsikman imanir yarparanqantsikpita yachakushun, tsëkunaqa kayan: * pasanqantsikkunaman yarparäkuy, pillapis llakitsimanqantsikman yarparäkuy y mana alli ruranqantsikman yarparäkuymi. Kë kimanchö Biblia ninqannö rurashqaqa, “qepachö këkaq cösaskunata” manana yarparäkurmi “puntachö këkaq cösaskunaman” yarparar kallpachakushun (Filip. 3:13).

5. ¿Imatatan Eclesiastes 7:10 yachatsimantsik?

⁵ (Leyi Eclesiastes 7:10). Kë versïculuchö tapukuymi rikätsimantsik, unë alli pasamanqantsikkuna mas alli kanqanta mana pensanapaq. Alli pasamanqantsikkunata yarparëqa Jehoväpa shumaq qarëninmi. Tsënö karpis unë y kanan pasamanqantsikta igualatsishqaqa, kanan witsan pasëkanqantsik mana alli kanqantam pensatsimashwan. Jukkuna jorqayämunqan Bibliachönam kënö nin: “Unë pasashunqëkikuna mas alli kanqantaqa ama imëpis tapukuytsu, tsëtaqa upakunallam tapukuyan”.

6. Unë pasanqantsikkunaman yarparäkuyqa, ¿imanirtan upa kë kanman? Israelïtakunata pasanqanwan willakaramuy.

⁶ Unë pasamanqantsikkuna mas alli kanqanta pensëqa upa këmi kanman. Pasamanqantsikkunata yarparar llakikuyqa kushitsimanqantsik kaqkunallatam yarpätsimäshun y mana allikunapa pasanqantsiktaqa manam yarpäshuntsu. Israelïtakunata pasanqanman yarpäshun. Pëkunaqa Egiptupita yarqurirllam allita mikuyanqanman yarparäkuyarqan y esclävu kayanqantam raslla qonqariyarqan. Kënömi niyarqan: “Egiptuchöqa qarëllatam pescäduta mikuq kantsik. Tsënöllam pipiñuta, melonta, pöruta, ceböllata y äjusta mikuq kantsik” (Nüm. 11:5). Peru llapan mikuyanqan qarëlla kanqanqa manam rasumpatsu karqan. Israelïtakuna alli mikuyta chaskiyänampaqqa, esclävunömi Egiptuchö trabajayänan karqan (Ex. 1:13, 14; 3:6-9). Y esclävu kayanqanta raslla qonqarirmi Egiptuman kutikuyta munayarqan. Israelïtakunaqa Jehovä yanapanqanta yarparäyänampa rantinmi alli mikuyanqanllaman yarparäkuyarqan. Tsëmi Jehoväqa pëkunawan piñakurqan (Nüm. 11:10).

7. Juk panitaqa, ¿imatan yanaparqan pasanqankunaman yarparar mana llakikunampaq?

⁷ ¿Imaraq yanapamäshun pasamanqantsikkunata yarpar mana llakikunapaq? Juk pani pasanqanta rikärishun. Pëqa  1945 watachömi Brooklyn Betelchö yanapakur qallarqan. Watakuna pasariptinnam Betelchö yanapakoq juk wawqiwan casakurqan y ishkanmi atska watapa tsëchö yanapakuyarqan. 1976 watachömi qowan qeshyakurkurqan. Y wanunampaq kaqta musyarirmi, viuda quedarir imata ruranampaq nirnin kënö yanaparqan: “Casädu vïdantsikchöqa kushishqam kawakurquntsik. Wakinqa manam noqantsiknö kushishqatsu kawayan. Wanukuptïqa ama noqallaman yarparäkur kawakunkitsu. Tiempu pasanqanmannömi alläpaqa llakikunkinatsu. Ama waqakurlla o piñashqallaqa kakunkitsu. Tsëpa rantinqa kushikunqëkikunamam y bendicionkuna chaskinqëkiman yarparar agradecikunki. Imatapis yarpanqantsikqa Jehoväpa shumaq qarëninmi”. Kënö yanapanqanqa allipaqmi karqan.

8. Unë tiempullaman mana yarparäkunqanqa, ¿imanötan juk panita yanaparqan?

⁸ Paniqa, qowan ninqantam cäsukurqan. Pëqa 92 watayoq këkar wanukunqanyaqmi Jehoväta kushishqa sirwirqan. Paniqa juk ishkë watakuna wanunampaq pishikaptinmi kënö nirqan: “Jehoväta llapan tiempüwan 63 watapa sirwinqäta yarparqa, alli y kushishqa kawakunqätam nï”. Imanir tsënö sientikunqampitam paniqa kënö cuentakun: “Imapitapis masqa kushitsiman turi nanakunawan familianö kanqämi. Y Mushoq Patsachö pëkunawan Teytantsik Jehoväta imëyaqpis sirwinantsikpaq kaqta pensanqämi kushitsiman”. * Shamoq tiempuman panintsik yarparanqampitaqa, noqantsikpis kushikuntsikmi.

9. Levïticu 19:18 ninqannö, ¿pikuna llakitsimashqatam qonqëqa fäciltsu kanman?

⁹ (Leyi Levïticu 19:18). Juk cristiänu mayintsik, amïguntsik y familiantsik  llakitsimashqaqa, perdonëqa manam fäciltsu kanman. Juk kutichömi, juk paniqa qellëninta suwapunqampita juk panita tumparqan. Panintsik perdonta mañakushqa kaptimpis, juk kaq paniqa mana kaqpita tumpanqanmanmi yarparäkurqan. Itsa noqantsiktaqa tsënö pasamashqantsiktsu, peru pillapis llakitsimashqaqa manam yarparäkunantsiktsu.

10. Pillapis llakitsimanqantsikta qonqanapaqqa, ¿imatan yanapamäshun?

¹⁰ Pillapis llakitsimanqantsikta qonqanapaqqa, Jehovä llapanta rikanqanman yarparanqantsikmi yanapamäshun. Pëqa musyanmi problëmakunarëkur y pillapis mana alli tratamanqantsikrëkur llakikunqantsikta (Heb. 4:13). Llakishqata rikämarnintsikqa pëpis llakikunmi (Is. 63:9). Tsëmi shamoq tiempuchöqa, kanannö mana llakikunapaq llapanta altsaramunqa (Rev. 21:3, 4).

11. ¿Imanirtan perdonakoq kanantsik?

¹¹ Pillapis llakitsimanqantsikman mana yarparäkuyqa kikintsikpa biennintsikpaqmi. Tumpayanqan paniqa tsëtam rurarqan. Tiempu pasanqanmannömi llakitsiyanqanman mana yarparäkushpa perdonarqan, tsëtaqa rurarqan pëtapis Jehovä perdonanampaqmi (Mat. 6:14). Pani mana kaqpita tumpashqa kaptimpis, tsëman mana yarparäkunampaqmi churapakarqan. Tsëmi kushishqa kanampaq y Jehoväta sirwirnin maslla kallpachakunampaq yanaparqan.

12. ¿Imatatan 1 Juan 3:19, 20 yachatsimantsik?

¹² (Leyi 1 Juan 3:19, 20). Itsapis manaraq Jehoväpa testïgun karnin ruranqantsikman y bautizakushqana këkar jutsaman ishkinqantsikman yarparäkuykantsik. Jutsata rurarqa llapantsikmi mana alli sientikuntsik (Rom. 3:23). Awmi, allita ruranapaq kallpachakuykarpis “llapantsikmi mëtsika kuti pantantsik” (Sant. 3:2; Rom. 7:21-23). Mana alli ruranqantsikman yarparäkunqantsik llakitsimashqapis, mana alli ruranqantsikta cambianapaq y yapë mana ruranapaqmi yanapamantsik (Heb. 12:12, 13).

13. ¿Imanirtan mana alli ruranqantsikllaman yarparäkushwantsu?

¹³ Itsa jutsa ruranqantsikpita Jehovä perdonamashqana këkaptimpis, tsëllaman yarparäkuykantsik. Pantanqantsikllaman yarparäkunqantsikqa manam imachöpis yanapamäshuntsu (Sal. 31:10; 38:3, 4). Tsëpaqqa juk panita pasanqanmi yanapamäshun. Kë paniqa unë mana alli ruranqanman imëpis yarparäkurllam kakoq. Pëmi cuentakun: “Manana välinqäta pensarmi Jehoväta mas sirwinäpaqpis kallpachakoqnatsu kä”. Itsa tsënölla noqantsikpis sientikuntsik. Tsënö kaptimpis, mana alli ruranqantsikkunaman yarparäkurllaqa ama kakushuntsu. Diabluqa mana väleqnö sientikunantsiktam munan, peru Jehoväqa manam tsënötsu rikämantsik (2 Corintius 2:5-7, 11 igualaratsi).

14. Jehoväpa rikënimpaq alli kanqantsiktaqa, ¿imanötan musyantsik?

¹⁴ Itsa kënö tapukuntsik: “Jehoväpa rikënimpaq alli kanqätaqa, ¿imanötan musyä?”. Tsënö tapukushqa karqa, Jehoväpaq väleq kanqantsiktam nikantsik. ¿Imanirtan tsënö nintsik? Atska watanam pasashqa La Atalaya revista kënö willakunqampitaqa: “Unëpana mana allikunata rurashqa karmi rasllaqa dejëta puëdishwantsu. Y kallpachakurnimpis kutin  kutin kaqllaman ishkishwan”. Tsëpitanam këta nirqan: “Mana alli ruranqëkita dejëta mana puëdinëkipaq y Jehovä mana perdonashunëkipaq kaqtaqa ama pensëtsu. Tsënö pensanëkitam Diabluqa munan. Llakishqa y piñashqa sientikunqëkiqa, alli shonquyoq nuna kanqëkitam rikätsikun. Jehoväqa perdonashunkim pëman mañakuptikiqa. Humildi kaptikiqa alli sientikunëkipaq y mana alliman yapë mana ishkinëkipaqmi Jehoväqa yanapashunki. Pishi wamra kutin kutin papänin yanapanampaq ashinqannölla, qampis Jehovä yanapashunëkipaq imëpis mañakuy. Tsëta ruraptikiqa, kuyakoq y ankupäkoq Jehovä Diosqa yanapashunkim”. *

15, 16. Jehovä kuyakoq kanqanta musyayanqanqa, ¿imanötan wakin wawqi panikunata yanapashqa?

¹⁵ Jehoväpa rikënimpaq alli kayanqanta musyayanqanmi atskaq wawqi panikunata yanapashqa. Juk wawqitaqa “Bibliam yanapashqa jukläyana kawakuyänampaq” neqchö leyinqanmi yanapashqa. Tsë leyinqan willakuychömi juk paniqa nirqan: “Unë mana allikunata ruranqärëkur Jehovä mana kuyamanqantam pensaq kä”. Unëna bautizakushqana karpis, tsënö pensanqanqa llakitseqmi. Peru Jesus wanunqanman yarpanqanmi, juknöpana pensanampaq yanaparqan. *

¹⁶ Juk panipaq willakuyqa, ¿imanötan wawqita yanaparqan? Pëmi kënö cuentakun: “Jövin kanqä witsan rakcha rurëkunata rikë gustamaptimpis dejarirqämi, peru yapëmi tsëman ishkirirqä. Tsëmi yanapayämänampaq creikoqkunata rikaq wawqikunawan parlarqä. Tsë rakcha rikëtaqa ichikllapa ichikllapam dejarqö. Pëkunaqa Jehovä kuyamanqanta y ankupämanqantam niyämarqan. Tsënö kaptimpis hörataqa mana väleqnömi sientikü y Teyta Dios mana kuyamanqantam pensä”. Panintsik willakunqan yanapanqantam wawqiqa kënö willakun: “Jehovä mana perdonamanqanta pensarqä, Jesus  jutsantsikrëkur mana wanunqanta creyinöchi kanman. Tsë willakuytam cada yarpachakunqä höra leyï”.

17. Mana alli ruranqankunallaman mana yarparäkunampaqqa, ¿imatan Pabluta yanaparqan?

¹⁷ Kë wawqi willakunqanqa yarpätsimantsik apostol Pablutam. Pëqa manaraq cristiänu karmi imëka mana allikunata rurarqan. Jutsallakushqa karpis, pëqa manam tsëllamantsu yarparäkoq (1 Tim. 1:12-15). Pëpaqqa Jesus wanunqanqa Jehoväpa juk qarëninmi karqan (Gäl. 2:20). Tsëmi yanaparqan mana alli ruranqankunallaman mana yarparäkunampaq y Jehoväta llapan puëdinqanmannö sirwir kallpachakunampaq.

18. ¿Imakunapitatan kananqa yachakurquntsik?

¹⁸ Kananqa këkunapitam yachakurquntsik: Juk, kushishqa kawanqantsikta yarpëqa Jehoväpa shumaq qarëninmi. Peru kushishqa karpis, Mushoq Patsachö kawëwanqa manam imapis igualanqatsu. Ishkë, pillapis llakitsimashqaqa perdonakoq kanqantsikmi yanapamäshun Jehoväta sirwir sïguinapaq. Kima, unë mana alli ruranqantsikkunaman yarparäkurllaqa, manam kushishqatsu Jehoväta sirwishun. Tsëmi apostol Pablutanö Jehovä perdonamanqantsikta següru kanantsik.

19. Mana allikuna pasamanqantsiktaqa, ¿Mushoq Patsachö yarpäshuntsuraq?

¹⁹ Mushoq Patsachöqa manam wanushunnatsu y llakitsimanqantsik yarpëkunapis manam kanqanatsu. Tsë witsampaq parlarmi, Bibliachöqa kënö nin: “Unë pasakushqankunataqa pipis yarpanqanatsu” (Is. 65:17). Wakinnintsikqa atska watakunapanam Jehoväta sirwikar edäyarquntsik. Peru yarpäshun, Mushoq Patsachöqa yapëmi jövin kashun (Job 33:25). Awmi, unë pasamanqantsikkunaman mana yarparäkushpa shamoq tiempuman pensarnin kushishqa kawakushun.