1-2. Xana hi nga xi landzra hi ndlela yini xilayu lexi kumekaka ka Amaproverbia 4:25? Nyikela xikombiso.

YANAKANYA hi swikombiso leswi landzrelaka. Makwezru wa kukazri wa xisati lweyi a kuliki hi ntanga a dzrimukela mintxhumu ya ku xonga leyi a viki nayu khale kwakwe. Nambileswi a langutanaka ni swi kazratu swinyingi swoswi, a tama a yentxa leswi a nga swi kotaka a ntizrweni wa Yehovha. (1Ko 15:58) Siku dzrin’wana ni dzrin’wana, a tivona na a li xikan’we ni maxaka ni vanghanu a paradeyisini. Makwezru mun’wana wa xisati a dzrimuka leswaku makwezru wa kukazri a bandleni a same a mu khunguvanyisa, kambe yene a hlawula ku kala a nga tsrhameli ku pimisa ha swone. (Kl 3:13) Makwezru wa xinuna a dzrimuka swihoxo leswi a swi yentxiki, kambe a hlawula ku pimisa hi leswi a nga swi yentxaka swoswi akuva a tama a dumbeka ka Yehohva.​—Ps 51:10.

² He wini ntxhumu lowu vamakwezru lava vazrazru va fanaka ha wone? Hinkwavu va dzrimuka mintxhumu leyi yi va yentxekeliki khale, kambe a va tsrhameli ku pimisela yone. A matsran’wini ya leswo a mahlo yavu ma langusa na ma lulamile manhlweni​—Dondzra Amaproverbia 4:25.

3. Ha yini mahlo yezru ma fanela ku langusa na ma lulamile mahlweni?

³ Ha yini swi li swa lisima kuva mahlo yezru ma langusa na ma lulamile mahlweni? Ku fana ni leswi mhunu kalaka a nga swi koti ku famba hi ku lulama loko a tsrhamela ku langusa ntsrhaku, a hi nge swi koti ku tama hi tizrela Yehovha hi ku helela loko hi tsrhamela ku pimisa leswi hi yentxekeliki kumbe hi swi yentxiki khale.​—Luka 9:62.

4. Hi ta bula hi yini ka nhlokomhaka leyi?

⁴ Ka nhlokomhaka leyi hi ta bula hi mintlhamu yizrazru leyi yi nga hi yentxaka. Ku tsrhamela ku pimisa hi mintxhumu leyi hi yentxekeliki khale: 1) Wa ku sungula ku pimisa ntsena mintxhumu leyi hi yentxekeliki khale 2) Xikhomela 3)  Ku titwa nandzru ku tlula mpimu ka mhaka yin’wana ni yin’wana hi ta vona ndlela leyi misinya ya milawu ya Bibele yi nga hi pfunaka ha yone akuva hi nga langusi swa le ntsrhaku kambe hi djulisisa leswi nga manhlweni.”​—Ba-le-Filipi 3:13.

5. He wini ntlhamu lowu buku dzra Eklesiasta 7:10 dzri hi basopisaka ka wone?

⁵ Dondzra Eklesiasta 7:10. Xiya leswaku a ndzrimana leyi a yi hlayi leswaku swi bihile ku vutisa swaku: ‘Masiku ya khale a fa ma li manene.’ Ha yini? Ku dzrimukela leswinene i nyiko leyi pfaka ka Yehovha. A ndzrimana leyi yi li: ‘U nga hlaye: A masiku ya khale afa ma tlula masiku ya namunhla ha yini?’ Hi mazritu man’wana, leswi bihiki i ku fananisa wutomi bya byezru bya khale ni lebyi hi nga na byone namunhla hi gama hi hlaya leswaku namunhla swi bihile ku tlula khale. Wundzruluteli byin’wana bya Bibele byi li: “U nga vutisi: Hi kola ka yini a minkama ya khale afaka mi yampswa ku tlula ya swoswi?’ Xivutiso lexo xi fanela masinge.”

6. Ha yini ku nga li wutlhazri ku tsrhamela ku pimisa leswaku wutomi byezru a byi yampswa khale? Nyikela xikombiso.

⁶ Ha yini ku nga li wutlhazri ku tsrhamela ku pimisa leswaku wutomi byezru bya khale a byi yampswha? Hi nga ha wela ntlhan’wini wa ku pimisa ntsena hi mintxhumu leyinene lakakuva hi dzrivala leswaku ha ke hi kumana ni swikazratu. Vona xikombiso xa va-Israyele va khale. Ntsrhaku ka loko va suke Egipta va hatle va dzrivala wutomi bya ku bindzra lebyi a va byi na hanya. A matsrhan’wini ya leswo a va tsrhamela ku pimisa hi swakuda leswinene leswi a va li na swone. Vone a va ku: ‘Hi dzrimuka tinhlapfi leti faka hi ti da, le Egipta, ntsena, a mazranga, a makhalavatla, a swimbowana, a tinyala ni swinyalana.’ (Tin 11:5) Kambe xana a vo swi da hi mahala ‘ntsena’? Im-him. Va-Israyele va hakele ku dula. Nkameni lowo va ve swikazrawa nakone a va xanisiwa swinene a Egipta. (Eks 1:13, 14; 3:6-9) Kambe, vone va game va dzrivala swikazratu leswo nakone a va navela xiyimu lexi a va li na xone khale. Vone va hlawule ntsena ku dzrimukela masiku ya tolo a matsrhan’wini ya ku dzrimukela mintxhumu leyinene leyi Yehovha a va yentxeliki yone. Leswo a swi mu nyoxisanga Yehovha.​—Tin 11:10.

7. I yini leswi pfuniki makwezru wa kukazri wa xisati akuva a nga wi ka ntlhamu wa ku pimisa hi swa le ntsrhaku ntsena?

⁷ Hi nga wu tingawulisa kuyini ntlhamu wa ku tsrhamela ku pimisa hi swa le ntsrhaku ntsena? A hi voneni xikombiso xa makwezru wa xisati  lwa sunguliki ku tizra a Betele dzra Brooklyn 1945. Ntsrhaku ka malembe ya kukazri, a tekane ni makwezru mun’we lweyi na yene a a tizra Betele nakone va tame va tizra xikan’we hi malembe manyingi. Kambe hi 1976 nuna wakwe a sungule ku vabya. Yene a hlaye leswaku loko nuna wakwe a li kusuhi ni ku fa, a mu nyike xilayu lexinene lexi a xi ta sala xi mu pfuna. Nkatakwe a mu byele leswi: “Hi ve ni wukati bya ku nyonxisa. Vatekani vanyingi a va vanga na yone ndjombo leyo.” Kambe a tlhele a mu byela leswi: “A wu nga ti yi dzrivala minkama ya ku nyonxisa leyi hi hanyiki xikan’we, kambe u nga tsrhameli ku pimisa hi minkama yoleyo. Loko nkama wu ya famba ku vaviseka koloko ku ta ya ku pumbeka. U nga pfumeleli leswi ku humeleliki swi ku heta ntamu. Nyonxa hi minkama leyinene leyi hi tizreliki Yehovha na hi li xikan’we. Wuswikoti lebyi hi nga nabyu bya ku dzrimukela mintxhumu yi nyiko leyi pfaka ka Xikwembu Nkulukumba.” Nakunene, lexo i xilayu lexinene.

8. Ha yini swi ve swinene ku va makwezru wa kukazri wa xisati a landzre xilayu xa nuna wakwe?

⁸ Makwezru lwiya wa xisati a xi landzrile xilayu lexi a nyikiwiki xone hi nuna wakwe. A ze a ya fa na a ni 92 wa malembe na a ha tizrela Yehovha hi ku dumbeka. Na a nge si na fa, makwezru lweyi a hlaye mazritu lawa: “Ka 63 wa malembe lawa ni tizrelaka Yehovha ka ntizro wa nkama hinkwawu, ni nga hlaya leswaku ni ni wutomi bya ku nyonxisa hakunene.” Ha yini a hlaye leswo? A tlhamuxele leswi: “Leswi hakunene swi yentxaka wutomi byi nyonxisa i ku va xiyenge xa ndangu wa vamakwezru ni ku va ni dumbo dzra ku hanya navu a Paradeyisini lani misaveni na hi tizrela Muvumbi wezru Lwenkulu, Yehovha Xikwembu Nkulukumba wa ntiyiso hi lani ku nga helikiki.” * Awee, xikombiso lexinene xa mhunu lweyi a a dumba swidumbiso swa Yehovha.

9. Hi ku ya Levitika 19:18, hi ka swiyimu swini lani ngopfungopfu swi nga hi kazratelaka ku dzrivalela mhunu?

⁹ Dondzra Levitika 19:18. Minkama yin’wana swi nga hi kazratela ku dzrivalela mhunu lwa hi doheliki loko mhunu wa kone a li mupfumeli  kulozri, munghanu wa le kusuhi, kumbe xaka. Hi xikombiso, makwezru mun’we wa xisati a lumbetiwe hi mupfumeli kulobye leswaku a mu yivele mali. Hi ku famba ka nkama, makwezru lweyi a mu lumbetiki ye kombela lidzrivalelo. Kambe makwezru lweyi a lumbetiwiki a nga djulanga ku swi tsrhika swi khaluta. Xana u sama u humeleliwa hi leswi fanaka? Nambi loko swi nge nge ku humelela, ku tala kwezru hi sama hi titwa na hi nga ti swi kota ku dzrivalela van’wana.

10. I yini lexi nga hi pfunaka loko hi titwa ingiki a hi nga ti swi kota ku dzrivalela mhunu wa kukazri?

¹⁰ I yini lexi nga hi pfunaka loko hi titwa ingiki a hi nge swi koti ku dzrivalela mhunu? Hi fanela ku dzrimuka leswaku Yehovha a vona hinkwaswu. Yene awa swi tiva hinkwaswu hi kumanaka na swone, ku patsra ni loko mhunu wa kukazri a hi yentxela wubihi. (Hb 4:13) A nga titwi ha hombe loko hi xaniseka. (Eza 63:9) Nakone a dumbisa leswaku hi wugamu a ta susa ku vavisa hinkwaku loko hi ku twaka hi kola ka mintxhumu ya ku biha leyi hi yentxekeliki.​—Mpf 21:3, 4.

11. Xana hi pfuneka hi ndlela yini loko hi dzrivalela van’wana?

¹¹ Hi fanela ku tlhela hi dzrimuka leswaku loko hi nga bekela xiviti vambeni, ku pfuneka hine. Hi swoswo leswi makwezru lwa lumbetiwiki ku yiva mali a swi xiyiki. Hi ku famba ka nkama a game a swi kota ku mu dzrivalela. Awa pfumela leswaku loko hi dzrivalela van’wana, Yehovha a ta hi dzrivalela na hine. (Mt 6:14) Yene a a swi tiva leswaku leswi makwezru lwiyani a swi yentxiki a swi nga li swinene, kambe a hlawule ku mu dzrivalela. Bindzru dzra kone, makwezru lwiyani a kote ku tizrela Yehovha na a nyonxile.

12. Xana hi dondzra yini ka 1 Yohan 3:19, 20?

¹² Dondzra 1 Yohan 3:19, 20. Ku titwa nandzru i swa ntumbuluku. Hi xikombiso, van’wana va titwa nandzru hi mintxhumu leyi va samiki va yi yentxa na va nga si na dondzra xihlayelamfuzri. Van’wana va titwa nandzru hi kola ka swidoho leswi va swi yentxiki ntsrhaku ka loko va babatisiwile. Matitwela wolawo i ya ntumbuluku. (Ro 3:23) Ku nhlaya ntiyiso, hinkwezru hi djula ku yentxa leswinene. Kambe ‘ha honxa hinkwezru ku leswinyingi’. (Yk 3:2; Ro 7:21-23) Nambi leswi hi nga swi zrandzrikiki ku titwa nandzru, leswo swi nga ha hi pfuna minkama yin’wana. Hi mhaka muni? Hikusa ku titwa nandzru swi nga ha hi susumetela ku yentxa ku ntxintxa ni ku kala hi nga ha tlheli hi phindha swihoxo swo swa swin’we.​—Hb 12:12, 13.

13. Ha yini hi fanela ku tivonela ka ntlhamu wa ku titwa nandzru ku tlula mpimu?

¹³ Hi tlhelo dzrin’wana hi nga ha titwa nandzru ku tlula mpimu, leswi liki hi tama hi titwa nandzru nambi loko hi tisolile ni loko Yehovha a hi dzrivalelile. Ku titwa nandzru hi ndlela leyo swi nga ha hi heta ntamu. (Ps 31:10; 38:3, 4) Hi ndlela yini? Vona xikombiso xa makwezru wa xisati lweyi a a tsrhamela ku titwa nandzru hi mhaka ya swihoxo leswi a swi yentxiki khale. A te: “A ni vona swi nga sizi ntxhumu kuva ni tinyiketela ntizrweni wa Yehovha hikusa a ni vona ingiki a ni nga ti huluxiwa.” Wunyingi byezru hi titwa hi ndlela leyi fanaka. Kambe i swinene kuva hi tivonela ka ntlhamu wa ku titwa nandzru ku tlula mpimu. Ha yini? Hikusa Sathana a a ta nyonxa ngopfu swinene loko a ho tsrhika ku tizrela Yehovha, nambi loko Yehovha a hi dzrivalela ni ku tama a hi zrandzra!​—Dzringanisa ni 2 Ba-le-Korinte 2:5-7, 11.

14. I yini lexi nga hi kholwisaka leswaku Yehovha a djula ku hi dzrivalela?

¹⁴ Nambitanu hi nga ha tivutisa leswi: ‘I yini lexi nga ni kholwisaka leswaku Yehovha a ni dzrivalelile?’ Phela loko u tihamba xivutiso lexo swi kombisa leswaku Yehovha a nga ku dzrivalela. Ka malembe manyingi lama khalutiki, Xihondzro Xa Ku Zrindzra xi hlaye leswi: “Hi nga ha yentxa xihoxo xolexi xa xin’we minkama yinyingi, leswo swi nga ha yentxeka hi leswi hi kalaka hi nga si na swi kota ku tsrhika ku tsrana loku hi viki nakone  na hi nga si na sungula ku tizrela Xikwembu Nkulukumba. . . . U nga heleliwe hi dumbo. U nga pimisi leswaku u yentxe xihoxo lexi kulu lakakuva Yehovha a nge pfuki a ku dzrivalelile. Leswo hi leswi Sathana a djulaka leswaku u pimisa swone. Ku va u titwa nandzru hi ku yentxa xidoho lexo, swi kombisa leswaku a wu mhunu wa ku biha ni leswaku Yehovha a nga ku dzrivalela. Tama u titsrongahata ni ku kombela leswaku Xikwembu Nkulukumba a ku dzrivalela, a ku pfuna leswaku u va ni lipfalu ledzri basiki ni ku ku pfuna ku tsrhika ku yentxa xihoxo xolexo. Tsrutsrumela ka Yehovha ku fana ni n’wana lweyi a tsrutsrumelaka ka tatana wakwe loko a ni xikazratu xa kukazri, swi nge na mhaka leswaku a mu yela hi makhambi mangani, nakone Yehovha hi swi zrandzra a ta ku pfuna hikusa a ni timpswalu letinyingi.” *

15-16. Xana van’wana va titwise kuyini loko va tive leswaku Yehovha awa va dzrivalela?

¹⁵ Malandzra manyingi ya Yehovha ma titwa na ma nyonxile hi ku vona leswaku Yehovha awa ma dzrivalela. Hi xikombiso, ka malembe lama khalutiki makwezru mun’we wa xinuna a khumbekile hi mfambu lowu a wu dondzriki ka xiyenge lexi liki “Bibele Yi Hundzula Vutomi Bya Vanhu”. Ka mfambu lowo makwezru wa xisati lwe ku vulavuliwaka ha yene a kombisa leswaku hi mhaka ya swihoxo leswi a swi hambiki khale a swi khazrata ku pfumela leswaku a nga zrandzriwa hi Yehovha. Yene a tame a lwa ni matitwela wolawo hi malembe manyingi nambi ntsrhaku ka loko a babatisiwile. Nambitanu, ku yanakanyisisa hi xitizrulo swi mu pfuni ku vona leswaku Yehovha awa mu zrandzra. *

¹⁶ Xana xikombiso lexo xi mu pfunisi kuyini makwezru lwiyani wa xinuna? A tsrale leswi: “Na ne he djaha a ni talisa ku hlalela pornografia nakone a swi ni kazratela ngopfu ku swi tsrhika. Swoswinyana ni tlhele ni hlalela. Ni kombele mpfunu ka vakulu, nakone ni swi kotile ku hlula xikazratu xolexo. Vakulu va ni pfune ku vona leswaku Yehovha awa ni zrandzra nakone a djula ku ni dzrivalela. Kambe minkama yin’wana ni pfa ni titwa na ni nga pfuni ntxhumu, na ni nga faneliwi hi ku zrandzriwa hi Yehovha. Ku dondzra mfambu wa makwezru lwiyani wa xisati swi ni pfunile hakunene. Swoswi na swi vona leswaku loko ni pimisa leswaku Xikwembu Nkulukumba  a nga ni dzrivaleli, swi fana ni loko ni hlaya leswaku a xitizrulo xa N’wanakwe a xi ni dzringani. Ni khatlule papela ledzri nga ni mfambu wolowo akuva ni wu dondzra ni ku yanakanyisisa ha wone loko ni titwa na ni nga pfuni ntxhumu.”

17. Xana Pawulo a wu tingawule hi ndlela yini ntlhamu wa ku titwa nandzru ku tlula mpimu?

¹⁷ Swikombiso leswo swi hi dzrimuxa mupostola Pawulo. Na a nga si va mukriste a yentxe swidoho swinyingi leswikulu. Pawulo a a swi dzrimuka leswi a swi yentxiki kambe a a nga tsrhameli ku pimisa ha swone. (1Tm 1:12-15) Yene a a vona xitizrulo swanga nyiko leyi a pfaka ka Yehovha. (Ga 2:20) Hi ndlela leyo, Pawulo a tingawule ntlhamu wa ku titwa nandzru ku tlula mpimu nakone a a yentxe leswi a swi kotaka a ntizrweni wa Yehovha.

18. Xana hi dondzre yini ka nhlokomhaka leyi?

¹⁸ Xana hi dondzre yini hi ku kambisisa mintlhamu leyi kombisiwiki ka xidondzro lexi? 1) Ku dzrimukela mintxhumu i nyiko leyi pfaka ku Yehovha. Kambe nambiloko wutomi byezru byi nyonxisile a nkameni lowu khalutiki, a misaveni leyimpswha byi ta nyonxisa ngopfu swinene. 2) Vambeni va nga hi khunguvanyisa, kambe loko hi hlawula ku va dzrivalela hi nga kota ku tinyiketela a ntizrweni wa Yehovha. 3) Ku titwa nandzru ku tlula mpimu swi nga hi sivela ku titzrela Yehovha na hi nyonxile. Xileswo, ku fana na Pawulo, hi fanela ku pfumela leswaku Yehovha a hi dzrivalelile.

19. Hi swi tivisa kuyini leswaku a misaveni leyimpswha a hi nge te yi dzrimuka mintxhumu leyi swoswi yi hi xanisaka?

¹⁹ Hi ni dumbo dzra ku hanya hi lani ku nga helikiki. Nkama lowu hi taka hanya a misaveni leyimpswha a hi nge ti dzrimuka mintxhumu leyi yi hi vavisaka. Loko dzri khanela hi nkama wolowo, Bibele dzri li: ‘Ku nga ku nga ha dzrimukiwi mintxhumu ya ku sungula. Ti nga ka ti nga ha buyeli a miyanakanywini.’ (Eza 65:17) Yanakanya hi leswi: Van’we ka lava tizrelaka Yehovha hi malembe va duhwalile, kambe a misaveni leyimpswha hinkwezru hi ta tlhela hi va vampswha. (Yb 33:25) Xileswo, tiyimisele ku ka u nga hanyeli leswi khalutiki. A matsrhan’wini ya leswo, a hi pimiseni hi leswi wutomi byi taka va xiswone a misaveni leyimpswha ni hi leswi hi nga swi yentxaka akuva hi nhingena ku yone.