Skip to content

Skip to table of contents

KINONGO KI LUZINGU

“Yave Kasa Kunzimbakana ko”

“Yave Kasa Kunzimbakana ko”

MINU YIBUTUKILA ayi yinkalanga ku Orealla, mua divula didi nduka 2.000 di batu ku tsi Guyana, ku America do Sul. Diawu didi divula didi kukhati ayi muingi kuvitila kuna fueti kuendila mu dikumbi voti mu zivião ziluelu.

Minu yibutuka mu mvu 1983 ayi nati yidukisa 10 di mimvu minu yiba buvinya bumboti. Vayi kilumbu kimueka bo yikotuka, nyitu yoso yabe tata ayi yisa nunga ko kunyikuna binama bi nyitu’ama. Yivanga mamoso muingi kunyikuna malu mama vayi yisa nunga ko kibila mawu maba madekumuka. Tona kuandi mu kilumbu beni nati bubu, yisiala bediata ayi ntel’ama wusiala bekonzuka ko. Bubu ngie kumbona ntel’ama wukhidi bobuawu yibela bo yiba 10 di mimvu.

Minu yivanga zingonda ziwombo ku tsi nzo ayi yiba kifu ki kusuamanga minu kumona batu bankuiza ku nzo’itu. Vayi bo Zimbangi wadi zi Yave bayiza ku nzo’itu minu yisa suama ko ayi yiyoluka yawu. Bo baba tubila matedi paladizu, minu yitebuka moyo mambu yiyuwa bo yiba mimvu mitanu. Mu thangu dibakala dimueka bantedilanga Jethro, wuba mu kisalu ki minsioni kaba kuizanga ku divula ditu khumbu yimueka mu ngonda muingi kulonguka na tat’itu Kibibila. Minu yaba zolanga beni phila Jethro kaba kukhebilanga. Mvandi zikhaya ziama baba kundatanga mu zikhutukunu zi Zimbangi zi Yave ziaba vangamanga ku divula ditu. Diawu bo Florence wumueka mu bakietu bayiza kuthala mu kilumbu beni kandiuvula boti yitidi kubuela longuka, minu yituba ngete.

Kilumbu kinkaka, Florence wuvutuka na nnuni’andi bantedilanga Justus ayi tutona kulonguka Kibibila. Bo bawu bazaba ti minu yisa zaba ko kutanga, bawu bandongisa kutanga. Mua thangu to yivioka minu yitona kutanga. Vayi kilumbu kimueka bawu bakhamba ti batambula kiyeku kimona ki kuesamuna ku Suriname. Minu yiba beni mu kuinda kibila vasa ba ko mutu wunkaka muingi katatamana kulonguka yama Kibibila. Vayi yiyangalala kuzaba ti Yave kasa kunzimbakana ko.

Mua thangu to yivioka ntuami ntuala wumueka bantedilanga Floyd, wuyiza ku divula di Orealla. Nandi wunzaba bo kaba samuna nzo ka nzo. Bo kakhamba matedi kulonguka Kibibila, minu yiseva. Nandi wundiuvula “Kibila mbi widi mu kusevila?” Minu yinkamba ti yimana longuka mua buku, O Que Deus Requer (rq)? Ayi yitona kulonguka buku, Conhecimento (kl) * Ayi yinsudikisa kibila mbi yisiala belongukila ko Kibibila. Floyd nandi wumanisa yama buku beni. Ayi bo bamfila muingi kuesamuna ku kibuangu kinkaka, minu yibe sialila bobo mu khambu baka mutu muingi kandongisa Kibibila.

Mu mvu 2004, bafila mintuami ntuala miodi Granville ayi Joshua ku divula di Orealla. Bo bawu baba longa nzo ka nzo, bayiza kumbata. Bo bawu bandiuvula boti yitidi kulonguka Kibibila, minu yibue seva. Ayi yiba dinda muingi tuvutukila buku beni tona vathonono muingi yimona boti bankuinza ndongila phila khomba yinkaka kaba kundongilanga. Granville wukhambu ti zikhutukunu zima tona kuvangama va buala buitu. Ayi kheti yivanga nduka 10 di mimvu mu khambu basika ku tsi nzo, minu yikikinina muingi kulandakana ziawu. Granville wuyiza kundanda ku nzo ayi wundata mu lukutukunu.

Buviokila thangu, Granville wukhindisa muingi yisonama mu Kikola ki Kisalu ki Nzambi. Nandi wukhamba: “Ngie widi wubela, vayi wulenda koluka. Vala ba kilumbu ngie wala vanga disolo di baboso mu kimvuka, mawu mala monika.” Mambu kakhamba makhindisa ayi maphana lufiatu.

Yitona kubasika mu kisalu ki kusamuna ayi Granville. Vayi zinzila ku buala buitu ziba beni mabulu ayi matetchi. Diawu yidindila khomba Granville, muingi kandatinanga mu buruweta. Ayi diyindu adiodi diba dimboti. Mu Ngonda Yinna mvu 2005, minu yibotama. Mua thangu to yivioka zikhomba bakhubika muingi kukiebanga bilongulu mu kimvuka ayi bisadulu bintolisanga mbembo.

Mu mvu 2007 dikanda ditu diba beni mu kiunda mu thangu tat’itu kafua bo dikumbi didukuka. Granville wu tubomba beni bo mambu amomo mamonika. Nandi wuba va khonzu’itu waba sambilanga yitu ayi waba sadilanga matangu ma Kibibila muingi kutu kindisa. Vayi mimvu miodi to mimvioka dikanda ditu dibue viokila mu mambu mankaka maphasi—Granville mvandi wudukuka mu dikumbi ayi wufua.

Kimvuka kitu kiba beni mu kiunda kibila Granville nandi to nkulutu wu kimvuka tuba ayi tusobila to na nsadisi wumueka wu bakulutu ba kimvuka. Minu yinyonga beni mu lufua luandi kibila wuba nkundi wu luzolo waba kiebanga zitsatu ziama zi kinsuni ayi zi kiphevi. Mu lukutukunu , lulanda minu yiba kiyeku ki kutanga matangu ma Kibanga ki Nsungi. Bo yitanga lutangu lutheti ayi lumuadi, minu yitona kudila. Yivanga mangolo muingi kukiyala vayi yisa nunga ko diawu yikulukila va kikuma.

Kiunda kiama kitona kudekuka mu thangu zikhomba zi kimvuka kinkaka bayiza tubuela mioko. Ayi mu thangu filiali kafila ntuami ntuala wunkaka bantedilanga Kojo. Yiyangalala beni mu thangu mam’ami ayi khomb’ami wu kilezi batona kulonguka Kibibila ayi bayiza botama. Ayi mu Ngonda Yintatu 2015, Minu yitambula kiyeku ki kusala banga nsadisi wu bakulutu ba kimvuka. Bo buviokila thangu, minu yivanga disolo diama ditheti mu kimvuka. Mu kilumbu beni, minu yitebuka moyo mu mayangi vayi na masuela mu meso, mambu khomba Granville kakhambu mu mimvu mivioka: “Vala ba kilumbu, ngie wala vanga disolo di baboso mu kimvuka. Ayi mawu mala monika.”

Mu nzila JW Broadcasting,® minu yilonguka ti vadi zikhomba ziwombo mu nza badi mu kuviokila mu mambu minu yidi mu kuviokila. Vayi kheti mu kimbevo kiawu, bawu badi beni kifuza ayi mayangi mu luzingu. Minu yikhidi nunganga kuvanga mambu mankaka. Diawu makani mami ma kuvana Yave mangolo moso yikhidi, mawu makindisa kukota mu kisalu ki ntuami ntuala. Mu Ngonda Yivua mvu 2019, Minu yitambula tsangu yi mayangi beni. Banzabikisa ti yinkuiza ba nkulutu mu kimvuka kitu kidi 40 di minsamuni.

Yimvutulanga beni matondo kuidi zikhomba zioso zi luzolo bandongisa Kibibila ayi batsadisa kuvanga kisalu kiama ki kusamuna. Ayi bulutidi yimvutudilanga Yave mafunda ma matondo kibila nandi kasa kunzimbakana ko.

^ Lut. 8 Zibuku Zimbangi zi Yave baba sadilanga vayi basiala ko be zibasisa mu minkanda.