1-2. Abugey aKristẹn omoọgh eeghe ookiạ oḍuomolhoghi?

OḌUOMOLHOGHI amoọgh igey maạr oḍighinhom. Ibadị awe oḍuom olhoghi omhoọgh egey eghunotu, ookonhom anmụny dị omhoon loor, obobọ oḍum esi e/moon aloor. Yira aKristẹn phọ eeni otue ni oḍuom aani olhoghi omhoọgh aani iniin phọ araraạr phọ ipẹ phọ. Kuolọ okpanhạ oḍuomolhoghi dị yira omhoọgh apelheghiom ni ipẹ phọ; ophọn phọ oḍuomolhoghi omhoọgh aghuḍum k’agee-pọ epẹ ghisigh, ḅilhẹ r’oḍuomolhoghi omhiịn amem dị koḅerion buọ ephomhoghiạn phọ ayira momhuughu bọ.

² Otelhedom mọ aPọl aḅẹm mọ: “[Mị amoọgh oḍuomolhoghi esi Enhaạn] . . . mọ torobọ oye, ogey r’okarạph, kaḅetenu ni esi aḍuugh.” (Iiḍighi 24:15) APọl kụ ko/ḅẹl oye dị aghaạph ilọ oḍuomolhoghi oḅetenhu esi aḍuugh phọ. Oye k’Enhaạn phọ Job aghaạph aani ni iniin phọ. Odị akuphom ni owol mọ Enhaạn kaatughiạn ni nyodị, aḅeton nyodị aḅilhẹ angọ ghuḍum.—Job 14:7-10, 12-15.

3. Eeghe asuọ kụ edị yira kotue omooghọm oghaạph phọ odi bọ siphẹ 1 Korịnt emhụ phọ 15?

³ Oghaạph “oḅerion . . . awe esi aḍuugh” phọ eḍighi aani ni pakirị “iḅẹI araraạr” phọ, obobọ “iḅẹI phọ ipẹ otughemị bọ,” buọ aKristẹn phọ. (Hib. 6:1, 2) Oghaạph oḅetenhu esi aḍuugh phọ aPọl aghaạph bọ odi siphẹ 1 Korịnt emhụ phọ 15. Igẹ phọ odị ilhọgh ni ephophe Kristẹn oḅẹl okuron asiạ phọ. Kụ 1 Korịnt 15 phọ ketue ni ulhọgh aani iyira epophe, eḅilhẹ ekparamhị oḍuomolhoghi phọ yira omhoọgh bọ k’aḍio phọ.

4. Uḍighi ika kụ yira okuphom bọ owol mọ koḅerion ni buọ ephomhoghiạn phọ ayira momhuughu bọ?

⁴ Oḅetenhu esi aḍuugh phọ aZizọs Kraist kụ ikparamhị bọ oḍuomolhoghi phọ ayira mọ koḅerion ni buọ ephomhoghiạn phọ  ayira momhuughu bọ. Oḅetenhu esi aḍuugh phọ aKraist aḍighi aani pakirị “ooḅi oghaạph phọ” aPọl agbeelhom bọ aḅenhị buọ aKorịnt phọ. (1 Kọr. 15:1, 2) Okạr oghaạph, odị aḅẹm mọ eḍighi maạr dị onyọ aKristẹn kụ u/meeraam oḅetenhu esi aḍuugh phọ opọ phọ, pọ omheeraam mọ odị o/mhoọgh maạr oḍighinhom. (1 Kọr. 15:17) Oḅetenhu esi aḍuugh phọ aKraist kụ iphighiom omheeraam aKristẹn phọ ayira.

5-6. Ipẹ ogẹ bọ siphẹ 1 Korịnt 15:3, 4 remạ ghan eeghe esi ayira?

⁵ Siphẹ emhiighom oghaạph phọ aPọl ilọ oḅetenhu esi aḍuugh phọ, odị amạ amiteom iraạr ariphigh. Ariphigh phọ pọ (1) “aKraist aghol ikarạph phọ ayira kụ amugh bọ.” (2) “Uḍi ni” nyodị. (3) “Kụ oḅeton nyodị siphẹ aḍuugh phọ ḍughul otu dị emuneniom iraạr, idiphọ ogẹ bọ siphẹ aḍinyạ iigbia phọ.”—Bạl 1 Korịnt 15:3, 4.

⁶ Aḍuugh phọ, amaḍi phọ, r’oḅetenhu esi aḍuugh phọ aZizọs remạ ghan eeghe iyaạr esi ayira? Oyil phọ Aizaya aghaạph ni mọ “kokiigh ni aMesaya phọ osighẹ de abuẹn odi bọ” ḅilhẹ mọ “kolọgh nyodị olhoghi oḍi r’abukarạph awe.” Kuolọ i/mineen siphẹ bịn. Aizaya apumom mọ aMesaya phọ “kasighẹ esi ibadị abuḍighinhom ikarạph.” AZizọs aḍighi iphẹn phọ mem mọ odị angọ bọ ghuḍum mọ odị idiphọ ekiạ etagharạn. (Isa. 53:8, 9, 12; Mat. 20:28; Rom. 5:8) Esi iduọn phọ, aḍuugh phọ, amaḍi phọ, r’oḅetenhu esi aḍuugh phọ aZizọs kụ ingọ bọ iyira oḍuomolhoghi mọ yira kokpetenhaan ni ikarạph r’aḍuugh, oḅilhẹ ooḍikuan buọ ephomhoghiạn phọ ayira momhuughu bọ.

7-8. Eeghe kụ ilhoghonhaạn bọ ḍighaạgh Kristẹn omheeraam mọ uḅeton ni Zizọs?

⁷ Oḍuomolhoghi oḅetenhu esi aḍuugh phọ ayira akomọm r’oḅetenhu esi aḍuugh phọ aZizọs, esi iduọn phọ, ewạ dị yira kokuphom owol mọ ukạr ri oḅeton Zizọs siphẹ aḍuugh phọ. Eeghe kụ iḍighi kụ yira kotue bọ ni okuphom owol mọ aZihova aḅeton ni Zizọs siphẹ aḍuugh phọ?

⁸ Ibadị awe urọl li dị osighẹ riḍien abidị omhiinhọm kụ oḅilhẹ oghaạph mọ moḅeton Zizọs siphẹ aḍuugh phọ. (1 Kọr. 15:5-7) Oḅẹl oye dị aPọl aghaạph aghol pọ aPita (Kifas). Aḍita abutelhedom umheeraam aani ni mọ aPita amhiịn ni Zizọs mem mọ oḅeton bọ. (Luk 24:33, 34) Opumhom isiẹn, “aḍioph r’iyạl” abutelhedom mọ umhiịn ni Zizọs mem mọ oḅeton bọ. Ipẹ reten kụ aKraist “amitenaan ḍita abuọ asiya dị opel [500] mem,” eeni iḍighi siphẹ ookpomhoghan ibo phọ ophạm bọ epẹ Galili, oghaạph bọ oghol siphẹ Matiu 28:16-20. AZizọs aḅilhẹ kẹn “amitenaan Jems,” eeni oọny onhiin phọ odị u/meeraam bọ eḅẹl amem mọ m’aZizọs kụ aMesaya phọ ni. (Jọn 7:5) AJems romhiịn Zizọs phọ moḅeton bọ, bịn amheeraam. Iikia i/lo, lhạ phọ 55 C.E. mem mọ aPọl agẹ bọ ḍinyạ phọ aḍiẹn phọ, ibadị awe dị osighẹ riḍien abidị omhiinhọm Zizọs phọ oḅeton bọ urọl li.

9. Odaphạn Iiḍighi 9:3-5, ika kụ idị aPọl alhegheri akuphom owol mọ uḅeton ni Zizọs?

⁹ AZizọs amitenhaan ni Pọl r’aloor. (1 Kọr. 15:8) APọl (Sọl) arọl eten dị rakị Damaskọs kụ anhaghạn bọ eḍọgh aZizọs phọ moḅeton bọ, aḅilhẹ amhiịn uḍien nyodị r’eegu phọ odị epẹ k’akẹ phọ. (Bạl Iiḍighi 9:3-5.) Ipẹ emitenhaan bọ Pọl iḍighi ni idị odị alhegheri akuphom owol mọ uḅeton ni Zizọs.—Iiḍighi 26:12-15.

10. Okuphom owol phọ aPọl mọ uḅeton ni Zizọs siphẹ aḍuugh phọ inyu nyodị oḍighi eeghe?

¹⁰ Oghaạph phọ aPọl kaḍạ ni ḍiḅeraạn ibadị loor esi dị odị aphụr ghan agbiphoghọm Kristẹn phọ. APọl rokuphom bọ owol mọ uḅeton ni Zizọs siphẹ aḍuugh phọ, kụ alhọgh iboom inyaạm omhiịn mọ odị aḅenhị aani bunhọn igey phọ iphẹn phọ. Odị akparạm ni ikuphogh, ikoli, ḅilhẹ r’omuzaan aḍuugh ophiịny idiphọ odị rakaạph bọ igey phọ mọ aZizọs amhugh ni kụ moḅeton oḅilhẹ ongọ ghuḍum. (1 Kọr. 15:9-11; 2 Kọr. 11:23-27) APọl akạr akuphom owol mọ  moḅeton Zizọs siphẹ aḍuugh phọ dị tutụ anyaaghiạn ni omhugh, ogbạ omheremhị omheeraam mọ odị. Areḍeenhaan aKristẹn oḅẹl okuron asiạ phọ i/ngọ aani nyinhạ okuphom owol mọ uḅeton ni Zizọs siphẹ aḍuugh phọ ḍughụm? Kụ ipẹ phọ i/kparamhị aani omheeraam mọ anạ ilọ oḅetenhu esi aḍuugh phọ ḍughụm?

11. Eeghe kụ iḍighi kụ eeni abuniin abuọ aKorịnt phọ omhoọgh bọ omheeraam dị u/tu inẹ ilọ oḅetenhu esi aḍuugh phọ?

¹¹ Abuniin awe siphẹ egbogh emhạ phọ aGrik epẹ Korịnt umhoọgh remheeraam dị i/tu inẹ ilọ oḅetenhu esi aḍuugh phọ, ukạr ghan kẹn oḅẹm mọ “iyaạr dị oghol mọ oḅerion esi aḍuugh i/lo ghan.” Eeghe kụ iḍighi? (1 Kọr. 15:12) Epẹ Atẹns, enhọn egbogh emhạ abuọ aGrik phọ, abuọ igbogh ituughạ phọ ugilaạm ghan ni oghaạph oḅẹm mọ moḅeton Zizọs siphẹ aḍuugh phọ. Iitughiạn phọ iphẹn phọ itir ri ibadị siphẹ Korịnt. (Iiḍighi 17:18, 31, 32) Eeni abunhọn uutughiạn ghan mọ oḅetenhu esi aḍuugh phọ aḍighi oghaạph omaạm bịn, mọ yira umhugh idiphọ abuḍighinhom ikarạph kụ oḅerenhu mem mọ yira oḍighi bọ Kristẹn phọ. Etigheri ephigh phọ bidị otuạn bọ kụ u/meeraam bọ mọ oḅetenhu esi aḍuugh odi ni, omheeraan mọ abidị aḍighi eepua omheeraam. Idị eḍighi bọ, eḍighi maạr dị Enhaạn u/ḅeton Zizọs pọ u/kpẹ etagharạn ophelhọm omhạr awe esi ikarạph phọ. Esi iduọn phọ abuphẹ oghel bọ oḅetenhu esi aḍuugh phọ u/moọgh oḍuomolhoghi.—1 Kọr. 15:13-19; Hib. 9:12, 14.

12. Odaphạn 1 Pita 3:18, 22, ika kụ idị oḅetenhu esi aḍuugh phọ aZizọs agbatanhaạn r’ipẹ abuḅẹl awe phọ?

¹² APọl r’aloor alhegheri ni mọ “moḅeton Kraist siphẹ aḍuugh phọ.” Oḅeton phọ opọ phọ apelheghiom nyopọ abuphẹ moḅerion ghan bọ—loor esi dị buphẹ moḅerion ghan bọ uḅilhẹ ni omhuughu. APọl aḅẹm mọ aZizọs aḍighi “iḅẹl iimuma abuphẹ koḅerion bọ siphẹ aralhạ aḍuugh phọ.” Eghẹn eten kụ edị aZizọs aḍighi bọ eḅẹl? Odị kụ oḅẹl oye dị oḅeton ongọ ghuḍum idiphọ uwaloor, ḅilhẹ oḅẹl oye dị agheel k’akẹ.—1 Kọr. 15:20; Iiḍighi 26:23; bạl 1 Pita 3:18, 22.

13. APọl aḅẹm mọ eeghe kụ ogbaranhaạn phọ odi bọ igbọ Adạm r’aZizọs?

¹³ Ika kụ idị aḍuugh oniin oye kengọ bọ ghuḍum irubal awe? APọl aphagharanhaạn ni ḍipuru phọ aḍiphẹ phọ eten dị eegholhaan. Odị agbạ aagelhiọn ipẹ emitenhaan bọ omhạr awe loor emhụ Adạm, r’ipẹ kemitenhaan bọ omhạr awe loor emhụ aKraist. Idị egbolhomaam Adạm, aPọl agẹ mọ: “aḍuugh [ituạn oniin] oye kụ eru.” Mem mọ Adam aḍighi bọ ikarạph, odị asighẹ ḍuugh kụ aruom eemharạ eemharạ phọ odị ḅilhẹ r’aloor odị. Kụ yira romiinhọm ni iikpiạ ikarạph phọ odị. Kuolọ loor esi iduọn Enhaạn aḅeton bọ Oọny phọ odị, yira kotue ni omoọgh imạ phọ ipẹ edi bọ ghisigh phọ! “Oḅerenu esi aḍuugh phọ atuạn kẹn ni oye kụ aru,” ophọn phọ aZizọs. APọl aḅẹm mọ, “idiphọ oomo awe phọ oḅophoghạn bọ Adạm kụ otuạn bọ omuughu kụ idị kotuạn Kraist oḅerion oomo awe phọ oḅophoghạn bọ nyodị.”—1 Kọr. 15:21, 22.

14. Koḅeton ni Adạm ḍughụm? Gbạ.

¹⁴ Eeghe kụ emhụ iphẹn aPọl aḅẹm bọ mọ “oomo awe phọ oḅophoghạn bọ Adạm kụ otuạn bọ omuughu”? APọl aghaạph ghan ilọ oomo omhạr awe olhe bọ erua ikarạph re/munughan ḍighaạgh Adạm, mekọm bọ iyaạr phọ awe romugh ghan bọ. (Rom. 5:12) Adạm o/lho aani igbo “oomo awe phọ” koḅerion bọ. Ekiạ etagharạn phọ aKraist ii/kpereghi aani ikarạph phọ Adạm, odị amhunhughan ni aḅilhẹ alhegheri kụ agbagharạn itọ phọ Enhaạn. Ipẹ emitenhaan bọ Adạm kụ idị kemitenhaan aani “rutụ” igạ phọ “Oọny phọ oye” kaagbonhaan bọ iiruẹn, buẹn phọ “ko/ḍuạ esi iminimiịn dị eekuna i/lo.”—Mat. 25:31-33, 46; Hib. 5:9.

15. Abuọ anhiạn kụ “oomo” awe phọ koḅerion bọ?

¹⁵ Lọgh elhegh mọ aPọl aḅẹm mọ “kotuạn  Kraist oḅerion oomo awe.” (1 Kọr. 15:22) APọl agẹ ḍinyạ phọ aḍiẹn phọ aghiọm Kristẹn phọ abuphẹ osagharạn bọ uwaloor phọ epẹ Korịnt, buphẹ koḅerion bọ ongọ ghuḍum epẹ k’akẹ. Kristẹn phọ abuphẹ Enhaạn “mewoph bọ eḍighi buọ odị,” esi aḍien phọ aKraist. APọl aḅilhẹ aghaạph aghol ‘butelhedom mọ aKraist abuphẹ ronaanị bọ ralhạ aḍuugh phọ.’ (1 Kọr. 1:2; 15:18; 2 Kọr. 5:17) Esi aḍinhọn aḍinyạ, uwaloor iigbia phọ aphum Pọl ogẹ mọ buphẹ “moḅophoghạn bọ nyodị omugh aani ḍuugh dị eghịgh ḍiphẹ odị, koḅophoghạn kẹn ni r’odị oḅerenu aani eḅetenuom dị eghịgh nyepẹ odị.” (Rom. 6:3-5) Uḅeton Zizọs idiphọ uwaloor, osighẹ oghị k’akẹ. Kụ iḍighi kụ, ipẹ kụ idị kemitenhaan aani oomo abutelhedom mọ aKraist abuphẹ osagharạn bọ uwaloor iigbia phọ.

16. APọl amạ ghan eeghe mem mọ amhạgh bọ Zizọs mọ “iḅẹl iimuma” phọ?

¹⁶ APọl agẹ mọ uḅeton Kraist idiphọ “iḅẹl iimuma abuphẹ koḅerion bọ siphẹ aralhạ aḍuugh phọ.” Tuutughiạn mọ moḅerion ghan ni bunhọn awe esi aḍuugh epẹ omhạn, idiphọ aLazarọs, kuolọ aZizọs kụ oḅẹl dị oḅeton esi aḍuugh idiphọ uwaloor, oḅilhẹ ongọ ghuḍum k’agee-pọ. Odị atomaạm iḅẹl iimhumha ibugha awe phọ Izrạl ongọ ghan bọ Enhaạn. Ḅilhẹ kẹn, esi omhạgh aZizọs mọ “iḅẹl iimuma,” aPọl raḅẹm ghan mọ koḅilhẹ ni oḅerion aani bunhọn awe osighẹ okeelhom aani k’akẹ. Abumatuạn phọ r’abunhọn abutelhedom aKraist dị osagharạn aani uwaloor phọ kodạph aani ni nyodị. Eteẹny mem mọ, koḅerion aani ni bidị eten phọ epẹ oḅeton bọ Zizọs.

17. Pụr amem kụ edị koḅerion bọ buphẹ osagharạn bọ uwaloor iigbia phọ ongọ ghuḍum epẹ k’akẹ?

¹⁷ Mem mọ aPọl agẹ bọ ḍinyạ phọ aghiọm we aKorịnt phọ, ko/mhiigh oḅerion osighẹ oghị k’akẹ butelhedom mọ aKraist osagharạn bọ uwaloor phọ. Kụ iḍighi kụ, aPọl amạ ghan mem dị retu ghisigh mọ: “amem muọ oye r’oye: aKraist kụ iḅẹl iimuma phọ kụ egbi oteẹny abuphẹ oru bọ buọ odị mem mọ dị katu bọ.” (1 Kọr. 15:23; 1 Tẹs. 4:15, 16) Nyiidiphọ, yira kụ odi “mem mọ [aKraist]” aPọl aghaạph bọ aghol. Ii, abutelhedom mọ r’abueriphọ aKristẹn phọ abuphẹ osagharạn bọ uwaloor phọ kụ momhuughu bọ ukori ni tutụ eteẹny mem mọ bidị komoọgh bọ iikpiạ phọ abidị, ‘oḅophoghạn [aKraist] oḅerenu aani eḅetenuom dị eghịgh nyepẹ odị.’

18. (a) Eeghe kụ iḍighi kụ yira komeeraam bọ ni mọ onhọn oḅetenhu esi aḍuugh aḅilhẹ ni odi? (b) Odaphạn 1 Korịnt 15:24-26, eeghe araraạr kụ kemite epẹ k’akẹ?

¹⁸ Kokaạph ika ilọ aKristẹn phọ abuphẹ oḅạr bọ ni Kraist kụ u/moọgh aani bọ oḍuomolhoghi ogheel k’akẹ? Bidị phọ omoọgh aani ni  oḍuomolhoghi oḅetenhu esi aḍuugh phọ. ABaibul phọ aḅẹm mọ aPọl r’abueriphọ abuphẹ kokeel bọ k’akẹ phọ odi aani siphẹ oḅẹl oḅetenhu “esi aḍuugh phọ.” (Fil. 3:11) Ipẹ phọ i/ḍeenhaan mọ onhọn oḅetenhu esi aḍuugh odi ni ḍughụm? Iphẹn phọ emoọgh muḅọph r’ipẹ aJob aghaạph bọ ilọ aghisigh phọ odị. (Job 14:15) “Abuphẹ oru bọ buọ [aKraist] mem mọ dị katu bọ,” kotọl k’akẹ r’odị, mem mọ odị kapiemhi bọ oomo iikpọ, ghalhamọ ‘r’aḍuugh phọ eḍighi bọ onyọ amulọgh ḍien oye dị asughanham omạn.’ Okạr agey, erua aḍuugh phọ ke/teẹny ghan mun buphẹ koḅerion bọ osighẹ okị k’akẹ phọ. Kokaạph ika ilọ abueriphọ?—Bạl 1 Korịnt 15:24-26.

19. Abuẹn omhoọgh bọ oḍuomolhoghi orọl isiẹn ade phọ kogbon eeghe?

¹⁹ Abuẹn omhoọgh bọ oḍuomolhoghi orọl isiẹn ade phọ kogbon eeghe? Oḍuomolhoghi abidị akpasị esi oghaạph phọ aPọl aḅẹm bọ mọ: Yoor “oḅọph oniin phọ oḍuom ologhi phọ . . . mọ torobọ oye, ogey r’okarạph, kaḅetenu ni esi aḍuugh.” (Iiḍighi 24:15) Iikia i/lo, okarạph oye ka/tue akị k’akẹ, esi iduọn phọ oghaạph phọ aPọl aḍeenhaan mọ koḅilhẹ ni oḅerion we dị kotọl siẹn ade phọ.

20. Ika kụ idị oḍuomolhoghi phọ ophọn phọ makparamhị nyinhạ?

²⁰ Eegholhaan ni mọ ‘koḅerion ni we esi aḍuugh’! Buphẹ koḅerion bọ ongọ ghuḍum komoọgh ni oḍuomolhoghi orọl isiẹn ade phọ k’agee-pọ. Nạ katue ni akuphom owol mọ oḍuomolhoghi phọ ophọn phọ atu ni inẹ. Oḍuomolhoghi phọ ophọn phọ katue ni aadereghị nyinhạ ilọ abuọ ephomhoghiạn phọ anạ momhuughu bọ. Koḅerion ni bidị esi aḍuugh mem dị aKraist r’abueriphọ kotooghị bọ “esi [oonịr] asiạ” phọ. (Ogan. 20:6) Kuphom ni owol mọ ghalhamọ nạ umhugh ni kụ egbi eteẹny itooghị Oonịr asiạ phọ, mọ koḅeton ni nyinhạ. “Oḍuom ologhi phọ ophọn iyira ru/bi.” (Rom. 5:5) Kakparamhị ni nyinhạ nyiidiphọ, kụ aḅilhẹ abughẹ ibo phọ anạ siphẹ arukumuan phọ Enhaạn. Emhuoghaạph phọ etum bọ siẹn eḍeenhaan mọ inhọn ibadị araraạr ituughạ edi ni siphẹ 1 Korịnt 15.