Amual ti dungu

Amual tati troquiñ dungu mu

TROKIÑ ÑI CHILLKATUNGEAL 49

Rüf maneluwkeiñ ñi müleal wiñomongetun

Rüf maneluwkeiñ ñi müleal wiñomongetun

“Maneluwkülen Chaw Ngünechen mew, ñi wiñomongetual pu norngechi che ka pu norngenochi che” (HECHO 24:⁠15, TNM).

151 ÜLKANTUN Chaw Jewba mütrümafi

¿CHEM KIMAIÑ? *

1, 2. Iñchiñ pu cristiano ngen, ¿chem doy küme maneluwün nieiñ?

TI MANELUWÜN rume falin-ngey. Ti pu kurewen maneluwküley ñi ayüwküleal. Pu chaw, pu ñuke maneluwküley ñi küme tremümal tañi pu pichikeche, ñi nienoal kutran. Tati pu kutrankülelu maneluwküley tañi tremotual. Iñchiñ pu cristiano ngen, ka maneluwküleiñ feychi dungu mu. Welu kiñe doy küme maneluwün nieiñ. Maneluwküleiñ taiñ nierpual afnoachi mongen ka ñi wiñomongetual taiñ pu poyen che.

2 Apostol Pablo feypi: “Maneluwkülen Chaw Ngünechen mew, ñi wiñomongetual pu norngechi che ka pu norngenochi che” (Hecho 24:⁠15, TNM). Fütra kuyfi, Job ka nütramyey tüfachi maneluwün dungu. Job rüf maneluwkülefuy Chaw Dios ñi acordanieetew, fey ñi wiñomongeltuaetew (Job 14:⁠7-10, 12-15).

3. Ñi feypin 1 Korintio capitulo 15, ¿chumngechi kümelkayafeiñmu?

3 Kom pu rüf cristiano maneluwküleiñ ti pu la ñi wiñomongetual. Tüfa koneltuley taiñ “wüne kimeltungeelchi dungu” mu (Eb. 6:⁠1, 2). Wünen Korintio capitulo 15 mu, Pablo küme kimeltuy ti wiñomongetun mu. Ñi wirintukuel ta Pablo rüf yafültukupelafi pu cristiano feychi antü mu. Fentren tripantu rupayafuy rume taiñ maneluwkülen ti wiñomongetun mu, ñi feypiel ta Pablo kelluaeiñmu taiñ doy maneluwal ñi felerpual.

4. ¿Chumngelu maneluwküleafuiñ ñi wiñomongetual taiñ pu piwkeyen che?

4 Layeluwliyiñ, Jesus ñi wiñomongetun doy yafültukuafeiñmu. Feyta pengelkeeiñmu ñi rüf wiñomongetual ta che. Pablo amuldungulelfi pu korinto che ñi wiñomongetun ta Jesus (1 Kor. 15:⁠1, 2). Pablo feypi feychi pu che feyentunole Jesus ñi wiñomongetun mu, “chem falilay rume” ñi feyentun Jewba mu (1 Kor. 15:⁠17). Jesus ñi wiñomongetun pengeli ñi ka femngechi wiñomongetual kakelu che.

5, 6. Ñi feypin 1 Korintio 15:⁠3, 4, ¿chem pengelkeeiñmu?

5 Pablo nütramkalu ti wiñomongetun mu, feypi küla falin dungu: 1) Kristo lay ‘iñchiñ taiñ culpan ñi duam mu’. 2) Jesus rüngalngey. 3) Jesus wiñomongetuy küla antü mew, chumngechi ñi feypilen ti Biblia (papeltunge 1 Korintio 15:⁠3, 4).

6 ¿Chem pengelkeeiñmu Jesus ñi lan, ñi rüngalngen ka ñi wiñomongetun? Isaia feypikünuy ñi langümngeal tati Mesia ka elungeay ñi rüngaltukungeal tati pu wedake che engün. Isaia ka feypikünuy ti Mesia ñi yetual pu che ñi culpan. Jesus femi tüfa wül-lu ñi mongen ñi montulafiel pu che ñi culpan mu (Is. 53:⁠8, 9, 12; Mat. 20:⁠28; Rom. 5:⁠8). Feymu ñi lan ta Jesus, ñi rüngalngen ka ñi wiñomongetun elukeeiñmu maneluwün. Pengelkeeiñmu ñi ngewenoal ta culpan ka lan dungu, ka ñi wiñomongetual taiñ pu piwkeyen che.

FENTREN CHE PETUFINGÜN TA JESUS DEW ÑI WIÑOMONGETUN

7, 8. ¿Chumngelu kimnieiñ ñi rüf wiñomongetun ta Jesus?

7 Taiñ maneluwal ñi wiñomongetual ta che, wünelu mu müley taiñ maneluwküleal ñi wiñomongetun ta Jesus. Feymu peafiyiñ chumngelu kimnieiñ ñi rüf wiñomongetun ta Jesus.

8 Fentren che pefi ta Jesus dew wiñomongetulu (1 Kor. 15:⁠5-7). Pablo feypi Pedro ñi pefiel ta Jesus dew wiñomongetulu, kiñeke discipulo ka feypingün tüfa (Luka 24:⁠33, 34). Pu 12 apostol ka pefingün ta Jesus dew wiñomongetulu. Kafey feychi falin trawün mu peno femngelu ta Galilea, Jesus “pewfaluwtufi ta doy kechu pataka pu peñi” (Mat. 28:⁠16-20). Jesus “ka femngechi pewfaluwtufi ta Santiaw”, tüfa Jesus ñi ñuke peñi peno. Ellaka mu feyentukelafuy Jesus tañi Mesia ngen (Juan 7:⁠5). Welu Santiaw pefilu ta Jesus dew wiñomongetulu, feyentuy wüla tañi Mesia ngen. 55 tripantu mu, Pablo wirintukulelfi tüfachi carta tati pu korinto che. Feychi mu petu mülekefuy che pefilu ta Jesus dew ñi wiñomongetun. Feymu iney rume müte feyentunole ñi wiñomongetun ta Jesus, ramtumeafeyew engün.

9. Ñi feypin Hecho 9:⁠3-5, ¿chem pengeleyew Pablo ñi wiñomongetun Jesus?

9 Rupachi antü mu, Jesus pewfaluwfi ta Pablo (1 Kor. 15:⁠8). Pablo petu ñi Sawlu pingen, amuy ta Damasku, fey allküy Jesus ñi dungun dew wiñomongetulu. Fey Sawlu pey afmatun dungu, pefi reke ta Jesus ñi mülen wenu mu (papeltunge Hecho 9:⁠3-5). Ñi pen ta Pablo rüf pengeleyew ñi wiñomongetun ta Jesus (Hecho 26:⁠12-15).

10. Pablo ñi feyentulen mu Jesus tañi wiñomongetun, ¿chem chumi?

10 Kuyfi, Pablo inantukukefuy pu cristiano. Welu pewfaluweyew ta Jesus, fey cristiano ngerpuy. Feymu kiñeke che rume ayükepelafuy ñi allkütual Pablo ñi rupan. Pablo küme kimtukuy wüla Jesus ñi wiñomongetun, fey rume yafüluwi ñi kimeltulelafiel ta kakelu che. Petu ñi kimeltuchemeken küpafkangey, carceltukungey ka epe ürfifuy (1 Kor. 15:⁠9-11; 2 Kor. 11:⁠23-27). Pablo fente ñi feyentulen Jesus ñi wiñomongetun, amuley ñi amuldungual larpufule rume. Taiñ ngüneduampeel pengelkeeiñmu ñi rüf wiñomongetun ta Jesus ka kellukeeiñmu taiñ doy maneluwal ñi müleal wiñomongetun.

PABLO NORÜMFI KOYLAKE FEYENTUN

11. ¿Chumngelu kiñeke cristiano welulekefuy ñi rakiduam ti wiñomongetun mu?

11 Korinto waria mu, kiñeke cristiano welulefuy ñi rakiduam engün ti wiñomongetun mu. Kiñeke feypikefuy “tati pu la ñi wiñomongetunoal” (1 Kor. 15:⁠12). ¿Chumngelu? Kiñe fülkülechi waria mu, kiñeke kimkawün wentru feyentukelafuy ñi wiñomongetun ta Jesus, fey ayentukefingün pu feyentulu feytachi dungu mu (Hecho 17:⁠18, 31, 32). Kakelu che feyentukelay ñi rüf wiñomongetual ti pu layelu. Doy may rakiduamkefuyngün ta che ñi lalen reke ñi culpan mu, welu ñi cristiano ngerpun mu wiñomongeletuyngün reke. Welu, ¡feyngelay tati! Tüfachi pu cristiano feyentunole ñi wiñomongetun ta Jesus, falilay ñi feyentun ta Jewba mu. ¿Chumngelu feypiafuiñ tüfa? Chaw Dios wiñomongeltunofule tañi Fotüm, Jesus montul-layafuy ta pu che ñi culpan mu. Feychi pu feyentukenolu ñi müleal ta wiñomongetun, nielayngün chem maneluwün rume (1 Kor. 15:⁠13-19; Eb. 9:⁠12, 14).

12. Ñi feypin 1 Pedro 3:⁠18, 22, ¿chumngelu Jesus ñi wiñomongetun doyküley kakelu wiñomongetun mu?

12 Pablo küme kimniefuy “Kristo tañi wiñomongetun”. Kuyfi mu, ka wiñomongetufuy kiñeke che, welu ka wiño latuyngün. Feymu lle Jesus tañi wiñomongetun doyküley. Pablo feypi Jesus “ta feley tati wüne cosechaelchi fün ketran reke ta walüng mew. Wünenküley ñi wiñomongetun mew” (1 Kor. 15:⁠20; Hecho 26:⁠23). ¿Chumngelu feypiafuiñ ñi wünenkülen Jesus? Wiñomongetulu, kiñe püllü ngetuy wenu mu. Iney no rume turpu femngechi femngekelafuy, feymu Jesus ñi wiñomongetun wünenküley. Biblia feypi: “Norngefuy rume, Kristo lay kiñe rupa müten pu norngenochi che mu, fey ñi perdonangeal engün tañi culpan mu. Kristo femngechi femi tamün fülkonal Chaw Dios mu. Feychi langümngelu, wentru ngefuy. Welu wiñomongeltungelu, püllü ngetuy” (1 Pedro 3:⁠18, TNM; papeltunge 1 Pedro 3:⁠22).

TÜFEY ENGÜN TATI WIÑOMONGETUALU

13. Pablo ñi feypin mu, ¿chumngelu trürlay ñi femün Adan ka Jesus?

13 Kiñe wentru tañi lan mu, ¿chumngechi eluafuy mongen ta fentren che? Pablo küme nütramelfi tüfachi dungu. Pablo kimeltuy ñi rupameken pu che Adan tañi culpan mu, feymu feypi: ‘Kiñe wentru ñi duam müley ta culpan mapu mew’. Feychi Adan culpalu, kidu condenawi reke tañi layal, ka femngechi condenafi kom tañi pu küpanche. Fantepu mu, amuley taiñ kutrankawün Adan tañi culpan mu. Welu Jesus ñi wiñomongetun mu, wiñomongetuay pu layelu. Feymu Pablo feypi: “Kiñe wentru ñi duam müley ñi wiñomongetual tati pu layelu”. “Fey chumngechi ta Adan mew itrokom che lakey, fey ka femngechi ta Kristo mew itrokom che wiñomongetuay” (1 Kor. 15:⁠21, 22).

14. Adan, ¿wiñomongepetuay may? ¿Chumngelu femngechi feypiafuiñ?

14 Pablo feypi: “Adan mew itrokom che lakey” (Rom. 5:⁠12). ¿Chem pifel tüfa? Pablo nütramyefi kom pu che. Adan tañi duam mu culpanche ngetuyngün, feymu lakeyngün. Adan culpafe ngelafuy, welu weda dulli ñi allkütunoafiel ta Jewba. Feymu wiñomongetulayay, montulayay Jesus tañi lan mu. Ka femngechi capüra felechi pu che apümkangeay, turpu wiñomongetulayay (Mat. 25:⁠31-33, 46, TNM; Eb. 5:⁠9).

Jesus wünenküley ñi wiñomongetun wenu mu, rupalechi tripantu mu fentren che ka femürpuy. (Inaduamnge parrafo 15 ka 16). *

15. ¿Chem pifel Pablo ñi feypin “Kristo mew itrokom che wiñomongetuay”?

15 Ngüneduamnge Pablo ñi feypin: “Kristo mew itrokom che wiñomongetuay” (1 Kor. 15:⁠22). ¿Chem küpa feypifuy Pablo? Ti apostol Pablo wirintukulelfi tüfachi carta tati pu cristiano mülelu ta Korinto. Tüfa engün koneltuley tati pu dullin cristiano ñi amual ta wenu. Kom tüfachi pu dullin cristiano ‘lif mongen nierpuy Kristo Jesus mew ka dullingeyngün ñi koneltual Kristo ñi trokiñche mew’. Pablo ka nütramyey tati pu dullin cristiano “feyentulen layelu ta Kristo mew” (1 Kor. 1:⁠2; 15:⁠18; 2 Kor. 5:⁠17). Kangelu carta mu, Pablo ka feypi: “Rüf kiñewliyiñ ta Kristo iñchiñ kidu tañi lan mew, ka femngechi kiñewayiñ ta kidu iñchiñ kidu tañi wiñomongetun mew” (Rom. 6:⁠3-5). Jesus wiñomongetulu, kiñe püllü ngetuy ka amutuy wenu. Ka femngechi mongen nietuayngün kom pu dullin cristiano wiñomongetule ta wenu.

16. ¿Chumngelu Pablo feypi Jesus “ta feley tati wüne cosechaelchi fün ketran reke”?

16 Pablo feypi Jesus “ta feley tati wüne cosechaelchi fün ketran reke ta walüng mew. Wünenküley ñi wiñomongetun mew”. Petu ñi wiñomongetunon ta Jesus, kakelu che lafuy ka wiñomongetuy Mapu mu. Welu kakerumey Jesus tañi wiñomongetun, püllü ngetuy ka llowi afnoachi mongen wenu mu. Jesus wüneley ñi femün, feymu tati wünen fün ketran reke feley. Pablo ñi feypin pengelkeeiñmu ñi ka wiñomongetual kakelu che wenu mu. Kiñeke tüfachi pu che fey tati pu apostol ka kakelu discipulo.

17. Pu apostol ka pu kakelu discipulo, ¿tunten mu wiñomongetuyngün?

17 Feychi Pablo wirintukufilu ti carta tati pu korinto che, petu puwlafuy ñi wiñomongetual wenu mu pu dullin cristiano. Pablo feypi ñi rupayal tüfachi dungu küpalechi antü mu. Feypi ñi wiñomongetual che “kake kiñeke chumngechi ñi adkünuetew ta Ngünechen”. Ka feypi “Kristo tati wüne wiñomongetulu”, fey wüla ngünenierpule ta Kristo wenu mu, “tañi montulelchi pu che ka wiñomongetuay” pi ta Pablo (1 Kor. 15:⁠23; 1 Tes. 4:⁠15, 16). Famülke mu Jesus ngüneniey wenu mu. Feymu lalu pu apostol ka kakelu discipulo, pürüm wiñomongetulayngün. Doy may puwlu wüla ñi ngünenieal ta Jesus wenu mu, wiñomongetuyngün wenu mu ka ‘kiñewingün Jesus engün kidu tañi wiñomongetun mew’.

MANELUWAFUIÑ ÑI RÜF WIÑOMONGETUAL PU LAYELU

18. 1) ¿Chemu kimnieiñ ñi müleal kangelu wiñomongetun? 2) Ñi feypin 1 Korintio 15:⁠24-26, ¿chumay pu dullin cristiano wenu mu?

18 ¿Kakelu pu cristiano kay dullingenolu ñi amual ta wenu? Fey engün ka maneluwkey ñi wiñomongetual. Biblia feypi Pablo ka kakelu cristiano wiñomongetuyngün wenu mu, feymu koneltuyngün “tati wüne wiñomongetun mew” (Apok. 20:⁠6). Tüfa pengeleiñmu ñi müleal kangelu wiñomongetun. Tüfa nüwküley ta Job ñi maneluwün mu. Fey ka maneluwkülefuy tañi wiñomongetual (Job 14:⁠15). Jesus apümkafile kom pu gobierno, kom pu dullin cristiano kiñewküleayngün Jesus engün wenu mu. “Fey ti kiñelewechi kayñe, tati lan dungu ka femngechi wewngeay”. Kom pu wiñomongetulu wenu mu, chumkawnorume lawelayayngün (papeltunge 1 Korintio 15:⁠24-26).

19. ¿Chumleay pu maneluwkülelu ñi müleal Mapu mu?

19 ¿Chumleay pu maneluwkülelu ñi müleal Mapu mu engün? Nieyngün ti maneluwün Pablo ñi feypiel: “Maneluwkülen Chaw Ngünechen mew, ñi wiñomongetual pu norngechi che ka pu norngenochi che” (Hecho 24:⁠15, TNM). Pu norngenochi che konpulayafuy ta wenu, feymu Pablo ñi feypin pengeli ñi müleal wiñomongetun Mapu mu.

Ayüwünkechi maneluwküleafuiñ ñi wiñomongetual pu layelu. (Inaduamnge parrafo 20). *

20. ¿Chumngelu doy maneluwküleymi ñi müleal ta wiñomongetun?

20 Rüfkünu llemay, müleay ta wiñomongetun. Pu wiñomongetulu Mapu mu, maneluwküleafuyngün tañi turpu lanoal. Eymi maneluwafuymi tüfachi dungu mu ñi wechutriparpual. Tüfachi maneluwün yafültukuafeymu tami petuafiel tami layechi pu che ka weni. Fey engün wiñomongetuafuyngün feychi Kristo ka pu dullin cristiano ngüneniele engün “warangka tripantu” (Apok. 20:⁠6). Ka femngechi lafulmi, maneluwafuymi tami wiñomongetual küpalechi antü mu. ‘Fey tüfachi maneluwün ta yafültukukeeiñmew taiñ piwke mew’ (Rom. 5:⁠5). Tüfachi maneluwün newentukuafeiñmu ka kelluafeiñmu taiñ ayüwünkechi poyenieafiel ta Jewba. Küpalechi trokiñ mu, ngüneduamafiyiñ kakelu falinke dungu mülelu Wünen Korintio capitulo 15.

147 ÜLKANTUN Afnoachi mongen feypikünungey

^ parr. 5 Wünen Korintio capitulo 15 nütramyey ti wiñomongetun. ¿Chumngelu tüfachi kimeltun fente falin-ngey ta iñchiñ mu? ¿Chumngelu rüf maneluwküleafuiñ Jesus ñi wiñomongetun? Tüfachi trokiñ mu ngüneduamaiñ feychi ramtun ka kakelu falinke dungu ti wiñomongetun mu.

^ parr. 56 ¿CHEM PENGELI TI ADENTUN? Jesus wünenküley ñi wiñomongetun wenu mu (Hecho 1:⁠9). Tomas, Santiaw, Lidia, Juan, Maria ka Pablo fey ta kiñeke discipulo müten amualu wenu mu Jesus mu.

^ parr. 58 ¿CHEM PENGELI TI ADENTUN? Kiñe peñi lay tañi domo, fentren tripantu mür küdawelfingu ta Jewba. Maneluwküley ñi wiñomongetual tañi domo, fey amuley müten ñi küdawelkefiel ta Jewba.