Ke i miñañ

Ke i miño mi bibuk

YIGIL 49

Bitugne​—Botñem i i nset bé!

Bitugne​—Botñem i i nset bé!

“Me mbôdôl Nyambe ñem . . . le bitugne bi ga ba.”​—MINSON MI BAÔMA 24:15.

HIÉMBI 151 A ga sébél

DINYO MALÉP *

1-2. Imbe botñem ilam bagwélél ba Yéhôva ba gwé?

BOTÑEM i nlôôha ba nseñ. Inyu bôt bahogi, botñem yap i yé le ba bana libii lilam, le ba néñés bon bap loñge, tole ibale ba nkon ba témbna mbôô wap. Yak bés bikristen di gwé ngôñ ni minlélém mi mam. I mam di mbôdôl ñem ma nloo mana; di gwé botñem i niñ i boga ni boga ni i tehe bôt di bi nimis ba nlo bitugne.

2 Ñôma Paul a kal le: “Me mbôdôl Nyambe ñem . . . le bitugne bi ga ba inyu bôt ba téé sép ni inyu bôt ba téé bé sép.” (Minson mi baôma 24:15) Paul a bé bé mut bisu i pôdôl botñem i bitugne. Yak Hiôb a bi pôdôl yo. A bééna botñem le Nyambe a bé lama hoñol nye, a lona ki nye i bitugne.​—Hiôb 14:7-10, 12-15.

3. Inyuki i nla bane bés nseñ i nigil kaat 1 Korintô pes 15?

3 “Bitugne bi bawoga” bi yé ikété “biniigana bi bisu,” bikristen bi nhémle. (Lôk Héber 6:1, 2) Nkwel u Paul inyu bitugne u nlébna ikété kaat 1 Korintô pes 15. I mam a bi tila ma bi lédés bikristen bi hiai hi bisu. I pes Bibel i, i nlédés hémle yés ni botñem yés i bitugne.

4. Kii i nkwés bés nkaa le i bôt di bi nimis b’a lo bitugne?

4 Bitugne bi Yésu Kristô bi yé hikuu hi botñem yés i bitugne. I botñem i yon i ntinde bés i ba nkwoog nkaa le di ga tehe i bet di bi nimis, tole ibale di nwo d’a lo bitugne. Bitugne bi Yésu Kristô bi bé ikété “ñañ nlam” Paul a bi añle bikristen bi Korintô. (1 Korintô 15:1, 2) Ibale kristen i nhémle bé le Yésu a bi tuge, wee hémle yé i yé yañga. (1 Korintô 15:17) Ñ, bitugne bi Yésu bi yé hikuu hi botñem i bikristen.

5-6. Kaat 1 Korintô 15:3, 4, i niiga kii bés?

5 I majubul mé ma nkwel mu pes i, Paul a bi sima mam maa: (1) “Kristô a bi wo inyu bibéba gwés.” (2) A “bi juba.” (3) A “bi tuglana hilo hi nyônôs aa inoñnaga ni Bitilna.”​—1 Korintô 15:3, 4.

6 Yésu a bi wo, a juba, a lo bitugne, kii hala a nkobla inyu yés? Mpôdôl Yésaya a bi legel inyu Mésia i bisu bi ngéda le ‘b’a kit niñ yé ikété bayômi hana hisi’ ni le ‘soñ yé y’a ba ikété bibéba bi bôt.’ Ndi jam lipe li bé lama ki bôña. Yésaya a kônde le Mésia a bé lama “begee béba i ngandak bôt.” Yésu a bi yônôs i mbañ i kiki a bi ti niñ yé kiki binoñ. (Yésaya 53:8, 9, 12; Matéô 20:28; Rôma 5:8) Jon nyemb, majôna ni bitugne bi Yésu bi nti bés botñem i ngui le di ga pam i mok mi béba ni nyemb, ni le di ga témb di tehe i bôt di bi nimis.

MBÔGI I NGANDAK BÔT

7-8. Kii i nkwés bikristen nkaa le Yésu a bi tuge?

7 Botñem yés i bitugne i gwé maada ni bitugne bi Yésu, jon di nlama ba nkwoog nkaa le Yésu a bi tuge. Inyuki di nlama bé bana pééna yo ki yo le Yéhôva a bi lona Yésu bitugne?

8 Ngandak bôt i bi tehe Yésu i mbus bitugne gwé. (1 Korintô 15:5-7) Mut bisu Paul a nsima a yé ñôma Pétrô (Kéfa). Ngim banigil i bi kal le Pétrô a bi tehe Yésu i mbus bitugne gwé. (Lukas 24:33, 34) Yak baôma bé, hala wee jôm ni iba ba bi tehe nye. I mbus ha, Kristô “a pémél iloo 500 lôk kéé i nlélém ngéda,” bebek hala a bé i boma ikeñi a bi naña i Galiléa, i ba mpôdôl i kaat Matéô 28:16-20. Yésu ‘a bi pémél ki Yakôbô,’ bebek manyañ Yésu nyemede, nu a bi pala bé hémle le a yé Mésia. (Yôhanes 7:5) I mbus Yakôbô a bi tehe Yésu a ntuge, a bôdôl hémle nye. I ngéda Paul a tila kaat Korintô bisu i nwii 55 N.Y., ngandak bôt i i bi tehe nye i mbus bitugne gwé i bé i ngi yii niñ, kayéle ibale mut a pééna ha ngéda i, a bé le a boma bo, ba kwel.

9. Inoñnaga ni Minson mi baôma 9:3-5, lelaa Paul a bi bok mbôgi inyu bitugne bi Yésu?

9 Sôk i nsôk, Yésu a bi pémél Paul. (1 Korintô 15:8) I ngéda a bé i njel Damaskô, Paul (Saul) a bi nok kiñ i Yésu, a tehe ki nye i yiinda ikété lipémba jé nyoo ngii. (Añ Minson mi baôma 9:3-5.) I jam li bi pémél Paul, li bi kônde lédés mbôgi le Yésu a bi tuge toi.​—Minson mi baôma 26:12-15.

10. Kiki Paul a bé nkwoog nkaa le Yésu a ntuge, hala a bi tinde nye i boñ kii?

10 Mbôgi i Paul i bi lama tihba ngim bôt i nya i tôbôtôbô inyule bisu bi ngéda a bi tééñga bikristen. I ngéda a bi ba nkwoog nkaa le Yésu a ntuge, Paul a bi sal ni ngui inyu kwés bôt bape nkaa ni maliga ma. A bi hônba ndôm, mok inyu tjam nwin u bitugne bi Yésu. I bi pam ki le mu maké mé sitima i yin. (1 Korintô 15:9-11; 2 Korintô 11:23-27) Paul a bé yak bebee i ti niñ yé, inyu nit le Yésu a bi wo, a tuge ki. Baa mbôgi i bikristen bi hiai hi bisu ini, i nkwés bé we nkaa le Yésu a bi tuge? Baa hala a nlédés bé botñem yoñ le bitugne bi ga ba?

A NKODOL MINKODA MI BINIIGANA

11. Kii i bi tinde bikristen bi Korintô bihogi i bana minkoda mi mahoñol inyu bitugne?

11 Bikristen bihogi bi tison i Grikia ini le Korintô, bi bééna minkoda mi mahoñol inyu bitugne, kayéle i bé i pam le ba kal le “bitugne bi bawoga bi ta bé.” Inyuki? (1 Korintô 15:12) Bayimam ba tison i Grikia ini le Atén, ba bé yan mahoñol mana le Yésu a bi tuge. Ngim bôt i Korintô i bi kahal bana minlélém mi mahoñol. (Minson mi baôma 17:18, 31, 32) Inyu bape, ba bé le ba kal le mut a ‘nlo bitugne’ i ngéda a nwas nlômbi wé niñ inyu yila kristen. To kii leñek, i tjél neebe bitugne i bé kobla le hémle yap i bé yañga. Ibale Nyambe a bi tugul bé Yésu, wee binoñ bi ta bé, to béba yap i bi nwéhlana bé. Jon i bet ba bé tjél neebe bitugne, botñem yap i bé yañga.​—1 Korintô 15:13-19; Lôk Héber 9:12, 14.

12. Inoñnaga ni 1 Pétrô 3:18, 22, mambe maselna ma yé ipôla bitugne bi Yésu ni bi bôt ba bi lo bitugne i bisu gwé?

12 Paul a bé yi le “Kristô a bi tuge ikété bawoga.” Bitugne gwé bi bé loo bitugne bi bôt ba bi bôk ba tuge hana ’isi, ndi i mbus ba témb ba wo. Paul a kal le Yésu a bé “litam li bisu li bôt ba bi wo.” Ni imbe njel Yésu a bé nu bisu? A bé mut bisu i tuge ni nyuu mbuu inyu niñ i boga ni boga, ni nu bisu ikété bôt ba binam i bet i ngii.​—1 Korintô 15:20; Minson mi baôma 26:23; 1 Pétrô 3:18, 22.

I BET “BA GA KÔHNA NIÑ”

13. Mambe maselna ipôla Adam bo Yésu Paul a bi pôdôl?

13 Lelaa nyemb i mut wada i bé le i somb niñ i didun di bôt? Paul a ntibil timbhe mbadga i. A bi toñol maselna ma yé ipôla i béba Adam a bi lona bôt ba binam ni i sesema Kristô a bi ti inyu tohol bo. I ngéda a bé pôdlak Adam, Paul a tila le: “Nyemb i bi lo ni njel mut wada.” I ngéda Adam a bi boñ béba, a bi jubus nyemede ni mbôda yé i mok mi béba ni nyemb. Di ngi nôgdaga njôghe i ndok yé. Kinje bisai bi mbem bés inyule Nyambe a bi ti Man wé sesema inyu yés! “Bitugne bi bawoga bi nlo ni njel mut wada,” hala wee Yésu. Inyu hala nyen Paul a kônde le: “Kiki ni njel Adam nyen bôt bobasôna ba nwo, hala ki nyen ni njel Kristô, bobasôna ba ga kôhna niñ.”​—1 Korintô 15:21, 22.

14. Baa Adam a ga tuge? Toñol.

14 Kii Paul a bééna mahoñol i ngéda a kal le “ni njel Adam nyen bôt bobasôna ba nwo”? Paul a bé hoñol bôt ba binam bobasôna ba Adam a bi lôôs béba, libak li kwéha ni nyemb. (Rôma 5:12) Adam a ta bé i nsoñgi bôt Paul a mpôdôl i ngéda a kal le “bobasôna ba ga kôhna niñ.” Binoñ bi Kristô bi nhô bé béba i Adam inyule a bé mut peles ndi, a bi kôôba ndogbene Nyambe. Jon di nla hégda i yom i bi pémél Adam ni i i ga pémél i bôt “Man mut” a’ kit le ba yé “minya mi kembee,” hala wee ba kôli ke i “tjiba i boga.”​—Matéô 25:31-33, 46; Lôk Héber 5:9.

Yésu a bé mut bisu i tuge inyu niñ i ngii (Béñge maben 15-16) *

15. I ngéda Paul a nkal le “bobasôna ba ga kôhna niñ,” bonjee a mpôdôl?

15 Yimbe le Paul a kal le “ni njel Kristô, bobasôna ba ga kôhna niñ.” (1 Korintô 15:22) Paul a bé tilna bikristen bi tison i Korintô, bi bi bé lama tuge inyu ke i ngii. Bikristen bi, bi “bi pubhana ikété adna ni Kristô Yésu, nséblaga i yila bapubhaga.” I mbus Paul a bi sima yak “bôt ba bi wo ikété adna ni Kristô.” (1 Korintô 1:2; 15:18; 2 Korintô 5:17) I kaat ipe a tila, ñôma Paul a kal le i bôt ba bi bana “adna ni [Yésu] inyule ba bi wo kiki nye,” ba ga bana ki adna ni nye inyule “b’a tuge kiki nye.” (Rôma 6:3-5) Yésu a tuge kiki hégél i mbuu, a ke i ngii. Jon, yak ba bobasôna ba yé “ikété adna ni Kristô,” hala wee minhook mi bikristen nwominsôna mi ga lo bitugne kiki bihégél bi mbuu, mi kee i ngii.

16. Kii Paul a bé sômbôl kal ngéda a sébél Yésu le “litam li bisu”?

16 Paul a tila le Kristô a bi tuge kiki “litam li bisu li bôt ba bi wo.” Bigda le bôt bape kiki bo Lasarô ba bi tuge ba témb ba niñ hana ’isi, ndi Yésu a bé mut bisu i tuge kiki hégél i mbuu, ni i kôs niñ boga. Ba yé le ba hégha bitugne gwé ni matam ma bisu bon ba Israel ba bé ba bumbul inyu ti Djob. U héya hala, Paul a sébél ki Yésu le “litam li bisu” inyu unda le bôt bape ba bé lama ki tuge i mbus yé inyu niñ i ngii. Mu ikété, di nla sima baôma, ni bôt bape ba ba bé “ikété adna ni Kristô.” Ngéda i bé lama lo le yak bo ba bé lama tuge inyu niñ i ngii kiki Yésu.

17. Imbe ngéda i bet ba yé “ikété adna ni Kristô” ba ga tuge inyu niñ i ngii?

17 Bitugne bi bet ba yé “ikété adna ni Kristô” inyu niñ i ngii bi bé ngi bôdôl ngéda Paul a bé tilna bikristen bi Korintô. Ndi Paul a bé pôdôl i jam li bé lama tagbe i mbus ngéda, a kal le: “Hiki mut inoñnaga ni oda: Kristô, nu a yé litam li bisu; i mbus, i bôt ba yé ba Kristô ngéda a mba ha.” (1 Korintô 15:23; 1 Tésalônika 4:15, 16) Di niñil len i ngéda Paul a bé pôdôl, hala wee i ngéda Kristô a’ “ba ha.” Ñ, baôma ni mini minhook mi bikristen mimpe mi mi bi wo ha ngéda i, ba bé lama bem le Kristô a ba ha inyu boñ le ba “adba ni nye ikété bitugne bi mpôna bitugne gwé” inyu niñ i ngii.

BOTÑEM YÉS I GA SET BÉ

18. Lelaa kaat 1 Korintô 15:24-26 i ñunda le bitugne bipe bi ga ba, u héya bitugne inyu niñ i ngii?

18 Kii i ga pémél bikristen bi bi ntéñbe ni Nyambe, ni bi bi gwé bé botñem i niñ i ngii ni Kristô? Yak bo ba gwé botñem i bitugne. Bibel i nkal le Paul ni bôt bape ba ba nke i ngii i mbus bitugne gwap, ba nkôhna “bitugne ikété bawoga bi bi mbôk tagbe.” (Filipi 3:11) Baa hala a ñunda bé le bitugne bipe bi bé lama noñ? Hala a nkiha ni i jam Hiôb a bi kal inyu yom i bé bem nye mbus nyemb yé. (Hiôb 14:15) “I bôt ba yé ni Kristô ngéda a mba ha,” b’a ba i ngii ni Yésu ngéda a ga tjé biane gwobisôna, ni kunde i ane yosôna, ni lipémba jolisôna. Yak “ñoo nu nsôk le nyemb” a’ tjiba. I yé maliga le, ba bobasôna ba ntuge inyu niñ i ngii b’a wo ha bé kekikel. Ndi mam m’a ba lelaa inyu bana bape?​—1 Korintô 15:24-26.

19. Kii i mbem i bôt ba gwé botñem i niñ hana ’isi?

19 Kii i mbem i bôt ba gwé botñem i niñ hana ’isi? Paul a kal le: “Me mbôdôl Nyambe ñem . . . le bitugne bi ga ba inyu bôt ba téé sép ni inyu bôt ba téé bé sép.” (Minson mi baôma 24:15) Ndi i yé ntiik le, mut to wada nu a téé bé sép a ta bé le a tuge inyu ke i ngii, wee di nôgda le Paul a bé pôdôl bitugne inyu niñ hana ’isi.

Ibale di gwé hémle le di ga tuge, hala a ga boñ le di nimis bañ botñem (Béñge liben 20) *

20. Lelaa i yigil ini i nlédés botñem u gwé inyu bitugne?

20 Ibabé pééna yo ki yo, “bitugne bi ga ba”! I bôt ba ga lo bitugne hana ’isi, b’a bana botñem i niñ i boga ni boga. U nla toi hémle mbônga u. I botñem i i nhôgbaha we i ngéda u nhoñol i bôt u bi nimis. Ba nlo bitugne ngéda Kristô ni bôt bape, ba ga “ane . . . inyu hikôô hi nwii.” (Masoola 20:6) Yak we u nla bana botñem le to ibale i mpam le u wo ilole Ane i hikôô nwii i mbôdôl, u ga lo bitugne ibabé set. “Botñem [yés] i nwéha bé nyuu.” (Rôma 5:5) I nla lédés we ibôdôl nano, i hôla ki we i ba maséé mu kii u ngwélél Djob. Ndi kaat 1 Korintô 15 i nla niiga ki bés mam mape ma di ga tehe i yigil i noñ.

HIÉMBI 147 Likak li niñ boga

^ liboñ 5 Kaat Korintô bisu pes 15 i nlôôha pôdôl bitugne. Inyuki biniigana bi bi yé nseñ inyu yés, ni inyuki di nlama bana hémle le Yésu a bi tuge? I yigil ini i ga timbhe mambadga ma ni mape ki.

^ liboñ 56 NDOÑI I BITITII: Yésu a bé mut bisu i bet i ngii. (Minson mi baôma 1:9) Ikété banigil bé ba ba bi noñ nye nyoo, di nla sima Tômas, Yakôbô, Lidia, Yôhanes, Maria, ni Paul.

^ liboñ 58 NDOÑI I BITITII: Mankéé wada a bi nimis nwaa nu bo nye ba bi sal ntandaa ngéda i nson u Djob. A gwé botñem le nwaa a ga tuge, jon a ntéñbe i gwélél Yéhôva.