1-2. Ifa án néún Jiowa kewe chón angang ápilúkúlúk mi amwarar?

A MMEN lamot ewe mettóch ápilúkúlúk. Ekkóch aramas ra ápilúkúlúkún eáni eú pwúpwúlú mi sópwéch, ámáári néúr kewe pwe repwe péchékkúl, are chikar seni eú semmwen mi chou. Eli kich Chón Kraist sia pwal áneánei ekkena esin mettóch. Nge ewe ápilúkúlúk sia fókkun aúcheani, a lap seni ekkena. Sia ápilúkúlúkún kúna manaw esemuch me kúnasefáli attongeach kewe mi fen máló.

² Ewe aposel Paulus a makkeei: “Üa pwal apilükülük lon ewe Kot . . . pwe aramas meinisin, ekewe chon pwüng me ekewe aramas mi ngau, repwe manausefäl seni mäla.” (Föf. 24:15) Esap chék Paulus ewe a fós usun ewe ápilúkúlúkún manawsefál. Nge pwal ewe semelap Hiop. Hiop a fókkun lúkú pwe Kot epwe chemeni me amanawasefáli seni máló.​—Hiop 14:7-10, 12-15.

3. Pwata sia tongeni kúna álillis seni 1 Korint sópwun 15?

³ “Ewe manausefäl” ina eú kinikinin “ekewe lepoputän lessen,” are “longolongun” meinisin áitien Kraist kewe. (Ipru 6:1, 2) Án Paulus afalafal usun ewe manawsefál a mak lón 1 Korint sópwun 15. Ese mwáál minne a makkeei a apéchékkúla ekkewe popun Chón Kraist. Me ena sópwun a pwal tongeni apéchékkúlakich me anúkúchara ewe ápilúkúlúk sia fen eáni seni lóóm.

4. Ifa kiien ach ápilúkúlúk fán iten attongeach kewe mi fen máló?

⁴ Manawsefálin Jesus Kraist ina kiien ach ápilúkúlúk fán iten attongeach kewe mi fen máló. Ina kinikinin “ewe Pworausen Manau” Paulus a esilei ngeni ekkewe chón Korint. (1 Kor. 15:1, 2) Ren enletin, Paulus a erá pwe a lamotongaw  án emén Chón Kraist lúkú ika ese lúkú lón ewe manawsefál. (1 Kor. 15:17) Ach lúkú manawsefálin Jesus, epwe ina lóngólóngun ach lúkú manawsefálin ekkewe ekkóch.

5-6. Ifa aúchean ngenikich minne a mak lón 1 Korint 15:3, 4?

⁵ Lupwen Paulus a poputá le makkeei usun ewe manawsefál, a fós usun úlúngát pwóróus mi enlet. Ikkeei, (1) “Kraist a mäla fän iten ach tipis.” (2) “A peias.” (3) “Mürin ülüngat rän a manausefälitä usun a mak lon ekewe Toropwe mi Pin.”​—Álleani 1 Korint 15:3, 4.

⁶ Ifa aúchean ngenikich án Jesus máló, peias, me manawsefál? Ewe soufós Aisea a oesini pwe ewe Messaia epwe “üküpöküla me won fanüfan” me aramas repwe “amolätä peiasan lein chon föföringau.” Nge epwe pwal fis och mettóch. Aisea a pwal apasa pwe ewe Messaia epwe uwealó “tipisin chomong aramas.” Jesus a féri ena ren an awora ewe méén kepich. (Ais. 53:8, 9, 12; Mat. 20:28; Rom 5:8) Iwe án Jesus máló, peias, me manawsefál, ina ewe lóngólóng mi núkúchar fán iten ach ápilúkúlúkún ngaseló seni tipis me máló, me ach chuursefáli attongeach kewe mi fen máló.

7-8. Met a álisi ekkewe Chón Kraist le lúkú pwe Jesus a manawsefál?

⁷ Ren ach sipwe lúkú pwe epwe fis ewe manawsefál, mi lamot ach sipwe akkomw lúkú pwe Jesus a manawsefál. Pwata sia tongeni enletin lúkú pwe Jiowa a fen amanawasefálietá Jesus?

⁸ A wor chómmóng mi kúna Jesus mwirin an we manawsefál, me ra apwóróusa ngeni aramas. (1 Kor. 15:5-7) Aposel Petrus (Sifas) i ewe Paulus a akkomw féúni pwe a kúna ena manawsefál. Eú kúmiin chón káé ra pwal erá pwe Petrus a kúna Jesus mwirin an manawsefál. (Luk. 24:33, 34) Pwal och, ekkewe aposel ra kúna Jesus mwirin an manawsefál. Mwirin, Kraist “a pwä ngeni lap seni limupükü chon lükü i lon eu chök fansoun,” eli atun ewe mwich mi apwapwa mi fis lón Kalilea, ewe mi mak lón Mateus 28:16-20. Jesus a pwal “pwä ngeni James,” ese mwáál pwiin we me wóón inan we, ewe ese lúkú me mwan pwe Jesus i ewe Messaia. (Joh. 7:5) Mwirin án James kúna pwe Jesus a manawsefál, a fókkun lúkú. A amwarar pwe ina epwe lón ewe ier 55 lupwen Paulus a makkeei ena taropwe ngeni ekkewe chón Korint, ra chúen manaw chómmóng me lein chókkewe iir mi kúna manawsefálin Jesus, ina popun ika a wor ié a tipemwaramwar usun, ra tongeni chék aféúféwú me ren chókkana mi alúkúlúk.

9. Me ren Föför 9:3-5, ifa usun Paulus a awora pwal eú pisekin ánnet pwe Jesus a manawsefál?

⁹ Mwirin och fansoun, Jesus a pwá ngeni pwisin Paulus. (1 Kor. 15:8) Lón án Paulus (Saul) sái wóón ewe al ngeni Tamaskus, a rong méngúngúún Jesus ewe mi manawsefál, me a kúna lingan seni láng. (Álleani Föför 9:3-5.) Minne a fis ngeni Paulus a pwal ina eú pisekin ánnet pwe Jesus a enletin manawsefálitá.​—Föf. 26:12-15.

10. Met Paulus a féri pokiten a lúkú pwe Jesus a manawsefál seni máló?

¹⁰ Ekkóch repwe mochen rong minne Paulus a apasa pokiten me mwen án Jesus pwá ngeni, i emén chón eriáfféwú ekkewe Chón Kraist. Mwirin án Paulus enletin lúkú pwe Jesus a fen manawsefálitá, a fókkun angang weires le alúkúlúkú ngeni ekkewe ekkóch usun ena pwóróus mi enlet. A esilefeili ewe enlet pwe Jesus a máló nge a manawsefálitá, inaamwo ika aramas ra awata, kalapusei, me a ta seni waan me lemataw. (1 Kor. 15:9-11; 2 Kor. 11:23-27) Pokiten Paulus a  fókkun lúkú pwe Jesus a fen manawsefál seni máló, iwe a tipemecheres le máló pwe epwe peni minne a lúkú. Esap pwe án ekkena popun Chón Kraist kewe pisekin pwáraatá usun án Jesus manawsefál a pwal alúkúlúkuk? Ese pwal apéchékkúlaló óm lúkú usun ewe manawsefál?

11. Pwata ekkóch chón Korint ra eáni ekiek ese pwúng usun ewe manawsefál?

¹¹ Ekkóch ekkewe aramas lón ewe telinimw lón Korint lón Kriis ra eáni ekiek mi mwáál usun manawsefál, me ra pwal mwo nge erá pwe “ekewe mi mäla resap manausefäl.” Pwata? (1 Kor. 15:12) Ekkewe souáák lón pwal eú telinimw lón Kriis itan Aten, ra esiita ewe pwóróus pwe Jesus a manawsefál. Ese mwáál ekkena sókkun ekiek a etipetipa ekiekin ekkóch lón Korint. (Föf. 17:18, 31, 32) Eli ekkóch ra pwal ekieki pwe ewe manawsefál ina chék eú kapas áwewe, weween emén a máló lón tipis, nge a manawsefál lón an emén Chón Kraist me musoló an tipis. Ese lifilifil popun án ekkena aramas rese lúkú usun ewe manawsefál, nge epwe chék lamotmwáál ar lúkú. Ika pwe Kot ese amanawasefáli Jesus, iwe tipisin aramas esap musoló pwe ese wor ewe méén kepich. Iwe chókkewe rese lúkú ewe manawsefál, ese wor ar ápilúkúlúk mi enlet.​—1 Kor. 15:13-19; Ipru 9:12, 14.

12. Me ren 1 Petrus 3:18, 22, ifa usun án Jesus manawsefál a sókko seni ekkewe manawsefál mi fis me mwan?

¹² Paulus a pwisin silei pwe “Kot a amanauasefäli Kraist seni mäla.” Ena manawsefál a múrinné seni ekkewe manawsefál mi fis mwen án Jesus we pwe chókkana ra málósefál. Paulus a erá pwe Jesus i “ewe mwen üwa a mweii chókana mi möürün mäló.” Ifa usun? Pokiten i ewe áeménún mi manawsefál usun emén ngún me i ewe áeménún aramas mi feitá láng.​—1 Kor. 15:20, Agapé; Föf. 26:23; álleani 1 Petrus 3:18, 22.

13. Ifa usun Paulus a asókkafeseni Atam seni Jesus?

¹³ Ifa usun málóón emén mwán a tongeni amanawa fite million aramas? Paulus a affata pélúwen ena kapas eis. A affata sókkofesenin met Atam a atoto ngeni aramas meinisin me met a tufich pokiten Kraist. Paulus a makkeei ei usun Atam: “Mäla a pop seni eman aramas.” Atun Atam a tipis, a atoto máló wóón pwisin i me mwirimwirin kewe. Sia chúen meefi sópwongawen an álleasolap. Nge pokiten Kot a amanawasefáli Néún we, a wor ach ápilúkúlúk allim! “Manausefäl seni mäla a pop seni eman aramas,” ina i Jesus. Paulus a apasa: “Pun usun aramas meinisin ra mäla lon Atam, iei usun aramas meinisin repwe manausefäl lon Kraist.”​—1 Kor. 15:21, 22.

14. Atam epwe manawsefál? Áweweei.

¹⁴ Met weween alon Paulus ei pwe “aramas meinisin ra mäla lon Atam”? Paulus a fós usun mwirimwirin Atam kewe iir mi álemwiri tipis seni Atam me rese chúen unuséch ina popun repwe máló. (Rom 5:12) Atam ese kapachelong lein chókkewe “repwe manausefäl.” Ewe méén kepich ese weneiti Atam pwe i emén mi unuséch nge a pwisin filatá le álleasolapa Kot. Minne a fis ngeni Atam, ina met epwe pwal fis ngeni chókkewe “Nöün Aramas” epwe apwúngúúr pwe iir “ekewe kuuch,” weween repwe kúna “apwüng esemüch.”​—Mat. 25:31-33, 46; Ipru 5:9.

15. Ié kewe ra kapachelong lón “meinisin” chókkewe “repwe manausefäl”?

¹⁵ Nengeni pwe Paulus a erá pwe “meinisin repwe manausefäl lon Kraist.” (1 Kor. 15:22) Paulus a makkeei néún we taropwe ngeni ekkewe Chón Kraist mi kepit lón Korint, iir  chókkewe repwe manawsefál me feitá láng. Ekkena Chón Kraist ra “küna pin lon Kraist Jesus, ir mi kö pwe repwe pin.” Me Paulus a fósun pwe ra “mourulo lon Kraist.” (1 Kor. 1:2; 15:18, Testament mi Fö; 2 Kor. 5:17) Lón pwal eú néún Paulus taropwe, a makkeei pwe chókkewe mi “eti Kraist lon an we mäla” repwe “pwal fokun eti i lon an we manausefäl.” (Rom 6:3-5) Jesus a fen manawetá lón ngún me feitá láng. Iwe ina chék pwal usun met epwe fis ngeni meinisin chókkewe “lon Kraist,” weween meinisin ekkewe Chón Kraist mi kepit ren ewe ngún mi fel.

16. Met Paulus a pwári ren an kér ngeni Jesus “mwen üwa”?

¹⁶ Paulus a makkeei pwe Kraist a manawsefál usun “mwen üwa a mweii chókana mi möürün mäló.” Chemeni pwe a pwal wor ekkóch ra manawetá wóón fénúfan, áwewe chék ren Lasarus, nge Jesus i ewe ákkáeménún aramas mi manawetá lón ngún me eáni ewe manaw esemuch. Jesus a usun ekkewe mwen uwa atun fansoun ráás, ekkewe chón Israel ra eáni asor ngeni Kot. Pwal och, ren án Paulus kér ngeni Jesus “mwen üwa,” a pwári pwe mi pwal wor ekkóch mwirin i repwe manawetá seni máló me feitá láng. Ekkewe aposel me ekkewe ekkóch “lon Kraist” repwe tapweló mwirin Jesus. Ló, ló, ló, repwe eáni ewe esin manawsefál Jesus a eáni.

17. Ineet chókkewe “lon Kraist” repwe manawsefál me feitá láng?

¹⁷ Án chókkewe “lon Kraist” manawsefál me feitá láng, esaamwo poputá lón ewe atun Paulus a mak ngeni ekkewe chón Korint. Nge Paulus a fós usun eú fansoun lón mwach. A erá: “En me lón pwisin tettelin: Kraist ewe mwenuwa, mwirin chókkewe iir néún ewe Kraist lón fansoun an nónnóm.” (1 Kor. 15:23, NW; 1 Tes. 4:15, 16, NW) Iei sia fen nóm atunen án Kraist “nónnóm” ewe mi fen oesini usun. Ewer, a lamot án ekkewe aposel me ekkewe ekkóch Chón Kraist mi kepit iir mi fen máló repwe witi warotoon án Kraist nónnóm ren ar repwe angei feiéchúr me láng me “eti [Jesus] lon an we manausefäl.”

18. (a) Pwata sia tongeni apasa pwe epwe wor pwal eú manawsefál epwe tapw mwirin manawsefálin chókkewe repwe feitá láng? (b) Met sia káé seni 1 Korint 15:24-26 usun met epwe fis lón láng?

¹⁸ Nge ifa usun ren meinisin ekkewe Chón Kraist mi tuppwél nge rese eáni ewe ápilúkúlúkún fiti Kraist lón láng? Ra pwal eáni ewe  ápilúkúlúkún manawsefál. Ewe Paipel a erá pwe Paulus me ekkóch chókkewe repwe feitá láng ra “eti ewe aeuin manausefäl.” (Pwär. 20:6) A itá wewe ngeni pwe a wor pwal eú manawsefál epwe tapw mwirin ena? Epwe tipeeú ngeni met Hiop a apasa usun met epwe fis ngeni lón fansoun mwan. (Hiop 14:15) “Chókkewe iir néún ewe Kraist lón fansoun an nónnóm” repwe nóm ren Jesus lón láng atun epwe asopwaló meinisin mwúún aramas me nemenemer. Pwal mwo nge “ewe amüchülan chon oputan epwe mola, iei mäla.” Meinisin chókkewe mi manawsefál me feitá láng resap fókkun málósefál. Nge ifa usun ren ekkewe ekkóch?​—Álleani 1 Korint 15:24-26.

19. Ifa ewe ápilúkúlúk chókkewe mi eáni ewe ápilúkúlúkún manaw wóón fénúfan ra tongeni eáni?

¹⁹ Ifa ewe ápilúkúlúk chókkewe mi eáni ewe ápilúkúlúkún manaw wóón fénúfan ra tongeni eáni? Ra tongeni ápilúkúlúk lón minne Paulus a apasa: “Üa pwal apilükülük . . . pwe aramas meinisin, ekewe chon pwüng me ekewe aramas mi ngau, repwe manausefäl seni mäla.” (Föf. 24:15) A ffat pwe ekkewe aramas mi ngaw rese tongeni feitá láng, ina popun ena wokisin a pwári pwe epwe fis ewe manawsefál lón mwachkkan wóón ei fénúfan.

20. Ifa usun óm ápilúkúlúk a péchékkúleló?

²⁰ Ese wor ach tipemwaramwar pwe epwe fis ewe manawsefál! Chókkewe repwe manawsefál wóón fénúfan ra tongeni eáni ewe ápilúkúlúkún manawffóch. Ka tongeni lúkúlúkú ena pwon. Ena pwon a tongeni oururuk atun ka chemeni attongeom kewe iir mi fen máló. Ra tongeni manawsefál atun Kraist me chienan kewe repwe “nemenem lon ükükün engeröü ier.” (Pwär. 20:6) Ka pwal tongeni lúkúlúk pwe ika kopwe máló me mwen poputáán án Jesus na nemenem úkúkún Engeréú Ier, iwe kopwe manawsefál. Ei “apilükülüköch esap alichipwüngükich.” (Rom 5:5) A tongeni apéchékkúlok iei me alapaaló óm pwapwa lón óm akkangang ngeni Kot. Nge a pwal wor och mettóch sia tongeni káé seni 1 Korint sópwun 15, usun met en lesen mwirin ei epwe áiti ngenikich.