1-2. Ovakarere va Jehova ve nomaundjiro yeṋe omawa?

OTJIṊA otjinanḓengu tjinene okukara nomaundjiro. Ovandu tjiva ve nomaundjiro wokukara norukupo oruṋingandu, okukurisa ovanatje ovaveruke poo okuveruka komutjise omuzeu. Otjovakriste mape ya atu kara nomaundjiro otjingewo. Posi yokutja, tu nomaundjiro warwe omananḓengu wokukahupa nga aruhe nokukamuna ovasuverwa vetu mba ṱa.

² Omuapostele Paulus wa tja: “Ami mbi nomaundjiro tjingewo nga mu Ndjambi . . . wokutja ovandu avehe ovawa novavi mave penduka movakoke.” (Oviung. 24:15) Paulus ongwa ri omundu omutenga okuhungira ohunga nomaundjiro wombendukiro. Job wina wa hungira ohunga nepu ndo. Eye wa ri nongamburiro kutja Mukuru me mu zemburuka, nu e mu pendura rukwao komuinyo.—Job 14:7-10, 12-15.

3. Omena raye 1 Ovakorinte ekondwa 15 tji ma ri yenene okutuvatera?

³ ‘Ombendukiro yovaṱi’ orupa ‘romazikameno’ poo “ovirihongwa ovitenga” kOvakriste avehe. (Hebr. 6:1, 2) Oviṋa Paulus mbya hungira ohunga nombendukiro vi ri 1 Ovakorinte ekondwa 15. Imbi mbya tjanga vya tunduuza Ovakriste veserewondo etenga. Nu ekondwa ndo ma ri kurisa nokupamisa ongamburiro ndji tu nayo mombendukiro.

4. Ongwaye tji tu nongamburiro kutja ovasuverwa vetu mba ṱa mave kapendurwa?

⁴ Ombendukiro ya Jesus Kristus i tupa ongamburiro yokutja ovasuverwa vetu mba ṱa mave kapendurwa. Ombendukiro ya Jesus Kristus orupa ‘rwombuze ombwa’ Paulus ndja hungira kOvakriste moKorinte. (1 Kor. 15:1, 2) Nu eye wa tja, Omukriste tje hi nongamburiro mombendukiro ongamburiro ye omungandjo. (1 Kor. 15:17) Okutjiwa kutja Jesus wa pendurwa ku tupa ongamburiro kutja varwe wina mave kapendurwa.

5-6. Omambo nge ri 1 Ovakorinte 15:3, 4 maye tu yetere ouwa waye?

 ⁵ Indu Paulus tja uta okuhungira ohunga nombendukiro, eye wa tamuna oviṋa vitatu ovinanḓengu. Ovyo mbi ri (1) “Kristus wa ṱira omauvi wetu.” (2) Eye “wa pakwa.” (3) Eye ‘wa pendurwa movakoke punga apa tjangwa momatjangwa.’—Lesa 1 Ovakorinte 15:3, 4.

⁶ Hapo onḓiro ya Jesus, ombakero nombendukiro ye mavi tu yetere ouwa waye? Omuprofete Jesaja wa hunganeka kutja Mesias ma “twarewa kokuṱa” nu ma “pakwa meyendo puna ovarunde.” Posi yokutja wina pe notjiṋa tjarwe tji matji tjitwa. Jesaja wa tja, Mesias ma “hihamisirwa ovarunde.” Jesus wa tjita otjiṋa ho mokuyandja omuinyo we otjotjisuta tjonguturiro. (Jes. 53:8, 9, 12; Mat. 20:28; Rom. 5:8) Kunao onḓiro, ombakero nombendukiro ya Jesus vi tupa omaundjiro omazikame wokutja matu kuturwa kouvi nonḓiro nokukahakaena ku novasuverwa vetu mba ṱa.

7-8. Ovikwaye mbya vatera Ovakriste okukara nongamburiro kutja Jesus wa pendurwa?

⁷ Kokutja tu kare nongamburiro kutja ma ku kakara ombendukiro eṱe rutenga matu sokukara nongamburiro kutja Jesus wa pendurwa. Ongwaye tji matu yenene okukara nongamburiro kutja Jehova wa pendura Jesus komuinyo?

⁸ Pa ri novandu ovengi mba muna Jesus indu tja za nokupendurwa nu owo va raera varwe ohunga notjiṋa ho. (1 Kor. 15:5-7) Omundu omutenga ngwa tamunwa i Paulus okumuna Jesus yari omuapostele Petrus (Kefas). Otjimbumba tjovahongewa va Jesus wina tja tja, Petrus wa hakaena kuna Jesus tja za nokupendurwa. (Luk. 24:33, 34) Paulus wina wa tja, ovaapostele imba “Omurongo na vevari” va hakaena kuna Jesus tja za nokupendurwa. Nu okuzambo Kristus we “rimunikisa kovakambure, mba ri komeho yomasere yetano” ngahino potjitjitwa tjapeke tji tja ri moGalilea, tji tja tamunwa mu Mateus 28:16-20. Jesus wina we “rimunikisa ku Jakobus” ngwa ri omuangu we wa ina, poutenga ngu hina wari nongamburiro mu ye otja ngu ri Mesias. (Joh. 7:5) Jakobus wa kara nongamburiro kutja Jesus ongu ri Mesias kombunda yombendukiro ye. Ape mombura ndji 55 O.Z. indu Paulus tja tjanga orutuu ndwo, ovandu ovengi mba muna Jesus kombunda yombendukiro ye va ri nomuinyo. Kunao, omundu auhe ngwa ri nomakeyakeyero ohunga nombendukiro ya Jesus aa yenene okuhungira kuna wo.

9. Paulus wa raisa vi kutja Jesus wa pendurwa, otja kOviungura 9:3-5?

⁹ Kombunda Jesus we rimunikisa ku Paulus omuini. (1 Kor. 15:8) Paulus (Saulus) wa ri mondjira okuyenda ko Damaskus indu tja zuva eraka ra Jesus nu a munu otjirimunikise tje ngunda e ri meyuru. (Lesa Oviungura 9:3-5.) Oviṋa mbya tjitwa ku Paulus vi raisa oukahu kutja Jesus tjiri wa pendurwa.—Oviung. 26:12-15.

10. Ovikeṋa Paulus mbya tjita mena rongamburiro kutja Jesus wa pendurwa movakoke?

¹⁰ Ovandu tjiva va ri nonḓero mu imbi Paulus mbyaa hungire mena rokutja ngunda Jesus e hiye rimunikisa ku ye, Paulus aa tatumisa Ovakriste. Tja za nokutjiwa tjiri kutja Jesus wa pendurwa, Paulus wa kondja oukukutu okuvatera varwe okutjiwa ouatjiri mbwo. Eye wa tuurunga omatoneno, wa ri motjovakamburwa, nu wa kara mouzeu wozondjuwo zomomeva nḓaaze teka ngunda ama zuvarisa kutja Jesus wa ṱa na kotorwa komuinyo. (1 Kor. 15:9-11; 2 Kor. 11:23-27) Paulus wa ri nongamburiro kutja Jesus wa pendurwa movakoke nu wa ri nonḓero yokuzuvarisa nandarire kutja mape ya a ṱu. Oviṋa Ovakriste veserewondo etenga mbi va hungira ohunga nombendukiro ya Jesus, hapo  vi tu vatera okukara nongamburiro kutja Jesus wa pendurwa? Nu hapo iho tji tjita kutja tu kare nongamburiro kutja moruyaveze maku kakara ombendukiro?

11. Ongwaye Ovakriste tjiva moKorinte tji vari noumune woposyo ohunga nombendukiro?

¹¹ Ovakriste tjiva motjihuro hi Korinte tji tjari moGrike va ri noumune woposyo ohunga nombendukiro, nandarire aave tja “kape nombendukiro yovaṱi.” Omena raye? (1 Kor. 15:12) Ozonongo motjihuro hi Atene tji tjari moGrike wina, kaave yakura kutja Jesus wa pendurwa. Nu mape ya kutja oumune mbwo wa ṱuna kovakambure tjiva moKorinte. (Oviung. 17:18, 31, 32) Tjiva kaave kambura kutja ku nombendukiro oparukaze. Nungwari aave munu kutja omundu u “koka” mena rouvi, posi yokutja a kara “nomuinyo” rukwao indu tja rire Omukriste. Ongamburiro yawo yari omungandjo mena rokuhina ongamburiro mombendukiro. Ndovazu Mukuru ka pendurire Jesus, katja pe kara otjisuta tjonguturiro nu eṱe atuhe katja tu isirwa omauvi wetu. Kunao imba mba pirukira ombendukiro ya Jesus owo ka vari nomaundjiro.—1 Kor. 15:13-19; Hebr. 9:12, 14.    

12. Otja 1 Petrus 3:18, 22, omomuano uṋe ombendukiro ya Jesus mu ya panguka ku inḓa nḓa tjitwa komurungu we?

¹² Paulus aa tjiwa nawa kutja, “Kristus, tjiri, wa pendurwa movakoke.” Ombendukiro ya Jesus yari onanḓengu pu inḓa nḓa tjitwa komurungu we, mena rokutja ovandu mba pendurwa komurungu we, owo kombunda va ka ṱa rukwao. Paulus wa tja, Jesus wa ‘tenga po mokati kaimba, mba rara.’ Omomuano uṋe Jesus ma tenga po? Eye wa ri omundu omutenga okupendurwa komuinyo morutu rwombepo nu omutenga okuyenda keyuru.—1 Kor. 15:20, EEP; Oviung. 26:23; lesa 1 Petrus 3:18, 22.

13. Paulus wa hungirira kombangu iṋe ndja ri pokati ka Adam na Jesus?

¹³ Omomuano uṋe onḓiro yomundu umwe mu mai yenene okuyandja omuinyo kovandu ovengi? Paulus wa yandja eziriro ekahu kepuriro ndo. Eye wa kahurura ombangu ndja ri pokati ka imbi mbya tjitwa kovandu mena rotjiṋa Adam tja tjita, nokutja ouwa waye mbu tu muna okupitira mombunguhiro ya Kristus. Ohunga na Adam, Paulus wa tja: ‘Onḓiro ya etwa i omundu.’ Indu Adam tja katuka, eye wa eta onḓiro ku ye omuini nozondekurona ze wina. Mena rokuhina onḓuviro kwe, eṱe ngamba tu muna omauzeu. Nu mena rokutja Mukuru wa pendura Omuna we, eṱe matu yenena okukara noruyaveze oruwa. Paulus wa tja: “Ombendukiro yovakoke wina opunga amai etwa i omundu. Notja ovandu avehe punga amave ṱu motjimbe tjokutja va za mu Adam, avehe opunga amave pendurwa movakoke motjimbe tja Kristus.”—1 Kor. 15:21, 22.

14. Hapo Adam ma kapendurwa? Kahurura.

¹⁴ Hapo Paulus a hee tjike indu tja tja: “Ovandu avehe punga amave ṱu motjimbe tjokutja va za mu Adam”? Paulus aa hungire ohunga novandu avehe mba rumata ouvi nonḓiro okuza ku Adam. (Rom. 5:12) Adam ka rupa rwa imba mbu ‘mave pendurwa movakoke.’ Otjisuta tjonguturiro tja Kristus katji kamburire mo Adam mena rokutja eye wari omurumendu ohomonena nu ngwa toorora okupirukira Mukuru. Ihi tji tja tjitwa ku Adam otji matji tjitwa ku imba “Omuna womundu” mbu ma pangura otja ‘ozongombo’ nu mbu mave kapewa ‘omberero yaaruhe.’—Mat. 25:31-33, 46; Hebr. 5:9.

15. Oouṋe mbu mave kamburire mo “avehe” mbu mave “pendurwa movakoke”?

¹⁵ Tara ku imbi Paulus mbya hungira. Eye wa tja: “Avehe opunga amave pendurwa  movakoke motjimbe tja Kristus.” (1 Kor. 15:22) Orutuu rwa Paulus moruveze ndwo rwa tjangererwe kOvakriste ovatwirisiwa moKorinte, mbu mave pendurwa okukahupa meyuru. Ovakriste mbo va ri “imba mba isanewa okurira otjiwaṋa otjiyapuke tja Ndjambi, tji tji ri otje mu Kristus Jesus.” Nu Paulus wa hungira ohunga na “imba mba ṱa ave nongamburiro mu Kristus.” (1 Kor. 1:2; 15:18; 2 Kor. 5:17) Morutuu rwe rwarwe, Paulus wa tjanga kutja imba mba ‘rira vemwe na Kristus monḓiro ye, wina otjinga amave rire vemwe na Ye mombendukiro Ye.’ (Rom. 6:3-5) Jesus wa pendurwa otjomundu wombepo nu wa ya keyuru. Kunao ingo omaundjiro kovatwirisiwa avehe mbe “nongamburiro mu Kristus.”

16. Paulus a hee tjike indu tja tja Jesus wa ‘tenga po’?

¹⁶ Paulus wa tjanga kutja Kristus wa penduka movakoke ‘na tenge mokati kaimba, mba rara’ poo mba ṱa. Ngatu zemburuke kutja varwe tjimuna Lasarus, va kotorwa komuinyo kombanda yehi. Posi yokutja, Jesus ongwa ri omundu omutenga okupendurwa movakoke norutu rwombepo nokumuna omuinyo waaruhe. Eṱe matu yenene okusasaneka Jesus ku novitenga okuhora mbyaavi yandjewa i yOvaisrael ku Mukuru. Kunao mokuisana Jesus kutja omutenga poo wa ‘tenga po,’ Paulus a hee kutja ovandu varwe kombunda yombendukiro ya Jesus mave i keyuru. Ovaapostele na varwe mbe “nongamburiro mu Kristus” mave kapendurwa okukahupa meyuru tjimuna Jesus.

17. Oruṋe imba mbe “nongamburiro mu Kristus” tji mave kahupa meyuru?

¹⁷ Indu Paulus tja tjanga kovakambure moKorinte tjandje ombendukiro ya imba mbe “nongamburiro mu Kristus” okuyenda keyuru kai ya tjitwa. Paulus wa hungirira kotjiṋa tji matji katjitwa moruyaveze. Eye wa tja: “Auhe ma pendurwa movakoke mongongorasaneno: Kristus Eye omutengatenga; tjazumba moruveze ndwi Kristus ndu ma kotoka a rire mba ovaKristus.” (1 Kor. 15:23; 1 Tes. 4:15, 16) Ndino tu hupa moruveze ‘rwomakotokero’ wa Kristus tjimuna tji pa hunganekwa. Otjingaperi kutja, ovaapostele nOvakriste ovatwirisiwa mba ṱa aave sokuundja nga indu Kristus tja munu otjisuta tje tjomeyuru, kutja ve “rire vemwe na Ye mombendukiro Ye.”

18. (a) Ongwaye tji matu yenene okutja pe nombendukiro yarwe? (b) Otja 1 Ovakorinte 15:24-26, ovikwaye mbi mavi tjitwa meyuru?

¹⁸ Hapo tjike nOvakriste avehe ovaṱakame mbe hi nomaundjiro wokukahupa meyuru puna Kristus? Owo wina ve nomaundjiro wombendukiro.  Ombeibela i tja Paulus na varwe mbu mave i keyuru ve norupa “mombendukiro ndji ondenga yovakoke.” (Omavan. 20:6) Hapo iho katji nokuraisa kutja pe nombendukiro yarwe? Job wina wa hungira ohunga na imbi mbi mavi katjitwa ku ye moruyaveze. (Job 14:15) ‘Moruveze ndwi Kristus ndu ma kotoka imba ovaKristus’ mave kara meyuru puna ye indu tji meya okunyona ozohoromende nomauhonapare aehe. Nu nandarire ‘omunavita omusenina oyo ndji ri onḓiro’ mai ka yandekwa. Otjingaperi kutja, imba avehe mbu mave pendurwa okuyenda keyuru kave nokukoka rukwao. Nu hapo maku tjitwa tjike ku imba mbe hi nokuyenda keyuru?—Lesa 1 Ovakorinte 15:24-26.

19. Omaundjiro yeṋe imba mbu mave kahupa kombanda yehi nga aruhe ngu ve nawo?

¹⁹ Hapo imba mbu mave kahupa kombanda yehi ve nomaundjiro yeṋe? Owo mave yenene okukara nomaundjiro okuza komambo wa Paulus nga: “Ami mbi nomaundjiro tjingewo nga mu Ndjambi . . . wokutja ovandu avehe ovawa novavi mave penduka movakoke.” (Oviung. 24:15) Mena rokutja, kape nomundu omuvi ngu ma yenene okuyenda keyuru, kunao oukahu kutja omambo ngo maye hungire ohunga nomaundjiro wombendukiro ngu maye katjitwa kombanda yehi.

20. Omomuano uṋe omaundjiro woye mombendukiro mu ya yanḓiparisiwa?

²⁰ Nokuhina omakeyakeyero ovaṱi “mave penduka movakoke.” Imba mbu mave kotorwa komuinyo kombanda yehi mave kara nondjingonekero yokuhupa nga aruhe. Mo yenene okukara nongamburiro kutja omakwizikiro ngo maye yenenisiwa. Omaundjiro ngo maye ku huhumiṋa tji mo ripura novasuverwa voye mba ṱa. Owo mave kotorwa komuinyo indu Kristus na varwe tji “mave honapara . . . oure wozombura nḓa eyovi rimwe.” (Omavan. 20:6) Ove wina mo yenene okukara nomaundjiro omazikame wokutja indu tji wa ṱu ngunda ozombura eyovi zomananeno wa Kristus a ze hiya uta, ove wina mokapendurwa. ‘Omaundjiro ngo kaye yandja ohoṋi.’ (Rom. 5:5) Oyo ye tu yanḓiparisa nai nu tu kara nondjoroka okukarera Mukuru. Nungwari pe novingi okurihongera 1 Ovakorinte ekondwa 15, morupa ndu maru kongorere ko.