1-2. Ɛnɛɛnɛ eyiyoce nyá nɛ ācɛ ō gba Ujehofa ɛ̄gbā lɛ a?

EYIYOCE wɛ ɔdā nōo cɛgbá nɛhi. Eyiyoce ku ācɛ ōhī wɛ ō lɛ obatɔha néē géē lɛ eeye, ō bi ayipɛ ɔlɛ uwa jɛ kéē lɔfu iyē, mɛmla ō má eko nɛ ōcē obɔbi néē yɔ i du a géē mɛ. Alɔ nōo wɛ Ācɛ O Yɛce Ukraist a gē leyice aɔdā ɛgɛnyá duu. Amáŋ alɔ leyice ɛnɛɛnɛ odee nōo fiyɛ ɛnyā. Alɔ lɛ eyiyoce ō lā oyeeyi opiyoo, mla eko nɛ ācɛ nɛ alɔ yihɔtu uwa a géē heyi ŋma ɔlekwu a.

² Upɔlu nōo wɛ ɔcocɛhɔ a kahinii: “N yɔ̄ ī gbēyī ī kpɔ́tū ce ka Ɔwɔicō géē je odúúdú ācɛ nēe gekwú ā, kwu ācɛ oyólɔhi mɛ́mla ācɛ o yá ɔdōbɔ̄bí héyī ŋmá ɔlékwū.” (Ācot. 24:15) Ó wɛ Upɔlu wɛ ɔcɛ aflɛyi nōo kɛla lɛyikwu oheyi ŋma ɔlekwu a nóó. Ujobu kɛla lɛyikwu ɔ duu. Ó jé kpɔcii ka Ujehofa géē blakwu ɔ klla géē he ɔ eyi ŋma ɔlekwu.—Ujób. 14:7-10, 12-15.

3. Ɔdiya nɛ 1 Ācɛ Ukɔ́rīnti ɛyi 15 lɔfu ta alɔ abɔ a?

³ “Ohéyi ŋmá ɔlékwu kú ācɛ nēe gekwú” a wɛ aya ku “o hútu” ku ɛjɛɛji ɔdā nɛ Ācɛ O Yɛce Ukraist kpɔtuce a. (Uhíb. 6:1, 2) Ɛlā nɛ Upɔlu ka lɛyikwu oheyi ŋma ɔlekwu a yɔ ipu ɔkpá ku 1 Ācɛ Ukɔ́rīnti ɛyi 15. Ó lɛ aafu ŋ, ɛlā nɛ ó ka a, ta Ācɛ O Yɛce Ukraist eko ku nu a ɔtu kwu ɔtu nɛhi. Ɛgɛ duuma nōó gbɔji nɛ alɔ humayi kpɔtuce oheyi ŋma ɔlekwu a ɛ, ɛga ku Ubáyíbu ɔɔma lɔfu ta alɔ ɔtu kwu ɔtu kpɔ, klla ya ku eyiyoce ku alɔ kóō lɔfu tōōtɔ̄ɔ̄ ka ó géē ya jila.

4. Ɔdiya nɛ alɔ jé kpɔcii ku ācɛ nɛ alɔ yihɔtu uwa nōo kwū a géē heyi ŋma ɔlekwu a?

⁴ Oheyi ŋma ɔlekwu ku Ujisɔsi cɛ lɛ alɔ jé kpɔcii, ku ɔdaŋ ku ācɛ nɛ alɔ yihɔtu uwa a gekwu, ka oheyi ŋma ɔlekwu géē yɔ. Oheyi ŋma ɔlekwu ku Ujisɔsi wɛ ipu “ɔ̄kōolɔhi” nɛ Upɔlu tɔɔna lɛ ācɛ ku Ukɔrinti a. (1 Ukɔ́r. 15:1, 2) Ku ɛlā ɔkwɛyi a, ó ka ɔdaŋ ku Ɔcɛ O Yɛce Ukraist duuma i kpɔtuce oheyi ŋma ɔlekwu ɔɔma ŋ, ayika ɔtu okpoce ku nu i tiile ŋ ya abɔɔ a. (1 Ukɔ́r. 15:17) Ō kpɔtuce oheyi ŋma ɔlekwu ku Ujisɔsi, ya ɛɛ  nɛ alɔ lɔfu kpɔtuce ku ācɛ ɔhá géē heyi ŋma ɔlekwu gla a.

5-6. Ɔdi wɛ ɛyi ɛlā nōo yɔ ipu ɔkpá ku 1 Ācɛ Ukɔ́rīnti 15:3, 4 lɛ alɔ a?

⁵ Eko nɛ Upɔlu gbɔɔ ō ta ɔkpá lɛyikwu oheyi ŋma ɔlekwu a, ó kɛla lɛyikwu ɔkwɛyi ɛta. Uwa kē yɔ (1) “Ohɔ́nyɛtá ā kwú ohígbū íne nɛ̄ alɔ bīya ā.” (2) É “lɛ ɔ́ nyi.” (3) É “kwú ɔ̄ ú héyī ŋmá ɔlékwū ɛ̄cī ɔ́mɛtá ɛ́gɛ́nɛ̄ é tá ɔ̄ ipú Ɔkpíihɔ ā.”—Jé 1 Ācɛ Ukɔ́rīnti 15:3, 4.

⁶ Ɔdi wɛ ɛyi ku ikwū, ō nyi, mla oheyi ŋma ɔlekwu ku Ujisɔsi lɛ alɔ a? Ayisaya nōo wɛ ɔcomɛɛbɛ a le ka taajɛ ka é géē ‘kwú [Ohɔnyɛta a] ú nyɔ̄ kéē ŋmó ɔ,’ ka é klla géē ‘nyi ɔ ipú únóji éékpó mɛ́mla ācobɔ̄bíipú.’ Ó lɛ ɔdā ɔhá nōo géē ya kpɔ. Ayisaya klla ka ku Ohɔnyɛta a géē “mīyɛ italā nɛ̄ ācobīyíne cíkā ō má ā í ce iyīnū.” Ujisɔsi ya ɛnyā eko nɛ ó je oyeeyi ku nu gwɛɛya a. (Ayis. 53:8, 9, 12; Umát. 20:28; Uróm 5:8) Ikwū, ō nyi mɛmla oheyi ŋma ɔlekwu ku Ujisɔsi, cɛ lɛ alɔ lɛ eyiyoce olɔfu, ku alɔ lɔfu lɛ onyata ŋma íne ō biya mla ikwū, klla lɔfu piyatɔha mla ācɛ nɛ alɔ yihɔtu uwa nōo kwū a.

7-8. Ɔdi ta Ācɛ O Yɛce Ukraist abɔ kéē kpɔtuce ku Ujisɔsi heyi ŋma ɔlekwu a?

⁷ O ya ɛɛ ku alɔ kpɔtuce ka oheyi ŋma ɔlekwu géē tɔɔtɛ a, alɔ géē miyɛ cɛ ku Ujisɔsi heyi ŋma ɔlekwu duu. Ɔdiya nɛ alɔ miyɛ cɛ ku Ujehofa je Ujisɔsi heyi ŋma ɔlekwu ɔkwɔɔkwɛyi a?

⁸ Ó lɛ ācɛ alɛwa nōo cijali ka é má Ujisɔsi igbihi néē lɛ ɔ heyi ŋma ɔlekwu a. (1 Ukɔ́r. 15:5-7) Ɔcɛ ocijali aflɛyi nɛ Upɔlu hi iye ku nu a wɛ ɔcocɛhɔ Upita (Ukifasi). Ígwu ku ayikpo ku Ujisɔsi ka ku Upita má Ujisɔsi igbihi néē lɛ ɔ heyi ŋma ɔlekwu a. (Ulúk. 24:33, 34) Upɔlu klla ka kpɔ ku “ayíkpó igwɛ́ɛpa” a, má Ujisɔsi abɔ é je ɔ heyi ŋma ɔlekwu a. Anɔɔ Ujisɔsi “le hɛ́ wɛ̄ɛcɛ ɔtāhɛ̄ ācɛ nēe cɛ̄ɛ̄lā Ɔwɔicō nēe fíyɛ́ ulá cofɛhɔ̄ igbeékpónú,” á jé ŋ, ɛnyā kē ya eko néē yɔ ōjila ku eeye ipu éwo ku Ugalili nɛ Ubáyíbu kɛla lɛyikwu ɔ ipu Umátiyu 28:16-20 a. Ujisɔsi klla “le hɛ́wɛ̄ɛ̄cɛ lɛ Ujémīsi,” nōo lɔfu wɛ ɔyinɛ ɛpa ku nu nōó tɛɛtɛ kpɔtuce ka Ujisɔsi wɛ Ohɔnyɛta ŋ ma. (Ujɔ́n. 7:5) Eko nɛ Ujemisi lɛ Ujisɔsi má igbihi nɛ ó le heyi ŋma ɔlekwu a, ó gáā le miyɛ cɛ. Ó wɛ ɔdā eeye ō jé ka eko nɛ Upɔlu ta ɔkpá nyā ɛpleeko ku 55 eko ku Ukraist a, ācɛ alɛwa nōo má Ujisɔsi eko nɛ ó heyi ŋma ɔlekwu a yeeyi kpɔ ɛ. Ohigbu ɛnyā a, ɔcɛ duuma nōo yɔ i lɛ aafu ipu ɔtu ku Ujisɔsi i heyi ŋma ɔlekwu ŋ lɔfu da ācɛ ɔɔma ɔka gla.

9. Ɔdi nɛ ɔkpá ku Úklɔ́ kú Ācotɛ̄hɔ̄ 9:3-5 ka, nōo mafu ku Upɔlu wɛ ɔcɛ nōo lɔfu je ocabɔ fiyɛ ku Ujisɔsi heyi ŋma ɔlekwu ɔkwɔɔkwɛyi a?

⁹ Igbihaajɛ, Ujisɔsi le hɛ wɛɛcɛ lɛ Upɔlu abɔyinu. (1 Ukɔ́r. 15:8) Eko nɛ Upɔlu (Usɔlu) yɔ ɔwɛ yɔ i gā Udamasikɔsi a, ó po ɔkɔ ku Ujisɔsi néē heyi ŋma ɔlekwu a klla mɛɛbɛ ku ɛgɛ nɛ Ujisɔsi yɔ ɔkpanco a. (Jé Úklɔ́ kú Ācotɛ̄hɔ̄ 9:3-5.) Ɔdā nōo ya da Upɔlu nyā wɛ ɛnɛɛnɛ ocabɔ ku Ujisɔsi heyi ŋma ɔlekwu ɔkwɔɔkwɛyi.— Ācot. 26:12-15.

10. Ɔdi nɛ Upɔlu ya abɔ ó gáā kpɔtuce ku Ujisɔsi le heyi ŋma ɔlekwu a?

¹⁰ Ɛlā nɛ Upɔlu ka a he ācɛ ōhī ɔtu nɛhi, ohigbu ka gbɔbu ɛɛ ku Ujisɔsi kóō ma iyi nu fu lɛ ɔ a, Upɔlu ya Ācɛ O Yɛce Ukraist owe nɛhi. Igbihi nɛ Upɔlu gáā kpɔtuce ka Ujisɔsi le heyi ɛ ma a, ó ceyitikwu ya ka ācɛ ɔhá kéē lɛ ɔkwɛyi ɔɔma jé duu. Ó lɔtu ku ije ō ŋmo, inu agba, mla ugbeenyi ō ca ta enyi eko nɛ ó yɔ i tɔɔna ku Ujisɔsi kwū amáŋ le heyi ɛ ma. (1 Ukɔ́r. 15:9-11; 2 Ukɔ́r. 11:23-27) Upɔlu jé kpɔcii ku Ujisɔsi le heyi ŋma ɔlekwu ɔkɔɔkwɛyi, ohigbu ɔɔma, ó le tutu ō kwū ohigbu ɔkoolɔhi a. Ijali ɛyɛɛyɛyi nɛ Ācɛ O Yɛce Ukraist ku eko aflɛyi a cɛ nōo mafu ku Ujisɔsi heyi ŋma ɔlekwu a, ta alɔ abɔ ō kpɔtuce oheyi ŋma ɔlekwu a duu, ó lɛ a ŋ?  Ocabɔ nyā kē lɛ ɔ ta alɔ eyī peee fiyɛ ka oheyi ŋma ɔlekwu a géē ya ɛcɔbu, ó lɛ a ŋ?

11. Ɔdiya nɛ ācɛ ōhī ipu Ukɔrinti i lɛ ɔtu okpoce okpaakpa lɛyikwu oheyi ŋma ɔlekwu a ŋ ma?

¹¹ Ācɛ ōhī ipu igeli nɛ̄ŋcɛ́ ku Ukɔrinti i lɛ ɔtu okpoce okpaakpa lɛyikwu oheyi ŋma ɔlekwu ŋ. Ācɛ ōhī ku uwa klla “ka kéē gáā je ācɛ nēe gekwú ā héyī ŋmá ɔlékwū ŋ́ dúú.” Ɔdiya a? (1 Ukɔ́r. 15:12) Ācɛ o jé ɔkpá ōhī ipu igeli ku Atɛnsi yɛhɛ tu ācɛ nōo gbɛla ku Ujisɔsi heyi ŋma ɔlekwu a. Ɛlá ō gbo nyā kē lɔfu lɛ abɔ kwu ayinɛ nōo yɔ Ukɔrinti a iyē duu. (Ācot. 17:18, 31, 32) Ācɛ ōhī kóō lɔfu gbɛla ka oheyi ŋma ɔlekwu a i wɛ ɔdā nōo ya ɔkwɛyi ŋ. Ikɔkɔ ɔɔma, é gbɛla ka ācɛ gē “kwū” ohigbu ka é lɛ íne biya, cɛɛ ācɛ nōo je piya Ācɛ O Yɛce Ukraist wɛ ācɛ nōo “yeeyi” a. Ɔdā duuma nōo ya ɛɛ néē kpɔtuce oheyi ŋma ɔlekwu a ŋ ma, mafu ku ɔtu okpoce ku uwa i tiile ŋ. Ɔdaŋ ka Ɔwɔico i je Ujisɔsi heyi ŋma ɔlekwu ŋ, Ɔwɔico i gáā je íne ku ɔcɛ duuma ya ɔ ɛhi gla ŋ. Ohigbu ɛnyā, ɔcɛ duuma nōó kpɔtuce oheyi ŋma ɔlekwu ŋ, i le eyiyoce duuma ŋ.—1 Ukɔ́r. 15:13-19; Uhíb. 9:12, 14.

12. Ɛgɛnyá nɛ ɔkpá ku 1 Upíta 3:18, 22 ta alɔ abɔ jé, ka oheyi ŋma ɔlekwu ku Ujisɔsi wɛ ɛyɛɛyi gwu ācɛ néē heyi ŋma ɔlekwu gbɔbu lɛ ɔ a?

¹² Upɔlu abɔyinu jé kéē “lɛ Ohɔ́nyɛtá ā héyī ŋmá ɔlékwū.” Oheyi ŋma ɔlekwu nyā lɔhi fiyɛ ɛ̄nɛ̄ o ya gbɔbu a, ohigbu ka ācɛ ōhī néē heyi ŋma ɔlekwu a klla gekwu igbihaajɛ kpɔ. Upɔlu ka Ujisɔsi ɔ “lɛbɛ̄ɛka ɔdɛ̄hɔ̄ aflɛ́yí nēé gē ce nōo kwɛyí ācɛ aflɛ́yí nēé géē je héyī ŋmá ɔlékwū ā.” Ɔwɛ nyá nɛ Ujisɔsi wɛ aflɛyi a? Anu wɛ ɔcɛ aflɛyi néē heyi ŋma ɔlekwu wa oyeeyi nōo je piya alelekwu a, anu klla wɛ ɔcɛ aflɛyi néē je heyi nōo gā ɔkpanco a.—1 Ukɔ́r. 15:20; Ācot. 26:23; jé 1 Upíta 3:18, 22.

13. Ɔdi nɛ Upɔlu ka nōo mafu ɛyɛɛyɛyi ku Adam mla Ujisɔsi a?

¹³ Ɛgɛnyá nɛ ikwū ku ɔcɛ ekponu gáā bi oyeeyi gē lɛ umiliyɔn ku ācɛ a? Upɔlu lɛ ohi ku ɔka ɔɔma cila peee. Ó da alɔ ɛyɛɛyi ku ɔdā nōo ya da alɛɛcɛ ohigbu ɔdā nɛ Adam ya a, mla ɔdā nɛ ɛya ō gwo ku Ukraist ya ɔ tɔɔtɛ lɛ alɛɛcɛ a. Upɔlu kɛla lɛyikwu Adam kahinii: “Ācɛ gbɔɔ́ ō kwú oŋmá lɛ ɔdā nɛ̄ ɔ̄cɛ éyi yá ā.” Eko nɛ Adam lɛ íne biya a, ó bi ikwū gē lɛ iyi nu mɛmla ayaayi nu. Alɔ kē yɔ i má owe ku íne nɛ Adam biya a kpɔ ɛ. Amáŋ abɔɔ Ɔwɔico kwu Ɔyi nu i heyi ŋma ɔlekwu a, alɔ lɛ ɛnɛɛnɛ eyiyoce ku ɛcɔbu! Ubáyíbu klla da alɔ kéē géē “je ācɛ héyī ŋmá ɔlékwū ohígbū ɔdā nɛ̄ ɔ̄cɛ éyi yá ā,” ɔcɛ a kē wɛ Ujisɔsi. Upɔlu kahinii: “Ohígbū ka ɛ́gɛ́nɛ̄ odúúdú ācɛ í kwú ohígbū kéē ŋmá iyē Ádām ā. Ɔwɛ ékpó ɔ́ɔmā, é í héyī ŋmá ɔlékwū ohígbū ɛma kú uwā mla Ohɔ́nyɛtá ā.”—1 Ukɔ́r. 15:21, 22.

14. É géē je Adam heyi ŋma ɔlekwu? Lɛ ɔ ya teyi peee.

¹⁴ Ɔdi wɛ ɛyi ɛlā ku Upɔlu eko nɛ ó ka “odúúdú ācɛ í kwú ohígbū kéē ŋmá iyē Ádām ā”? Upɔlu yɔ i kɛla lɛyikwu ɛjɛɛji acɛ nōo lugwu ku íne ō biya ŋma ɛgiyi Adam, klla yɔ i kwū a. (Uróm 5:12) Adam i wɛ ipu ācɛ nēe gáā “héyī ŋmá ɔlékwū” a ŋ. Adam i lɛ itene ŋma ɛya nɛ Ukraist gwo a ŋ. Ɛnyā kē lɛ a ohigbu kóō wɛ ɔcɛ nōo joojila, amáŋ ó kweyigede lɛ íne ku Ɔwɔico biya. Ɔdā nōo ya da Adam a, wɛ ɔdā ekponu nōo gáā ya da ācɛ nɛ “Ɔyínɔ̄nyīlɔ kú Ɔ̄cɛ” géē kɛpɔ tu uwa kē wɛ “ɛwū” a. Ɔɔma wɛ kéē géē “nyɔ̄ gaá móōwē piyóó.”—Umát. 25:31-33, 46; Uhíb. 5:9.

15. Anyɛ wɛ ‘oduudu’ ācɛ néē gáā “héyī ŋmá ɔlékwū” a?

¹⁵ Bla ka Upɔlu kahinii: “É í héyī ŋmá ɔlékwū ohígbū ɛma kú uwā mla Ohɔ́nyɛtá ā.” (1 Ukɔ́r. 15:22) Upɔlu ta ɔkpá nyā fu Ācɛ  O Yɛce Ukraist néē lɛ anɔ tu uwa ɛyi nōo yɔ Ukɔrinti, néē gáā je heyi ŋma ɔlekwu gā ɔkpanco a. Ācɛ O Yɛce Ukraist nyā wɛ “odúúdú ācɛ nɛ̄ Ɔwɔicō abɔ̄yīnū fu kéē wɛ ācɛ otīihɔ kú ɔlɛ́ nū” a. Upɔlu klla kɛla lɛyikwu “odúúdú ācɛ nēe cɛ̄ɛ̄lā Ohɔ́nyɛtá ā ɛ́ɛ́ nēé pɛ́ kwú ā.” (1 Ukɔ́r. 1:2; 15:18; 2 Ukɔ́r. 5:17) Ipu ɛga ku Ubáyíbu ɔhá, Upɔlu ka ācɛ nēe “pīya tɔ̄há mla [Ujisɔsi] ipú ikwū nōo lɛbɛ̄ɛka ákú nū ā,” klla géē “pīya tɔ̄há mla anú ipú ohéyī ŋmá ɔlékwū nōo lɛbɛ̄ɛka ákú nū piíí ā.” (Uróm 6:3-5) Ujisɔsi wɛ alelekwu eko nɛ ó heyi ŋma ɔlekwu a, ó klla le ta ɔkpanco. Ɔdā ekponu nyā gáā ya da oduudu ācɛ “nēe cɛ̄ɛ̄lā Ohɔ́nyɛtá ā,” uwa kē wɛ oduudu Ācɛ O Yɛce Ukraist néē lɛ anɔ tu uwa ɛyi a.

16. Ɔdi wɛ ɛyi ɛlā ku Upɔlu eko nɛ ó hi Ujisɔsi ka “ɔdɛ̄hɔ̄ aflɛ́yí” a?

¹⁶ Upɔlu ka kē lɛ Ukraist heyi ŋma ɔlekwu kóō “lɛbɛ̄ɛka ɔdɛ̄hɔ̄ aflɛ́yí nēé gē ce nōo kwɛyí ācɛ aflɛ́yí nēé géē je héyī ŋmá ɔlékwū ā.” Bla ka ācɛ ɔhá bɛɛka Ulasarɔsi a le heyi ŋma ɔlekwu wa ipu ɛcɛ nyā gbɔbu ɛ, amáŋ Ujisɔsi wɛ ɔcɛ aflɛ́yí nōo je piya alelekwu abɔ ó heyi ŋma ɔlekwu, nōo klla miyɛ oyeeyi opiyoo a. Alɔ lɔfu lɛ ɔ gbla ikpɔdɛhɔ aflɛyi nɛ ācɛ Isrɛlu gē bi le gwɛɛya lɛ Ɔwɔico a. Abɔɔ Upɔlu hi Ujisɔsi ka “ɔdɛ̄hɔ̄ aflɛ́yí” a, wɛ ka ācɛ néē gáā je heyi ŋma ɔlekwu igbihi Ujisɔsi a géē lā oyeeyi ɔkpanco. Ó gáā gboji gɛ ŋ, bɛɛka Ujisɔsi a, acotɛhɔ mla ācɛ ɔhá néē “cɛ̄ɛ̄lā Ohɔ́nyɛtá ā” géē heyi ŋma ɔlekwu kéē nyɔ i lā ɔkpanco.

17. Eko nyá nɛ ācɛ néē “cɛ̄ɛ̄lā Ohɔ́nyɛtá ā” gáā heyi ŋma ɔlekwu kē gáā lā ɔkpanco a?

¹⁷ Oheyi ŋma ɔlekwu gā ɔkpanco ku ācɛ nēe “cɛ̄ɛ̄lā Ohɔ́nyɛtá ā” i ya ɛpleeko nɛ Upɔlu ta ɔkpá fu ācɛ Ukɔrinti a ɛ ŋ. Ikɔkɔ ɔɔma a, Upɔlu kɛla lɛyikwu ɛcɔbu kahinii: “É í je ɔnyɔɔnyɛ héyī eko okpaakpa kú nū, ɔgbace ɔgbace. Ohɔ́nyɛtá ā wɛ ɔ̄cɛ aflɛ́yí á, cɛ́ɛ́ ācɛ nɛ̄ wɛ ákú Ohɔ́nyɛtá ā géē gboce ɔ́ eko nōó í kwúcē wā kpɔ́ ā.” (1 Ukɔ́r. 15:23; 1 Utes. 4:15, 16) Icɛ, alɔ lā eko nɛ Ukraist í “kwúcē wā” néē ka taajɛ a. Acotɛhɔ a mla Ācɛ O Yɛce Ukraist néē lɛ anɔ tu uwa ɛyi nōo kwū a géē gbeyi eko nōo i wa a, cɛɛ kéē miyɛ ule ō je heyi ŋma ɔlekwu gáā lā ɔkpanco, mla ō “pīya tɔ̄há mla [Ujisɔsi] ipú ohéyī ŋmá ɔlékwū nōo lɛbɛ̄ɛka ákú nū piíí ā.”

18. (a) Ɔdi ta alɔ abɔ ō jé ka oheyi ŋma ɔlekwu ɔhá géē yɔ igbihi nɛ aku ācɛ nōo gáā gā ɔkpanco a le ya a? (b) Ɔdi nɛ alɔ nwu ŋma ɔkpa ku 1 Ācɛ Ukɔ́rīnti 15:24-26 lɛyikwu ɔdā nōo gáā ya ɔkpanco a?

¹⁸ Ɔdi kē gáā ya da Ācɛ O Yɛce Ukraist nōo hayi kpaakpa néē lɛ eyiyoce ō lā mla  Ukraist ɔkpanco ŋ ma a? Uwa lɛ eyiyoce oheyi ŋma ɔlekwu duu. Ubáyíbu ka ku Upɔlu mla ācɛ ɔhá nōo nyɔ gā ɔkpanco a “wɛ ipú ācɛ aflɛ́yí nēe géē héyī ŋmá ɔlékwū ā.” (Ufíl. 3:11) Ɔɔma mafu ka oheyi ŋma ɔlekwu ɔhá géē yɔ igbihi nɛ aku aflɛyi a le ya a. Ɛnyā kē cɛtɔha mla ɔdā nɛ Ujobu kpɔtuce kóō géē ya da ɔ ɛcɔbu a. (Ujób. 14:15) ‘Ācɛ nɛ̄ wɛ ákú Ohɔ́nyɛtá eko nōó í kwúcē wā kpɔ́ ā’ géē yɔ ɔkpanco mla Ujisɔsi eko nɛ ó géē bi ɛjɛɛji igɔmɛnti, íkwu mla ɔfu doodu wa oŋmɛyi a. É klla géē bi ‘olɛlā ámōōmɛ nōo wɛ ikwū a’ wa oŋmɛyi. Ɛjɛɛji ācɛ néē gáā je heyi gā ɔkpanco i gáā kwū gboogboo gɛ ŋ. Amáŋ, ɔdi gáā ya da ācɛ ohile a?—Jé 1 Ācɛ Ukɔ́rīnti 15:24-26.

19. Ɔdi nɛ ācɛ nōo gáā lā oyeeyi ipu ɛcɛ nyā leyice ɔ a?

¹⁹ Ɔdi nɛ ācɛ nōo gáā lā oyeeyi ipu ɛcɛ nyā leyice ɔ a? É géē lɛ eyiyoce ŋma ɛlā nɛ Upɔlu ka a. Ó kahinii: “N yɔ̄ ī gbēyī ī kpɔ́tū ce ka . . . ācɛ nēe gekwú ā, kwu ācɛ oyólɔhi mɛ́mla ācɛ o yá ɔdōbɔ̄bí, [géē] héyī ŋmá ɔlékwū.” (Ācot. 24:15) Ó teyi peee ku ɔcɛ o ya ɔdobɔbi duuma i gáā nyɔ gā ɔkpanco ŋ, ohigbu ɛnyā, ɛlā nyā mafu ka oheyi ŋma ɔlekwu géē ya ipu ɛcɛ nyā ɛcɔbu.

20. Ɛgɛnyá nɛ eyiyoce ka oheyi ŋma ɔlekwu a lɔfu ta uwɔ iyē a?

²⁰ Ó lɛ aafu ŋ, ‘oheyi ŋma ɔlekwu géē yɔ’! Ācɛ néē gáā heyi ŋma ɔlekwu wa ipu ɛcɛ nyā géē lɛ eyiyoce o lā ogboogboo ɛcɛ. Lɛ ɔtuce ka okonu ō ce nyā géē ya jila. Eyiyoce ɔɔma géē ta uwɔ ɔtu lé eko duuma nɛ a yɔ i gbɛla lɛyikwu ācɛ nɛ a yihɔtu ku uwa nōo kwū a. É géē je uwa heyi ŋma ɔlekwu ɛpleeko nɛ Ukraist mla ācɛ nōo gáā cɔcɛ́ mla anu a géē “cɔcɛ́ . . . iháyí úlā ɛpa cofigwó” a. (Mafú 20:6) Ɛnyā kē lɔfu ta uwɔ ɔtu kwu ɔtu, ka ɔdaŋ ku a kóō gekwu gbɔbu le eko nɛ Ukraist gáā cɔcɛ́ ihayi ula ɛpa cofigwo a, ó géē je uwɔ heyi ŋma ɔlekwu. “Eyīyōce ɛ́gɛ́nyā í kē já alɔ kwɔwɛ ŋ́.” (Uróm 5:5) Ó kéē i cɛ gā uwɔ lɔfu iyē babanya, klla géē ya ku a lɛ eeye tōōtɔ̄ɔ̄ abɔɔ a yɔ i gba Ɔwɔico ɛ̄gbā a. Amáŋ, ó lɛ ɔdā alɛwa nɛ alɔ lɔfu nwu ŋma ɔkpá ku 1 Ācɛ Ukɔ́rīnti ɛyi 15 ɛgɛ nɛ ikpɛyi ɛlā nōo gboce ɛnyā gáā mafu a.