Yeni ku mithzimbu

Yeni ku mitwe ya viñanda

CILONGESA 49

Batsi Bakasanguka

Batsi Bakasanguka

‘Njili na lilabelelo muli Njambi ngwange batsi boshe bakasanguka.’—VILI 24:15.

MWASO 151 Akasana

BILI MUNO MU CILONGESA *

1-2. Lilabelelo muka libali nalyo bangamba ba Yehova?

LILABELELO lyapwa lya seho. Banu bamo bakashungwiya kupwa ba kubwahelela mu bulo, kukala na bana ba kulikangula nambe kukanguka ku mushongo wakama. Netu baka-Kilistu tukashungwiya ebi byuma. Oloni kuli byuma byakama bitushungwiya. Tushaka kukayoya myaka yoshe hamo lika na babushoko na babusamba betu baje batsa.

2 Kapositolo Paulu wendekele ngwendi: ‘Njili na lilabelelo muli Njambi ngwange banu boshe bababwa naba bababi bakasanguka ku batsi.’ (Vili 24:15) Paulu keti ikeye wa kulibanga kwendeka ha lilabelelo lya kusanguka. Yombi nendi wakulahelele ngwendi Njambi akamwanuka, co akamusangula.—Yombi 14:7-10, 12-15.

3. Biñanda bili ku 1 Kolinte capita 15 bitukwasa bati?

3 Cilongesa ca “kusanguka kwa batsi” cinapu cimo ca “bilongesa bya kushangumuka” nambe ngwetu bya maputukilo bya baka-Kilistu. (Heve 6:1, 2) Byuma byendekele Paulu ha kusanguka bili ku 1 Kolinte capita 15. Ebi byuma, hamo byatakamesele baka-Kilistu ba kulibanga. Co netu bitukwasa tukulahele ngwetu cili bene batsi bakasanguka.

4. Bika bitulingisa tukulahele ngwetu babushoko na babusamba betu baje banatsi bakasanguka?

4 Kusanguka kwa Yesu Kilistu kutulingisa tukulahele ngwetu babushoko na babusamba betu baje banatsi bakasanguka. Ñanda ya kusanguka kwa Kilistu yendekele Paulu yapwile ‘ñanda yaibwa’ kuli baka-Kolinte. (1 Koli 15:1, 2) Wendekele ngwendi nga muka-Kilistu kakulahela ngwendi Yesu wasangukile, co likulahelo lyendi linapu lya ngoco. (1 Koli 15:17) Kukulahela ngwetu Yesu wasangukile kutulingisa tukulahele ngwetu batsi bakasanguka.

5-6. Majwi ali ku mukanda wa 1 Kolinte 15:3, 4, atuzembeleka bati?

5 Paulu mwashangumukile kusoneka bya kusanguka, wendekele byuma bitatu. Wendekele ngwendi: (1) ‘Kilistu watsililile bubi bwetu.’ (2) “Bamutsindile.” (3) ‘Munima ya matangwa atatu, wasangukile ngwe mubanasoneka mu Bisoneka.’—Tandeni 1 Kolinte 15:3, 4.

6 Kutsa kwa Yesu, kumutsinda na kusanguka kwendi kutukwasa bati? Kapolofweto Isaya wapolofwetele ngwendi Mesiya ‘bakamutsiya’ na ‘kumwaka mu mbumbo na baka-bubi.’ Oloni kuli byuma bikwabo byalingiwile. Isaya wendekele lalo ngwendi Mesiya wambatele “bubi” bwa banu babangi. Yesu walingile ngoco omwo watutsililile. (Isaya 53:8, 9, 12; Mateo 20:28; Loma 5:8) Ngeci, kutsa kwa Yesu, kumutsinda na kusanguka kwendi kutulingisa tukulahele ngwetu twasa kupatuka mu bundungo bwa bubi na kutsa na kukayoya lalo na babushoko na babusamba betu baje banatsi.

BANU BABANGI BAMUMWENE

7-8. Bika byakwasele baka-Kilistu bakulahele ngwabo Yesu wasangukile?

7 Kukulahela ngwetu Yesu wasangukile kukekwo kutulingisa tukulahele ngwetu batsi bakasanguka. Mwafwa bika tukulahela ngwetu Yehova wasangwile Yesu?

8 Kuli banu babangi baje bendekele ngwabo bamwene Yesu munima ya kusanguka kwendi. (1 Koli 15:5-7) Kapositolo Petulu (Kefase) ikeye munu wa kulibanga yatumbwile Paulu ngwendi wamwene Yesu munima ya kusanguka kwendi. Bandongesi bakwabo bendekele ngwabo Petulu wamwene Yesu uje wasangukile. (Luka 24:33, 34) Paulu wendekele lalo ngwendi tupositolo “likumi na babali” bamwene Yesu munima ya kusanguka kwendi. Co Kilistu ‘washolokele ha simbu imo lika kuli baka-kumukabangeya ba kutubakana 500.’ Hamo washolokele kuli bakebo ku cilika cije cakele ku Ngalileya cibanendeka ku Mateo 28:16-20. Co lalo, Yesu “washolokele kuli Yakomba” uje hamo wapwile ndolome yendi. Ha kulibanga, Yakomba kakulahelele ngwendi Yesu wapwile Mesiya. (Yowa 7:5) Omwo wamwene Yesu nasanguka, Yakomba wakulahelele ngwendi wapwile Mesiya. Paulu mwasonekele ou mukanda mu 55 C.E. banu babangi baje bamwene Yesu munima ya kusanguka kwendi te bacilli na kuyoya, co woshe uje kakulahelele wasele kubehula.

9. Bika bibanendeka ku Vilinga 9:3-5 bije byakwasele Paulu akulahele ngwendi Yesu wasangukile?

9 Mu kwita kwa simbu, Yesu washolokele kuli Paulu. (1 Koli 15:8) Paulu (Saulu) wakele na kuya ku Ndamasiku omwo wazibile lijwi lya Yesu na kumumona mu cimona oku ali mwilu. (Tandeni Vilinga 9:3-5.) Byuma byalingiwile kuli Paulu byamwesele ngwabyo cili bene Yesu wasangukile.—Vili 26:12-15.

10. Paulu walingile bika mwazibukile ngwendi Yesu wasangukile?

10 Banu bamo banesi kutolilila ku bukaleho bwa Paulu mwafwa ha kulibanga, wayandesele baka-Kilistu. Oloni Paulu mwazibukile ngwendi Yesu nasanguka, wapangele na nzili mangana akwase bakwabo kukulahela obu busunga. Waliwanene na bukalu bwa kufwa ngwe kumupupa, kumwaka mu kamenga na kubombela omwo wakele na kwambulula muzimbu wa kusanguka kwa Yesu. (1 Koli 15:9-11; 2 Koli 11:23-27) Paulu wakulahelele ngwendi Yesu wasangukile, co walyanene kutsila kwambulula ou muzimbu. Obu bukaleho bwa kutunda ku baka-Kilistu ba kulibanga butulingisa tukulahele ngwetu Yesu wasangukile kubatsi. Co lalo, butulingisa tukulahele ngwetu batsi bakasanguka.

PAULU WATENGULWILE BIYONGOLA BYA KUHENGA

11. Mwafwa bika banu bamo ba mu Kolinte bakele na biyongola bya kuhenga ha kusanguka?

11 Banu bamo ba mu nganda ya Bangiliki ya Kolinte bakele na biyongola bya kuhenga ha ñanda ya kusanguka. Bakele na kwendeka ngwabo ‘batsi kubakasanguka.’ Mwafwa bika? (1 Koli 15:12) Baka-kulilongesa mana a bunu ba mu nganda ya Bangiliki ya Atena, bakele na kushendumuna baje bakulahelele ngwabo Yesu wasangukile. Co hamo banu bamo mu Kolinte nabo bashangumukile kusembulula. (Vili 17:18, 31, 32) Bamo hamo basinganyekele ngwabo kusanguka kwapwile kwa cifwisa, kulumbununa ngwabo simbu kanda munu apwe muka-Kilistu kunapu lika ngwe natsi mwafwa ali na kulinga bubi, co asanguka omwo apwa muka-Kilistu. Kutuzibuka mwamubwa byalingisile babyane cilongesa ca kusanguka, oloni mubyanene eci cilongesa, likulahelo lyabo lyapwile lya ngoco. Ngwe Njambi kasangwile Yesu ngwe ñombelo kuyakeleko, co lalo ngwe boshe batwaleleleho kukala mu bubi. Ngeci, baje babyanene cilongesa ca kusanguka, kubakele na lilabelelo.—1 Koli 15:13-19; Heve 9:12, 14.

12. Kwesekesa na mukanda wa 1 Petulu 3:18, 22, kusanguka kwa Yesu kwalisezele bati na kwa baje balibangele kusanguka?

12 Paulu wazibukile ngwendi “Kilistu bamusangwile ku batsi.” Kusanguka kwa Yesu kwalisezele na kwa baje balibangele kusanguka mwafwa bakebo batsile lalo. Paulu wendekele ngwendi Yesu ikeye ‘bushuka bwa kulibanga kuli baje banalala tulo twa kutsa.’ Bika twendekela ngoco? Yesu ikeye wapwile wa kulibanga kusanguka na kupwa munu wa ku sipilitu, co lalo ikeye wapwile munu wa kulibanga kusanguka na kuya mwilu.—1 Koli 15:20; Vili 26:23; tandeni 1 Petulu 3:18, 22.

BEYA ‘BAKASANGUKA’?

13. Paulu wamwesele ngwendi Adama na Yesu banalisezela hali?

13 Kutsa kwa munu umo lika kwobola bati banu babangi? Paulu wakumbulwile mwamubwa eci cihula. Wendekele bukalu bwananene Adama ku banu boshe na bubwa bwananene Kilistu. Wendekele hali Adama ngwendi: ‘Omwo kutsa kwezile mwafwa ya munu umo.’ Adama mwalingile bubi, walikobelesele mu bukalu na kukobelesa bana bendi boshe mu bukalu. Tuli na kuyanda manene mwafwa ya kujeneka kwononoka kwendi. Oloni tuli na lilabelelo mwafwa Njambi wasangwile Munendi. Ngeci, ‘kusanguka kwa batsi kunaija mwafwa ya munu umo,’ kulumbununa Yesu. Paulu wendekele ngwendi: ‘Omwo banu boshe batsa mwafwa ya Adama, mu ngila eyi bene boshe bakasanguka mwafwa ya Kilistu.’—1 Koli 15:21, 22.

14. Kuma Adama akasanguka ndi? Lumbununeni.

14 Paulu walumbunwine beya omwo wendekele ngwendi ‘banu boshe batsa mwafwa ya Adama’? Walumbunwine bana ba Adama mwafwa banatambula ku bubi bwendi na kupwa ba kujeneka kulumbunuka, co bali na kutsa. (Loma 5:12) Adama kakasanguka. Ndando ya kupatula ya Kilistu kuimukwasa mwafwa wapwile wa kulumbunuka, co walyangwilile kutengulukila Njambi. Byuma byalingiwile kuli Adama bikebyo bikalingiwa kuli baje bakakula “Muna Munu” kupwa “bimembe,” co bakanyonga.—Mateo 25:31-33, 46; Heve 5:9.

Yesu ikeye wa kulibanga kusanguka na kukayoya mwilu (Taleni palagilafu 15-16) *

15. Paulu walumbunwine beya omwo wendekele ngwendi ‘boshe bakasanguka’?

15 Paulu wendekele lalo ngwendi: ‘boshe bakasanguka mwafwa ya Kilistu.’ (1 Koli 15:22) Paulu wasonekelele baka-Kilistu bakubwabesa ba mu Kolinte baje bakele na lilabelelo lya kusanguka na kuya mwilu. Baje baka-Kilistu bapwile ‘banu ba Njambi ba kujela, co bakundamene kuli ikeye hamo lika na Kilistu Yesu.’ Paulu wabatumbwile lalo ngwendi ‘baje banatsi mu kulikwatasana na Kilistu.’ (1 Koli 1:2; 15:18; 2 Koli 5:17) Mu mukanda ukwabo wasonekele Paulu wendekele ngwendi baje ‘banalikwatasana na Yesu mu kutsa kwendi, bakalikwatasana nendi mu kusanguka kwendi.’ (Loma 6:3-5) Yesu wasangukile na mubila wa sipilitu na kuya mwilu. Co mukemwo mubasangukila baje ‘banalikwatasana na Yesu’ nambe ngwetu baka-Kilistu bakubwabesa.

16. Paulu walumbunwine bika omwo watumbwile Yesu ngwendi ‘bushuka bwa kulibanga’?

16 Paulu wasonekele ngwendi Kilistu mwasangukile, wapwile ‘bushuka bwa kulibanga kuli baje banalala tulo twa kutsa.’ Anukeni ngweni banu bamo ba kufwa ngwe Lazalu basangukile na kuyoya hano hasi, oloni Yesu ikeye wapwile wa kulibanga kusanguka na kupwa munu wa ku sipilitu na kutambula mwonyo wa myaka yoshe. Ngeci twasa kumwesekesa ku bimbuto bya kulibanga bibatejele Baisalele bije bibalambwile kuli Njambi. Co lalo omwo Paulu watumbwile Yesu ngwendi ‘bushuka bwa kulibanga,’ wamwesele ngwendi kuli bakwabo basanguka na kukayoya mwilu. Tupositolo na bakwabo baje ‘banalikwatasana na Yesu’ basanguka na kukayoya mwilu ngwe Yesu.

17. Baje ‘banalikwatasana na Kilistu’ batambula simbu muka cikandelela cabo ca kusanguka na kukayoya mwilu?

17 Paulu mwasonekelele baka-Kolinte mukanda, baje ‘banalikwatasana na Kilistu’ te kanda bashangumuke kusanguka na kuya mwilu. Paulu wamwesele ngwendi ebi byuma bikalingiwa kulutwe. Wasonekele ngwendi: ‘Munu na munu akasanguka na ngila yendi, Kilistu ikeye bushuka bwa kulibanga ku boshe, asinoni baje banakundama kuli Kilistu bakasanguka ha simbu ya kukalako kwendi.(1 Koli 15:23; 1 Tesa 4:15, 16) Yetu tuli na kuyoya ‘ha simbu ya kukalako’ kwa Kilistu. Oloni tupositolo na baka-Kilistu bakubwabesa baje batsile kunima babandamenene simbu ya kukalako kwendi asinoni batambule cikandelela ca ‘kulikwatasana na Yesu mu kusanguka kwendi.’

TWAKULAHELA NGWETU BATSI BAKASANGUKA

18. (a) Bika twendekela ngwetu kukakala kusanguka cikwabo munima ya kusanguka kwa baje bakaya mwilu? (b) Kwesekesa na 1 Kolinte 15:24-26, bika bikalingiwa mwilu?

18 Byuma muka bikalingiwa kuli baka-Kilistu ba kulongwa baje kubesi na lilabelelo lya kukayoya na Kilistu mwilu? Nabo bakasanguka. Mbimbiliya imwesa ngwayo Paulu na bakwabo baje bakayoya mwilu, “bakasanguka ha cisangukilo ca kulibanga.” (Kujo 20:6) Awa majwi amwesa ngwawo kukakala kusanguka cikwabo. Yombi nendi wakulahelele ngwendi akasanguka kulutwe. (Yombi 14:15) ‘Baje banakundama kuli Kilistu ha simbu ya kukalako kwendi,’ bakalikwatasana nendi mwa kanyongesa baka-kuswana na baka-nzili na baka-moko. Co bakanyongesa “citozi wa kukotokela” nambe ngwetu kutsa. Baje basanguka na kuya mwilu kubakatsi lalo. Co bika bikalingiwa kuli baje kubakayi mwilu?—Tandeni 1 Kolinte 15:24-26.

19. Lilabelelo muka libali nalyo baje bakayoya hano hasi?

19 Lilabelelo muka libali nalyo baje bakayoya hano hasi? Paulu watumbwile lilabelelo libali nalyo omwo wendekele ngwendi: ‘Njili na lilabelelo muli Njambi ngwange banu boshe bababwa naba bababi bakasanguka ku batsi.’ (Vili 24:15) Aba banu bakasanguka bakayoya hano hasi mwafwa kukwesi baka-bubi bakaya mwilu.

Kukulahela ngwetu batsi bakasanguka kutukwasa tukale na lilabelelo (Taleni palagilafu 20) *

20. Lilabelelo lya kusanguka kwa batsi lyamitakamesa bati?

20 ‘Banu boshe bakasanguka ku batsi.’ Baje bakasanguka na kuyoya hano hasi, bakakala na lilabelelo lya kuyoyaho myaka yoshe. Twakulahela ngwetu eci cikulaheso cikalishulisilila. Kukulahela ngwetu batsi bakasanguka kutuzembeleka omwo twanuka babushoko na babusamba betu baje banatsi. Bakasanguka omwo Kilistu na bakubwabesa ‘bakayula ha myaka 1,000.’ (Kujo 20:6) Neni mwasa kukulahela ngweni nga mutsa simbu kanda myaka 1,000 yete, mukasanguka. Eli lilabelelo ‘kulyasa kutuzibisa shwamwa.’ (Loma 5:5) Litutakamesa na kutukwasa tupangele Njambi mu kubwahelela. Kuli byuma bikwabo bitwasa kulilongesa ku mukanda wa 1 Kolinte capita 15. Obyo byuma tulilongesabyo mu cilongesa cinatako.

MWASO 147 Njambi Natukulahesa Kuyoya Myaka Yoshe

^ par. 5 Ku mukanda wa Kolinte wa kulibanga capita 15, banendekako manene bya kusanguka. Mwafwa bika eyi ñanda yapwa ya seho kuli yetu, co bika bitulingisa tukulahele ngwetu Yesu wasangukile? Cino cilongesa, cikumbulula ebi bihula na bikwabo bya kukundama ku kusanguka.

^ par. 56 KULUMBUNUNA CIKUPULO: Yesu ikeye wapwile wa kulibanga kusanguka na kuya mwilu. (Vili 1:9) Bandongesi ba Yesu baje bakakala nendi mwilu banambateselela Tomasi, Yakomba, Lindiya, Yowano, Maliya na Paulu.

^ par. 58 KULUMBUNUNA CIKUPULO: Ndolome natsisa munakazi wendi uje yanapanga nendi ha simbu yailaha. Ali na kutwalelelaho kupangela Yehova mu kulongwa mwafwa nakulahela ngwendi munakazi wendi akasanguka.