1-2. Ejhehedhelo baani yohagalasa enna adhari a Yehova?

OKANNA ejhehedhelo ethu yofuneya. Athu amodha ejhehedhelo yewa fukanna matelo ohagalasa, anahima enna egumi yapama obe ovulumuwa oredda ohunamala. Ni iyowa makiristawu nnofuna dhithu ndha. Mbwenye naarive dhigari ndo nihikanna ejhehedhelo enakwaranya dhithu ndha. Nnojheha okalawo ni mukalakala, ogumana ni akwihu vamodha namudhihu ekwile.

² Murumiwi Pawulo ohuwoga egi: ‘Miyo gihikanna ejhehedhelo ni Mulugu wihina winere okala ovenyihiwa wa athu apama ni aleya abure.’ (Atos 24:15) Murumiwi Pawulo kahi muthu obajha orumedha ovenyihiwa wa anookwa. Jo ahikanna ejhehedhelo yela. Oliye ahikanna ebaribari wihina Yehova ere omubuwela indo amuhogolosele egumi. — Jó 14:7-10, 12-15.

3. Mwahaya bwaddi sapama ohudhera livuru na 1 Coríntios kapitulo 15?

³ “Ovenyihiwa muukwani” “ntxela”, obe “yohudhiha yinlubale ya makiristawu ebaribari.” (Heb. 6:1, 2) Pawulo anowoga muselu wa ovenyihiwa muukwani va 1 Coríntios 15. Muselu ola alenbiye wahalibiha vanlubale makiristawu a nsaka nenne. Naarive ogabanjhe kale orumedha muselo ola wa ovenyihiwa muukwani, kapitulo ela podi olibiha ejhehedhelo yawo.

4. Ntxela nehu na ovenyihiwa mukwani thivi?

⁴ Ovenyihiwa wa Yesu Kiristu ononivaha ebaribari wihina, podi okala mmudhihu obe mukwihu akwile anere ovenyihiwa muukwani. Ovenyihiwa muukwani wa Yesu yali epaddi ya “muthenga dhixa” murumuwi Pawulo alaleyiye oKorintiyu. (1 Cor. 15:1, 2) Oliye ohuwoga egi, mukiristawu ahirumedhaga ovenyihiwa muukwani nroromlo naye kaninna mabasa. (1 Cor. 15: 17) Orumedha wa ovenyihiwa mukwani wa Yesu ethu yinlubale  enanivaha ebaribari wihina athu amodha ekwile enere ovenyihiwa.

5-6. Madhu a 1 Coríntios 15:3, 4, enanihudhiha ddi?

⁵ Omabajhowene wa 1 Coríntios 15, Pawulo anowoga ponto tharu: (1) ‘Kiristu akwenle dhothega dhehu.’ (2) ‘Oliye okoyiwa mmasiye.’ (3) ‘Ninga dhinawoga dholebela labo nanatharu ovenyihiwa muukwani.’ — Omwileri 1 Coríntios 15:3, 4.

⁶ Okwa, okoyiwa mmasiye ni ovenyihiwa muukwani winanihudhiha ddi? Namavuhulela Izayiya ahiwoga egi Mesiya ere ogwaddiwa elabo ya athu okalawo ni ere ‘okoyiwa vamodha ni athu abure.’ Mbwenye kahiyo yeyove. Izayiya ahenjhedhedha egi Mesiya ere othukula ‘dhothega dha athu owinjhiva.’ Yesu ohakwanihedha eyo mwaha wa oleva egumi yaye wihina anikwele. (Isa. 53:8, 9, 12; Mat. 20:28; Rom. 5:8) Bumwahaya, okwa, okoyiwa ni ovenyihiwa mukwani wa Yesu winonivaha ebaribari yowi nnere wobowa muthegani mukwani, teto wi akwihu vamodha ni amudhihu enere ohogolowela okalawo.

7-8. Enakavihera makiristawu okanna ebaribari wihina Yesu ohuvenyihiwa muukwani ddi?

⁷ Negi nikalena ebaribari wihina winere okala ovenyihiwa nirumedhege wihina Yesu ohuvenyihiwa muukwani. Enanivaha ebaribari wi eyo ehipadduwa ddi?

⁸ Athu owinhiva ehimona Yesu agavenyihiwe muukwani ni eherela onamona. (1 Cor. 15:5-7) Muthu obajha erenle onamona di Peduru anoniwe ninga (Cefas). Athu owinjhiva yahikanna ebariribari wihina Peduru ohumona Yesu numala ovenyihiwa muukwani. (Luc. 24:33, 34) Ohiya eyo arumiwi, ‘kumi nabili’, yahimona Yesu agavenyihiwe muukwani. Nuvira malabo ‘wathanyuwedha addibila owakwana 500 mudhidhi mmodhave’ — podi wera wali mutugumano wohagalasa onawogiwa va Mateus 28:16-20. Yesu ‘ahimuthanyuwedha Tiyago.’ Tiyago ola anasorihiwa podi wihina ali ddibila a Yesu, ole aharumedha wihina Yesu di Mesiya. (João 7:5) Numona Yesu, Tiyago orumedha wihina mwebaribarene oliye aali Mesiya. Sohagalasa onona wihina yaka ya 55, Pawulo agalembe karta nna, athu yerenle onamona wa Yesu Kiristu yaali mento. Akala ahikalavo muthu anganyedha ovenyihiwa muukwani wa Yesu yapama wali othapanya ni athu yaala.

9. Ninga nilerihu va Atos 9:3-5, ebaribari baani emodha aanna murumiwi Pawulo wi Yesu ohuvenyihiwa muukwani?

⁹ Nuvira mudhidhi Yesu omuthanyuwedha Pawulo. (1 Cor. 15:8) Pawulo (Sawulo) adhowa oDamasko viwaliye ndhu na Yesu ni omona agali odhulu. (Omwileri Atos 9:3-5.) Ela yampadduwele Pawulo ethu emodha enoniha wihina ovenyihiwa wa Yesu ebaribari.— At. 26:12-15.

10. Ebaribari anna murumiwi Pawulo wodhela ovenyihiwa yamuthukelele werana ddi?

¹⁰ Wa athu amodha onamona wa Pawulo wali wotikiniha. Mwaha wihina owaharahara makiristawu. Nukanna ebaribari wihina Yesu ahivenyihiwa muukwani, ahilibihera wihina athu amodha erumedhe ebaribari ela. Oliye ohufiyedha ovilelana owaxuliwa ovokedhiwa mukambura obwina ni barko wihina awaddele amodha wi Yesu ahikwa vano ovenyihiwa mukwani. (1 Cor. 15:9-11; 2 Cor. 11:23-27) Pawulo ahikanna ebaribari wihina Yesu ohuvenyihiwa muukwani, teto orumedha opiwa wihina akihedhe ebaribari ela. Mwebaribarene onamona wa makiristawu oobajha onoolibiha nroromelo nehu wi Yesu ohuvenyihiwa ni onolibiha nroromelo nna ninnihuna.

11. Wathukulela makiristawu oKorintiyu okanna mubuwelo wabure wodhela ovenyihiwa muukwani ddi?

¹¹ Athu amodha a elabo ya oKorintiyu yahikanna mubuwelo wabure wodhela ovenyihiwa muukwani. Aliwa yowoga yegi: “Kawili ovenyihiwa muukwani.” Mwaha wa ddi? (1 Cor. 15:12) Mafilosofu a sidadi ya oGerego Atena yonyoza mubuwelo wowi Yesu ohuvenyihiwa muukwani. Makiristawu oKorintiyu podi wera yahibajha okanna mubuwelo ola. (Atos 17:18, 31, 32) Amodha podi yuwubuwela wihina ovenyihiwa muukwani kayali ethu enoneya ni mento. Yowoga yegi, mwaha wa yothega muthu akala “ookwene,” vano akala mukiristawu “ohogolowela okalawo.” Ethu sithu yathukulela wubuwela ndala yoweriha nroromelo newa okala na ebewene. Mwebaribarene akala Mulugu kanvenyinhe Yesu kuwandeye oliviwa mukuthu teto atenihu nakaleve athu othega. Ndo, athu atene yaharumedha wihina wihikala ovenyihiwa muukwani kayakalena ejhehedhelo ya ebaribari. — 1 Cor. 15:13-19; Heb. 9:12, 14.

12. Ninga munawogela 1 Pedro 3:18, 22, mwahaya bwaddi ovenyihiwa wa Yesu odhe ohiyanege ni ovenyihiwa wa athu amodha?

¹² Pawulo ahikanna ebaribari wi ‘Kiristu ahivenyihiwa muukwani.’ Ovenyihiwa wa Yesu wali winlubale opitha ovenyihiwa wereyile mudhidhi yole; mwaha wihina athu yavenyihiwe mudhidhi yole — yahihogolowela okwa. Pawulo ohuwoga wihina Yesu ali ‘obajha [ni madhu mamodha: dhowima dhobajha] mwa ale yagonne muukwani.’ Ni makalelo baani? Mwaha wihina oliye muthu obajha ovenyihiwa ni mwili wa omuzimuni ni dobajha odhowa odhulu. — 1 Cor. 15:20; At. 26:23; omwileri 1 Pedro 3:18, 22.

13. Ohiyana baani anawoga murumiwi Pawulo wodhela Adawu ni Yesu?

¹³ Ni makalelo baani okwa wa muthu mmodha winavahiwa egumi matxikwi ni matxikwi aathu? Murumiwi Pawulo onowakula pamadhene nikoho nna. Oliye anowoga ohiyana orivo wa ele anereele Adawu ni ele anereele Yesu. Wodhela Adawu Pawulo ohuleba egi: ‘Okwa ohudha mwaha wa muthu mmodha baahi.’ Adawu nuuthega widhelana okwa vamodha ni athu atene. Ofiyedha peeno nnowona goyi mwaha ohiwelela wa Adawu. Mbwenye Mulugu anvenyihiye mwanaye muukwani, nihikanna ejhehedhelo yohagalasa osogolo! Pawulo anowoga egi: ‘Ovenyihiwa wa anokwa onadha mwaha wa muthu mmodha,’ Yesu. Oliye anowenjhedhedha owoga egi: ‘Mwaha wa Adawu athu atene enokwa, teto mwaha wa Kiristu athu atene enere wakela egumi.’ — 1 Cor. 15:21, 22.

14. Adawu anere ovenyihiwa muukwani? Kawogamo.

¹⁴ Murumiwi Pawulo afuna awoge ddi ni madhu ala owi: ‘Mwaha wa Adawu athu atene enokwa?’ Pawulo ubuwela odhuulu wa Adawu. Ninga athu edhele wa oliye athu ohulogomana, ehithongeliwa okwa. (Rom. 5:12) Adawu kanakosa epaddi ya ale ‘enakele egumi.’ Mukuthu wa Yesu kunakunela yothega yaye, mwaha ali muthu ologomana teto enre ohiya omwiwelela Mulugu. Empadduwele Adawu ethu emodhave enapadduwele ale: “Mwana a Muthu” anathongiye ninga ‘mbuzi’ ‘enapiwe ni mukalakala.’ — Mat. 25:31-33, 46; Heb. 5:9.

15. ‘Atene’ ‘enakele egumi’ baani?

¹⁵ Kasugwa awogile Pawulo egi: ‘Wodhela Kiristu atene enere wakela egumi.’ (1 Cor. 15:22) Pawulo karta nna alebenle makiristawu oKorintiyu yanna ejhehedhelo yovenyihiwa  wihina yakalege odhulu. Makiristawu ala ‘yahelihiwa’ mowiwanana ni Yesu Kiristu, ‘yithaniwe wihina ekale owela.’ Teto Pawulo ohuwoga egi ‘egonne mukwani mowiwanana ni Kiristu.’ (1 Cor. 1:2; 15:18; 2 Cor. 5:17) Karta nimodha avetheliwe Pawulo ohuwoga egi, ‘ale eli mwimodhani ni [Yesu] okwawiwa onooligana ni waye’ teto ‘ovenyihiwa wewa mukwani winerege oligana.’ (Rom. 6:3-5) Yesu ohuvenyihiwa ninga muthu omuzimuni, nuwindo odhowa odhulu. Ale ‘eli mowiwanana ni Kiristu’, obe, makiritawu atene othikitheliwa ni muzimu wotxena enapadduwele emodhave.

16. Murumiwi Pawulo afuna awoge ddi adhe amwithanege Yesu ninga ‘dhowimma dhobajha’?

¹⁶ Pawulo ohuleba wihina Kiristu ohuvenyihiwa muukwana ninga dhowimma dhobajha wa ale ‘egonne muukwani.’ Ebaribari wihina amodha ninga Lazaro, yahivenyihiwa mukwani. Mbwenye Yesu dobajha ovenyihiwa ninga muthu omuzimuni ni wakela egumi yohimala. Oliye podi oliganihiwa ni dhowimma dhobajha amwana Ezarayeli yanvahiwa Mulugu. Ni madhu mamodha Pawulo adhe amwithanege Yesu ninga dhowimma dhobajha oniha wihina ohiya Yesu baahi amodha yere ovenyihiwa wihina yakale odhulu. Arumiwi ni athu amodha, eli ‘mowiwanana ni Kiristu’ yere ovenyihiwa wihina yakalege odhulu, ninga empadduwele Yesu.

17. Ale eli mwimodhani ni Kiristu yavenyihiwe alini wihina edhowe odhulu?

¹⁷ Murumiwi Pawulo alebelaga akudda Korintiyu, ovenyihiwa wa ale ‘eli mowiwanana ni Kiristu’ wali wahinabajhe. Oliye ahiwoga wihina wereye osogolo. Oliye ohuwoga egi: ‘Kadda muthu anavenyihiwege yekaye: Mbwenye Kiristu dobajha ninga dhowimma dhobajha; numala ale eli adhari a Kiristu, enavenyihiwe abajha othonga.’ (1 Cor. 15:23; 1 Tes. 4:15, 16) Peeno nili mudhidhi yoyo wa ‘othonga’ wa Kiristu. Arumiwi vamodha ni makiristawu mamodha othikitheliwa yajheha mudhidhi yola wihina evenyihiwe muukwani yakale ‘mwimodhani ni [Yesu] moligana ni ovenyihiwa waye.’

18. (a) Enanikavihera addi onona wihina winere okalawo ovenyihiwa wimodha wa elabo ya vati? b) Ninga anawoga 1 Coríntios 15:24-26 dhithu baani dhinereye odhulu?

¹⁸ Ki ale ehinna ejhehedho yodhowa okalaga odhulu? Naliwaya ehikanna ejhehedhelo yovenyihiwa muukwani. Bibliya anowoga wihina Pawulo ni amodha enna ejhehedhelo  yodhowa odhulu yakale epaddi ya ‘ovenyihiwa waanokwa wereye mowaguva.’ (Fil. 3:11) Eyo enoniha wihina were okalawo ovenyihiwa wimodha. Teto enowiwanana nile awogile Jo. (Jó 14:15) ‘Ale enakale ni Yesu mudhidhi athongaga’ enakale vamodha, mudhidhi anamarihiye onamathonga, owedha ni kopolo. Hee ofiyera ‘mwiddani ogomihera’ okwa agonjhihiwa mohulegela. Atene ale enavenyihiwe wihina yakalege odhulu kidha ekwa. Ki amodhaya? — Omwileri 1 Coríntios 15:24-26.

19. Ale enakalege mwilaboni yavati ekalena ejhehedhelo baani?

¹⁹ Ale enahale elabo ya vati ekalena ejhehedhelo baani? Pawulo ohuwoga egi: ‘Miyo gihikanna ejhehedhelo ni Mulugu wihina winere okala ovenyihiwa muukwani wa athu apama ni athu abure.’ (Atos 24:15) Woona wi odhulu kawunadhowa athu abure madhu ala enagana ovenyihiwa wa athu osogolo wihina ekalege elabo ya vati.

20. Ohudhera wula wilibinhe addi nroromelo nawo?

²⁰ Mwebaribarene, “winere okalawo ovenyihiwa”! Ale enavenyihiwe wihina ekalege elabo yavati enere okanna gari yokalawo ni mukalakala! We podi ororomela mpaganyo ola. Wiwa mpaganyo ola onowulibiha wawubuwelaga amudhawo akwawo ekwili. Aliwa enere ovenyihiwa mudhidhi Kiristu vamodha ni amodha ‘enathongiwa mwari mwa yaka txikwi.’ (Apo. 20:6) Teto we podi okanna ejhehedhelo yororomeleya wihina wakwa dhihinabajhe yaka ndha txikwi onere ovenyihiwa. ‘Ejhehedhelo yehu kinanuukula.’ (Rom. 5:5) Ejhehedhelo ela podi wulibiha ni wenjhedhedha ohagalala wawo omulabela Mulugu. Mbwenye iyo podi ohudhera dhithu dhimodha va livuru na 1 Coríntios 15. Sithu nnafunihu ohudhera sumaneyo.