1-2. Obọdẹn ifiẹrorhọ ọgo yẹ idibo i Jehova i vwori?

IFIẸRORHỌ ọ ghanranren omamọ. Ifiẹrorhọ ihworho ezẹko ọrẹ aye ine vwo orọnmo ro vwo omamerhomẹ, mọren emọ ri vwo omọkpokpọ yanghene mẹrẹn omesimo nẹ emiamo aye. Ọwan ri rhiẹ Ilele Kristi i guọlọ aruẹ ekwakwa erana. Ọrẹn, ifiẹrorhọ re vwori ọ vrẹn ọrana; o surhobọmwu akpọ i bẹmẹdẹ ọwan ọrhẹ ọrẹ ihworho re vwo ẹguọlọ kpahen ri hwu ne.

² Ọnyikọ Paul ọrhọ ta: “Mi vwo ẹruefirhọ kpahen Osolobrugwẹ . . . taghene ono vwo ẹrhọmọnuhwu evwata ọrhẹ eri vwe rhiẹ evwata.” (Acts 24:15) Orhiẹ Paul yẹ ohworho ọrukaro rọ ta kpahen ifiẹrorhọ ẹrhọmọnuhwu-u. Job ọ ji ta kpahiẹn. Ọ vwo imwẹro taghene Jehova ọnọ karorhọ ye jeghwai rhomiẹ rhiẹ akpọ.—Job 14:7-10, 12-15.

3. Mesoriẹ ana mẹrẹn erere nẹ 1 Corinthians urhomu-ẹmriẹn 15?

³ “Ẹrhọmọnuhwu ihworho ri hwuru na” usuẹn “usimo,” yanghene “uyono erukaro,” ọrẹ Ilele Kristi ephian. (Heb. 6:1, 2) A ya oborẹ i Paul ọ ta kpahen ẹrhọmọnuhwu na rhẹ 1 Corinthians urhomu-ẹmriẹn 15. Oborẹ ọ yare ọ bọn Ilele Kristi erukaro na gbanhon. Habaye, urhomu-ẹmro ọrana ọnọ sabu bọn ọwan ọrhẹ ifiẹrorhọ re vwori gbanhonrhọ.

4. Mesoriẹ o mwu ọwan ẹro taghene ana rhọmọ ihworho re vwo ẹguọlọ kpahen ri hwuru?

⁴ Ẹrhọmọnuhwu i Jesu Kristi yọ lẹrherẹ ọwan vwo imwẹro taghene ana rhọmọ ihworho re vwo ẹguọlọ kpahen ri hwuru. Ẹrhọmọnuhwu ọ ha usuẹn “iyẹnrẹn esiri” ri Paul o ghwoghwo rẹn itu i Corinth. (1 Cor. 15:1, 2) Ọ tobọ ta taghene orhianẹ Olele Kristi o vwo imwẹro kpahen ẹrhọmọnuhwu na-a, esegburhomẹmro ọnẹyen ono rhiẹ  ofefe. (1 Cor. 15:17) Imwẹro kpahen ẹrhọmọnuhwu i Jesu, yọ lẹrherẹ ọwan vwo imwẹro taghene ana rhọmọ awọrọ.

5-6. Me yẹ ẹmro ri ha 1 Corinthians 15:3, 4 o mevirhọ rẹn ọwan?

⁵ Ọke i Paul ọ ta kpahen ẹrhọmọnuhwu na, nọ hunute imwẹro esa: Aye yẹ (1) “Kristi o hwuru fọkiẹ edandan ọwan.” (2) E “sinrien.” (3) A “rhọmeriẹn ẹdẹ ọresa ye jerẹ oborẹ Eyaya Ọfuanfon na ọ tare.”—Se 1 Corinthians 15:3, 4.

⁶ Me yẹ uhwu i Jesu, ọrẹ e sien, ọrhẹ ẹrhọmọnuhwu ọnẹyen o mevirhọ rẹn ọwan? Ọmẹraro Isaiah ọ tare taghene ene ‘ti Messiah na nẹ uvwre ihworho re nyerẹn’ jeghwai “sien rhẹ evwọkon na.” Ọrẹn, emru ọrọrọ nọ phiare. Isaiah nọ habaye taghene Messiah na ọnọ “kpare edandan ihworho buebun.” Jesu o ruẹ ọnana nyoma izobo otan na. (Isa. 53:8, 9, 12; Matt. 20:28; Rom. 5:8) Omarana, uhwu, e sion ọrhẹ ẹrhọmọnuhwu i Jesu, ọ yẹre ọwan imwẹro ọgbogbanhon kpahen ifiẹrorhọ na taghene ene vwo ugbomọphẹ nẹ ọdandan ọrhẹ uhwu, jeghwai rharhumu kwomakugbe ihworho re vwo ẹguọlọ kpahen ri hwuru.

7-8. Me yọ ha userhumu rẹn Ilele Kristi vwo imwẹro taghene a rhọmọ i Jesu?

⁷ Ifiẹrorhọ ọwan o surhobọmwu ẹrhọmọnuhwu i Jesu, omarana o fori ne vwo imwẹro taghene a rhọmọ i Jesu. Mesoriẹ ana sabu vwo imwẹro taghene Jehova ọ rhọmọ i Jesu?

⁸ O vwo ihworho buebun ri mẹrẹn i Jesu ọke ra rhọmiẹ hin. (1 Cor. 15:5-7) Ohworho ọrukaro ri Paul ọ hunute yẹ ọnyikọ Peter (Cephas). Ẹko idibo ezẹko i ji ta taghene Peter ọ mẹrẹn i Jesu ra rhọmọren na. (Luke 24:33, 34) Habaye, “awan Ikpereva na,” nọyẹ inyikọ na, i mẹrẹn i Jesu ọke ra rhọmiẹn hin. Ọke oru, Kristi “nọ homaphia rẹn imizu ri te 500 ukwọgbọ,” ọkezẹko uvuẹn esiyẹ aye i ruru obẹ i Galilee ra hunute uvuẹn Matthew 28:16-20. Jesu ọ ji “homaphia rẹn James,” ọkezẹko James ro rhiẹ omizu i Jesu, ro vwo vwo esegburhomẹmro bi taghene Jesu yi Messiah na. (John 7:5) Ọke i James ọ mẹrẹn i Jesu ra rhọmọren na, no vwo imwẹro. Ọ merhoma taghene uvwre 55 C.E. ọke i Paul ọ ya ileta ọnana, ihworho buebun ri mẹrẹn ẹrhọmọnuhwu na e ji nyerẹn, omarana ohworho rọ frẹfro ọnọ sabu ya nọ aye.

9. Me yẹ Acts 9:3-5 ọ tare rọ ji haba imwẹro i Paul taghene a rhọmọ i Jesu?

⁹ Ọke oru, Jesus nọ homaphia rẹn Paul. (1 Cor. 15:8) Paul (Saul) ọ ha izede ro riẹ Damascus ọke ro rhon uvwele i Jesu ra rhọmọren na, jeghwai mẹrẹn emena arudo kpahiẹn uvuẹn odidi ọnẹyen obẹ odjuwu. (Se Acts 9:3-5.) Oborẹ i Paul o rhiẹromẹrẹn ọ haba imwẹro na taghene a ghini rhọmọ i Jesu.—Acts 26:12-15.

10. Me yẹ imwẹro i Paul taghene a rhọmọ i Jesu o mwurien ru?

¹⁰ Ihworho ezẹko ine vwo imwẹro kpahen ẹmro i Paul, fọkime ọ kparehaso Ilele Kristi na uvwre ọke owu. Ọke ro vwo imwẹro taghene a rhọmọ i Jesu hin, Paul nọ wian gbanhon nọ sabu yono awọrọ urhomẹmro ọnana. O din ekpe buebun, erhirhiẹ ekanron, ọrhẹ ọkuna ro rhueri ọke ro ghwoghwo urhomẹmro na taghene Jesu o hwuru, ọrẹn a rhọmeriẹn ne. (1 Cor. 15:9-11; 2 Cor. 11:23-27) Paul o vwo imwẹro ọgbogbanhon taghene a rhọmọ i Jesu ne, te erhirhiẹ ro mwuegbe ro no hwu fọkime o ghwoghwo  urhomẹmro ọnana. Iyẹnrẹn enana ri nẹ obẹ Ilele Kristi erukaro na rhe, i yẹruọ imwẹro taghene a rhọmọ i Jesu nuhwu? Habaye, ọ lẹrhẹ esegburhomẹmro ọnọ kpahen ẹrhọmọnuhwu na gbanhonrhọ?

11. Me yọ nọ sabu lẹrhẹ ihworho ezẹko uvuẹn i Corinth vwo iroro ọsọsọ kpahen ẹrhọmọnuhwu na?

¹¹ Ihworho ezẹko re rhirhiẹ amwa itu i Greek rọ ha Corinth i vwo iroro esọsọ kpahen ẹrhọmọnuhwu na, aye na tobọ ta taghene “o vwo ẹrhọmọnuhwu-u.” Mesoriẹ? (1 Cor. 15:12) Egba irherhe ri ha amwa itu i Greek ọrọrọ re se Athens, i ha ẹrhọmọnuhwu i Jesu djechẹẹ. Ọkezẹko, aruẹ iroro ọrana ọ ji hobọte ihworho ezẹko uvuẹn Corinth. (Acts 17:18, 31, 32) Ọkezẹko, awọrọ i ha ẹrhọmọnuhwu na rhiẹ emru udje, nọyẹ ana sabu dje taghene ohworho o “hwuru” fọkime oruọdandan, ọrẹn nọ “rhọmọren” ọke ro rhiẹ Olele Kristi. O toro oborẹ ọsoriẹ aye a tiẹn ẹrhọmọnuhwu na-a, iroro ọrana o djephia taghene esegburhomẹmro aye ofefe. Orhianẹ i Jehova ọ rhọmọ i Jesu-u, nọyẹ izobo otan na ọ kwosa ọdandan ituakpọ-ọ. Omarana, eri tiẹn ẹrhọmọnuhwu na, e vwo obọdẹn ifiẹrorhọ-ọ.—1 Cor. 15:13-19; Heb. 9:12, 14.

12. Lele oborẹ ọ ha uvuẹn 1 Peter 3:18, 22, marhẹ ẹrhọmọnuhwu i Jesu o ru vẹnẹ ihworho ra rhọmọ vrẹn ne?

¹² Paul o vi rhe taghene “a rhọmọ i Kristi nẹ uhwu ne.” Ẹrhọmọnuhwu ọrana ọ ghwẹ ọrẹ ihworho erukaro ra rhọmọnuhwu ri rharhumu hwu. Paul ọ tare taghene Jesu yẹ “omamọ ọrukaro usuẹn ihworho ri merhẹnren ọrẹ uhwu ne.” Ọhọ ọgo yi Jesu o rhiẹ ọrukaro? Ọye yẹ ohworho ọrukaro ra rhọmọren no rhiẹ ohworho ẹhẹn, ọrhẹ ohworho ọrukaro usuẹn ituakpọ ro riẹ odjuwu.—1 Cor. 15:20; Acts 26:23; se 1 Peter 3:18, 22.

13. Ovẹnẹ ọgo yi Paul ọ haphia uvwre Adam ọrhẹ Jesu?

¹³ Marhẹ uhwu ohworho owu ono ru yẹ iduduru ihworho arhọ? Paul ọ ha ẹkpahenrhọ ro fiotọre phia. Ọ ta kpahen ovẹnẹ rọ ha uvwre oborẹ Adam ọ rhua vwe ituakpọ ọrhẹ oborẹ i Kristi o ru phia. Sekpahen Adam, Paul ọrhọ ya: “Uhwu ọ nyoma onyakpọ rhe.” Ọke Adam o ruẹ ọdandan, nọ rhua uhwu vwe omayen ọrhẹ emọyen. Ọwan a ji rioja oborẹ o nerhumu ọdandan na. Ọrẹn, fọkime Jehova ọ rhọmọ i Jesu, ọwan ni na sabu vwo obọdẹn akpọ! “Ẹrhọmọnuhwu ihworho ri hwuru ọ ji nyoma onyakpọ rhe,” nọyẹ Jesu. Paul nọ tare, “Jerẹ oborẹ ihworho ephian e hwuẹ fọkiẹ Adam, omaran ihworho ephian ine ji nyerẹn fọkiẹ Kristi.”—1 Cor. 15:21, 22.

14. Ana rhọmọ Adam? Dje yi fiotọre.

¹⁴ Me yi Paul ọ haye ta ọke rọ ta taghene “ihworho ephian e hwuẹ fọkiẹ Adam”? Paul ọ ta kpahen emọ Adam, ri ha ọdandan ọrhẹ ijẹgba riuku mie Adam, omarana aye ne hwuẹ. (Rom. 5:12) Adam ọ ha usuẹn ihworho ri ne “nyerẹn” na-a. Adam ọ mẹrẹn erere nẹ izobo otan i Kristi-i, fọkime Adam ohworho rọ gbare rọ ha arudo tiẹn uvwele i Jehova. Oborẹ ọ phia rẹn Adam yẹ oborẹ ọnọ ji phia rẹn ihworho rẹ “Ọmọ onyakpọ na” o seri “ẹvwe,” nọyẹ “oghwọghọ i bẹmẹdẹ.”—Matt. 25:31-33, 46; Heb. 5:9.

15. Ayọmo yi ha usuẹn ihworho “ephian” ri ne “nyerẹn” na?

¹⁵ Djokarhọ ye taghene Paul ọ tare taghene “ihworho ephian ine ji nyerẹn  fọkiẹ Kristi.” (1 Cor. 15:22) Paul ọ ya ileta na vwe Ilele Kristi ra djẹha ri ha Corinth, ra na rhọmọ riẹ odjuwu. Ilele Kristi erana i ‘fon ne ọrẹ okugbe rhẹ Kristi Jesu, re seri ni rhiẹ ihworho ri fonron.’ Ọ ji hunute “ihworho ri ji merhẹn ọrẹ uhwu ọrẹ okugbe rhẹ Kristi.” (1 Cor. 1:2; 15:18; 2 Cor. 5:17) Uvuẹn ileta ọrọrọ rọ yare, Paul nọ tare taghene eri “kwomakugbe [i Jesu] uvuẹn ohọhọme uhwu ọnẹyen, ine ji kwomakugbe yi uvuẹn ohọhọme ẹrhọmọnuhwu ọnẹyen.” (Rom. 6:3-5) A rhọmọ i Jesu rhiẹ ohworho ẹhẹn, no ji riẹ odjuwu. Omaran ono ji rhirhiẹ rẹn ọsoso eri ‘kwomakugbe i Krisiti,’ nọyẹ era djẹha na.

16. Me yi Paul o mevirhọ ọke ro se i Jesu “omamọ ọrukaro” na?

¹⁶ Paul ọ yare taghene a rhọmọ i Kristi rhiẹ “omamọ ọrukaro usuẹn ihworho ri merhẹnren ọrẹ uhwu ne.” Karorhọ taghene a rhọmọ awọrọ jerẹ Lazarus, rhiẹ otọrakpọ na, ọrẹn Jesu yẹ ohworho ọrukaro ra rhọmọnuhwu rhiẹ ohworho ẹhẹn, ro ji vwo arhọ i bẹmẹdẹ. Ana sabu haye dje emamọ erukaro rẹ emọ Israel e vuẹn, rẹ aye a ha ze izobo rẹn Jehova. Habaye, Ọke i Paul o se i Jesu “omamọ ọrukaro” na, nọ haye ta taghene ana ji rhọmọ awọrọ riẹ akpọ obẹ odjuwu. Inyikọ na ọrhẹ awọrọ ri ha “okugbe rhẹ Kristi” ine lele Jesu. Orho ru, aye ni ne ji vwo aruẹ ẹrhọmọnuhwu i Jesu.

17. Ọkiọgo ya na rhọmọ eri ha “okugbe rhẹ Kristi” riẹ odjuwu?

¹⁷ Ẹrhọmọnuhwu riẹ odjuwu rẹn eri ha “okugbe rhẹ Kristi,” ọ ji tonrhọ ọke i Paul ọ ya vwe imizu ri ha Corinth na-a. Omarana, Paul ọ ta kpahen oborẹ ọnọ phia obaro na: “Owuowọnwan rhẹ ẹkẹ ọnẹyen: Kristi yẹ omamọ ọrukaro na, orho nie hin nẹ ihworho i Kristi uvwre ọke ẹrhiọ ọnẹyen.” (1 Cor. 15:23; 1 Thess. 4:15, 16) Inyenana, ọwan e nyerẹn uvwre ọke “ẹrhiọ” i Kristi ra ta kpahen na. Inyikọ na ọrhẹ Ilele Kristi erọrọ ra djẹha ri hwu ne, ina hẹrhẹ ẹrhiọ i Kristi nẹ aye i ki sabu riẹ odjuwu jeghwai “kwomakugbe i [Jesu] uvuẹn ohọhọme ẹrhọmọnuhwu ọnẹyen.”

18. (a) Marhẹ e ru rhe taghene ẹrhọmọnuhwu ọrọrọ ono lele ọrẹ odjuwu na? (b) Jerẹ oborẹ 1 Corinthians 15:24-26 o djephia, me yọ nọ phia obẹ odjuwu?

¹⁸ Ọrẹn, me yọ nọ phia rẹn Ilele Kristi ri vwo atamwu ri vwe vwo ifiẹrorhọ aye ine  nyerẹn obẹ odjuwu rhẹ Kristi? Aye i ji vwo ifiẹrorhọ ẹrhọmọnuhwu na. Baibol na ọ tare taghene Paul ọrhẹ awọrọ ri riẹ odjuwu i vwobọrhọ “ẹrhọmọnuhwu ọrukaro na.” (Phil. 3:11) Ọrana o djephia taghene ẹrhọmọnuhwu ọrọrọ ono lele ọrana? Ọrana no no serhọ rhẹ oborẹ i Job ọ tare kpahen obaro na. (Job 14:15) “Ihworho i Kristi uvwre ọke ẹrhiọ ọnẹyen,” ine rhirhiẹ odjuwu rhẹ Jesu ọke rọ nọ ghwọghọ ọsoso igọmẹti, usuon ọrhẹ omẹgbanhon nie. “Uhwu ro rhiẹ ọvwreghrẹn rọ kẹta,” ono ji nie. Itiọrurhomẹmro, ihworho ra rhọmọ riẹ odjuwu i rhe hwuẹ ghwomara-an. Ọrẹn, nẹ awọrọ vwo?—Se 1 Corinthians 15:24-26.

19. Me yẹ ifiẹrorhọ ihworho ri ne rhirhiẹ otọrakpọ na i vwori?

¹⁹ Me yẹ ifiẹrorhọ ihworho ri ne rhirhiẹ otọrakpọ na i vwori? Aye ina sabu vwo ifiẹrorhọ nẹ ẹmro i Paul: “Mi vwo ẹruefirhọ . . . taghene ono vwo ẹrhọmọnuhwu evwata ọrhẹ eri vwe rhiẹ evwata.” (Acts 24:15) Ọrẹ imwẹro, o vwo ohworho ro vwo rhiẹ ọvwata rọ nọ sabu riẹ odjuwu-u, omarana ẹmro erana a rionbọrhọ ẹrhọmọnuhwu rhiẹ otọrakpọ na rọ nọ phia obaro na.

20. Marhẹ ifiẹrorhọ wu vwori taghene ono vwo ẹrhọmọnuhwu o ru gbanhonrhọ ne?

²⁰ O vwo ẹfro-o, “ono vwo ẹrhọmọnuhwu”! Erẹ ana rhọmọ rhiẹ otọrakpọ na, ine vwo ifiẹrorhọ aye ine nyerẹn bẹmẹdẹ. Wu na sabu hẹroso ive ọrana. Ifiẹrorhọ ọrana ọnọ sabu ha urhebro wẹn ọrhẹ ihworho wu vwo ẹguọlọ kpahen ri hwuru. Ana sabu rhọmọ aye nuhwu ọke i Kristi ọrhẹ awọrọ ine “sun ẹrhẹ irodje . . . ẹgbukpe 1,000.” (Rev. 20:6) Wu na sabu vwo imwẹro taghene wu rhe hwu bọmọke usun Ẹgbukpe Uriusionrin Kristi ọ ki tonrhọ, ana rhọmuọ nuhwu. “Ifiẹrorhọ na o vwo sefughwẹ-ẹ.” (Rom. 5:5) Ọnọ sabu ruo gbanhon vwana jeghwai toroba aghọghọ ọnọ uvuẹn ogame i Jehova. Ọrẹn, o ji vwo ekwakwa erọrọ ra na sabu yono nẹ 1 Corinthians urhomu-ẹmriẹn 15, jerẹ oborẹ urhomu-ẹmro uyono rọ ha kpahen ọnana ono djephia.