1, 2. ¿Imatatan Diospa sirweqninkunaqa shuyarëkantsik?

KAWËNINTSIKCHÖQA imëkatam munantsik. Wakinqa casädu kawëninkunachö kushishqa kawakuyta, wamrankuna sänu kayänanta o qeshyapäkurninqa alliyëtam munayan. Tsëkunataqa Diosta sirweqkunapis munantsikmi. Peru masqa shamoq tiempuchö mana wanushpa kawakuyta y kuyashqa kastantsikkuna kawariyämunantam shuyarëkantsik.

² Apostol Pabluqa, wanushqakuna kawariyämunampaq kaqman creirmi kënö nirqan: ‘Noqapis alli kaqta ruraqkuna y mana allita ruraqkuna kawariyämunampaq kaqtam Diosman markäkur shuyäkïkä’ (Hëch. 24:15). Tsënöllam Diospa unë sirweqnin Job nunapis, wanuptinqa Dios kawariratsimunampaq kaqta creirqan (Job 14:7-10, 12-15).

3. 1 Corintius librupa 15 kaq capïtulumpita yachakunqantsikqa, ¿imanötan yanapamäshun?

³ Diospa sirweqninkunapaqqa, “wanushqakuna kawariyämunampaq” kaq yachatsikuyqa, ‘qallanan kaq yachatsikuykunapita’ o patsätsishqa cimientunö yachatsikuykunapita juknin kaqmi (Heb. 6:1, 2). Tsëtam Pabluqa 1 Corintius librupa 15 kaq capïtulunchö alli entienditsikurqan. Tsëqa tsë witsan cristiänukunataqa alläpachi yanaparqan. Y noqantsiktapis yanapamäshunmi wanushqakuna kawariyämunampaq kaqman markäkur o yärakur sïguinapaq.

4. ¿Imanirtan següru këkantsik wanushqa kastantsikkuna kawariyämunampaq kaqta?

⁴ Wanutsiyanqampita Jesucristu kawarimushqa kaptinmi, següru këkantsik kastantsikkuna kawariyämunampaq kaqta. Tsë ‘alli willakïtam’ Pabluqa Corintu markapita cristiänukunata yarpätsirqan (1 Cor. 15:1, 2). Y Jesucristu  kawarimunqanman mana creiyaptinqa, envänu markäkuyanqanta o yärakuyanqantam nirqan (1 Cor. 15:17). Awmi, Jesus kawarimunqanrëkurmi wanushqakuna shamoq tiempuchö kawariyämunampaq kaqman creintsik.

5, 6. 1 Corintius 15:3 y 4 ninqanqa, ¿imanötan yanapamantsik?

⁵ Apostol Pabluqa këkunapita parlarmi qallarqan: ‘jutsantsikkunarëkur Cristu wanunqampita’, ‘pampashqa kanqampita’ y ‘Diospa Palabran ninqannö kima junaqta sharkatsishqa kanqampita’ (leyi 1 Corintius 15:3, 4).

⁶ Diospa willakoqnin Isaïasqa, Jehoväpa Akrashqanta wanutsiyänampaq kaqtam willakushqana karqan. Y këtapis nirqanmi: ‘Jutsasapakuna pampakäyänanmanmi pampayarqan’ y ‘nunakunarëkurmi wanurqan’. Awmi, Jesus wanunqanrëkurmi Jehoväqa jutsantsikkunata perdonamantsik (Is. 53:8, 9, 12; Mat. 20:28; Rom. 5:8). ¿Imanötan yanapamantsik Cristu wanunqan, pampayanqan y kawarimunqanqa? Jutsapita y wanuypita librakänapaq y wanushqa kuyë kastantsikkuna kawariyämunampaq kaqta següru kanapaqmi.

7, 8. ¿Imanirtan Jesus kawarimunqanta següru kantsik?

⁷ Wanushqakuna kawariyämunampaq kaqman creinapaqqa, Jesucristu kawarimunqantam següru kanantsik. ¿Imanirtan Jesucristuta Teytan Jehovä kawaritsimunqanta creishwan?

⁸ Atskaq nunakunam Jesus kawarimushqana kanqantaqa rikäyarqan (1 Cor. 15:5-7). Kawariramurqa, apostol Pëdrutam puntata yuripurqan. Tsëtam apostol Pablu y Jesuspa wakin qateqninkunapis niyarqan (Lüc. 24:33, 34). Y llapan apostolkunapis rikäyarqanmi. Tsëpitaqa, ‘500 wawqikunapita y panikunapitapis mastam juk kuti yuripurqan’. Itsa tsëqa Mateu 28:16 a 20 ninqannö Galilëachö pasakurqan. Tsëpitanam wawqin “Santiäguta yuripurqan”, tsëraqmi pëqa Diospa Akrashqan Jesus kanqanta creirqan (Juan 7:5). Apostol Pabluqa 55 watamampam primëra a los Corintius cartata qellqarqan. Y tsë witsampaqqa, Jesus kawarimunqanta rikashqa kaqkunaqa kawëkäyarqanraqmi. Tsëmi wanunqampita kawarimunqanman mana creirqa, rikashqa kaqkunata tapuyta puëdiyaq.

9. Hëchus 9:3 a 5 ninqannö, ¿ima pasanqanwantan Jesus kawarimunqanta Pablu rikätsikuyta puëdirqan?

⁹ Tiempu pasariptinnam, Jesusqa Pablutapis yuripurqan (1 Cor. 15:8). Damascu markata Pablu ëwëkaptinmi, Jesus parlapanqanta wiyarqan y suëñïninchönömi ciëluchö këkaqta rikarqan, tsë witsanqa Saulu nirmi Pablutaqa reqiyaq (leyi Hëchus 9:3-5). Pëtapis tsë pasanqanqa, wanurir Jesus kawarimunqantam rikätsikun (Hëch. 26:12-15).

10. Jesus kawarimunqanta Pabluta següru kanqanqa, ¿imata ruranampaqtan yanaparqan?

¹⁰ Jesuspa qateqninkunata Pablu qatikachar sufritsishqa kaptinchi, wanunqampita Jesus kawarimunqanta yachatsikuptin nunakunaqa creiyarqan. Tsëmi Jesus kawarimushqa kanqanta següru karnin, tsëta creiyänampaq wakinkunatapis yachatsirqan. Y yachatsikunqanrëkurmi maqayarqan, carcelayarqan y atska kutim barcu hundikaptin lamarchöpis cäsi wanurqan (1 Cor. 15:9-11; 2 Cor. 11:23-27). Wanunqampita Jesus kawarimunqanta següru karmi, wanutsiyänan kaptimpis wanushqakuna kawariyämunampaq kaqta yachatsikur sïguirqan. Tsë llapanta yachakurqa, ¿creintsikku Jesus kawarimunqanta? Y ¿wanushqakuna kawariyämunampaq kaqman markäkunapaq o yärakunapaq yanapamantsikku?

11. Corintuchö wakin cristiänukunaqa, ¿imanirtan tukuyta creiyaq wanushqakuna kawariyämunampaq kaqpita?

¹¹ Corintu markachö täraq wakin cristiänukunaqa, wanushqakuna kawariyämunampaqqa tukuytam creiyaq y wakinqa manam creiyaqtsu (1 Cor. 15:12). ¿Imanir? Corintupa amänunchö këkaq Atenas markachö yachaq nunakunaqa, wanushqakuna kawariyämunampaq kaqman manam creiyaqtsu. Tsëmi Jesus kawarimunqanta wiyarnin burlakuyaq, tsërëkurchi wakin cristiänukunaqa pëkunanö pensar qallëkuyarqan (Hëch. 17:18, 31, 32). Wakinnam creiyaq unë jutsankunarëkur wanushqa cuenta këkäyanqanta. Peru cristiänu tikrayanqanrëkur jutsankunapita perdonashqa karmi, kawarimushqa cuenta kayanqanta creiyaq. Wanushqakuna kawariyämunanman imarëkurpis mana creiyaptinqa, markäkïninkuna o yärakuyninkunaqa envänum kanman karqan. Jesusta Teyta Diosnintsik mana kawaritsishqa karqa, manachi nunakunapa jutsankunapita pagakushqatsu kanman karqan, y Corintuchö wawqi panikunapis manachi jutsankunapita perdonashqatsu kayanman karqan. Tsëmi wanushqakuna kawariyämunanta mana creirqa shamoq tiempupaq shuyärayanqanqa envänu kanman karqan (1 Cor. 15:13-19; Heb. 9:12, 14).

12. 1 Pëdru 3:18 y 22 ninqannö, ¿imanirtan Jesus kawarimunqanqa wakin nunakuna kawariyämunqampita jukläya karqan?

¹² Jesucristuqa “wanushqakunapitam sharkatsimushqa” karqan y tsëtam Pabluqa musyarqan. Jesus kawariramurqa manam wanurqannatsu, peru unë kawarimoqkunaqa yapëmi wanuyarqan. Tsëmi Jesus kawarimunqanqa mas alli karqan. Y apostol Pablupis Jesuspaq parlarmi “wanïchö punukashqa kaqkunapita punta kaq kawarimoq” nirqan. ¿Imanirtan punta kaq kawarimoq kanqanta nirqan? Jesusta espïritu cuerpuyoq Dios puntata kawaritsimushqa kaptin y ciëluta puntata ëwashqa kaptinmi (1 Cor. 15:20; Hëch. 26:23; leyi 1 Pëdru 3:18, 22).

13. Adan ruranqampita y Jesus wanunqampitaqa, ¿imatatan Pablu entienditsikurqan?

¹³ ¿Imanöpatan juk nuna wanunqanrëkurlla mëtsika millon nunakuna kawëta chaskiyanqa? Tsëta entienditsikurmi apostol Pabluqa Adan mana cäsukunqanrëkur ima pasakunqanta y Jesucristu wanunqan imanö yanapakunqanta yachatsikurqan. Adanpaq parlarmi, ‘juk nunarëkurllam wanï shamushqa’ nirqan. Rasunmi, Adanwan mirëninkunaqa pë jutsallakunqanrëkurmi wanuyänan karqan y tsërëkurmi kananyaq wanuntsik. Peru Jesusta Jehovä kawaritsimushqa kaptinmi, wanushqakuna kawariyämunanta shuyarëkantsik. Y tsëpaqmi Pabluqa kënö nirqan: “Wanushqakuna kawariyämunampaq kaqpis juk nunallapita [o Jesuspitam] shamun. Porqui imanömi Adanchö llapankuna wanïkäyan, jina tsënöllam Cristuchöpis llapankuna kawëta chaskiyanqa” (1 Cor. 15:21, 22).

14. ¿Imanirtan Adanqa kawarimunqanatsu?

¹⁴ “Adanchö llapankuna wanïkäyan” nirqa, Adanpa mirëninkunapaqmi apostol Pabluqa parlëkarqan. Adan mana cäsukunqanrëkurmi mirëninkuna jutsaman y wanuyman condenashqa karquntsik (Rom. 5:12). Adanqa jutsannaq nuna këkar y ima pasanampaq kaqta musyëkarmi Diosta cäsurqantsu, tsëmi Jesus wanunqanrëkur ‘kawëta chaskinqatsu’. Imanömi Diosta mana cäsukoq nunakunata chipyëpa ushakäyänampaq “Nunapa Tsurin” juzganqa, tsënöllam Adanpis chipyëpa ushakänampaq juzgashqana kashqa (Mat. 25:31-33, 46; Heb. 5:9).

15. ‘Cristuchöpis llapankunam kawëta chaskiyanqa’ nirqa, ¿pikunapaqwantan apostol Pabluqa parlëkarqan?

 ¹⁵ Pabluqa, ‘Cristuchöpis llapankunam kawëta chaskiyanqa’ nirqanmi (1 Cor. 15:22). Tsëtaqa Corintuchö cristiänukunapaqmi qellqëkarqan y pëkunaqa ciëluta ëwayänampaq akrashqa karmi ciëluchö kawariyänan karqan. Pëkunaqa, ‘Cristu Jesuswan juknölla këkaq santuyätsishqam’ y ‘santu nunakuna kayänampaq akrashqam’ kayarqan. Y ‘Cristuwan juknölla këkar wanïchö punukashqa kaqkunapaqpis’ apostol Pabluqa parlarqanmi (1 Cor. 1:2; 15:18; 2 Cor. 5:17). Y juknin cartanchöpis kënömi qellqarqan: “Noqantsikqa pë wanunqannö wanurmi pëwan [o Jesuswan] juknölla tikrarquntsik, jina tsënöllam pë kawarinqannö kawarimurpis pëwan juknölla kashun” (Rom. 6:3-5). Jesusqa espïritu cuerpuyoqmi kawarimurqan y ciëlutam kutikurqan. Tsëtam ‘Cristuwan juknölla këkaqkuna’ shuyarëkäyan, pëkunaqa kayan ciëlupaq akrashqa cristiänukunam.

16. Jesuspaq “punta kaq” nirqa, ¿imatatan Pablu rikätsikuykarqan?

¹⁶ “Wanïchö punukashqa kaqkunapita punta kaq kawarimoq” Cristu kanqantam Pabluqa cartanchö qellqarqan. Yarpäshun, Läzarunöllam juk nunakunapis Patsachö kawariyämurqan, peru Jesusllam espïritu cuerpuyoqqa puntata kawarimurqan y manana wanunampaq kawëtam chaskirqan. Tsënö kaptinmi, Jesusqa karqan punta kaq cosëchankunata israelïtakuna Diospaq apayanqannö. Y Jesuspaq “punta kaq” nirqa, Pabluqa rikätsikuykarqan jukkunapis ciëluchö kawariyänampaq kaqtam. Cristuwan llapan “juknölla këkaqkunam” Jesusnölla ciëluchö kawayänampaq kawariyanqa.

17. Punta kaq cristiänukunaqa, ¿imëyaqtan shuyaräyänan karqan ciëluman ëwayänampaq?

¹⁷ Corintuchö cristiänukunaman Pablu cartakunqan witsanqa, ‘Cristuwan juknölla këkaqkunaqa’ manaran ciëluta ëwayänampaq kawariyarqanraqtsu. Shamoq tiempuchöraq kawariyämunampaq kaqta rikätsikurmi, Pablu kënö nirqan: “Cada ünum dispunishqa këkanqanmannö sharkayämunqa: puntata Cristu, y tsëpitana Cristupa kaqkuna, pë këkämunqan witsan” (1 Cor. 15:23; 1 Tes. 4:15, 16). Yachakuykanqantsiknömi, apostolkuna y akrashqa punta kaq cristiänukuna kawariyänampaqqa, Jesucristu këkämunqanyaqraq shuyaräyänan karqan. Pëkunaqa Jesus ‘kawarinqannö kawarimurmi pëwan juknölla kayanqa’. Y kananqa, Jesucristu “këkämunqan” tiempuchönam kawëkantsik.

18. (1) ¿Imanirtan nintsik ciëlupaq akrashqakunalla mana kawariyämunampaq kaqta? (2) 1 Corintius 15:24 a 26 ninqannö, ¿imatatan Jesuswan ciëlupaq akrashqakuna rurayanqa?

¹⁸ Cristuwan ciëluchö mana kawayänampaq kaqkunapis, wanurnin kawariyämunampaq kaqtam creiyan. Tsëtaqa nintsik, Pablu y ciëlupaq akrashqakuna ‘mas punta kaq kawarimïchö wanushqakunapita kawariyämunampaq’ kaqta Bibliachö niptinmi (Filip. 3:11). Tsëqa, juk nunakunapis kawariyämunampaq kaqtam rikätsikun. Y tsëtam Job nunapis shuyararqan (Job 14:15). Ciëluta ëwaqkunaqa kawariyämunqa y Jesuswanmi ciëluchö këkäyanqa “llapan gobiernuta, llapan autoridäta y poderta” ushakätsimuptin. Tsëpitaqa “wanïmi, chipyëpa ushakätsishqa kanqa”. Ciëluchö kawareqkunaqa manam imëpis wanuyanqanatsu. Y Patsachö kawëta shuyaraqkunaqa, ¿kawariyämunqatsuraq? (Leyi 1 Corintius 15:24-26).

19. Ciëluta mana ëwaqpaq kaqkunaqa, ¿imatatan shamoq tiempupaq shuyaräyan?

¹⁹ Patsachö kawëta shuyaraqkunaqa Pablunöllam niyan: ‘Alli kaqta ruraqkuna y mana allita ruraqkuna kawariyämunampaq kaqtam Diosman markäkur shuyäkïkäyä’ (Hëch. 24:15). Musyanqantsiknöpis, ciëluchöqa allita ruraqkunallam kawariyämunqa, tsëchi këchöqa Patsachö kawariyämunampaq kaqkunapaq parlëkan.

20. Wanushqakuna kawariyämunampaq yachakunqantsikqa, ¿imanötan yanapashurqunki?

²⁰ Wanushqakuna kawariyämunampaq kaqqa clärum këkan. Patsachö kawarimoqkunaqa mana wanushpa kawakuytam puëdiyanqa. Tsë änikuy cumplikänampaq kaqtaqa segürum këkantsik. Tsëmi “waranqa watapa” Jesuswan ciëlupaq akrashqakuna gobernayämuptin kuyë kastantsikkuna kawariyämunampaq kaqta musyarnin kushikuntsik (Rev. 20:6). Y waranqa wata manaraq chämuptin wanurpis, segürum këkantsik kawarimunapaq kaqta. Tsë “shuyäkïqa manam llakikïmantsu chätsikun”, sinöqa kanan alli tsarakunapaq y Jehoväta kushishqa sirwinapaqmi yanapamantsik (Rom. 5:5). Qateqninchönam, Primëra a los Corintiuspa 15 kaq capïtulumpita maslla yachakushun.