Yang pafundinau anch yidiamu

Yang pafundinau anch yidiamu

MUTU WA MULONG WA KWILEJ WA 49

Divumbuk Rid Ruchingej Rakin!

Divumbuk Rid Ruchingej Rakin!

“Am nikat kuchingej anch . . . akez kavumbuk kwikal kand aom.”—MID. 24:15.

MUMINY 151 Ukutazuk

YIDIA MU MUTU WA MULONG WINOU *

1-2. Ruchingej ik ripandikena kuwap rikwetau atushalapol a Yehova?

RUCHINGEJ chid chom cha usey nakash. Antu amwing achingejin kwikal ni uruw uwamp, kupamish an akweta ukash uwamp wa mujimbu, ap kuyerik ku mayej makash. Niyetu in Kristu tukutwish kuchingej yom yiney. Pakwez tukwet ruchingej ra usey nakash kusutamu yom yiney; tuchingejin kushakam chikupu ni kumanijan kand ni akatish netu afila kal.

2 Kambuy Paul walonda anch: “Am nikat kuchingej anch, antu [atentamina] ni [akad kutentam] akez kavumbuk kwikal kand aom.” (Mid. 24:15) Paul kindiyap muntu wa kusambish wisambina piur pa ruchingej ra divumbuk. Job niyend wisambina ruchingej riner. Wading ukwet kashinsh anch Nzamb ukumuvurik ni ukumuvumbul.—Job 14:7-10, 12-15.

3. 1 Korint shapitre 15 ukutwish kutukwash mutapu ik?

3 “Divumbuk dia afu” did pakach pa “malejan ma kusambish,” ap ma pa dishin mitiyijinau in Kristu. (Heb. 6:1, 2) Yom yalonday Paul piur pa divumbuk ayifundin mu 1 Korint shapitre wa 15. Chimeken anch yom yafunday yayikasikesha nakash in Kristu a mu mivu chitot ya kusambish. Ni yom yidia mu shapitre winou yikutwish kutukasikesh ni kukasikesh ruchingej retu mu divumbuk, ap anch tukwet ruchingej riner kudiokal pakur.

4. Yom ik yitwinkishina kashinsh anch akatish netu afila kal akuvumbuk?

4 Divumbuk dia Yesu Kristu diawiy ditwinkishina kashinsh anch akatish netu afila kal akuvumbuk. Divumbuk dia Yesu diading pakach pa “rusangu ruwamp” ralejanay Paul kud in Korint. (1 Kor. 15:1, 2) Chawiy, walonda anch ang mwin Kristu walik kwitiyij anch Kristu wavumbuka, ritiy rend rid ra chamwamu. (1 Kor. 15:17) Anch tuchingejin anch akatish netu akuvumbuk, chid mulong wa divumbuk dia Yesu.

5-6. Mazu madia mu 1 Korint 15:3, 4 marumburikin ik kud etu?

5 Chisu chasambishay Paul kufund piur pa divumbuk, wisambina uyakin usatu: (1) “Kristu wafa mulong wa yitil yetu.” (2) “Amujika.” (3) “Pa dichuku dia chisatu ndiy wavumbuka wikal kand mwom mudi mufundilau mu Mukand wa Nzamb.”—Tang 1 Korint 15:3, 4.

6 Rufu ra Yesu, kumujik, ni divumbuk diend yirumburikin ik kud etu? Muprofet Isay wasambela kulejan anch Mesia akez “kumujip” ni “[kumujik] nau antu ayimp.” Pakwez kud yom yivud yafanyina kusadik. Isay wawejinaku anch Mesia ukusend “yitil ya antu avud.” Yesu wasenda yitil yiney chisu chapanay mwom wend mud difut. (Isay 53:8, 9, 12; Mat. 20:28; Rom 5:8) Chawiy, kufa, kumujik, ni kuvumbuk kwa Yesu kutwinkishin ruchingej ra kukolik ku chitil ni rufu ni kumanijan kand ni akatish netu afila kal.

UMAN WA ANTU AVUD

7-8. Yom ik yiyinkishina in Kristu kashinsh anch Yesu wavumbuka?

7 Mulong wa kwikal ni ruchingej ra divumbuk, tufanyidin bil kwikal nich kashinsh anch Yesu wavumbuka. Chad yom ik yitwinkishina kashinsh anch Yehova wamuvumbula Yesu?

8 Kwading antu avud nakash amumana Yesu kupwa kwa kuvumbuk, ni apana uman piur pa divumbuk diend. (1 Kor. 15:5-7) Kaman wa kusambish ulejenau kud Paul wading kambuy Pita (Kefas). Chisak cha in kwilej alonda anch Pita wamumana Yesu kupwa kwa kuvumbuk. (Luka 24:33, 34) Chikwau kand, atwimbuy amumana Yesu kupwa kwa kuvumbuk. Kupwa Kristu “wamekana kapamp kamwing kudi in kwitiyij yitot yitan ni kusuta,” pamwing ap chawiy chisu chasadika chikumangan chisangareshina mu Galalia chisambidinau mu Mateu 28:16-20. Kupwa kand, Yesu “wamekana kudi Jakobu,” pamwing ap ndiy mwanamakwend wading ulikina kwitiyij anch Yesu ud Mesia. (Yoh. 7:5) Kupwa kwa kumuman Yesu, Jakobu wamwitiyija chad. Chisangareshin nakash pakwijik anch pafunday Paul mukand winou piswimp mu muvu wa 55 C.C. antu avud amumana Yesu kupwa kwa kuvumbuk ading achid aom, chawiy muntu mwawonsu wading widjidjekina piur pa divumbuk dia Yesu, wafanyina kuyipul awiy.

9. Yom ik yilejenau mu Midimu 9:3-5 yimekeshina anch Paul wading ni uman ukwau wamekesha anch Yesu wavumbuka?

9 Kupwa, Yesu wamumekena Paul. (1 Kor. 15:8) Paul (Saul) wading uyil ku Damas, chad watesha dizu dia Yesu ni wamumana mu chishimushimu mu uyaj wend wa mwiur. (Tang Midimu 9:3-5.) Yom yamanay Paul wading uman ukwau waleta kashinsh anch chakin kamu Yesu wavumbuka.—Mid. 26:12-15.

10. Kashish kadingay nich Paul anch Yesu wavumbuka kamubachika kusal ik?

10 Antu amwing afanyina kwitiy uman wa Paul, pakampwil mulong kurutu kwa yom yiney, wayipompatang in Kristu. Kudiosh kamu kwikalay nich kashinsh anch Yesu wavumbuka, Paul wipana nakash mulong wa kuyikwash antu akwau kwikal nich kashish ka uyakin winou. Chikalap nchik yibul, rukan, ap kujiyol ni waat, Paul wadandamena kulejan anch Yesu wafa ni kupwa wavumbuka. (1 Kor. 15:9-11; 2 Kor. 11:23-27) Paul wading ukwet kamu kashinsh anch Yesu wavumbuka, chawiy wading witiyidin ap kufa mulong wa kulejan yitiyij yend. Ov, uman winou wa in Kristu a mu mivu chitot ya kusambish, ukwinkishin niyey kashinsh anch Yesu wavumbuka? Uman winou utwinskishin kand kashinsh anch divumbuk dikwikalaku kamu chakin, ov, kimwawiyap?

KUSWIMP YITIYIJ YA MAKASU

11. Yom ik pamwing ap yasala anch in Kristu amwing a mu Korint ikal ni chitongijok chiyimp piur pa divumbuk?

11 In Kristu amwing a mu musumb wa Korint ading ni chitongijok chiyimp piur pa divumbuk, ni ashikena kand ap kulond anch “afu kakuvumbukap kwikal kand aom.” Mulong wak? (1 Kor. 15:12) Afilozof a mu musumb wa Aten, mwi ngand ya Grek, aswingishang mafundish malejena anch Yesu wavumbuka. Antu amwing mu musumb wa Korint asambisha kwitiy chitongijok chinech, ap kand antu ading mu chikumangen cha win Kristu. (Mid. 17:18, 31, 32) Akwau asambisha kutong anch divumbuk did dia chifanakesh, atongang anch antu ad “afu” chisu chidiau akayitil, pakwez anch ikal in Kristu, kwawiy kulond anch “avumbuk kal.” Chikalap nchik diyingishin, kulik kwitiyij divumbuk kwading kurumburikin anch ritiy rau rading kwau ra chamwamu. Mulong anch Yesu kavumbukap, kwawiy kulond anch kwikil difut diafutau ni kwikil muntu walikishinau yitil. Chawiy antu ading alikina kwitiyij divumbuk kadingap kakweta ruchingej rakin.—1 Kor. 15:13-19; Heb. 9:12, 14.

12. Kukwatijan ni 1 Pita 3:18, 22, divumbuk dia Yesu diading dishalijadin mutapu ik ni dia antu avumbuka kurutu kwendendiy?

12 Paul wading wij nawamp anch “Kristu wavumbuka ku rufu wikal kand mwom.” Divumbuk dia Yesu diading dia usey nakash kusutamu antu akwau avumbuka kurutu kwendendiy—mulong awiy afa kand kwau. Paul walonda anch Yesu wading ‘dibuj da kusambish kud awiy alela mu tul twa rufu.’ Yesu wading wa kusambish mu mutapu ik? Wading muntu wakusambish wavumbuka nich mujimbu wa mu spiritu, ni muntu wa kusambish wavumbulau mulong wa kuya mwiur.—1 Kor. 15:20; Mid. 26:23; tang 1 Pita 3:18, 22.

ANTU AKEZA “KUVUMBUK KWIKAL KAND AOM”

13. Paul wisambina kushalijan ik kudia pakach pa Adam ni Yesu?

13 Rufu ra muntu umwing rikutwish mutapu ik kupandish mamiliyon ma antu? Paul wakwil nawamp ku chipul chinech. Ulejen kushalijan kudia pakach pa yom yayiletinau antu kud Adam ni yom yikuletay Kristu. Paul wafunda piur pa Adam anch: “Rufu [rashika] mu mangand mulong wa muntu umwing.” Chisu chasalay Adam chitil, wikakina amwinend rufu, pakwez wayikakinar kand anend. Nlel unou tudandamedin kuman mar mulong wa kubwambwil kwend. Pakwez tukutwish kuchingej yom yiwamp, mulong Nzamb wamuvumbula Mwanend! “Kuvumbuk kwa afu kwikal kand aom kwashik kal mulong wa muntu umwing,” charumburik anch Yesu. Paul wafunda anch: “Mudi mukat kufau antu awonsu mulong adiokala kudi Adam, chawiy kand chimwing, in Kristu awonsu akez kavumbuk kwikal kand aom mulong wa Kristu.”—1 Kor. 15:21, 22.

14. Ov, Adam ukez kavumbuk? Rumburil.

14 Pafunday anch “mudi mukat kufau antu awonsu mulong adiokala kudi Adam,” Paul wading wisambidin piur pa an a Adam. Mulong an inay aswana chitil ni kuburen kuwanyin kud Adam, chawiy ad kwau in kufa. (Rom 5:12) Adam kadiap pakach pa antu akeza “kuvumbuk kwikal kand aom.” Difut dia Kristu dikutwishap kumukol Adam, mulong ndiy wading muntu uwanyidina wabwambwila kwa kwikatin. Yibudikin ya Adam yid pamwing ni ya antu akurumburishau kud “Mwan a muntu” anch ad “ampemb,” charumburik anch antu akulejau “kadimu ka chikupu.”—Mat. 25:31-33, 46; Heb. 5:9.

Yesu ndiy muntu wakusambish wavumbuka mulong wa kuya mwiur (Tal paragraf wa 15-16) *

15. “Antu awonsu” akeza “kuvumbuk kwikal kand aom” ad anany?

15 Vurik anch Paul wafunda anch “awonsu akez kavumbuk kwikal kand aom mulong wa Kristu.” (1 Kor. 15:22) Mukand winou Paul wading uyifundidinau in Kristu azizidilau many a mu Korint, ading afanyidina kuvumbuk mulong wa kuya mwiur. In Kristu inay ‘ayitazuka kwikal antu adia zwang mu umwing ni Kristu Yesu. Awiy atazukau kwikal antu atumbila.’ Kupwa, Paul wisambina piur pa ‘awiy alangela kal tul mu rufu mu umwing ni Kristu.’ (1 Kor. 1:2; 15:18; 2 Kor. 5:17) Mu mukand ukwau, Paul wafunda anch antu adia “nend [Yesu] mu umwing mu rufu mudi mwafay” akez “kwikal kand nend mu umwing mu kuvumbuk kwikal kand aom, mudi mwavumbukay ndiy kwikal kand mwom.” (Rom 6:3-5) Yesu wavumbuka nich mujimbu wa mu spiritu ni waya mwiur. Yiney yawiy kand yom yikusadika piur pa antu adia ‘mu umwing ni Kristu,’ charumburik anch in Kristu awonsu azizidilau many.

16. Yom ik yakimbay kulond Paul pamutazukay Yesu anch ‘dibuj dia kusambish’?

16 Paul wafunda anch Kristu wavumbuka mud ‘dibuj dia kusambish kud awiy alela mu tul twa rufu.’ Vurik anch kwading kand antu akwau avumbuka pa divu, chilakej Lazar, pakwez Yesu wading wakusambish kuvumbuk nich mujimbu wa mu spiritu ni kutambul mwom wa chikupu. Tukutwish kumufanikesh nich mabuj ma kusambish mangulangau in Isarel mamupeshangau Yehova. Chikwau kand, pamutazukay Yesu anch ‘dibuj dia kusambish,’ Paul wamekesha anch kud kand antu akwau akuvumbuka niyawiy mulong wa kuya mwiur. Charumburik anch atwimbuy ni antu akwau kand adia ‘mu umwing ni Kristu’ akumulondul Yesu. Anch chisu chawanyin, akuvumbuk mud mutapu wavumbukay Yesu.

17. Chisu ik chafanyinau kuvumbuk antu adia ‘mu umwing ni Kristu’ mulong wa kuya mwiur?

17 Chisu chayifundinau in Korint kud Paul, divumbuk dia antu adia ‘mu umwing ni Kristu’ akuya mwiur diading kandikal disambish kusadik. Pakwez Paul wading wisambidin piur pa yom yikusadika mu machuku ma kurutu, wafunda anch: “Muntu ni muntu ukez kuvumbuk pa chisu chend. Kristu ndiy wa kusambish, chad aend awonsu akez kuvumbuk kwikal kand aom [pa dichuku diend].” (1 Kor. 15:23; 1 Tes. 4:15, 16) Nlel tushich pa ‘dichuku’ dia Nsalejetu. Chakin kamu, atwimbuy nau in Kristu akwau azizidilau many asambela kufa ading afanyidin kuchingel dichuku dined mulong wa kuya mwiur ni “kwikal kand nend [Yesu] mu umwing mu kuvumbuk kwikal kand aom, mud mwavumbukay ndiy kwikal kand mwom.”

RUCHINGEJ REY RID RAKIN!

18. (a) Mulong wak tukutwish kulond anch kukwikal divumbuk dikwau kupwa kwa divumbuk dia antu akuya mwiur? (b) Kukwatijan ni yom yilejenau mu 1 Korint 15:24-26, yom ik yikusadika mwiur?

18 Chad, chid nchik piur pa in Kristu awonsu ashinshamena akad kwikal ni ruchingej ra kushakam ni Kristu mwiur? Niyau akwet ruchingej ra divumbuk. Bibil ulejen anch Paul ni akwau ayila mwiur akuvumbuk mu “kuvumbuk [kwa kusambish] mu rufu kwikal kand mwom.” (Fil. 3:11) Ov, umenap anch mazu minam mamekeshin anch kukwikal divumbuk dikwau dikwambakenap? Chitongijok chinech chikwatijadin ni yom yalonday Job piur pa ruchingej radingay nich mulong wa machuku ma kurutu. (Job 14:15) “Aend [Kristu] awonsu akez kavumbuk kwikal kand aom [pa dichuku diend],” akwikal ni Yesu mwiur chisu chikusheshay kuyikel kwa mitapu yawonsu, ni ulabu wa mitapu yawonsu, ni ukash wa mitapu yawonsu. Ap “mukankuny wa kwisudiel . . . rufu” akumunongish. Chakin kamu, rufu twaswana kudi Adam rikwikalap kand ni usu kud antu akuvumbuka mulong wa kuya mwiur. Chad, chid nchik piur pa antu akwau?—Tang 1 Korint 15:24-26.

19. Ruchingej ik rikwetau antu akushakama pa divu?

19 Ruchingej ik rikwetau antu akushakama pa divu? Ruchingej rau rimedin pa yom yalonday Paul anch: “Am nikat kuchingej anch, antu [atentamina] ni antu [akad kutentam] akez kavumbuk kwikal kand aom.” (Mid. 24:15) Twij nawamp anch kwikil muntu wakad kutentam ukutwisha kuya mwiur, chawiy mazu minam mamekeshin anch kukwikal divumbuk pa divu.

Ruchingej ra divumbuk ritukwashin kudandamen kumusadin Yehova nich musangar patuchingedina kuwanyin kwar (Tal paragraf wa 20) *

20. Mutapu ik wakasikeshau kal ruchingej rey mu divumbuk?

20 Pakad kwidjidjek, antu akez “kavumbuk kwikal kand aom”! Antu akuvumbulau panap pa divu akwikal ni ruchingej ra kushakam chikupu pa divu. Ikal nich kashinsh anch ruchingej riner rid rakin. Ruchingej riner rikutwish kukwongoj mulong wa akatish ney afila kal. Akuvumbuk pa chisu ‘chikuyikelay’ Yesu pamwing ni antu akwau mu “mivu kanan.” (Kuj. 20:6) Niyey ukutwish kwikal nich kashinsh anch ap anch wafa kurutu kwa winyikel wa mivu kanan kusambish, ukuvumbuk kwey. “Ruchingej [riner] kirikat kutukwatishap usany.” (Rom 5:5) Ruchingej riner rikutwish kukukasikesh nlel ni kukukwash kumusadin Yehova nich musangar nakash. Pakwez kud kand yom yikwau tukutwisha kwilejin ku 1 Korint shapitre wa 15. Tukwisambin yom yiney mu mutu wa mulong ulondwilaku ou.

MUMINY 147 Kushilamu kwa Mwom wa Chikupu

^ par. 5 Shapitre wa 15 wa Korint wa kusambish wisambidin nakash divumbuk. Mulong wak mafundish minam mad ma usey kud etu, ni yom ik yitwinkishina kashish anch Yesu wavumbuka? Mutu wa mulong winou ukwakul ku yipul yiney ni yikwau kand ya usey nakash piur pa divumbuk.

^ par. 56 KURUMBURIL KWA YIPICH: Yesu ndiy muntu wakusambish waya mwiur. (Mid. 1:9) In kwilej end amwing mud Tomas, Jakobu, Lidi, Yohan, Mariy, ni Paul, afanyina kumulondul niyau.

^ par. 58 KURUMBURIL KWA YIPICH: Mukadivar wafishin mukajend wadiay nend mu mivu yivud. Pakwez ukwet ruchingej anch mukajend ukuvumbuk, chawiy udandamedin kumusadin Yehova nich kushinshaman.