Tshɔka lɛnɛ ele awui

Tshɔka lo ɛtɛ w'awui

SAWO DIA WEKELO 49

Eolwelo kekɔ elongamelo ka shikaa!

Eolwelo kekɔ elongamelo ka shikaa!

“Dimi lekɔ l’elongamelo le Nzambi . . . dia eolwelo k’anto w’ɛlɔlɔ ndo k’anto wa kɔlɔ kayoyala.”​—ETS. 24:15.

OSAMBO 151 Nde ayelɛ

AWUI WAYƆTƐKƐTAMA *

1-2. Atɛmɔdi wa mɛtɛ wekɔ l’elongamelo kakɔna ka diambo?

ELONGAMELO kekɔ ohomba efula. Anto amɔtshi nongamɛka dia monga la diwala dia dimɛna, dia mbodia ana wele l’alemba w’amɛna, kana dia nkɔnɔ lo hemɔ kɛmɔtshi ka wolo kele lawɔ. Sho Akristo koka nongamɛ akambo akɔ waamɛ. Koko, tekɔ l’elongamelo koleki akambo asɔ; tɔ mendanaka la nshi yaso yayaye ya pondjo ndo la ya wakiso wa ngandji wakavu.

2 Ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ akafunde ate: “Dimi lekɔ l’elongamelo le Nzambi . . . dia eolwelo k’anto w’ɛlɔlɔ ndo k’anto wa kɔlɔ kayoyala.” (Ets. 24:15) Pɔɔlɔ komonga onto la ntondo lakatɛkɛta dikambo dia elongamelo ka eolwelo. Jɔbɔ owandji wa nkumbo nde lawɔ akatɛkɛta dui sɔ. Nde aki l’eshikikelo dia Nzambi ayowohɔ ndo ayowolola.​—Jɔbɔ 14:7-10, 12-15.

3. Lande na kakokaso nkondja wahɔ oma lo 1 Kɔrɛtɔ tshapita 15?

3 “Eolwelo ka wanɛ wakavu” kekɔ etenyi kɛmɔtshi “k’etshina” kana “wetshelo w’etatelo” w’Akristo tshɛ. (Hɛb. 6:1, 2) Awui wakatɛkɛta Pɔɔlɔ wendana la eolwelo fundama lo 1 Kɔrɛtɔ tshapita 15. Ndooko onyake awui wakandafunde wakakeketsha Akristo wa lo ntambe ka ntondo. Ndo tshapita shɔ koka tokeketsha ndo nkeketsha elongamelo kaso.

4. Lande na kakokaso monga l’eshikikelo ɔnɛ wakiso wa ngandji wakavu wayolɔ?

4 Eolwelo ka Yeso Kristo toshikikɛka ɔnɛ naka wakiso wa ngandji wakavu, kete eolwelo kayoyala. Ɔsɔ aki l’atei wa “lokumu l’ɔlɔlɔ” lakewoya Pɔɔlɔ ase Kɔrɛtɔ. (1 Kɔr. 15:1, 2) Nde akate dia naka Okristo hetawɔ eolwelo kɛsɔ, kete mbetawɔ kande kekɔ anyanya. (1 Kɔr. 15:17) Mbetawɔ dia Yeso akolɔ, ekɔ ɔkɔkɔ okina watokonya dia mbetawɔ ɔnɛ anto akina wayolɔ.

5-6. Kakɔna kalembetshiya ɛtɛkɛta wele lo 1 Kɔrɛtɔ 15:3, 4 le so?

5 Etena kakatatɛ Pɔɔlɔ mfunda awui wendana la eolwelo, nde akashile akambo asato wa mɛtɛ w’ohomba anɛ: 1) “Kristo akavu dikambo dia pɛkato yaso.” 2) Nde “akakundɛma.” 3) Nde “akolɔ lushi la 3 lo ndjela Afundelo.”​—Adia 1 Kɔrɛtɔ 15:3, 4.

6 Kakɔna kalembetshiya nyɔi, okundelo ndo eolwelo ka Yeso le so? Omvutshi Isaya akate dia Mɛsiya “ayonyɛma oma lo wodja wa wanɛ wasɛna” ndo “wakawosha diombo kaamɛ la akanga wa kɔlɔ.” Dui dikina diakahombe salema. Isaya akakotsha dia Mɛsiya ayɛmba “pɛkato y’anto efula.” Yeso akasale dui sɔ etena kakandakimɔ oshinga w’etshungwelo. (Isa. 53:8, 9, 12; Mat. 20:28; Rɔmɔ 5:8) Diakɔ diele nyɔi, okundelo ndo eolwelo ka Yeso toshaka ɔkɔkɔ w’oshika wa monga la elongamelo ɔnɛ tayotshungɔ oma lo pɛkato la nyɔi ndo tayonga kaamɛ nto la wakiso wa ngandji wakavu.

DJEMBETELO Y’OMA LE ƐMƐNYI EFULA

7-8. Kakɔna kakimanyiya Akristo dia monga l’eshikikelo ɔnɛ Yeso akolɔ?

7 Elongamelo kaso ka eolwelo mbɔtɔnɛka la eolwelo ka Yeso. Diakɔ diele, sho pombaka monga l’eshikikelo ɔnɛ Yeso akolɔ. Lande na kakokaso monga l’eshikikelo ɔnɛ Jehowa akolola Yeso?

8 Aki ɛmɛnyi efula wakashikikɛ dia Yeso akolɔ. (1 Kɔr. 15:5-7) Ɔmɛnyi wa ntondo wele lo listɛ la Pɔɔlɔ aki ɔpɔstɔlɔ Petero, mbuta ate Kɛfasi. Olui ɔmɔtshi w’ambeki wakashikikɛ dia Petero akɛnyi dia Yeso akolɔ. (Luka 24:33, 34) Laadiko dia laasɔ, “apɔstɔlɔ 12” wakɛnyi Yeso l’ɔkɔngɔ wa nde mbolwama. Oma laasɔ, Kristo “akɛnama mbala kakɔ ɔtɔi le anangɛso ndekana 500,” ondo lo losanganya l’ɔngɛnɔngɛnɔ lakasalema la Ngalileya lɔtɛkɛtami lo Mateo 28:16-20. Ndo nto Yeso “akɛnama le Jakɔba,” laki ondo kosɛnde ɔnɛ laki kombetawɔ ntondo dia Yeso ekɔ Mɛsiya. (Jni. 7:5) L’ɔkɔngɔ wa nde mɛna dia Yeso ambolɔ, Jakɔba aketawɔ. Diakɔ diele, oya l’ɔnɔnyi wa 55 T.D. etena kakafunde Pɔɔlɔ mukanda ɔsɔ, ɛmɛnyi efula wakɛnyi eolwelo kande waki la lɔsɛnɔ. Diakɔ diele, onto tshɛ lakadjaka taamu akakokaka nsawola l’ɛmɛnyi w’eshika ɛsɔ.

9. Kakɔna kata Etsha 9:3-5, kɛnya dia Pɔɔlɔ akakoke mbisha tolembetelo tokina takɛnya dia Yeso akolwama?

9 L’ɔkɔngɔ diko, Yeso akɛnama le Pɔɔlɔ. (1 Kɔr. 15:8) Pɔɔlɔ (Saolo) akatatshɔka otsha la Damasɛkɛ etena kakandoke dui dia Yeso lakolwama ndo kakandɛnyi ɛnɛlɔ kande ele l’olongo. (Adia Etsha 9:3-5.) Kɛnɛ kakakomɛ Pɔɔlɔ kekɔ djembetelo kina yɛnya dia eolwelo ka Yeso bu shimu.​—Ets. 26:12-15.

10. Woho wakonge Pɔɔlɔ l’eshikikelo ɔnɛ Yeso akolwama oma lo nyɔi, akotshutshuya dia nsala na?

10 Anto amɔtshi wakakoke ndeka mbetawɔ tolembetelo takasha Pɔɔlɔ nɛ dia ntondo ka Yeso mɛnama le nde, nde akahɛnyahɛnyaka Akristo. Etena kakandetawɔ ɔnɛ Yeso akolɔ, Pɔɔlɔ akasale la wolo dia mbetawoya anto dui dia mɛtɛ sɔ. Nde akakɔmama, akadjama lo nkanu ndo masuwa wakambɔ etena kakandatadianganyaka dui dia mɛtɛ di’ɔnɛ Yeso akavu ndo aya la lɔsɛnɔ nto. (1 Kɔr. 15:9-11; 2 Kɔr. 11:23-27) Pɔɔlɔ aki l’eshikikelo k’efula ɔnɛ Yeso akolɔ oma lo nyɔi, diakɔ diele nde aketawɔ ndjakema dia mamɛ dietawɔ sɔ. Djembetelo y’oma le Akristo wa lo ntambe ka ntondo wakeyaka dia Yeso akolwama oma lo nyɔi, tokimanyika dia monga la mbetawɔ ndo sho, shi mɛtɛ? Ndo dui sɔ keketshaka mbetawɔ kayɛ lo eolwelo, shi mɛtɛ?

PƆƆLƆ AKANGOLA TOKANYI TA KƆLƆ

11. Lande na ondo kaki ase Kɔrɛtɔ amɔtshi la tokanyi ta kɔlɔ lo dikambo dia eolwelo?

11 Anto amɔtshi wa la Kɔrɛtɔ, osomba wa la Ngirika waki la tokanyi ta kɔlɔ lo dikambo dia eolwelo, vɔ wakakome polo ndo lo mbuta ɔnɛ: “Eolwelo k’oma lo nyɔi bu.” Lande na? (1 Kɔr. 15:12) Ambeyi wa Filozofi wa la Atɛnɛ, osomba okina wa la Ngirika wakɔnyɔla kanyi y’ɔnɛ Yeso akolɔ. Ondo ekanelo kɛsɔ kakonge la shɛngiya le ase Kɔrɛtɔ amɔtshi. (Ets. 17:18, 31, 32) Ondo vɔ wakafɔnya ɔnɛ eolwelo ekɔ didjidji, lo mbuta ɔnɛ onto “mvɔka” etena kasalande pɛkato, koko nde “mbolɔka” etena kongande Okristo. Oyadi ɔkɔkɔ akɔna waki lawɔ, ntona ɔnɛ eolwelo bu akɛnyaka dia mbetawɔ kawɔ kaki anyanya. Naka Nzambi kombolola Yeso, kete oshinga w’etshungwelo kofutama ndo sho tshɛ tototshikala lo pɛkato. Diakɔ diele, wanɛ wata ɔnɛ eolwelo keema, bu l’elongamelo ka shikaa.​—1 Kɔr. 15:13-19; Hɛb. 9:12, 14.

12. Lo ndjela 1 Petero 3:18, 22, ngande wotshikitanyi eolwelo ka Yeso la eolwelo kakasalema ntondo ka laasɔ?

12 Pɔɔlɔ akeyaka dia “Kristo akolɔ oma lo nyɔi.” Eolwelo kɛsɔ, ndeka eolwelo k’anto wakolɔ ntondo ka laasɔ, nɛ di’anto asɔ wakayovɔ nto. Pɔɔlɔ akate dia Yeso aki “ɔlɔnga wa wanɛ woladi djɔ lo nyɔi.” Lo woho akɔna waki Yeso ɔlɔnga? Nde aki onto la ntondo lakolwama oko etongami ka lo nyuma ndo onto la ntondo lakadɛ l’olongo.​—1 Kɔr. 15:20; Ets. 26:23; adia 1 Petero 3:18, 22.

WANƐ “WAYONGA LA LƆSƐNƆ”

13. Naa otshikitanu wakɛnya Pɔɔlɔ wele lam’asa Adama la Yeso?

13 Ngande wakoka nyɔi k’onto ɔtɔi mbisha miliyɔ y’anto lɔsɛnɔ? Pɔɔlɔ mbishaka okadimwelo wa shikaa lo dimbola sɔ. Nde mɛnyaka otshikitanu wele lam’asa kɛnɛ kakela Adama anto la kɛnɛ kakoka anto nkondja lo tshimbo ya Kristo. Lo dikambo di’Adama, Pɔɔlɔ akafunde ate: “Nyɔi kakaye oma le onto ɔtɔi.” Etena kakasale Adama pɛkato, nde akela mpokoso le nde ndo le tokanula tande. Tekɔ lo ntetemala diɛnɛ l’etombelo wa kɔlɔ w’oma lo ohindodi ande. Koko lam’ele Nzambi akolola Ɔnande, sho koka monga la nshi yayaye y’amɛna! “Eolwelo k’anto wavɔ ndja oma le onto ɔtɔi,” Yeso. Pɔɔlɔ akakane l’anto yimba ɔnɛ: “Oko wavɔ anto tshɛ oma le Adama, mbele ndo anto tshɛ wayonga la lɔsɛnɔ oma le Kristo.”​—1 Kɔr. 15:21, 22.

14. Onde Adama ayolɔ? Lembetshiya.

14 Kakɔna kakalange Pɔɔlɔ mbuta etena kakandate ɔnɛ: “Oko wavɔ anto tshɛ oma le Adama”? Pɔɔlɔ akakanyiyaka dikambo dia tokanula ta Adama, takahowɔ pɛkato ndo eongelo kele keema kokele oma le Adama ndo tayovɔ. (Rɔmɔ 5:12) Adama bu l’atei w’anto “wayonga la lɔsɛnɔ.” Oshinga w’etshungwelo wa Kristo hakombe pɛkato yande, nɛ dia Adama aki onto la kokele ndo lakahindolɛ Nzambi l’okonda tshɛ. Kɛnɛ kayokomɛ Adama, mbayokomɛ ndo wanɛ wayota “Ɔna onto” ɔnɛ wekɔ “mbudi,” mbuta ate vɔ “wayotshɔ lo elanyelo ka pondjo.”​—Mat. 25:31-33, 46; Hɛb. 5:9.

Yeso mbaki onto la ntondo l’atei w’anto efula lakolwama dia tɔsɛna l’olongo (Enda odingɔ 15-16) *

15. Waa na wayonga l’atei wa “anto tshɛ wayonga la lɔsɛnɔ”?

15 Tolembete dia Pɔɔlɔ akate dia “anto tshɛ wayonga la lɔsɛnɔ oma le Kristo.” (1 Kɔr. 15:22) Mukanda wa Pɔɔlɔ wakafundama lo dikambo di’Akristo w’akitami waki la Kɔrɛtɔ, wanɛ wakahombe mbolɔ dia tɔsɛna l’olongo. Akristo asɔ “wakakidiama kaamɛ la Kristo Yeso, wanɛ wakelamɛ dia monga ekilami.” Ndo Pɔɔlɔ akatɛkɛta dia “wanɛ woladi djɔ lo nyɔi wele la diɔtɔnganelo la Kristo.(1 Kɔr. 1:2; 15:18; 2 Kɔr. 5:17) Lo mukanda okina wakasambiyama, Pɔɔlɔ akafunde lo dikambo dia wanɛ wele “kaamɛ la [Yeso] lo ɔfɔnɛlɔ wa nyɔi kande” wayonga “kaamɛ la nde lo ɔfɔnɛlɔ wa eolwelo kande.” (Rɔmɔ 6:3-5) Yeso akolɔ oko etongami ka lo nyuma ndo akadɛ l’olongo. Diakɔ diele, kɛsɔ mbayokomɛ wanɛ tshɛ wele “kaamɛ la Kristo,” mbuta ate Akristo tshɛ w’akitami.

16. Kakɔna kakalange Pɔɔlɔ mbuta lo mbelɛ Yeso “ɔlɔnga”?

16 Pɔɔlɔ akafunde dia Kristo akolɔ oma lo nyɔi, “nde ekɔ ɔlɔnga wa wanɛ woladi djɔ lo nyɔi.” Tohɔ di’anto akina, ɛnyɛlɔ Lazaro wakolɔ lanɛ la nkɛtɛ, koko Yeso mbaki onto la ntondo lakolɔ oko etongami ka lo nyuma ndo dia nkondja lɔsɛnɔ la pondjo. Nde akakoke mbɛdikama la ɔlɔnga wa dinela diakalambolaka ase Isariyɛlɛ Nzambi. Laadiko dia laasɔ, lo mbelɛ Yeso “ɔlɔnga,” Pɔɔlɔ akalange mɛnya di’anto akina wakahombe mbolwama l’ɔkɔngɔ wa laasɔ dia tɔsɛna l’olongo. Apɔstɔlɔ l’anto akina wele “kaamɛ la Kristo” wakahombe ndjela Yeso. L’etena kakashikikɛma, vɔ wakahombe mbolɔ woho wakolɔ Yeso.

17. Etena kakɔna kakahombe wanɛ “wele kaamɛ la Kristo” nongola difuto diawɔ dia tɔsɛna l’olongo?

17 Eolwelo ka tɔsɛna l’olongo ka wanɛ “wele kaamɛ la Kristo,” kotatɛ salema etena kakafundɛ Pɔɔlɔ ase Kɔrɛtɔ mukanda. Koko, Pɔɔlɔ akɛnya dia dui sɔ diayosalema lo nshi y’otsha la ntondo, lo mbuta ate: “Onto l’onto lo dihole diande: Kristo mbele ɔlɔnga, oma laasɔ wanɛ wele waki Kristo lo etena ka woongelo ande.” (1 Kɔr. 15:23; 1 Tɛs. 4:15, 16) Ɛlɔ kɛnɛ, tekɔ lo nsɛna l’etena kakatama ka “woongelo” wa Kristo. Apɔstɔlɔ ndo Akristo w’akitami akina wakavu wakahombe nkonga etena ka woongelo kɛsɔ dia nongola difuto diawɔ dia tɔsɛna l’olongo ndo monga “kaamɛ la [Yeso] lo ɔfɔnɛlɔ wa eolwelo kande.”

WƐ EKƆ L’ELONGAMELO KA SHIKAA!

18. a) Lande na kakokaso mbuta ɔnɛ eolwelo kekina kayoyala? b) Lo ndjela 1 Kɔrɛtɔ 15:24-26, awui akɔna wayosalema l’olongo?

18 Ko kayotota lo dikambo di’Akristo tshɛ wa kɔlamelo wele bu la elongamelo ka tɔsɛna kaamɛ la Kristo l’olongo? Vɔ lawɔ wekɔ la elongamelo ka eolwelo. Bible mbutaka dia Pɔɔlɔ ndo anto akina watshɔ l’olongo mbolɔka “lo eolwelo ka ntondo k’oma lo nyɔi.” (Flpɛ. 3:11) Dui sɔ mɛnyaka mɛtɛ dia eolwelo kekina kayoyala. Dui sɔ mbɔtɔnɛka la kɛnɛ kakate Jɔbɔ lo dikambo dia nshi yande yayaye. (Jɔbɔ 14:15) “Wanɛ wele waki Kristo lo etena ka woongelo ande” wayoyala l’olongo kaamɛ la Yeso lam’ayondolanya waolelo tshɛ, mandji tshɛ ndo wolo tshɛ. Kaanga nyɔi, lele “otunyi w’ekomelo” hatoyala nto. Mbokɛmaka hwe dia, wanɛ tshɛ wolɔ dia tɔsɛna l’olongo hawovɔki nto pondjo. Ko kayotota lo dikambo di’anto akina?​—Adia 1 Kɔrɛtɔ 15:24-26.

19. Kakɔna kakoka wanɛ wele la elongamelo ka ndjɔsɛna la nkɛtɛ kongɛɛ?

19 Kakɔna kakoka wanɛ wele la elongamelo ka ndjɔsɛna la nkɛtɛ kongɛɛ? Vɔ koka monga la elongamelo lo ndjela ɛtɛkɛta wa Pɔɔlɔ w’ɔnɛ: “Dimi lekɔ l’elongamelo le Nzambi . . . dia eolwelo k’anto w’ɛlɔlɔ ndo k’anto wa kɔlɔ kayoyala.” (Ets. 24:15) Mbokɛmaka dia ndooko onto la kɔlɔ layotshɔ l’olongo, diakɔ diele ɛtɛkɛta ɛsɔ mendanaka la eolwelo ka lo nshi yayaye ka la nkɛtɛ.

Monga la mbetawɔ lo eolwelo, tokimanyiyaka dia kongɛɛ nshi yayaye l’eshikikelo (Enda odingɔ 20) *

20. Ngande wambokeketshama elongamelo kayɛ?

20 Aha la taamu, “eolwelo kayoyala”! Wanɛ wayolwama dia ndjɔsɛna la nkɛtɛ wayonga la elongamelo ka sɛnaka pondjo pondjo. Wɛ koka ndjaɛkɛ lo daka sɔ. Elongamelo kɛsɔ koka kosamba etena kakanyiyayɛ wakiyɛ wa ngandji wakavu. Vɔ wayolwama oma lo nyɔi, etena kayolɛ Kristo nde la anto akina oko “nkumi ya dikanga l’edja k’ɛnɔnyi 1 000.” (Ɛny. 20:6) Wɛ lawɔ koka ntetemala monga la elongamelo k’ɔnɛ naka wɛ mvɔ la ntondo k’ɛnɔnyi 1 000, kete wɛ lawɔ ayolɔ. “Elongamelo k[ɛsɔ] hɛndja ɛkɔndjɔ.” (Rɔmɔ 5:5) Tɔ koka kosukɛ kakianɛ ndo ndeka kosha ɔngɛnɔngɛnɔ etena kakambɛyɛ Nzambi. Koko, ekɔ akambo akina efula wakokaso mbeka oma lo 1 Kɔrɛtɔ tshapita 15, oko wayotodiɛna lo sawo diayela.

OSAMBO 147 Daka dia lɔsɛnɔ la pondjo

^ od. 5 Kɔrɛtɔ ka ntondo tshapita 15 ndekaka ntɛkɛta dikambo dia eolwelo. Lande na kele wetshelo ɔsɔ wekɔ ohomba le so ndo ngande wakokaso monga l’eshikikelo ɔnɛ Yeso akolɔ? Sawo nɛ diayokadimola ambola asɔ ndo ambola akina w’ohomba wendana la eolwelo.

^ od. 56 ELEMBETSHIELO W’OSATO: Yeso mbaki onto la ntondo lakɔsama otsha l’olongo. (Ets. 1:9) L’atei wa ambeki ande amɔtshi wayotonga kaamɛ la nde mbele ndo Tɔma, Jakɔba, Ludiya, Joani, Mariya ndo Pɔɔlɔ.

^ od. 58 ELEMBETSHIELO W’OSATO: Ɔnangɛso ɔmɔtshi akavusha wadɛnde la ngandji lakakambe kaamɛ la nde l’edja k’ɛnɔnyi efula. Nde ekɔ la elongamelo ɔnɛ nde ayolɔ ndo ekɔ lo ntetemala kambɛ Jehowa la kɔlamelo tshɛ.