Skip to content

Skip to table of contents

CIBALO CAKWIIYA 49

Bubuke, Mbulangizi Bwini-bwini!

Bubuke, Mbulangizi Bwini-bwini!

“Ndilijisi bulangizi kuli Leza . . . bwakuti kuyooba bubuke.”​—MIL. 24:15.

LWIIMBO 151 Leza Uyakwiita

IZILI MUCIBALO *

1-2. Mbulangizi nzi mbobajisi babelesi ba Jehova bakasimpe?

BULANGIZI bulayandika kapati. Bantu bamwi bajisi bulangizi bwakuyooba alukwatano lukkomanisya, kukomezya bana bajisi buumi buli kabotu naa kupona kubulwazi bupati. Andiswe Tobanakristo tulakonzya kulangila zintu eezyi. Pele bulangizi bwesu tabugoleli buyo waawa pe. Tulangila kuyoopona kukabe kutamani alimwi akuyoobonana abayandwa besu ibayoobusyigwa.

2 Mwaapostolo Paulo wakaamba kuti: “Ndilijisi bulangizi kuli Leza . . . bwakuti kuyooba bubuke bwabantu baluleme abataluleme.” (Mil. 24:15) Paulo tanaakali wakusaanguna kwaamba makani aajatikizya bulangizi bwabubuke. Awalo sikale Jobu wakaamba zyabulangizi oobu. Wakalisinizyide kuti Leza uyoomuyeeya alimwi akumubusya.—Job. 14:7-10, 12-15.

3. Nkaambo nzi lugwalo lwa 1 Bakorinto caandaano 15 ncolukonzya kutuyumya?

3 “Bubuke bwabafwide” ncibeela ‘cantalisyo’ naa “njiisyo zyantalisyo” nzyobasyoma Banakristo. (Heb. 6:1, 2) Makani ngaakaamba Paulo kujatikizya bubuke alilembedwe mulugwalo lwa 1 Bakorinto caandaano 15. Kweelede kuti nzyaakalemba zyakabakulwaizya Banakristo bamumwaanda wamyaka wakusaanguna. Caandaano eeci andiswe cilakonzya kutukulwaizya alimwi akuyumya bulangizi bwesu bwabubuke.

4. Ncinzi citupa kusyoma kuti bayandwa besu ibakafwa bayoobusyigwa?

4 Bubuke bwa Jesu Kristo mpaayeeme bulangizi mbotujisi kujatikizya bayandwa besu bafwide. Alimwi bwakali cibeela ‘camakani mabotu’ ngaakaambilizya Paulo kubana Korinto. (1Kor. 15:1, 2) Mane buya wakaamba kuti, ikuti Munakristo katajisi bulangizi bwabubuke, lusyomo lwakwe ndwabuyo. (1Kor. 15:17) Lusyomo mububuke bwa Jesu nkakaambo katupa kusyoma kuti abamwi bayoobusyigwa.

5-6. Ino majwi aali kulugwalo lwa 1 Bakorinto 15:3, 4 aamba nzi kulindiswe?

5 Ciindi Paulo naakatalika kulemba makani aabubuke, wakaamba twaambo totatwe twamasimpe: (1) “Kristo wakafwa kutegwa atwaangulule kuzibi zyesu.” (2) “Wakazikkwa.” (3) “Wakabusyigwa mubuzuba bwatatu kweelana ancaamba Magwalo.”—Amubale 1 Bakorinto 15:3, 4.

6 Ino lufwu lwa Jesu, kuzikkwa alimwi akubusyigwa zyaamba nzi kulindiswe? Musinsimi Isaya wakasinsima kuti Mesiya wakali ‘kuyookosolwa munyika yabaumi’ alimwi ‘akupegwa busena bwakuzikkwa antoomwe abantu babi.’ Pele nzinji zyakajatikizyidwe. Isaya wakayungizya kuti Mesiya wakali kuyootola “cibi cabantu banji.” Jesu wakacita oobo ciindi naakapa buumi bwakwe kuba cinunuzyo. (Is. 53:8, 9, 12; Mt. 20:28; Rom. 5:8) Aboobo lufwu, kuzikkwa akubusyigwa kwa Jesu zitupa twaambo tubotu twakuba abulangizi bwakuti tulakonzya kwaangununwa kucibi alufwu, alimwi akuti tuyoobonana abayandwa besu ibayoobusyigwa.

BUMBONI KUZWA KULI BAKAMBONI BANJI

7-8. Ncinzi cipa Banakristo kusinizya kuti Jesu wakabusyigwa ncobeni?

7 Kutegwa tusyome kuti kuyooba bubuke, tweelede kusaanguna kusyoma kuti Jesu wakabusyigwa. Nkaambo nzi ncotukonzya kusyoma kuti Jehova wakamubusya Jesu?

8 Kuli bantu banji bakapa bumboni bwakuti Jesu wakabusyigwa. (1Kor. 15:5-7) Kamboni wakusaanguna Paulo ngwaakalemba mumulongo wakwe, mwaapostolo Petro naa Kefasi. Abalo basikwiiya bamwi bakasinizya kuti Petro wakamubona Jesu iwakabusyigwa. (Lk. 24:33, 34) Kuyungizya waawo, Paulo wakaamba kuti “bali Kkumi Ababili,” nkokuti baapostolo, bakamubona Jesu naakamana kubusyigwa. Kumane Kristo “wakalibonya kubakwesu bainda ku 500 aciindi comwe,” ambweni amuswaangano uukkomanisya kapati iwakali mu Galilaya iwaambidwe mulugwalo lwa Matayo 28:16-20. Alimwi Jesu “wakalibonya kuli Jakobo,” uulangilwa kuti mwanookwabo, walo musyule iwatakali kusyoma kuti Jesu ngo Mesiya. (Joh. 7:5) Naakamana kumubona Jesu iwakabusyigwa, Jakobo wakasyoma. Cikkomanisya ncakuti, cakuma 55 C.E. ciindi Paulo naakalemba lugwalo oolu, bakamboni banji ibakamubona Jesu naakamana kubusyigwa bakacili kupona, aboobo kufwumbwa iwakali kudooneka wakali kukonzya kubabuzya bantu aaba kujatikizya bubuke oobu.

9. Kweelana alugwalo lwa Milimo 9:3-5, mbuti Paulo mbwaakayungizya bumboni bwakuti Jesu wakabusyigwa ncobeni?

9 Kumbele, Jesu wakalibonya kuli Paulo lwakwe mwini. (1Kor. 15:8) Paulo naa Saulo, wakali mulweendo kuya Damasiko ciindi naakamvwa jwi lya Jesu iwakabusyigwa alimwi anaakabona cilengaano cakwe mubulemu bwakujulu. (Amubale Milimo 9:3-5.) Icakamucitikila Paulo cakasinizya kuti Jesu wakabusyigwa ncobeni.—Mil. 26:12-15.

10. Ino lusyomo lwakuti Jesu wakabusyigwa lwakamupa kucita nzi Paulo?

10 Bantu bamwi balakonzya kubukkomanina bumboni bwa Paulo akaambo kakuti Jesu katanalibonya kulinguwe, wakali sikupenzya Banakristo. Naakamana kusinizya kuti Jesu wakabusyigwa, Paulo wakabeleka canguzu kugwasya bamwi kuti bakazyibe kasimpe aaka. Wakaliyumya naakali kuumwa, naakali muntolongo, alimwi anaakali muntenda zyabwato ciindi naakali kukambauka kuti Jesu wakalifwide pele lino ulapona. (1Kor. 15:9-11; 2Kor. 11:23-27) Paulo wakalisinizyide kuti Jesu wakabusyigwa cakuti wakalilisungwide nokuba kufwa akaambo kakwiiminina lusyomo lwakwe. Sena bumboni oobu bwa Banakristo bamumwaanda wamyaka wakusaanguna tabumupi kusyoma kuti Jesu wakabusyigwa? Alimwi sena tabuyumyi lusyomo lwanu mububuke?

KULULAMIKA MIZEEZO IITALUZI

11. Ncinzi cakapa kuti bana Korinto bamwi babe amizeezo iitaluzi kujatikizya bubuke?

11 Bantu bamwi mudolopo lyaba Giriki mu Korinto bakajisi mizeezo iitaluzi kujatikizya bubuke, bamwi mane bakali kwaamba kuti “kunyina bubuke bwabafwu.” Nkaambo nzi? (1Kor. 15:12) Basyaabusongo mudolopo limbi lyaba Giliki, mu Atene, bakausampaula muzeezo wakuti Jesu wakabusyigwa. Ambweni kuyeeya kuli boobu kwakabajatikizya bamwi mu Korinto. (Mil. 17:18, 31, 32) Ambweni bamwi bakali kuyeeya bubuke munzila yamaambilambali, kabayeeya kuti muntu wakali kwaambwa kuti “ulifwide” akaambo kazibi, pele wakali kuba “muumi” ciindi naaba Munakristo. Kufwumbwa mbocakabede, kukazya bubuke cakali kwaamba kuti lusyomo lwabo ndwabuyo. Ikuti Leza naatakamubusya Jesu, nkokuti nokunyina cinunuzyo cakapegwa alimwi nobatakalekelelwa zibi zyabo. Aboobo aabo ibakali kukazya bubuke bakanyina bulangizi bwini-bwini.—1Kor. 15:13-19; Heb. 9:12, 14.

12. Kweelana alugwalo lwa 1 Petro 3:18, 22, mbuti bubuke bwa Jesu mbobwakaindene abubuke bumbi bwakacitikide?

12 Paulo lwakwe wakalizyi kuti “Kristo wakabusyigwa kubafwu.” Bubuke bwa Jesu bwakalilibedelede kwiinda bubuke bwabantu bamwi, nkaambo balo kumbele bakazoofwa alimwi. Paulo wakaamba kuti Jesu “micelo mitaanzi yabaabo bakoona mulufwu.” Munzila nzi? Ngowakali muntu wakusaanguna kubusyigwa mumubili wamuuya alimwi ngowakali muntu wakusaanguna kuunka kujulu.—1Kor. 15:20; Mil. 26:23; amubale 1 Petro 3:18, 22.

AABO “BAYOOPEGWA BUUMI”

13. Ino ndwiindano nzi luliko akati ka Adamu a Jesu ndwaakaamba Paulo?

13 Mbuti lufwu lwamuntu omwe mbolukonzya kupa buumi kubantu banji? Paulo wakapa bwiinguzi busalede kumubuzyo ooyu. Wakatondezya lwiindano luliko kujatikizya ncaakabaletela bantu Adamu alimwi aciyookonzyeka kwiinda muli Kristo. Kujatikizya Adamu, Paulo wakalemba kuti: “Lufwu lwakaboola kwiinda mumuntu omwe.” Ciindi Adamu naakabisya, wakaleta lufwu kulinguwe alimwi akuluzubo lwakwe. Kusikila sunu tucipenga akaambo kakutamvwida kwakwe. Pele akaambo kakuti Leza wakamubusya Mwanaakwe, tulakonzya kuyooba abuumi bubotu kumbele. Paulo wakaamba kuti: “Bubuke bwabafwu bulaboola kwiinda mumuntu omwe. Nkaambo mbubonya muli Adamu boonse balafwa, mbubonya buyo muli Kristo boonse bayoopegwa buumi.”—1Kor. 15:21, 22.

14. Sena Adamu uyoobusyigwa? Amupandulule.

14 Ncinzi Paulo ncaakali kupandulula ciindi naakaamba kuti “muli Adamu boonse balafwa”? Wakali kwaamba bantu boonse, ibakakona cibi akutalondoka kuzwa kuli Adamu alimwi akuti bayoofwa. (Rom. 5:12) Adamu tali akati kabaabo “bayoopegwa buumi.” Cinunuzyo ca Kristo tacimugwasyi Adamu. Cili boobu akaambo kakuti kalondokede, wakasala kutamumvwida Leza acaali. Cakamucitikila Adamu cilikozyene aciyoocitikila baabo “mwanaamuntu” mbayoobeteka kuti nimpongo nkokuti “bayoonyonyoonwa kukabe kutamani.”—Mt. 25:31-33, 46; Heb. 5:9.

Jesu nguwakali wakusaanguna kubusyigwa akati kabantu banji ibabusyilwa kubuumi bwakujulu (Amubone muncali 15-16) *

15. Ino mbaani babikkilizyidwe muli “boonse bayoopegwa buumi”?

15 Amubone ncaakaamba Paulo naakati “muli Kristo boonse bayoopegwa buumi.” (1Kor. 15:22) Paulo wakalembela Banakristo bananike ibaku Korinto, aabo ibakali kuyoobusyilwa kubuumi bwakujulu. Banakristo aabo ‘bakasalazyigwa kuba basikwiiya ba Kristo Jesu, akwiitwa kuba basalali.’ Alimwi wakaamba kujatikizya ‘baabo boona mulufwu kabakamantene a Kristo.’ (1Kor. 1:2; 15:18; 2Kor. 5:17) Mulugwalo lumbi, Paulo wakalemba zyabaabo ‘ibakamantane a Jesu mulufwu luli mbuli lwakwe,’ kuti ‘bayookamantana alimwi anguwe mububuke buli mbuli bwakwe.’ (Rom. 6:3-5) Jesu wakabusyigwa kali cilenge camuuya akuunka kujulu. Aboobo eeci nceciyoocitika akuli baabo “bakamantene a Kristo,” nkokuti bananike boonse.

16. Ino Paulo wakali kupandulula nzi naakaamba Jesu kuti “micelo mitaanzi”?

16 Paulo wakalemba kuti Kristo wakabusyigwa kali “micelo mitaanzi yabaabo bakoona mulufwu.” Mutalubi kuti bamwi, mbuli Lazaro, bakabusyigwa, pele Jesu wakali wakusaanguna kubusyigwa kuzwa kubafwu kali cilenge camuuya akutambula buumi butamani. Ulakonzya kukozyanisyigwa kumicelo mitaanzi yabutebuzi eeyo bana Israyeli njobakali kutuula kuli Leza. Kuyungizya waawo, kwiinda mukwaamba Jesu kuti “micelo mitaanzi,” Paulo wakali kupandulula kuti abamwi kumbele bakali kuyoobusyilwa kubuumi bwakujulu. Baapostolo alimwi abamwi “bakamantene a Kristo” bakali kuyoomutobela Jesu. Kumbele, bakali kuyoobusyilwa kubuumi bwakujulu mbubwenya mbuli Jesu.

17. Ino ndilili aabo “bakamantene a Kristo” nobatambula bulumbu bwakujulu?

17 Kubusyilwa kujulu kwabaabo “bakamantene a Kristo” tiikwalinatalika kucitika ciindi Paulo naakalembela bana Korinto. Muciindi caboobo, Paulo wakali kwaamba ciindi cakumbele naakati: “Umwi aumwi ulabusyigwa aciindi cakwe ceelede: kusaanguna Kristo uuli njemicelo mitaanzi, mpoonya aabo bazulilwa kuli Kristo bayoobusyigwa kuciindi cakubako kwakwe.” (1Kor. 15:23; 1Tes. 4:15, 16) Mazuba aano tupona muciindi eeco cakasinsimwa kuti “kubako” kwa Kristo. Baapostolo alimwi a Banakristo bananike bamwi ibakafwa bakeelede kulindila ciindi eeco cakubako kwa Kristo, kutegwa batambule bulumbu bwabo bwakujulu alimwi ‘akukamantana anguwe mububuke buli mbuli bwakwe.’

MUJISI BULANGIZI BWINI-BWINI!

18. (a) Nkaambo nzi ncotukonzya kwaamba kuti kunooli bubuke bumbi kunze lyabubuke bwakujulu? (b) Kweelana alugwalo lwa 1 Bakorinto 15:24-26, nzintu nzi ziyoocitika kujulu?

18 Pele ino mbuti kujatikizya Banakristo basyomeka boonse ibatajisi bulangizi bwakuyoopona a Kristo kujulu? Abalo balijisi bulangizi bwabubuke. Bbaibbele lyaamba kuti Paulo alimwi abamwi ibaunka kujulu babusyilwa “mububuke bwakusaanguna kuzwa kubafwu.” (Flp. 3:11) Sena majwi aaya taatondezyi kuti kunooli bubuke bumbi? Eeci cileendelana ancaakaamba Jobu kujatikizya icakali kuyoomucitikila kumbele. (Job. 14:15) Mpoonya ‘aabo bazulilwa kuli Kristo ibayoobusyigwa kuciindi cakubako kwakwe’ banooli kujulu antoomwe a Jesu ciindi aakunyonyoona mfwulumende zyoonse abweendelezi boonse alimwi anguzu zyoonse. Naba ‘sinkondo wamamanino, nkokuti lufwu,’ uyoonyonyoonwa. Boonse aabo babusyilwa kubuumi bwakujulu kunyina nobayoofwa alimwi. Pele ino mbuti kujatikizya bamwi?—Amubale 1 Bakorinto 15:24-26.

19. Ncinzi ncobakonzya kulangila aabo bajisi bulangizi bwakuyoopona anyika?

19 Ncinzi ncobakonzya kulangila aabo bajisi bulangizi bwakuyoopona anyika? Balakonzya kuba abulangizi kuzwa kumajwi ngaakaamba Paulo aakuti: “Ndilijisi bulangizi . . . bwakuti kuyooba bubuke bwabantu baluleme abataluleme.” (Mil. 24:15) Aboobo cilisalede kuti kunyina uutaluleme uukonzya kuunka kujulu, nkokuti majwi aaya atondezya kuti kumbele kuyooba bubuke aano anyika.

Ikuti katusyoma mububuke, tulakonzya kuba abulangizi bwakumbele ibukkomanisya (Amubone muncali 20) *

20. Ino cibalo eeci caluyumya buti lusyomo lwanu?

20 Kakunyina akudooneka, “kuyooba bubuke”! Aabo ibayoobusyilwa kubuumi bwaanyika bayooba abulangizi bwakupona kukabe kutamani. Mulakonzya kusyoma kuti cisyomezyo eeci ciyoozuzikizyigwa. Bulangizi oobu bulakonzya kumuumbulizya ciindi nomuyeeya kujatikizya bayandwa banu ibakafwa. Bayoobusyigwa ciindi Kristo alimwi abamwi ‘baakulela kabali bami kwamyaka iili 1,000.’ (Ciy. 20:6) Andinywe mulakonzya kuba alusyomo lwakuti, nokuba kuti mwafwa katanatalika kulela Kristo kwamyaka iili 1,000, muyoobusyigwa. ‘Bulangizi oobu tabusololeli kukutyompwa.’ (Rom. 5:5) Bulakonzya kumuyumya lino alimwi akuyungizya lukkomano lwanu mukubelekela Leza. Pele nzinji nzyotukonzya kwiiya kulugwalo lwa 1 Bakorinto caandaano 15, kweelana ambotuyoobona mucibalo citobela.

LWIIMBO 147 Buumi Butamani Bwasyomezyegwa

^ munc. 5 Lugwalo lwa 1 Bakorinto caandaano 15 lwaamba makani aabubuke. Nkaambo nzi njiisyo eeyi ncoiyandika kapati kulindiswe, alimwi nkaambo nzi ncotusyoma kuti Jesu wakabusyigwa? Cibalo eeci cilayiingula mibuzyo eeyi alimwi amibuzyo iimbi iiyandika kapati kujatikizya bubuke.

^ munc. 56 BUPANDULUZI BWACIFWANIKISO: Jesu nguwakali wakusaanguna kutolwa kujulu. (Mil. 1:9) Basikwiiya bakwe bamwi ibakamusangana babikkilizya Tomasi, Jakobo, Lidiya, Johane, Mariya a Paulo.

^ munc. 58 BUPANDULUZI BWACIFWANIKISO: Mukwesu wakafwidwa mukaintu wakwe ngwaakabeleka limwi kwamyaka minji. Aboobo wazumanana kumubelekela Jehova cakusyomeka, kajisi lusyomo lwakuti mukaintu wakwe uyoobusyigwa.