Skip to content

Skip to table of contents

CHIIYO 49

Nkamboonzi Nituli Aachoonzyo Chakuti Bantu Bazoobusigwa?

Nkamboonzi Nituli Aachoonzyo Chakuti Bantu Bazoobusigwa?

“Ndilijisi bulangizi kuli Leza . . . bwakuti kuyooba bubuke.”—MIL. 24:15.

LWIIMBO 151 Leza Uyakwiita

ZITAYIIGWE *

1-2. Mbuubuli bulangilizi bubotu mbubalaabo bakombi baJehova?

KUBA aabulangilizi kuli kabotu. Bamwi bantu balangilila zintu zisiyene-siyene mbuli kuba aalukwatano luli kabotu, kukomezya bana akupona kuti kabachiswa bumwi bulwazi. Andiswe tulakonzya kuzilangilila zintu zili boobu. Pesi swe tulaabulangilizi bwiinda oobu. Tulangilila kuzoopona buumi butamani akuzoobona babbululu besu bakafwa kabali kubusigwa.

2 Mwaapostolo Pawulu wakaamba kuti: “Ndilijisi bulangizi kuli Leza . . . bwakuti kuyooba bubuke bwabantu baluleme abataluleme.” (Mil. 24:15) Pawulu teenguwe pe wakasaanguna kwaambuula atala abubuke. Jobu wakali waambuula atala ambubo. Wakali aachoonzyo chakuti Jehova uzoomuyeeya akumubusya.—Job. 14:7-10, 12-15.

3. 1 Bakorinto chaandaano 15 itugwasya biyeni?

3 “Bubuke bwabafwide” njiimwi ‘yanjiisyo zyantalisyo’ maKristu woonse njibasyoma. (Heb. 6:1, 2) Zyakaambwa aPawulu atala abubuke zijanika muli 1 Bakorinto chaandaano 15. Kweelede kuti nzyakaamba zyakabasungwaazya maKristu aamuchiindi chakwe. Kazitakwe ndaba kuti waba achiindi chilamfu biyeni kusyoma njiisyo eeyi, nzyakaamba Pawulu zilakonzya kukusungwaazya akupa kuti ube aachoonzyo chakuti bafwide bayoobusigwa.

4. Niinzi chipa kuti tusyome kuti bafwide bazoobusigwa?

4 Kuziba kuti Jesu wakabusigwa kusimya bulangilizi bwesu bwakuti bafwide bazoobusigwa. Aaya ngaamwi “makani mabotu” Pawulu ngaakali kukambawuka kuKkorinto. (1 Kor. 15:1, 2) Pawulu wakaamba kuti, kuti muKristu katasyomi kuti kuli bubuke lusyomo lwakwe talugwasyi pe. (1 Kor. 15:17) Kusyoma kuti Jesu wakabusigwa nkuko kupa kuti tube aalusyomo lwakuti bafwide bazoobusigwa.

5-6. Majwi ajanika muli 1 Bakorinto 15:3, 4 atugwasya biyeni?

5 Naakasaanguna kulemba atala abubuke, Pawulu wakaamba zintu zitatu ziyandikana. Zintu eezi ziswaanizya (1) “Kristo wakafwa kutegwa atwaangulule kuzibi zyesu.” (2) “Wakazikkwa” alubo (3) “wakabusyigwa mubuzuba bwatatu kweelana ancaamba Magwalo.”—Bala 1 Bakorinto 15:3, 4.

6 Kufwa, kuzikkwa akubusigwa kwaJesu kutugwasya biyeni? Mupolofita Isaya wakaamba kuti Mesiya wakali “munyika yabaumi” mpawo wakali kuyoopegwa “busena bwakuzikkilwa antoomwe abantu babi.” Pesi kuli zimwi zyakali kuyoochitika. Isaya wakayungizya kuti Jesu wakali kuyoobweza “cibi cabantu banji.” Jesu wakazichita eezi chiindi naakapa buumi bwakwe kuti bube chinunuzyo. (Is. 53:8, 9, 12; Mt. 20:28; Rom. 5:8) Kufwa, kuzikkwa akubusigwa kwaJesu kupa kuti tube aabulangilizi bwakuti tuzoowaangununwa kuchibi alufu akuti babbululu besu bakafwa bazoobusigwa.

BANTU BIINGI BAKAMUBONA

7-8. Niinzi chipa kuti tusyome kuti Jesu wakabusigwa?

7 Kuti tube aachoonzyo chakuti bantu bafwide bayoobusigwa, tweelede kusaanguna tusyome kuti Jesu wakabusigwa. Niinzi chipa kuti tube aachoonzyo chakuti Jehova wakamubusya Jesu?

8 Bantu biingi bakamubona Jesu kali wabusigwa. (1 Kor. 15:5-7) Muntu wakusaanguna ngwaakaamba Pawulu nguPetro naakuti Kkefasi. Bamwi basikwiiya bakaamba kuti Petro wakamubona Jesu naakabusigwa. (Lk. 24:33, 34) Alubo wakalibonia akuli “bali Kkumi Ababili.” “Kuzwa waawo wakalibonya kubakwesu bainda ku 500 aciindi comwe,” amwi aamuswaangano uuyandikana waambwa muli Matayo 28:16-20. Kuyungizya waawo, “wakalibonya kuli Jakobo.” Kweelede kuti Jakobo ooyu mwanike wakwe wakatali kumusyoma pe kuti nguMesiya kumasaangunino. (Joh. 7:5) Naakamubona kali wabusigwa, Jakobo wakamusyoma Jesu. Alubo chibotezya nchakuti mu55 C.E. chiindi Pawulu naakalemba lugwalo lwakusaanguna lwaBakorinto, bantu biingi bakabona Jesu kali wabusigwa bakachiliko. Muntu wakatali kusyoma makani aaya, wakali kukonzya kubuzya kubantu aaba.

9. Kweendelana alugwalo lwa Milimo 9:3-5, niinzi chakachitika kuli Pawulu chitondeezya kuti Jesu wakabusigwa choonzyo?

9 Mukuya kwachiindi, Jesu wakalibonia kuli Pawulu. (1 Kor. 15:8) Pawulu (wakali kwiitwa kuti Sawulu aachiindi eecho) wakamvwa jwi lyaJesu chiindi naakali munzila kaya kuDamasikko alubo wakabona chilengaano chaJesu kali kujulu. (Bala Milimo 9:3-5.) Zyakachitika kuli Pawulu zitondeezya kuti Jesu wakabusigwa choonzyo.—Mil. 26:12-15.

10. Kuba aachoonzyo chakuti Jesu wakabusigwa kwakapa kuti Pawulu achiteenzi?

10 Bamwi bantu bakali kukonzya kumusyoma Pawulu nkaambo Jesu katanalibonia kulinguwe, wakali kupenzya maKristu. Chiindi Pawulu naakaba aachoonzyo chakuti Jesu wakali wabusigwa, wakabeleka changuzu kuti ayiisye bamwi. Pawulu wakalisimya kukuumwa, kukusungwa akungoozi zyamulwizi akaambo kakuti wakali kuyanda kukambawukila bamwi kuti Jesu wakabusigwa. (1 Kor. 15:9-11; 2 Kor. 11:23-27) Pawulu wakali aachoonzyo chakuti Jesu wakali wabusigwa zyakuti wakalilipedelede kujeegwa muchiindi chakuti aleke kukambawuka makani aaya. Zyakaambwa aamaKristu aaya tazipi kuti anduwe ube alusyomo lwakuti Jesu wakabusigwa na? Alubo tazipi kuti ube alusyomo lwakuti bantu bazoobusigwa na?

KULULAMIKA NJIISYO YAKUBEJA

11. Kweelede kuti niinzi chakapa kuti bamwi bantu bakuKkorinto batayisyomi pe njiisyo yabubuke?

11 Amwi maGrikki aakuKkorinto aakali aamaboneno atali ngawo pe atala abubuke zyakuti bakali kwaamba kuti “kunyina bubuke bwabafwu?” Nkamboonzi? (1 Kor. 15:12) Bamwi basyaabusongo bamaGrikki aakuAtene bakali kufubaazya njiisyo yakuti Jesu wakabusigwa. Kulakonzeka kuti amwi maKristu aakuKkorinto akali kuyeeya mbubo. (Mil. 17:18, 31, 32) Bamwi bakali kuyeeya kuti kubusigwa kwakali kuchitwa munzila yakukozyanisya, chaamba kuti ‘bakalifwide’ chiindi nibakali basizibi akuti ‘bakabusigwa’ chiindi nibakaba maKristu. Kufumbwa zyakali kupa kuti basyome oobo, kukaka njiisyo yabubuke yakali kutondeezya kuti tabakwe lusyomo pe. Kuti kali Jesu taakabusigwa pe, zyaamba kuti takwe chinunuzyo chakabbadalwa pe alubo bantu boonse mbasizibi. Bantu bakali kusyoma kuti Jesu taakabusigwa pe, teebakalikwe bulangilizi pe.—1 Kor. 15:13-19; Heb. 9:12, 14.

12. Kweendelana alugwalo lwa 1 Petro 3:18, 22, kubusigwa kwaJesu kusiyene biyeni akwabamwi bakabusigwa musule?

12 Pawulu wakalibonena kuti “Kristo wakabusyigwa kubafwu.” Kubusigwa kwakwe kwakalisiyene akwabamwi bakali babusigwa musule nkaambo bakazoofwa lubo. Alubo Pawulu wakayungizya kuti Jesu “ngomicelo mitaanzi yabaabo bakoona mulufwu.” Nkamboonzi Jesu nali wakusaanguna? Nkaambo nguwe muntu wakasaanguna kubusigwa kali aamubili wamuuya alubo nguwe wakasaanguna kuya kujulu.—1 Kor. 15:20; Mil. 26:23, bala 1 Petro 3:18, 22.

“BAYOOPEGWA BUUMI”

13. Nguuli musiyano uuliwo aakati kaAdamu aJesu?

13 Munzilaanzi kufwa kwamuntu uumwi mukupa kuti mamiliyoni aabantu bakajane buumi? Pawulu wakaamba nsandulo yamubuzyo ooyu. Wakaamba musiyano uuliwo aakati kazintu zyakachitwa aAdamu anzitwakachitilwa aaJesu. Naakali kwaamba atala azintu zyakachitwa aAdamu, Pawulu wakati: “Lufwu lwakaboola kwiinda mumuntu omwe.” Kubisya kwaAdamu kwakamweetela lufu kuswaanizya abana bakwe. Lino tuchiswaanana amapenzi akaambo kakubisya kwaAdamu. Pesi lino tuli aabulangilizi akaambo kakuti Jehova wakabusya Mwanaakwe. “Bubuke bwabafwu bulaboola kwiinda mumuntu omwe,” Jesu. Pawulu wakaamba kuti: “Nkaambo mbubonya muli Adamu boonse balafwa, mbubonya buyo muli Kristo boonse bayoopegwa buumi.”—1 Kor. 15:21, 22.

14. Adamu uyoobusigwa na? Pandulula.

14 Pawulu wakali kwaambaanzi chiindi naakati: “Muli Adamu boonse balafwa”? Pawulu wakali kwaamba kuti bana baAdamu bakajana chibi akutamaninina alubo eezi zili kupa kuti bafwe. (Rom. 5:12) Adamu tawope aakati kabantu “bayoopegwa buumi.” Nkamboonzi? Chinunuzyo tachibeleki pe kuli Adamu nkaambo wakalimaninide, wakabisizya Leza achaali. Zyakachitika kuli Adamu zikozyenie anzibayoochitwa bantu “Mwanaamuntu” mbayoobeteka mbuli ‘mpongo,’ “bayoonyonyoonwa kukabe kutamani.”—Mt. 25:31-33, 46; Heb. 5:9.

Jesu nguwe wakasaanguna kubusigwa kuti aye kujulu (Langa fuka 15-16) *

15. Mbaani baswaanizidwe muli “boonse bayoopegwa buumi”?

15 Pawulu wakaamba kuti muli “Kristo boonse bayoopegwa buumi.” (1 Kor. 15:22) Majwi aaya Pawulu wakaalembela maKristu bananikidwe bakuKkorinto, bakali aabulangilizi bwakuya kujulu. MaKristu aaba ‘bakasalazigwa kuba basikwiiya baKristu bakayitwa kuba basalali.’ Alubo Pawulu wakaambuula atala “aabo boona mulufwu kabakamantene a Kristo.” (1 Kor. 1:2; 15:18; 2 Kor. 5:17) Muli lumwi lugwalo lwakwe, wakalemba atala abaabo ‘bakamantene anguwe [Kristu] mulufwu luli mbuli lwakwe’ ‘bayookamantana alimwi anguwe mububuke buli mbuli bwakwe.’ (Rom. 6:3-5) Jesu wakabusigwa kali muntu wamuuya mpawo wakaya kujulu. Eezi nzizyo ziyoochitika kuli baabo ‘bakamantene aanguwe,’ chaamba maKristu bananikidwe.

16. Pawulu wakali kwaambaanzi naakati Jesu “ngomicelo mitaanzi”?

16 Pawulu wakaamba kuti Kristu wakabusigwa alubo “ngomicelo mitaanzi yabaabo bakoona mulufwu.” Nkamboonzi nitwaamba kuti Jesu “ngomicelo mitaanzi” kakuli kuli bantu bakali babusigwa mbuli Lazaro? Nkaambo Jesu nguwe muntu wakusaanguna kubusigwa kali chilenge chamuuya akupegwa buumi butamani. Pawulu wakamukozyanisya amichelo mitaanzi maIsrayeli njibakali kupa Leza. Kwiinda mukwaamba kuti Jesu “ngomicelo mitaanzi,” Pawulu wakatondeezya kuti kuli bamwi bantu bakali kuyoobusigwa kuti bakapone kujulu. Mukuya kwachiindi, baapostolo abamwi ‘bakamantene a Kristo’ bakali kuyoobusigwa kabali aamibili yamuuya akuya kujulu mbuli Jesu.

17. Ndiilili aabo ‘bakamantene a Kristo’ nibakali kuyoobusigilwa kuya kujulu?

17 Chiindi Pawulu naakalembela maKristu aakuKkorinto, bubuke bwabantu ‘bakamantene a Kristo’ teebwakali nasaanguna pe. Pesi Pawulu wakali kwaamba chiindi chili kunembo. Wakati: “Umwi aumwi ulabusyigwa aciindi cakwe ceelede: kusaanguna Kristo uuli njemicelo mitaanzi, mpoonya aabo bazulilwa kuli Kristo bayoobusyigwa kuciindi cakubako kwakwe.” (1 Kor. 15:23; 1 Tes. 4:15, 16) Mazubaano tulikupona muchiindi “cakubako” kwaKristu. Baapostolo abamwi maKristu bananikidwe bakafwa bakeelede kulindila chiindi chakubako kwaKristu kuti babusigilwe kuya kujulu akuti ‘bakamantane aJesu mububuke buli mbuli bwakwe.’

TULI AABULANGILIZI BWACHOONZYO

18. (a) Nkamboonzi nituli aachoonzyo chakuti kuzooba chakuti kuzooba bumwi bubuke? (b) Kweendelana alugwalo lwa 1 Bakorinto 15:24-26 niinzi ziyoochitika kujulu?

18 Niinzi chitazoochitike kuli baabo bakafwa kabatakwe bulangilizi bwakuya kujulu? Ambabo bazoobusigwa. Bbayibbele lyaamba kuti Pawulu abamwi maKristu bakaba “mububuke bwakusaanguna kuzwa kubafwu.” (Flp. 3:11) Majwi aaya atondeezya kuti kuli bumwi bubuke buliko. Eezi zileendelana azyakaambwa aJobu. (Job. 14:15) “Aabo bazulilwa kuli Kristo . . . kuciindi cakubako kwakwe” banooli kujulu chiindi Jesu nazoonyonyoona mfulumende zyoonse abweendelezi boonse alimwi anguzu zyoonse. Nikuba ‘sinkondoma wakumamanino lufu uyoonyonyoonwa.’ Bantu batazoobusigilwe kuya kujulu tabachinoofwi pe. Ani batayinki kujulu balangililaanzi?—Bala 1 Bakorinto 15:24-26.

19. Bantu bali aabulangilizi bwakuzoopona aanyika balangililaanzi?

19 Bantu bali aabulangilizi bwakupona aanyika balangililaanzi? Majwi akaambwa aaPawulu apa kuti babe aabulangilizi. Wakati: “Alimwi ndilijisi bulangizi kuli Leza, ibulangizi . . . bwakuti kuyooba bubuke bwabantu baluleme abataluleme.” (Mil. 24:15) Takwe muntu uutaluleme uukonzya kuya kujulu. Majwi aaya atondeezya kuti kuli bantu bataluleme batazoopone aanyika.

Kusyoma kuti kuyooba bubuke kupa kuti tulangilile kuyoobotelwa kunembo (Langa fuka 20) *

20. Bulangilizi bwako bwasimisigwa biyeni?

20 Tuli aachoonzyo chakuti “kuyooba bubuke.” Bantu batazoobusigwe bali aabulangilizi bwakuzoopona aanyika kukabe kutamani. Ulakonzya kuba aachoonzyo chakuti zintu eezi zizoozuzikizigwa. Bulangilizi oobu bulakonzya kukuumbulizya kuti wayeeya babbululu bako bakafwa. Bayoobusigwa chiindi Kristu abamwi ‘nibayoolela kabali bami . . . kwamyaka iili 1 000.’ (Ciy. 20:6) Anduwe ulakonzya kuba aachoonzyo chakuti kuti wafwa minyaka iili 1 000 kayitanasaanguna, uzoobusigwa. “Bulangizi oobu tabusololeli kukutyompwa.” (Rom. 5:5) Bulakonzya kukusimya akupa kuti ubelekele Leza kubotelwa. Muchiiyo chitobela, tuzoolanga-langa zimwi nzitukonzya kwiiya muli 1  Bakorinto chaandaano 15.

LWIIMBO 147 Buumi Butamani Bwasyomezyegwa

^ par 5 1 Bakorinto chaandaano 15 chaambuula atala abubuke. Nkamboonzi njiisyo eeyi niiyandikana? Alubo niinzi chipa kuti tube aachoonzyo chakuti Jesu wakabusigwa? Mibuzyo eeyi ayimwi ilaatala akubusigwa ilasandulwa muchiiyo eechi.

^ par 56 BUPANDULUZI BWAZIFANIKISYO: Jesu nguwe wakasaanguna kwiinka kujulu. (Mil. 1:9) Bamwi basikwiiya bakwe bakazoomutobela baswaanizya Tomasi, Jakobo, Lidiya, Johane, Mariya aPawulu.

^ par 58 BUPANDULUZI BWAZIFANIKISYO: Mukwesu wakafwidwa mwanakazi wakwe ngubakabelekela Jehova kabali aamwi kwachiindi chilamfu ulangilila kuti uzoobusigwa alubo ulikubelekela Jehova kabotelwa.