1-2. Hi wihi ntshembo wo tsakisa lowu vagandzeri va ntiyiso va nga na wona?

KU VA ni ntshembo i swa nkoka swinene. Vanhu van’wana va ni ntshembo wo va ni vukati lebyi tsakisaka, wa ku va ni vana lava hanyeke kahle kumbe wa ku hlakarhela eka mavabyi lama nga ni khombo. Na hina Vakreste hi na wona ntshembo lowu. Kambe ntshembo wo tsakisa lowu hi nga na wona, i wa ku kuma vutomi lebyi nga heriki enkarhini lowu taka ni ku pfuxiwa ka maxaka ya hina lama feke.

² Muapostola Pawulo u te: “Ndzi ni ntshembo eka Xikwembu . . . wa leswaku ku ta va ni ku pfuxiwa ka lava lulameke ni ka lava nga lulamangiki.” (Mit. 24:15) Pawulo a hi yena wo sungula ku vulavula hi ntshembo wa ku pfuxiwa ka vafi. Yobo na yena u vulavule hi ntshembo wolowo. A a tiyiseka leswaku Xikwembu xi ta n’wi tsundzuka naswona xi n’wi pfuxa eku feni.—Yobo 14:7-10, 12-15.

3. Vakorinto vo Sungula ndzima 15 yi ta hi pfuna njhani?

³ Ntshembo wa ‘ku pfuxiwa ka vafi’ i yin’wana ya ‘tidyondzo’ leti Vakreste hinkwavo va sungulaka hatona ku tidyondza. (Hev. 6:1, 2) Rungula ra Pawulo leri vulavulaka hi ku pfuxiwa ka vafi, ri kumeka eka Vakorinto vo Sungula ndzima 15. Rungula rero ri fanele ri va tiyise ngopfu Vakreste va le nkarhini wa vaapostola. Na hina rungula leri ri ta hi tiyisa swinene swi nga ri na mhaka leswaku i khale ku fikela kwihi hi tshemba leswaku vafi va ta pfuxiwa.

4. I yini lexi endlaka hi tiyiseka leswaku maxaka ya hina lama feke ma ta pfuxiwa?

⁴ Ku pfuxiwa ka Yesu Kreste hi swona leswi endlaka hi tiyiseka leswaku maxaka ya hina lama feke ma ta pfuxiwa. Ku pfuxiwa ka Yesu a ku ri xiphemu xa “mahungu lamanene” lawa Pawulo a ma chumayeleke Vakorinto. (1 Kor. 15:1, 2) U vule leswaku loko Mukreste a nga pfumeli leswaku vafi va ta pfuxiwa, ripfumelo rakwe  a ri pfuni nchumu. (1 Kor. 15:17) Ku pfuxiwa ka Yesu hi swona leswi endlaka hi kholwa leswaku ntshembo wa ku pfuxiwa ka vafi i wa xiviri.

5-6. Marito lama nga eka 1 Vakorinto 15:3, 4, ma vula yini eka hina?

⁵ Loko Pawulo a sungula bulo rakwe ra ku pfuxiwa ka vafi, u boxe swilo swinharhu swa nkoka. Hi leswi swilo swa kona (1) “Kreste u fele swidyoho swa hina.” (2) U “lahliwile.” (3) U “pfuxiwile hi siku ra vunharhu hi ku ya hi Matsalwa.”—Hlaya 1 Vakorinto 15:3, 4.

⁶ Xana rifu ra Yesu ni ku lahliwa kakwe swin’we ni ku pfuxiwa kakwe swi vula yini eka hina? Muprofeta Esaya u profete leswaku Mesiya a a ta ‘dlayiwa etikweni ra lava hanyaka’ kutani a ‘lahliwa ni lavo homboloka.’ A hi sweswo ntsena. U tlhele a vula leswaku Mesiya a a ta rhwala “swidyoho swa vanhu vo tala.” Yesu u endle tano hi ku nyikela hi vutomi byakwe leswaku a kutsula vanhu. (Esa. 53:8, 9, 12; Mat. 20:28; Rhom. 5:8) Hikwalaho, rifu, ku lahliwa ni ku pfuxiwa ka Yesu, swi endla hi tiyiseka hi ntshembo lowu hi nga na wona wa ku kutsuriwa eka xidyoho ni rifu ni wa ku pfuxiwa ka maxaka ya hina lama feke.

7-8. I yini lexi endlaka Vakreste va tiyiseka leswaku Yesu u pfuxiwile?

⁷ Lexi endlaka hi tiyiseka hi ntshembo wa ku pfuxiwa ka vafi, i ku pfuxiwa ka Yesu, hikwalaho hi fanele hi kholwa leswaku Yesu u pfuxiwile. I yini lexi endlaka hi tshemba leswaku Yehovha u pfuxe Yesu eku feni?

⁸ Yesu u voniwe hi vanhu vo tala endzhaku ka loko a pfuxiwile. (1 Kor. 15:5-7) Munhu wo sungula loyi Pawulo a vulavuleke hi yena loyi a voneke ku pfuxiwa ka Yesu i muapostola Petro (Khefasi). Vadyondzisiwa vo tala va vule leswaku Petro u n’wi vonile Yesu endzhaku ka loko a pfuxiwile. (Luka 24:33, 34) Pawulo u tlhele a vula leswaku “lava 12,” ku nga vaapostola va n’wi vonile Yesu endzhaku ka loko a pfuxiwile. Endzhaku Kreste “u humelele eka vamakwerhu vo tlula 500 hi nkarhi wun’we,” enhlengeletanweni yo tsakisa leyi a yi ri eGaleliya leyi ku vulavuriwaka hayona eka Matewu 28:16-20. U tlhele ‘a humelela ni le ka Yakobo’ makwavo loyi eku sunguleni a a nga pfumeli leswaku Yesu i Mesiya. (Yoh. 7:5) Endzhaku ka loko Yakobo a vone Yesu loyi a pfuxiweke eku feni, u khorwile leswaku hakunene Yesu i Mesiya. Lexi tsakisaka, loko Pawulo a tsala papila leri kwalomu ka 55 C.E. vanhu vo tala lava voneke Yesu endzhaku ka loko a pfuxiwile a va ha hanya kutani vanhu lava a va kanakana mhaka leyi, a va ta titwela hi ta vona eka timbhoni leti n’wi voneke.   

9. Eka Mitirho 9:3-5, Pawulo u yi tiyisekisa njhani mhaka ya ku pfuxiwa ka Yesu?

⁹ Hi ku famba ka nkarhi, Yesu u humelele eka Pawulo. (1 Kor. 15:8) Pawulo (Sawulo) a a ya eDamaska loko a twa rito ra Yesu loyi a pfuxiweke kutani u vone xivono lexi vangamaka xa Yesu a ri etilweni. (Hlaya Mitirho 9:3-5.) Leswi endlekeleke Pawulo, swi kombisa leswaku hakunene Yesu u pfuxiwile.—Mit. 26:12-15.

10. Pawulo u endle yini endzhaku ka loko a khorwile leswaku Yesu u pfuxiwile?

¹⁰ Vanhu van’wana a va ta tsakela ku twa leswi Pawulo a ta swi vula hi Yesu hikuva u tshame a xanisa Vakreste. Loko Pawulo a ta va a khorwile leswaku Yesu u pfuxiwile, u sungule ku byela van’wana hi mhaka yoleyo. U tiyisele ku biwa, ku pfaleriwa ni ku tshovekeriwa hi xikepe loko a ri karhi a byela van’wana leswaku Yesu a a file kambe u pfuxiwile. (1 Kor. 15:9-11; 2 Kor. 11:23-27) Pawulo a a tiyiseka leswaku Yesu u pfuxiwile eku feni naswona a a nga chavi ku dlayiwa hikwalaka ka ripfumelo rakwe. Xana vumbhoni lebyi nyikeriweke bya ku pfuxiwa ka Yesu, a byi ku endli u kholwa leswaku Yesu u pfuxiwile? Xana a byi  ku endli u tiyiseka leswaku vafi va ta pfuxiwa hakunene?   

11. Hikwalahokayini van’wana eKorinto a va ri ni langutelo leri hoxeke hi ku pfuxiwa ka vafi?

¹¹ Vanhu van’wana va le Grikiaya lava a va tshama edorobeni ra Korinto a va ri ni langutelo leri hoxeke hi ku pfuxiwa ka vafi, van’wana va kale va vula leswaku “vafi a va nge pfuxiwi.” Hikwalahokayini? (1 Kor. 15:12) Vativi van’wana va filosofi lava a va tshama eAtena, ku nga doroba rin’wana ra le Grikiya a va vungunya mhaka ya leswaku Yesu u pfuxiwile. Sweswo hi swona leswi endleke leswaku van’wana eKorinto va va ni langutelo leri hoxeke hi mhaka ya ku pfuxiwa ka vafi. (Mit. 17:18, 31, 32) Van’wana a va ehleketa leswaku ku pfuka ka vafi swi vula ku va munhu a hundzuka exidyohweni kutani a va Mukreste, ku nga ri ku pfuka ka xiviri. Hikwalaho, ripfumelo ra vona a ri nga pfuni nchumu hikuva a va nga pfumeli leswaku vafi va ta pfuxiwa. Loko Xikwembu xi nga n’wi pfuxanga Yesu, swi vula leswaku vanhu hinkwavo va ha ri vadyohi a va kutsuriwanga exidyohweni. Hinkwavo lava nga pfumeliki emhakeni ya ku pfuxiwa ka vafi, ntshembo wa vona a wu pfuni nchumu nikatsongo.—1 Kor. 15:13-19; Hev. 9:12, 14.

12. Hi ku ya hi 1 Petro 3:18, 22, ku pfuxiwa ka Yesu ku hambane njhani ni ka vanhu lava pfuxiweke emahlweni ka yena?

¹² Pawulo a a swi tiva leswaku “Kreste u pfuxiwile eku feni.” Ku pfuxiwa ka Yesu a ku hambane ngopfu ni ka vanhu lava pfuxiweke emahlweni ka yena hikuva va tlhele va fa hi ku famba ka nkarhi. Pawulo u vule leswaku Yesu hi yena “wo sungula ku pfuxiwa eka lava feke.” Hi yena wo sungugla hi ndlela yihi? Hi yena wo sungula ku pfuxiwa a ri munhu wa moya naswona hi yena munhu wo sungula ku tlhandlukela etilweni.—1 Kor. 15:20; Mit. 26:23; Hlaya 1 Petro 3:18, 22.

13. Hi kwihi ku hambana loku Pawulo a ku vuleke exikarhi ka Adamu na Yesu?

¹³ Rifu ra munhu un’we ri nga swi kotisa ku yini ku pfuxa vanhu va timiliyoni? Pawulo u xi hlamule hi ndlela yo olova xivutiso lexi. U boxe swilo leswi Adamu a swi vangeleke vanhu ni leswi vanhu va nga ta swi kuma hikwalaho ka Kreste. Loko Pawulo a vulavula hi Adamu, u te: “Rifu ri [ve] kona hikwalaho ka munhu.” Endzhaku ka loko Adamu a dyohile, u tivangele rifu naswona rifu rero ri tlulele ni vana vakwe. Ninamuntlha ha fa hikwalaho ka leswi Adamu a tsandzekeke ku yingisa. Hambiswiritano, Xikwembu xi endle leswaku hi va ni tshembo wo tsakisa hi ku pfuxa N’wana wa xona eku feni! Loko Pawulo a vulavula hi Yesu u te: “Ku pfuka ka vafi ku va kona hikwalaho ka munhu. Tanihi leswi hinkwavo va faka hikwalaho ka Adamu, hinkwavo va ta tlhela va pfuxiwa hikwalaho ka Kreste.”—1 Kor. 15:21, 22.

14. Xana Adamu u ta pfuxiwa? Hlamusela.

¹⁴ Xana Pawulo a a vula yini loko a vula leswaku “hinkwavo va fa hikwalaho ka Adamu”? Pawulo a a vulavula hi vanhu hinkwavo tanihi leswi va velekiweke ni xidyoho naswona va faka hikwalaho ka Adamu. (Rhom. 5:12) Adamu a nge byi kumi “vutomi lebyi nga heriki.” Adamu a nge vuyeriwi eka nkutsulo wa Kreste hikuva a a nga ri na xidyoho kutani u hlawule ku nga xi yingisi Xikwembu hi vomu. Adamu u ta kuma vuyelo byo fana ni lebyi nga ta kumiwa hi vanhu lava “N’wana wa munhu” a nga ta va avanyisa tanihi “timbuti,” leswi vulaka ku “loviseriwa makumu.”—Mat. 25:31-33, 46; Hev. 5:9.

15. I vamani lava katsekaka eka “hinkwavo” lava nga ta “tlhela va pfuxiwa”?

¹⁵ Tsundzuka, Pawulo u vule leswaku “hinkwavo va ta tlhela va pfuxiwa hikwalaho ka Kreste.” (1 Kor. 15:22) Papila leri, Pawulo a a ri tsalela Vakreste va le Korinto lava hlawuriweke,  lava a va ta pfuxeriwa ku ya hanya etilweni. Vakreste volavo a va ri ni “vun’we na Kreste Yesu” naswona ‘va vitaniweke leswaku va ya va vakwetsimi.’ Pawulo u tlhele a vulavula hi vanhu “lava feke va ri ni vun’we na Kreste.” (1 Kor. 1:2; 15:18; 2 Kor. 5:17) Eka papila rin’wana, Pawulo u vule leswaku lava va ‘hlanganisiweke na Yesu hi rifu leri fanaka ni ra yena,’ va ta “hlanganisiwa na yena hi ku pfuxiwa loku fanaka ni ka yena.” (Rhom. 6:3-5) Yesu u pfuxiwe a ri munhu wa moya kutani a tlhandlukela etilweni. Swi ta va tano ni hi vanhu hinkwavo lava nga “ni vun’we na Kreste,” ku nga Vakreste lava hlawuriweke.

16. Pawulo a a vula yini loko a vula leswaku Yesu hi yena “wo sungula ku pfuxiwa eka lava feke”?

¹⁶ Pawulo u vule leswaku Kreste hi yena “wo sungula ku pfuxiwa eka lava feke.” Tsundzuka leswaku vanhu van’wana vo tanihi Lazaro, se a va pfuxiwile eku feni kambe Yesu hi yena wo sungula ku pfuxiwa eku feni kutani a nyikiwa vutomi lebyi nga heriki. A nga fanisiwa ni swirhangana swa ntshovelo leswi Vaisrayele a va nyikela hi swona eka Xikwembu. Loko Pawulo a vula leswaku Yesu hi yena “wo sungula ku pfuxiwa eka lava feke,” a a vula leswaku van’wana a va ta pfuxiwa endzhaku ka yena kutani va ya hanya etilweni. Hi ku famba ka nkarhi, vaapostola ni van’wana lava nga “ni vun’we na Kreste” a va ta landzela Yesu. Loko va fa, a va ta pfuxeriwa etilweni ku fana na Yesu.

17. Lava va nga “ni vun’we na Kreste” a va ta yi kuma rini hakelo ya vona yo hanya etilweni?

¹⁷ Loko Pawulo a tsalela Vakorinto papila, lava feke va ri ni “vun’we na Kreste” a va nga si sungula ku pfuxiwa. Pawulo a a vulavula hi swilo leswi a swa ha ta endleka, u te: “Un’wana ni un’wana u ta pfuxiwa hi nkarhi wakwe: ku rhange ku pfuxiwa Kreste kutani ku ta landzela lava nga va Kreste hi nkarhi wa ku vuya kakwe.” (1 Kor. 15:23; 1 Tes. 4:15, 16) Namuntlha hi hanya enkarhini lowu ku profetiweke ha wona wa ku “vuya” ka Kreste. Vaapostola ni Vakreste van’wana lava hlawuriweke lava a va file, va boheke ku rindza nkarhi wa ku vuya ka Yesu leswaku va ta kuma hakelo ya vona ya ku pfuxeriwa etilweni leswaku va “hlanganisiwa na [Yesu] hi ku pfuxiwa loku fanaka.”

18. (a) I yini lexi endlaka hi tshemba leswaku ku ta va ni ku pfuxiwa kun’wana endzhaku ka lava va nga ta pfuxeriwa etilweni? (b) Hi ku ya hi 1 Vakorinto 15:24-26, ku ta endleka yini etilweni?

¹⁸ Ku ta endleka yini hi Vakreste hinkwavo vo tshembeka lava nga riki na wona ntshembo wo ya hanya na Kreste etilweni? Na vona va ni  ntshembo wa ku pfuxiwa eku feni. Bibele yi vula leswaku Pawulo ni van’wana lava nga ta ya hanya etilweni, va ta va van’wana va lava va nga ta “pfuxiwa ku sungula eka lava feke.” (Filp. 3:11) Xana leswi a swi hi byeli swona leswaku ku ta va ni ku pfuxiwa kun’wana loku nga ta landzela? Leswi swi pfumelelana kahle ni leswi Yobo a swi vuleke leswaku swi ta endleka enkarhini lowu taka. (Yobo 14:15) “Lava nga va Kreste hi nkarhi wa ku vuya kakwe,” va ta va va ri etilweni na Yesu loko a herise mifumo hinkwayo ni vuhosi hinkwabyo ni matimba. Hambi ku ri “nala wo hetelela ku nga rifu, u ta herisiwa.” Swi le rivaleni leswaku hinkwavo lava pfuxeriweke etilweni a va nge he fi. Kambe ku ta endleka yini hi vanhu lavan’wana?—Hlaya 1 Vakorinto 15:24-26.

19. Hi wihi ntshembo lowu vanhu lava nga ta hanya laha misaveni va nga na wona?

¹⁹ Hi wihi ntshembo lowu vanhu lava nga ta hanya laha misaveni va nga na wona? Ntshembo wa vona wu sekeriwa eka marito ya Pawulo lama nge: “Ndzi ni ntshembo . . . wa leswaku ku ta va ni ku pfuxiwa ka lava lulameke ni ka lava nga lulamangiki.” (Mit. 24:15) Leswi etilweni vanhu lava nga lulamangiki va nga ngheniki, swi le rivaleni leswaku marito lawa ma kombetala eka ku pfuxiwa loku nga ta endleka enkarhini lowu taka laha misaveni.

20. I yini lexi endlaka u tiyiseka hi ntshembo lowu u nga na wona?

²⁰ Mhaka ya leswaku “ku ta va ni ku pfuxiwa” ka vafi a hi norho! Lava va nga ta pfuxiwa laha misaveni, va ta va ni ntshembo wa ku hanya hilaha ku nga heriki. Na wena u nga va ni ntshembo lowu fanaka. Wu ta ku chavelela loko u ri karhi u tsundzuka maxaka ya wena lama loveke. Va ta pfuxiwa eku feni hi nkarhi lowu Kreste ni van’wana va nga ta va “tihosi . . . ku ringana malembe ya 1 000.” (Nhlav. 20:6) Na wena u nga va ni ntshembo wa leswaku loko wo tshuka u file Mfumo wa Kreste wa Gidi ra Malembe wu nga si fika, u ta pfuxiwa. A hi nge khomiwi hi tingana hikwalaho ka “ntshembo” lowu. (Rhom. 5:5) Wu ta ku tiyisa sweswi ni ku endla leswaku u tirhela Xikwembu u tsakile. Kambe swi tele leswi hi nga swi dyondzaka eka 1 Vakorinto ndzima 15, hilaha hi nga ta swi vona hakona eka nhlokomhaka leyi landzelaka..