1-2. Zvini lezvi a maKristu ya lisine ma zvi rindzelako?

A KU RINDZELA nchumu wa wu nene, zva lisima nguvhu. A vanhu vo kari va rindzela kuva ni wukati go tsakisa, ku wundla vana vo kala zvibabyababyani, kutani ku kalamuka ka mababyi ya hombe va nga nawo. Hinawu kuzvilava hi rindzela zvilo lezvo. Kanilezvi kota maKristu ya lisine, hi rindzela zvo hundza lezvo. Hi rindzela kuva ni wutomi ga pindzukelwa ni ku wona vamakabye, maxaka ni vanghana va hina va fileko na va vhuka.

² Mupostoli Pawule i te: “Ndzi na ni kutsumba ka Nungungulu, . . . ka lezvaku ku tava kona a kuvhuka ka lava vo lulama ni lava vo kala ku lulama.” (Miti. 24:15) Pawule a hi yena wo sangula ku wulawula hi kuvhuka ka vafileko. Joba yenawu i wulawulile hi zvona. I wa tsumba ku Nungungulu i ta mu alakanya a tlhela a mu vhuxa a hanya kambe. — Joba 14:7-10, 12-15.

3. Va Le Korinte vo Sangula Cipimo 15 i hi vhunisa kuyini?

³ A gondzo ya “kuvhuka ka vafileko” yi maha cipandze ca “ciseketelo” kutani “zvigondzo zvo sangula”, lezvi a maKristu wontlhe ma zvi kholwako. (Mah. 6:1, 2) Lezvi Pawule a nga zvi wula xungetano hi kuvhuka ka vafileko zvi ka Va Le Korinte vo Sangula cipimo 15. Handle ko kanakana, lezvi a nga tsala zvi tiyisile a maKristu ya zana ga malembe go sangula. Hi lisine, kani ku hundza malembe mangani na hi kholwa lezvaku a vafileko va ta vhuka, a ku hlola Va Le Korinte vo Sangula cipimo 15, zvi ta tiyisa kukholwa loku hi nga nako.

4. Cini ci mahako ku zvi koteka a ku a vafileko va vhuka?

⁴ Lezvi Jesu a vhukileko zvi vhulula ndlela ya ku hi rindzela ku a maxaka ni vanghana va hina lava va fileko va vhuka. A gondzo ya kuvhuka ka vafileko, yi maha cipandze ca mahungu ya ma nene lawa Pawule a ma kaneleko ka va le Korinte. (1 Kor. 15:1, 2) Hi lisine, Pawule i zile aku loyi a nga kholwiko ku a vafileko va ta vhuka, kontlhe a kukholwa kakwe kota muKristu a ku vhuni nchumu. (1 Kor. 15:17)  Phela hi na ni cigelo ca ku kholwa lezvaku a vafileko va ta vhuka hi kota ya lezvi Jesu a vhukileko hi ka vafileko.

5-6. Lezvi zvi wuliwako ka 1 Va Le Korinte 15:3, 4 zvi hi vhuna yini hina?

⁵ Laha Pawule a nga wulawula hi kuvhuka ka vafileko, i sangulile hi ku wulawula hi zvilo zvinharu: Co sangula, i te: “Kristu i no fela zviwonho zva hina.” Ca wumbiri, aku “i no lahliwa”. Ca wunharu, aku i no “vhuxiwa hi siku ga wunharu kota lezvi a Mitsalo yi wulako.” — Lera 1 Va Le Korinte 15:3, 4.

⁶ Makunu, a kufa, ni kulahliwa, ni kuvhuka ka Jesu zvi hi vhuna yini hina? Isaya i wa phrofetile lezvaku Mesiya i wa ta “susiwa misaveni ya vahanyako” a ‘lahliwa zvin’we ni vawonhi’. Hambulezvo, ku wa ta maheka zvo hundza lezvo. I no engeta aku Mesiya i wa ta ‘rwala a zviwonho zva vanyingi’. Jesu i mahile lezvo hi ku vhumela ku dawa, a nyikela hakhela ya kutlhatlhisa. (Isa. 53:8, 9, 12; Mat. 20:28; Rom. 5:8) Hikwalaho, a ku tiva lezvaku Jesu i file, a lahliwa, a guma a vhuka, zvi hi nyika zvigelo zvo zwala zva ku rindzela lezvaku hakunene hi ta tlhatlhiswa ka ciwonho ni kufa, ni lezvaku hi ta tlhela hiva zvin’we ni maxaka ni vanghana va hina va fileko.

7-8. Cini ci vhunako maKristu a ku kholwa lezvaku hakunene Jesu i vhukile hi ka vafileko?

⁷ Kasi hi kholwa lezvaku hakunene a vafileko va ta vhuka, hi fanele ku ranga hi ku kholwa lezvaku Jesu i vhuxilwe. Cini ci hi tiyisekisako lezvaku hakunene Jehovha i vhuxile Jesu?

⁸ Kuve ni vanhu vo tala va zvi wonileko hi mahlo lezvaku Jesu i vhukile futsi va tlhela va byela van’wani. (1 Kor. 15:5-7) A wo sangula loyi Pawule a wulako lezvaku i wonile Jesu hi Pedro (Khefasi). Ku na ni ntlawa wun’wani wa vapizani vonawu va nga tiyisekisa lezvaku va mu wonile Jesu andzhako ka loku a vhuxilwe. (Luka 24:33, 34) Ahandle ka lavo, i wulile lezvaku a vapostoli va Jesu, “lava va 12”, vonawu va mu wonile. Pawule i gumile aku Kristu “i no woneka ka 500 wa vamakabye ni ku hundza hi khati gin’we.” Kuzvilava lego give khati le’go tsakisa nguvhu gi kumbukiwako ka Matewu 28:16-20. Jesu kambe “i no woneka ka Jakobe”. Zvi wonekisa ku Jakobe loye, hi loyi wa makabye wakwe, loyi kusanguleni a nga kala a nga kholwi lezvaku Jesu hi yena Mesiya. (Joh. 7:5) Laha Jakobe a nga wona Jesu na a vhukile, i no kholwa makunu. A ya ku tsakisa hi ku a cikhati leci Pawule a nga tsala papilo legi ga va le Korinte, hi 55 Nguveni ya Hina, a kutala ka lava va nga wona Jesu andzhako ka loku a vhukile va wa ha hanya. Hikwalaho, ni wihi a nga kanakana zvi wa koteka ku a va wutisa kasi a zvizwa hi yece.

9. Hi kuya hi lezvi hi nga lera ka Mitiro 9:3-5, zvini lezvi Pawule a nga wula, lezvi zvi engetelako ku hi tiyisekisa lezvaku Jesu i vhukile?

⁹ Hi ndzhako ka cikhati, Pawule i no wona Jesu na a vhukile hi ka vafileko. (1 Kor. 15:8) Ka khati lego, Pawule (Sawule) i waya Dhamasku. I nozwa gezu ga Jesu a tlhela ava ni muwoniso, lomu a nga wona Jesu na a hi le tilweni na a ngangamela. (Lera Mitiro 9:3-5.) Lezvi zvi nga humelela Pawule zvi engetela ku hi tiyisekisa lezvaku Jesu i vhukile futsi. — Miti. 26:12-15.

10. Lezvi Pawule a nga kari a kholwa ku Jesu i vhukile hi ka vafileko zvi mu kucile ku maha yini?

¹⁰ Zva koteka ku a wumboni ga Pawule gi kokile kupima ka vokari, hakuva Pawule i rangile hi ku xanisa maKristu. Laha yena makunu a nga kholwa lezvaku hakunene Jesu i vhukile, i no tira yi nga chayi a zama ku kholwisa van’wani a lisine leli. A cikhati leci a nga fambafamba a chumayela lisine leli la ku Jesu i vhukile hi ka vafileko, i no biwa, a vhalelwa paxweni, a lava ni kufa lomu matini hi ku pandzekelwa hi ngalava! Hambulezvo, i no zvi timisela zvontlhe lezvo! (1 Kor. 15:9-11; 2 Kor. 11:23-27) Phela Pawule i wa nga kanakani lezvaku Jesu i vhukile hi ka vafileko. I wa kholwa laha ka kuza a ti yimisela kufa na a chumayela a lisine leli. A wukustumunyu ga maKristu yo sangula, lawa ma nga kholwa lezvaku Jesu i vhukile hi ka vafileko, a gi ku kholwisi lezvaku hakunene Jesu i vhukile  ke? A gi ku kholwisi lezvaku a vafileko va ta vhuka?

11. Cini leci kuzvilava ci nga maha ku a maKristu yo kari le Korinte mava ni mawonela ya hava hi kuvhuka ka vafileko?

¹¹ A maKristu yo kari le dhoropeni ga Korinte, le Grekiya, ma wa hi ni mawonela ya hava xungetano hi kuvhuka ka vafileko, laha ka kuza vaku “a ku na kuvhuka ka vafileko”. (1 Kor. 15:12) Cini ci nga va maha? A titlhari to kari ta filozofiya ni van’wani le Atensi, ku nga dhoropa gin’wani ga Grekiya, va wa yi chepetile a mhaka ya ku Jesu i vhukile hi ka vafileko. Zva koteka a ku lezvo zvi mahile maKristu yo kari le Korinte mava ni mawonela ya hava hi kuvhuka ka vafileko. (Miti. 17:18, 31, 32) A vokari kuzvilava va wa pimisa lezvaku a vafileko va vhuka hi ndlela yo fananisa, vaku loku a munhu a nga seva muKristu i “file” hi ciwonho; kanilezvi a cikhati a mahako muKristu o “vhuka” makunu. Kani va wa pimisa yini, leci hi ci tivako hi ku lava va nga kholwiko ku loku a munhu afa a nga vhuka, zvi komba ku a va kholwi ku Jesu i vhukile. Makunu kontlhe a kukholwa kabye a ku vhuni nchumu; hakuva loku Jesu a nga vhukangi, a ku hakhelwangi a hakhelo ya kutlhatlhisa, makunu a va tsetselelwangi a zviwonho zvabye. Hikwalaho, lava va nga ala ku a vafileko va nga vhuka a ku na nchumu wa lisine va nga rindzela ku wu kuma cikhatini ci nga hata.— 1 Kor. 15:13-19; Mah. 9:12, 14.

12. 1 Pedro 3:18, 22, i hi vhunisa kuyini a ku wona lezvaku Jesu i vhukile hi ndlela yo hambana ni ya lava va nga ranga va vhuxiwa?

¹² Pawule i wa zvi wonile hi yece lezvaku “Kristu i vhukile hi ka vafileko”. Lezvi Jesu a nga vhukisa zvona zvi nene a ku hundza lezvi va nga vhukisile zvona van’wani laha misaveni hakuva va gumile vafa. Pawule i wulile lezvaku Jesu “hi yena matewula ya lava va fileko”. Matewula hi ndlela muni? Hi yena wo sangula ku vhuxiwa kota civangwa ca moya niku hi yena wo sangula kuya tilweni.— 1 Kor. 15:20; Miti. 26:23; lera 1 Pedro 3:18, 22.

13. Hi kuya hi Pawule, hi kwihi kuhambana ka lezvi zvi mahilweko hi Adhamu ni lezvi zvi mahilweko hi Jesu?

¹³ Zvi kotekisa kuyini ku a vanhu va talela ga cima va vhuka hi kota ya kufa ka munhu mun’we? Pawule i hlamulile a ciwutiso leco hi ndlela yo zwisiseka khwatsi. I tlhamusele kuhambana ku nga kona ka lezvi zvi humelelako vanhu hi kota ya lezvi Adhamu a nga maha ni lezvi zvi kotekako hi muphahlo wa Kristu. Xungetano hi Adhamu, Pawule i tsalile lezvi: ‘A kufa ku tile hi ka munhu’. A cikhati leci Adhamu a nga wonha, i no neha hlomulo ka yena n’winyi ni ka vana vakwe vontlhe. Kala nyamutlha ha ha xaniseka hi ciwonho cakwe. Lezvo zvi hambene nguvhu ni lezvi zvi mahekako hi kota ya lezvi Nungungulu a nga vhuxa N’wana wakwe—zvezvi hi rindzela zvilo zva zvi nene nguvhu cikhatini ci tako. ‘A vafileko vonawu zvi koteka ku va vhuka hi ka munhu’—ku nga Jesu. Pawule i zvi tlhamusele hi ndlela leyi: “Kota lezvi vontlhe va fako hi ka Adhamu, hizvalezvo ni ka Kristu vontlhe va ta hanyisiwa.”— 1 Kor. 15:21, 22.

14. Adhamu i ta vhuka ke? Tlhamusela a ku hikuyini?

¹⁴ Kasi Pawule i wa lava ku wula yini hi magezu lawa yaku hi ka Adhamu vontlhe vofa? I wa wula ku kota lezvi hina vanhu hi tileko hi ka Adhamu, hi magumo hi tafa hakuva hi thapelwe hi ciwonho ni ku nga mbheleli. (Rom. 5:12) Yena Adhamu a nga tava kona ka lava va to “hanyisiwa” kutani ku vhuxiwa. Yena a nga tlhatlhisiwi hi hakhelo ya kutlhatlhisa ya Kristu, hakuva i wa hi munhu wo mbhelela a nga tsika ku ingisa Nungungulu ha womu. Adhamu i ka ciyimo co fana ni ca lava a “N’wana wa munhu” a to va lamula a va wona kota “timbuti”. Adhamu ni vontlhe lavo va ta “loviselwa magumo”.— Mat. 25:31-33, 46; Mah. 5:9.

15. Ka lava Pawule a ngaku “vontlhe va ta hanyisiwa” ku patsiwa va mani?

¹⁵ Wa zvi alakanya a ku Pawule i te hi “ka Kristu  vontlhe va ta hanyisiwa”? (1 Kor. 15:22) A papilo legi ga va le Korinte, Pawule i wa tsalela maKristu ma totilweko, lawa ma nga wa ta vhuxiwa ma ya hanya le tilweni. I te a maKristu lawa ma ‘basisilwe ka Kristu Jesu, ma vitanelwa kuva vobasa’. I tlhelile a kumbuka “ni lava va fileko na va hi ka Kristu”. (1 Kor. 1:2; 15:18; 2 Kor. 5:17) Ka papilo gin’wani, Pawule i no pimiselwa ku tsala lezvaku lava va “tlhanganisilweko zvin’we naye [Jesu] hi ku fisa ku khwatsi hi yena”, va ta tlhanganiswa naye hi ku ‘vhuxiswa ku khwatsi hi yena.’ (Rom. 6:3-5) Jesu i vhuxilwe kota civangwa ca moya a guma aya tilweni. Makunu, hi zvezvo zvi to maheka ka lava va nga “ka Kristu”, ku nga maKristu wontlhe ma totilweko.

16. Hikuyini Pawule a ngaku Jesu “matewula” ya lava va fileko?

¹⁶ Hikuyini Pawule a ngaku Kristu i vhuxilwe kota “matewula ya lava va fileko”, kuveni kuve ni van’wani va nga ranga va vhuxiwa, vo kata Lazaru? Hi ku vona lavo va vhuxilwe va hanya laha misaveni. Kanilezvi Jesu hi yena wo sangula ku vhuxiwa kota civangwa ca moya ni ku nyikiwa wutomi ga pindzukelwa. Jesu a nga fananisiwa ni mihandzu yo sangula ku tshovelwa leyi a vaIzrayeli va nga kari va nyika Nungungulu. Ahandle ka lezvo, hi kuva Pawule a wulile ku Jesu “matewula” i wa komba lezvaku ku wa tava ni van’wani hi kufamba ka cikhati, lava va nga wa ta vhuxiwa vaya tilweni. A vanhu lavo vapostoli vakwe ni van’wani va nga “ka Kristu”. Loku a cikhati ci chikela, va vhuxiwa vaya hanya tilweni a ku fana na Jesu.

17. Lava va nga “ka Kristu” va vhuxiwa rini va ya hanya tilweni?

¹⁷ A cikhati leci Pawule a nga tsalela va le Korinte, lava va nga “ka Kristu” va wa nga se sangula ku vhuxiwa vaya tilweni. Kanilezvi, i wo komba lezvi zvi nga wa ta maheka hi ndzhako ka cikhati. I te: “A mun’we ni mun’wani i ta vhuka hi khati gakwe: A matewula hi Kristu, ku gamela lava va lumbako Kristu cikhatini leci a tova kona cikari ka hina.” (1 Kor. 15:23; 1 Tes. 4:15, 16) Zvezvi hi hanya ka cikhati leco ca kuva kona ka Kristu cikari ka hina. Kunene, a vapostoli ni maKristu man’wani ma totilweko hi moya, ma wa fanele ku rindzela cikhati leci ca kuva kona ka Kristu cikari ka hina kasi ma kuma a nchachazelo wabye va tlhela va “tlhanganiswa zvin’we naye” hi ku ‘vhuxiswa ku khwatsi hi yena.’

18. a) Hikuyini hi nga wulako lezvaku ku tava ni van’wani va to vhuxiwa ahandle ka lava va to vhuxiwa vaya tilweni? b) Hi kuya hi 1 Va Le Korinte 15:24-26, zvini zvi to maheka le tilweni?

¹⁸ Ahati a maKristu man’wani yo tsumbeka ke, lawa ma nga rindzeliko kuya hanya le tilweni na Kristu? Wonawu ma rindzela ku loku mafa ma  vhuxiwa. A Bhibhiliya gi wula lezvaku Pawule ni van’wani va yako tilweni hi vona vo “ranga ku vhuxiwa hi ka vafileko.” (Filp. 3:11) Lezvo zvi komba ku ku ni ntlawa wun’wani wu to vhuxiwa. Lezvo zvi yelana ni lezvi Joba a nga wula ku zvi wa ta mu humelela hi ndzhako ka cikhati. (Joba 14:15) “Lava va lumbako Kristu”, va tava naye le tilweni a cikhati leci a to lovisa mifumo, ni tihosi, ni vafumeli vontlhe. Hambu “kufa”, “a nala wo gumesa”, yenawu i ta lovisiwa. Hi lisine, vontlhe va to vhuxiwa vaya tilweni va nga ta hafa. Kanilezvi, zvini zvi to humelela lava van’wani?— Lera 1 Va Le Korinte 15:24-26.

19. Zvini va nga zvi rindzelako lava va to kala ku vhuxiwa vaya tilweni?

¹⁹ Ahati lava va to hanya laha misaveni, va nga rindzela yini? Va nga rindzela ku wona lezvi zvi nga wuliwa hi Pawule, zvaku: “Ndzi na ni kutsumba . . . ka lezvaku ku tava kona a kuvhuka ka lava vo lulama ni lava vo kala ku lulama.” (Miti. 24:15) Ha zvi tiva khwatsi ku lava vo kala ku lulama a va nge ngheni tilweni. Makunu zva dlunyateka ku Mitiro 24:15 i wulawula hi ku a vanhu va vhuxiwa va hanya laha misaveni cikhatini ci tako.

20. A kukholwa loku u nga nako ka ku a vafileko va ta vhuka ku tiyisilwe hi ndlela muni?

²⁰ Handle ko kanakana, “ku tava kona a kuvhuka” ka vafileko! Lava va to vhuxelwa laha misaveni, va ta vhululekelwa hi ndlela ya ku hanya kala kupindzuka. Lezvo zvi ta maheka! U nga kanakani ne ni kutsongwani. Lezvo zvi nga ku tiyisa loku u alakanyela maxaka kutani vanghana va wena va fileko. Va ta vhuxiwa a cikhati leci Kristu ni van’wani va to “fuma . . . [hi] 1000 wa malembe.” (Kuv. 20:6) Ni loku ufa na wu nga se sangula a Mufumo wa Kristu wa 1000 wa malembe, u nga chavi nchumu, wenawu u ta vhuxiwa. A kutsumba loko ku nga ta ku ‘wisa tingana’. (Rom. 5:5) Kanilezvi, ku nga ku tiyisa zvezvi ku tlhela ku ku nyika litsako ntirweni wa Nungungulu. Phela ka hi ni zvin’wani hi nga gondzako ka 1 Va Le Korinte cipimo 15! Hi ta zvi wona ka ndzima yi landzelako.