1-2. Se a te fakamoemoega gali o tino tapuaki ‵tonu?

‵TOU fakamoemoega se mea tāua ‵ki. Nisi tino e fakamoe‵moe ke maua se olaga avaga manuia, ke puti aka a tama‵liki ma‵losi, io me ke maua se faka‵leiga ki se masaki malosi. E ma‵nako foki tatou Kelisiano ki mea konā. Kae sili fakafia atu a te fakamoemoega telā e fakatāua ne tatou; ko te ola se-gata-mai i aso mai mua kae ke mafai o toe ola mai a ‵tou tino pele kolā ko oti ne ‵mate.

² Ne fai mai a te apositolo ko Paulo: “E isi soku fakamoemoega mai te Atua . . . me ka toe‵tu mai a tino amio‵tonu mo tino sē amio‵tonu.” (Galu. 24:15) E se ko Paulo te tino muamua ke faipati ki te fakamoemoega ko te toetuga. E penā foki te toeaina ko Iopu. Ne talitonu a ia me ka masaua ne te Atua a ia kae toe fakatu aka ki te ola.—Iopu 14:7-10, 12-15.

3. Kaia e aoga ei te 1 Kolinito mataupu e 15 ki a tatou?

³ “Te toe‵tu mai o tino ‵mate” se vaega o “akoakoga faigofie,” io me ko “akoakoga kamata,” o akoakoga Kelisiano katoa. (Epe. 6:1, 2) A te faipatiga a Paulo e uiga ki te toetuga ne fakamau i te 1 Kolinito mataupu e 15. Kāti ne fakamalosi atu ana pati i ei ki Kelisiano i te senitenali muamua. Kae e mafai o fakamalosi aka ne te mataupu tenā a tatou pelā foki mo te fakamoemoega telā ko leva ne tali‵tonu tatou ki ei.

4. Kaia e mafai ei o tali‵tonu tatou me ka toe faka‵tu a ‵tou tino pele kolā ko oti ne ‵mate?

⁴ A te toetuga o Iesu Keliso se fakamautinoaga me i ‵tou tino pele kolā ko ‵mate e mafai o toe ola mai. A te mea tenā se vaega o “te tala ‵lei” telā ne folafola atu ne Paulo ki te kau Kolinito. (1 Koli. 15:1, 2) E tonu, ne fai mai a ia me kafai e se talitonu se  Kelisiano ki te toetuga tenā, ka seai se aoga o tena fakatuanaki. (1 Koli. 15:17) A te talitonu ki te toetuga o Iesu ko te pogai e tali‵tonu tatou me ka toe faka‵tu aka a nisi tino.

5-6. Se a te aoga o pati i te 1 Kolinito 15:3, 4 ki a tatou?

⁵ I te kamataga o te faipatiga a Paulo ki te toetuga, ne faka‵sae aka ne ia a manatu ‵tonu e tolu. (1) “Ne mate a Iesu mō ‵tou agasala.” (2) “Ne tanu” a ia. (3) A ia “ne toe fakatu aka i te tolu o aso e ‵tusa mo pati i Tusitusiga Tapu.”—Faitau te 1 Kolinito 15:3, 4.

⁶ Se a te aoga o te mate, te tanuga, mo te toetuga o Iesu ki a tatou? Ne ‵valo mai te pelofeta ko Isaia me i te Mesia ka “tapale kea‵tea . . . mai tino ola” kae tuku atu ki ei “se tanuga fakatasi mo tino amio ma‵sei.” Kae isi se suā mea e ‵tau o tupu. Ne toe fai mai a Isaia me i te Mesia ka “tauave ne ia a te agasala a tino e tokouke.” Ne fai ne Iesu te mea tenei e auala i te tukumaiga o te togiola. (Isa. 53:8, 9, 12; Mata. 20:28; Loma 5:8) Tela la, a te mate, te tanuga, mo te toetuga o Iesu e tuku mai ei se fakavae mautinoa o te ‵tou fakamoemoega ke fakasaoloto mai te agasala mo te mate kae ke mafai o toe ‵kau fakatasi mo ‵tou tino pele kolā ko oti ne ‵mate.

7-8. Se a te mea ne fesoasoani atu ki Kelisiano ke mautinoa i a latou me i a Iesu ne toetu aka eiloa?

⁷ A te ‵tou fakamoemoega ki te toetu e isi sena sokoga ki te toetuga o Iesu, tela la, e ‵tau mo tatou o tali‵tonu i a Iesu ne toe fakatu aka. E iloa pefea ne tatou me ne fakatu aka eiloa ne Ieova a Iesu ki te ola?

⁸ E tokouke a molimau ne fakamaoni mai ne latou me i a Iesu ne toetu aka eiloa. (1 Koli. 15:5-7) A te molimau muamua i te fakasologa a Paulo ko te apositolo ko Petelu (Kefa). Ne fakamautinoa mai ne nisi soko me ne lavea ne Petelu a Iesu telā ko oti ne toe fakatu aka. (Luka 24:33, 34) E se gata i ei, ne lavea foki ne “te Toko Sefululua,” kolā ko te kau apositolo, a Iesu mai tua o tena fakatuakaga. Oti aka, “ne fakasae atu a [te Keliso] ki taina e silia atu i te 500 i te taimi e tasi,” kāti i te taimi fakafiafia i Kalilaia telā e fakamatala mai i te Mataio 28:16-20. A Iesu foki “ne fakasae . . . ki a Iakopo,” telā kāti ko te āfa taina o Iesu, telā ne seki talitonu muamua i a Iesu ko te Mesia. (Ioa. 7:5) I te otiga ne lavea ne ia a Iesu telā ne fakatu aka, ne talitonu ei a Iakopo. A te mea e gali i ei, me i te 55 T.A., ko te taimi ne tusi ei ne Paulo te tusi tenei, e tokouke a tino kolā ne molimau ki te toetuga o Iesu koi ola, tela la, kafai e isi se manatu fakalotolotolua e sae aka e mafai o fesokotaki latou ki molimau kolā koi ola i te taimi tenā.

9. E pelā mo te mea e fai‵tau ne tatou i te Galuega 9:3-5, ne toe fakamaoni mai pefea ne Paulo me i a Iesu ne fakatu aka eiloa?

⁹ Fakamuli loa, ne fakasae atu a Iesu ki a Paulo. (1 Koli. 15:8) Ne fanatu a Paulo (Saulo) i tena auala ki Tamaseko kae lagona ne ia te leo o Iesu telā ko oti ne toetu kae lavea ne ia se fakaasiga o tou tagata i tena tulaga ‵malu i te lagi. (Faitau te Galuega 9:3-5.) A te mea ne tupu ki a Paulo se fakamaoniga me i te toetuga o Iesu se mea tonu eiloa.—Galu. 26:12-15.

10. Se a te mea ne fai ne Paulo ona ko tena talitonu me i a Iesu ne fakatu aka mai te mate?

¹⁰ Nisi tino ka fia fakalogo‵logo malosi ki te molimau a Paulo me ne fakasaua malosi ne ia a Kelisiano i se taimi. Kae i te taimi ne talitonu a ia me i a Iesu ne toe fakatu aka eiloa, ne galue malosi tou tagata o fakatalitonu atu te munatonu tenei ki nisi tino. Ne ‵kini a ia, ne ‵pei ki te falepuipui, ne kasa te vaka ne fano a ia i ei kae ne kufaki ne ia a mea konā ko te mea ke folafola atu te munatonu i a Iesu ne mate kae ko toe ola mai. (1 Koli. 15:9-11; 2 Koli. 11:23-27) Ne talitonu katoatoa a Paulo i a Iesu ne toetu  aka mai te mate, kae ne loto fiafia a ia o folafola atu tena talitonuga tenā faitalia me mafai o mate a ia i ei. E mata, e se fakamautinoa mai ne fakamaoniga i aso mua konei me i a Iesu ne toetu eiloa mai te mate? E mata, e se fakamalosi aka ne te mea tenei a tou talitonu ki te toetuga?

11. Kaia ne maua ei ne nisi tino i Kolinito a kilokiloga sē ‵tonu e uiga ki te toetuga?

¹¹ E isi ne tino i te fakai Eleni o Kolinito ne maua ne latou se kilokiloga sē tonu e uiga ki te toetuga, kae fai atu latou me “e seai se toetu mai te mate.” Kaia? (1 Koli. 15:12) A tino ‵poto mai te suā fakai Eleni, ko Atenai, ne fakatauemu atu ki te manatu me ne toe fakatu aka a Iesu mai te mate. Kāti ne pokotia a nisi tino i Kolinito i vaegā mafaufauga konā. (Galu. 17:18, 31, 32) Kāti ne mafau‵fau a nisi tino me i te toetuga se mea fakatusa, me ne “mate” muamua se tino i te agasala kae ko toe “ola” mai e pelā me se Kelisiano. Faitalia me se a te lotou pogai, e seai se aoga o te lotou fakatuanaki māfai e se tali‵tonu latou ki te toetuga. Kafai ne seki fakatu aka ne te Atua a Iesu, penei e seai se togiola ne ‵togi kae e se mafai o fakamagalo a agasala a tino katoa. Tela la, a tino kolā e ‵teke ki te toetuga e seai se fakamoemoega tonu o latou.—1 Koli. 15:13-19; Epe. 9:12, 14.

12. E ‵tusa mo te 1 Petelu 3:18, 22, ne ‵kese pefea te toetuga o Iesu mo nisi toetuga mai mua atu?

¹² Ne iloa faka‵lei ne Paulo i a “Keliso ko oti ne toe fakatu aka mai te mate.” E sili fakafia atu te toetuga tenā i lō nisi toetuga mai mua atu o tino kolā ne faka‵tu aka ki te ola i te lalolagi nei, kae oti ko toe ‵mate. Muna a Paulo i a Iesu ko te “fuataga muamua o latou kolā ko oti ne ‵moe i te mate.” I te auala fea ne fai ei a Iesu mo fai te fuataga muamua? Me ko ia te tino muamua ke toetu aka ki te ola e pelā me se tino faka-te-agaga, kae ko te tino muamua foki ke fano ki te lagi.—1 Koli. 15:20; Galu. 26:23; faitau 1 Petelu 3:18, 22.

13. Se a te mea e ‵kese ei a Atamu mo Iesu telā ne faipati ki ei a Paulo?

¹³ E fakaola aka pefea a te fia miliona o tino ne te mate o se tagata e tokotasi? E manino ‵lei te tali a Paulo ki ei. Ne fakamatala mai ne ia a te ‵kese o te mea ne maua ne tino e auala i a Atamu mo mea e mafai o maua e auala i a Keliso. Ne tusi mai a Paulo e uiga ki a Atamu: “Te mate ne oko mai e auala i se tagata e tokotasi.” I te taimi ne agasala ei Atamu, ne mai ne ia te puapuaga ki a ia mo tino ne ‵tupu mai i a ia. Koi pokotia eiloa tatou i ikuga fakalogo‵mae o tena sē fakalogo. Kae ‵kese ‵ki te mea tenā mo te ikuga ka maua ona ko te fakatuakaga ne te Atua a tena Tama! “Ne oko mai foki a te toe‵tuga o tino ‵mate e auala i se tagata e tokotasi,” ko Iesu. “Me e pelā eiloa mo te ‵mate o tino katoa i a Atamu,” ko pati a Paulo, “e penā foki te ‵toe fakaola mai o tino katoa e auala i te Keliso.”—1 Koli. 15:21, 22.

14. E mata, a Atamu ka toe fakatu aka? Fakamatala mai.

¹⁴ Se a te mea ne fakauiga a Paulo ki ei i ana pati “te ‵mate o tino katoa i a Atamu”? Ne mafaufau a Paulo ki tino ne ‵tupu mai i a Atamu, kolā ne maua ne latou te agasala mo te tulaga sē ‵lei katoatoa mai i a Atamu kae ka ‵mate latou. (Loma 5:12) A Atamu e se aofia i a latou kolā ka “‵toe fakaola mai.” Ka se aoga ki a ia a te togiola a Keliso, me i a Atamu se tagata ‵lei katoatoa telā ne ‵teke mo te iloa tonu ki te Atua. A te ikuga o Atamu e ‵pau mo te ikuga o latou kolā ka fakamasino ne “te Tama a te tagata” me ne “kouti,” telā ko te “fakaseaiga se-gata-mai.”—Mata. 25:31-33, 46; Epe. 5:9.

15. Ko oi e aofia i “tino katoa” kolā ka “fakaola mai”?

¹⁵ Masaua me ne fai mai a Paulo me ka “‵toe fakaola mai [a] tino katoa e auala i te Keliso.”  (1 Koli. 15:22) A te tusi a Paulo ne tusi ki Kelisiano fakaekegina i Kolinito, kolā ka toe faka‵tu aka ki te ola i te lagi. A Kelisiano konā “ko oti ne fakatapu ke ‵kau fakatasi mo Keliso Iesu, ke fai mo tino tapu.” Kae taku mai foki ne Paulo a “tino . . . kolā ko oti ne ‵moe i te mate i te ‵kau fakatasi mo Keliso.” (1 Koli. 1:2; 15:18; 2 Koli. 5:17) I te suā tusi, ne tusi mai a Paulo me ko tino kolā “ko ‵kau fakatasi . . . mo [Iesu] i te mate e pelā mo tena mate” ka “‵kau fakatasi . . . mo ia i te toetu e pelā mo tena toetu.” (Loma 6:3-5) Ne fakatu aka a Iesu i te foitino faka-te-agaga kae ne fanatu ki te lagi. Tenā te ikuga o latou katoa kolā e “‵kau fakatasi mo Keliso,” ko Kelisiano fakaekegina ki te agaga.

16. Se a te mea ne fakauiga a Paulo ki ei i te faimaiga i a Iesu ko “te fuataga muamua”?

¹⁶ Ne tusi mai a Paulo me i a Keliso ne fakatu aka e pelā me ko “te fuataga muamua o latou kolā ko oti ne ‵moe i te mate.” Ke masaua me i nisi tino e pelā mo Lasalo, ne toe faka‵tu aka ki te lalolagi nei, kae ko Iesu ko te tino muamua eiloa ke fakatu aka mai te mate e pelā me se tino faka-te-agaga kae ke maua te ola se-gata-mai. E mafai o fakatusa a ia ki fuataga muamua o te taukai a tino Isalaelu kolā ne ofo atu ki te Atua. E se gata i ei, i tena faimaiga i a Iesu ko te “fuataga muamua,” ne fakauiga a Paulo me fakamuli ifo e isi ne tino ka faka‵tu aka mai te mate ke ola i te lagi. A te kau apositolo mo nisi tino kolā e “‵kau fakatasi mo Keliso” ka tau‵tali atu i a Iesu. I te taimi tonu, ka faka‵tu aka latou e pelā mo te fakatuakaga o Iesu.

17. Ko te taimi fea ne maua ei ne latou kolā e “‵kau fakatasi mo Keliso” a te lotou taui i te lagi?

¹⁷ A te toetuga ki te lagi o latou kolā e “‵kau fakatasi mo Keliso” ne seki kamata o fai i te taimi ne tusi atu ei a Paulo ki te kau i Kolinito. Kae ne fakasino atu a Paulo ki se taimi i aso mai mua: “Ko tino taki tokotasi e ‵tusa mo olotou tulaga: ko Keliso te fuataga muamua, mai tua i ei ko tino o Keliso i te taimi o tena fakatasi mai.” (1 Koli. 15:23; 1 Tesa. 4:15, 16) Ko ola nei tatou i aso nei i te vaitaimi telā ne ‵valo mai me ko te “fakatasi mai” o Keliso. E tonu, ne ‵tau o faka‵tali a te kau apositolo mo nisi Kelisiano fakaekegina ke oko ki te taimi o tena fakatasi mai ko te mea ke maua te lotou taui i te lagi kae ke “‵kau fakatasi foki [latou mo Iesu] i te toetu e pelā mo tena toetu.”

18. (a) Kaia e mafai ei o fai atu tatou me isi se toetuga mai tua o te toetuga ki te lagi? (e) E pelā mo te mea e fakaasi mai i te 1 Kolinito 15:24-26, ne a mea ka ‵tupu i te lagi?

¹⁸ Kae pefea la a Kelisiano fakamaoni katoa  kolā e se fakamoe‵moe ke ola i te lagi fakatasi mo Keliso? E fakamoe‵moe foki latou ke toe faka‵tu aka. E fai mai te Tusi Tapu me i a Paulo mo nisi tino kolā e olo ki te lagi “ka faka‵tu muamua mai te mate.” (Fili. 3:11) E mata, e se fakaasi mai i ei me ka isi se toetuga mai tua ifo? E fetaui ‵lei te mea tenā mo pati a Iopu e uiga ki mea ka ‵tupu ki a ia i aso mai mua. (Iopu 14:15) A “tino o Keliso i te taimi o tena fakatasi mai” ka ‵nofo mo Iesu i te lagi māfai ko fakaseai ne ia a malo katoa mo pulega mo malosi pule katoa. Ke oko ki te “‵toe fili” o tatou ko te mate, ka fakaseai atu. A latou kolā ne faka‵tu aka ki te lagi ka se toe ‵mate eiloa. Kae pefea la a nisi tino?—Faitau te 1 Kolinito 15:24-26.

19. Se a te mea e mafai o maua ne tino kolā e fakamoe‵moe ke ola i te lalolagi?

¹⁹ Se a te mea e mafai o maua ne tino kolā e fakamoe‵moe ke ola i te lalolagi? E mafai o maua ne latou se fakamoemoega gali mai pati a Paulo: “E isi soku fakamoemoega . . . me ka toe‵tu mai a tino amio‵tonu mo tino sē amio‵tonu.” (Galu. 24:15) E manino ‵lei, me seai se tino sē amiotonu e mafai o fano ki te lagi, ko tena uiga e fakauiga a pati konā ki se toetuga ki te lalolagi i aso mai mua.

20. Ne fakamalosi aka pefea a tou fakamoemoega me ka isi eiloa se toetuga?

²⁰ E mautinoa eiloa me “ka toe‵tu mai a tino”! A tino kolā ka toe faka‵tu aka ki te ola i te lalolagi ka ola ki te se-gata-mai i lalo nei. Ke na talitonu koe ki te folafolaga tenā. E fakamafanafana mai eiloa te fakamoemoega tenā ki a tatou maise ko ‵tou tino pele kolā ko oti ne ‵mate. E mafai o faka‵tu aka latou mai te mate i te taimi ka pule mai ei a Keliso mo nisi tino e “pelā me ne tupu . . . i te 1,000 tausaga.” (Faka. 20:6) E mafai foki o talitonu koe me kafai e mate koe mai mua o kamata te Meleniuma e mafai eiloa koe o toe fakatu aka. “E se iku atu a te fakamoemoega tenā ki te fanoanoa.” (Loma 5:5) E fai ne ia koe ke malosi i te taimi nei kae ke fiafia i tau taviniga ki te Atua. Kae koi uke a mea e mafai o tauloto ne tatou mai te 1 Kolinito mataupu e 15, e pelā mo mea e fakaasi mai i te suā mataupu.