1, 2. ¿Bin-a te kʼax tʼujbil ya smaliyik te j-abatetik yuʼun Jehová?

TʼUJBILNAX te ay bin ya jmaliytik ya xkʼot ta pasele. Ay machʼatik ya skʼanik te tseʼeluk yoʼtanik ta snujpunelik o te ma stsakot ta chamel te yal snichʼnabike o te yakuk xlekubik teme staojik tulan chamel. Te j-abatotik yuʼun Jehová jaʼnix jich ya jkʼantik-euk. Pero ay yan te bin ya jmaliytik te mukʼxan skʼoplale, jaʼ te ya xkuxinotik ta sbajtelkʼinal sok te ya jchaʼkiltik te machʼatik lajem kuʼuntike.

² Te jpuk-kʼop Pablo jich la yal: «Ha smucʼulinej coʼtan ta stojol Dios [...] te ay chaʼcuxajel yuʼun te machʼatic chamenic, te machʼatic toj yoʼtanic soc te machʼatic ma ba toj yoʼtanic» (Hech. 24:15). Pero te bin la yal te Pablo ay yalojbeyix skʼoplal-a te Job, te Job la yal te schʼuunej yoʼtan te ya xchaʼkuxajtesot yuʼun te Jehová (Job 14:7-10, 12-15).

3. ¿Bin-utʼil ya skoltayotik teme ya jnoptik ta lek te 1 Corintios kapitulo 15?

³ «Te chaʼcuxajel yuʼun machʼatic chamenic» jaʼ «te yichʼo-ip» o «te bintic shahchibal ay ta nopbeyel scʼoblal» ta swenta te Cristo (Heb. 6:1, 2). Te Pablo la stʼunbey lek skʼoplal ta 1 Corintios kapitulo 15. Te bin la scholbey skʼoplal la yakʼbey yip yoʼtan te jchʼuunjeletik ta sbabial siglo, sok jaʼnix jich te joʼotike ya yakʼbotik yip koʼtantik manchukme ayix bayal jaʼbil te yakotik ta smaliyel te chaʼkuxajele.

4. ¿Bin yuʼun jchʼuunejtik te ya xchaʼkuxaj te machʼatik lajem kuʼuntike?

⁴ Ta swenta te chaʼkuxaj te Jesucristo, jaʼ ya yakʼ te ya xchaʼkuxaj te machʼatik lajem kuʼuntik. Te chaʼkuxajel tey ochem skʼoplal-a te «lec yachʼil cʼop» te la yal te Pablo ta  stojol te korintoetik (1 Cor. 15:1, 2). Jaʼ yuʼun la yaltiklanbey teme ma schʼuunejik te chaʼkuxaj te Cristo, tojol te ay schʼuunel yoʼtanike (1 Cor. 15:17). Te chaʼkuxajel yuʼun te Jesús jaʼ te banti stsakoj yip te chaʼkuxajel yakotik ta smaliyele.

5, 6. ¿Bin ya jtatik ta swenta te laj te Jesús, te la yichʼ mukel sok te chaʼkuxaje?

⁵ Te Pablo ay oxeb te bin nail la yalbey skʼoplal, sbabial, «te laj [te] Cristo ta scuenta jmultic», schebal, te «la yichʼ muquel», yoxebal, te «chaʼcuxaj tal ta yoxebal cʼahcʼal, hich nix te bin utʼil tsʼihbabil ta Shun Dios» (kʼopona 1 Corintios 15:3, 4).

⁶ ¿Bin ya jtatik ta swenta te laj te Jesús, te la yichʼ mukel sok te chaʼkuxaje? Te j-alwanej Isaías la yal ta stojol te Mesías te ya «yichʼ loqʼuesel ta yohlil machʼatic cuxulic» sok te ya x-akʼbot «smuquenal ta yohlil te machʼatic chopolic». Pero jaʼnix jich la yal te ya «scuchbe smul tsobolic». ¿Bin-utʼil la skʼotes ta pasel te Jesuse? Jaʼ te kʼalal laj ta swenta te jmultike (Is. 53:8, 9, 12; Mat. 20:28; Rom. 5:8). Ta swenta te laj te Jesús, te la yichʼ mukel sok te chaʼkuxaje, la yakʼotik ta libre yuʼun te mulil sok te lajel sok jich ya xjuʼ ya jchaʼkiltik te machʼatik lajem kuʼuntike.

7, 8. ¿Bin-utʼil ya jnaʼtik te chaʼkuxaj te Jesuse?

⁷ Swenta ya jchʼuuntik te ay chaʼkuxajel ya skʼan ay ta koʼtantik te yuʼun-nix chaʼkuxaj-a te Jesuse. ¿Bin-utʼil ya jnaʼtik te chaʼkuxajtesot yuʼun te Jehová?

⁸ Bayal machʼatik la yilik te Jesús te kʼalal chaʼkuxajemix-ae (1 Cor. 15:5-7). Te Pablo sok jtsojb jchʼuunjeletik la yalik te chiknaj te Jesús ta stojol te Pedro (Luc. 24:33, 34). Jaʼnix jich la yakʼ sba ta ilel ta stojol «te lahchaytuhl» jpuk-kʼopetike. Ta patil la yakʼ sba ta ilel ta stojol «(500) ta tuhl» jnopojeletik ta jun-nax buelta, jaʼniwan ta Galilea te ya yalbey skʼoplal ta Mateo 28:16-20. Jaʼnix jich chiknaj ta stojol te Santiago te jaʼ yijtsʼine sok te ma schʼuunej-a te jaʼ te Mesías te Jesuse (Juan 7:5). Ta swenta-abi, la schʼuun. Kʼalal te Pablo la stsʼibay te sbabial karta ta stojol te korintoetik ta jaʼbil 55, bayal te machʼatik la yilik te Jesús kuxulikto-a. Jich yuʼun te machʼatik ma schʼuunik te chaʼkuxaj te Jesús ya xjuʼ ya sjojkʼoyik.

9. Ta swenta te bin ya yal Hechos 9:3-5, ¿bin yuʼun ya xjuʼ ya yal te Pablo te chaʼkuxaj te Jesuse?

⁹ Ta patil bael, te Jesús chiknaj ta stojol te Pablo (1 Cor. 15:8). Kʼalal yak ta bael ta Damasco-a te Pablo (Saulo) la yaʼiybey skʼop sok la yil ta najalsitil te Jesús te ay ta chʼulchan (kʼopona Hechos 9:3-5). Te bin kʼot ta pasel ya yakʼ jnaʼtik te chaʼkuxaj te Jesuse (Hech. 26:12-15).

10. Kʼalal te Pablo kʼot ta yoʼtan te chaʼkuxaj te Jesuse, ¿bin lokʼ ta yoʼtan spasel?

¹⁰ Ayniwan machʼatik yan-nax la yaʼiyik-a te bin la yal te Pablo, melel ta nailal la skontrain te jchʼuunjeletike. Pero te kʼalal kʼot ta yoʼtan te yuʼun-nix chaʼkuxaj-a te Jesuse, la spas tulan ta scholbeyel yaʼiy te yantike. Kʼalal yak ta scholel-a te chaʼkuxaj te Jesuse, kujch yuʼun majel, chukel sok kʼax swokol ta mar (1 Cor. 15:9-11; 2 Cor. 11:23-27). Mero schʼuunej-a te chaʼkuxaj te Jesuse, jaʼ yuʼun maʼyuk bin komot ta yalbeyel skʼoplal ni jaʼuk te lajele. ¿Mabal jichuk te jaʼnix jich ya yakʼ jchʼuuntik te chaʼkuxaj te Jesuse? ¿Sok mabal yakuk yakʼxan smukʼul koʼtantik ta swenta te chaʼkuxajele?

11. ¿Bin yuʼun te ay jchʼuunjeletik ta Corinto te yan-a te bin snopojik ta swenta te chaʼkuxajel?

¹¹ Ta Corinto ay jchʼuunjeletik-a te yan-a te bin schʼuunejik ta swenta te chaʼkuxajel, la yalik te maʼyuk te chaʼkuxajele (1 Cor. 15:12). ¿Bin yuʼun? Melel ta Atenas te nopol yiloj sba sok te Corinto, ay chaʼoxtul jpʼijubteswanejetik te ya xlabanwanik ta swenta te schʼuunejik te chaʼkuxaj te Jesuse, sok ayniwan chaʼoxtul jchʼuunjeletik ta Corinto te jich kaj snopik-euke (Hech. 17:18, 31, 32). Ayniwan yantik te jich la yilik te chaʼkuxajel bitʼil señail kʼop. Ya yalik te lajemik kʼoem te kʼalal mato j-abatetik yuʼun Dios-a, pero kʼalal ochik ta j-abat yuʼun Dios jichlaj kʼoem te chaʼkuxajik ta swenta te la yichʼik pasbeyel perdon te smulike. Chikan bin-a te schʼuunejike, maʼyuk skʼoplal te schʼuunel yoʼtanik teme ma schʼuunik te ay chaʼkuxajele. Te manchuk la yichʼ chaʼkuxajtesel te Jesuse, ma la yichʼ tojel te smulik sok ma xjuʼ ya staik perdon te jichuke. Jich yuʼun te machʼatik ma schʼuunik te ay chaʼkuxajel ma xjuʼ ay bin ya smaliyik ta pajel chaʼbej (1 Cor. 15:13-19; Heb. 9:12, 14).

12. Ta swenta te bin ya yal 1 Pedro 3:18, 22, ¿bin yuʼun ma pajaluk te schaʼkuxajel te Jesús sok te yantik chaʼkuxajel?

¹² Te Pablo la yil te Cristo kʼalal chaʼkuxajemix «ta yohlil machʼatic chamenic». Te chaʼkuxajel yuʼun te Jesuse ma spaj te yantik chaʼkuxajel, melel te machʼatik chaʼkuxajik te kʼalal mato xlaj-a te Jesuse, chaʼlajik bael. Jaʼnix jich te Pablo la yal ta stojol te Jesús te «ha sba sit cʼohem yuʼun te machʼatic wayem sbaqʼuetalique». ¿Bin yuʼun te jaʼ «sba sit cʼohem» te Jesuse? Melel jaʼ nail chaʼkuxaj jich bitʼil espiritu sok te bajt ta chʼulchan (1 Cor. 15:20; Hech. 26:23; kʼopona 1 Pedro 3:18, 22).

13. ¿Bin-utʼil la scholbey skʼoplal te Pablo te bin la spas te Adán sok te Jesús?

¹³ ¿Bin-utʼil-a te ta swenta jtulnax winik ya sta skolel bayal miyon ta tul ants winiketik? Te Pablo la yalbey skʼoplal. La yal te bin la spas te Adán sok te bin la spas te Cristo. Kʼalal la yal te «och lajel ta scuenta jtuhl winic», jaʼ la yalbey skʼoplal te Adán. Kʼalal la skʼaxuntay mantal te Adán, laj bael sok la skʼasesbotik jilel-euk te lajele, jaʼ yuʼun ya xlajotik. Pero ta swenta te la schaʼkuxajtes te sNichʼan te Diose, ay bin kʼax lek ya jmaliytik yuʼun. Te Pablo jich la yal: «Ta scuenta jtuhl winic te ya xchaʼcuxaj te machʼatic chamenique. Hich te bin utʼil ta scuenta Adán te ya xcham spisilic, ha nix hich ta scuenta Cristo spisilic ya xchaʼcuxajic» (1 Cor. 15:21, 22).

14. ¿Bin-utʼil ya jnaʼtik te maba ya xchaʼkuxaj te Adán?

¹⁴ ¿Machʼatik la yalbey skʼoplal te Pablo kʼalal la yal te «ta scuenta Adán te ya xcham spisilic»? Jaʼ spisil te ants winiketik, melel talemotik ta stsʼumbal Adán sok kichʼojtik jilel te mulil sok te lajel (Rom. 5:12). Yan stukel te Adán maba ya xchaʼkuxaj. Maba ya sta skolel ta swenta te la yakʼ sba te lajel te Cristo, melel tojil winik-a kʼalal la skʼaxuntaybey skʼop te Diose. Te Adán la yichʼ lajinel ta sbajtelkʼinal, jichnix ya xbajt kʼotuk ta stojol te tentsunetik kʼalal ya x-ichʼotik ta kʼop yuʼun te «Nichʼanil ay ta scuenta winic» (Mat. 25:31-33; 25:46, TNM; Heb. 5:9).

15. ¿Machʼatik la yalbey skʼoplal te Pablo kʼalal la yal te «ta scuenta Cristo spisilic ya xchaʼcuxajic»?

 ¹⁵ Te Pablo la yal te «ta scuenta Cristo spisilic ya xchaʼcuxajic» (1 Cor. 15:22). Te bin la stsʼibay te Pablo jaʼ la stsʼibay ta stojol te jchʼuunjeletik ta Corinto te tsabilik yuʼun ya xbajtik ta chʼulchan. Jaʼik te machʼatik «chʼuhltesbilic ta scuenta Cristo Jesús» sok «te icʼbilic yuʼun pajal ya yichʼic chʼultesel». Te Pablo jaʼnix jich la yalbey skʼoplal «te machʼatic schʼuhunejic Cristo a te way sbaqʼuetalic» (1 Cor. 1:2; 15:18; 2 Cor. 5:17). Sok ta yan karta te la stsʼibay te Pablo jich la yal: «Teme pajal lajotic soc Cristo te bin utʼil jun ayotic soc, ha nix hich ya me xchaʼcuxajotic hich te bin utʼil chaʼcuxaj stuquel» (Rom. 6:3-5). Te Jesús chaʼkuxaj jich bitʼil espiritu sok bajt ta chʼulchan. Jichnix ya xkʼot ta stojolik «te machʼatic schʼuhunejic Cristo» te jaʼik te machʼatik tsabilik yuʼun ya xbajtik ta chʼulchan.

16. ¿Bin la yakʼ ta naʼel te Pablo kʼalal la yal te jaʼ «sba sit» te Jesús?

¹⁶ Te Pablo la yal te chaʼkuxaj te Cristo jich bitʼil «sba sit [...] yuʼun te machʼatic wayem sbaqʼuetalique». Ay machʼatik chaʼkuxajik te jilik ta Balumilal jich bitʼil te Lázaro, pero te Jesús jaʼ te machʼa nail la yichʼ skuxlejal ta sbajtelkʼinal. Jaʼ yuʼun jaʼ pajal kʼot sok te sba sit yawal stsʼunubik te israeletik te ya yakʼik ta stojol-a te Diose. Kʼalal la yal te Pablo te jaʼ «sba sit» kʼoem te Jesuse, jaʼ la yakʼ ta naʼel te ay yantik ants winiketik te ya xchaʼkuxajik yuʼun ya xbajtik ta chʼulchan. Ta patil, te jpuk-kʼopetik sok yantikxan te jaʼnix jich tsabilik, ya xchaʼkuxajik yuʼun ya xbajtik ta chʼulchan.

17. ¿Bin-ora jajch te chaʼkuxajel yuʼun te machʼatik ya xbajtik ta chʼulchan?

¹⁷ Kʼalal te Pablo la stsʼibay te karta ta stojol te korintoetik, mato jajchem-a te chaʼkuxajel yuʼun te machʼatik ya xbajtik ta chʼulchan. Jaʼ yuʼun la yakʼ ta naʼel te patilto ya xkʼot ta pasel. La yal te «xmelmon ya xchaʼcuxajic ta tuhlutuhl; Cristo te sba sit, patil te machʼatic yuʼun te Cristo» te kʼalal liʼ ayix-ae (1 Cor. 15:23; 1 Tes. 4:15, 16). Jaʼ yuʼun te jpuk-kʼopetik sok yantikxan te jaʼnix jich tsabilik, jaʼto chaʼkuxajik bitʼil espiritu sok bajtik ta chʼulchan te kʼalal jajch yorail te liʼ ayix-a te Cristo. Ta ora ini yakotikto ta kuxinel ta yorail-abi.

18. 1) ¿Bin-utʼil ya jnaʼtik te ya x-ayin yan chaʼkuxajel? 2) ¿Bin ya yal 1 Corintios 15:24-26 te ya xkʼot ta pasel?

¹⁸ Pero ¿bin ya smaliyik te machʼatik ma xbajtik ta chʼulchane? Jaʼnix jich ya xchaʼkuxajik. Te Biblia ya yal te machʼatik ya xbajtik ta chʼulchan jaʼik «te machʼatic ya xchaʼcuxajic ta primera buelta chaʼcuxajel» (Apoc. 20:6). Te teksto-abi ya yakʼ ta naʼel te ya x-ayin yan chaʼkuxajel te kʼalal kʼaxix-a te «primera buelta» chaʼkuxajele. Jaʼ pajal sok te bin la yal te Job (Job 14:15). «Te machʼatic yuʼun te Cristo» ayikix ta chʼulchan-a kʼalal te Jesús ya slajin «spisil machʼatic toyol ayic, te machʼatic ay yip yaʼtelic soc yuʼelic». Tey-abi, «te slajibal jcontrahinwanej te ya yichʼ lajinel, ha te lajele». Te machʼatik ya xbajtik ta chʼulchane maʼyuk bin-ora ya xlajikix. ¿Jaxan te machʼatik ya xkuxinik jilel ta Balumilale? (Kʼopona 1 Corintios 15:24-26).

19. ¿Bin ya smaliyik te machʼatik ya xkuxinik jilel ta Balumilal?

¹⁹ Te machʼatik ya smaliyik te ya xkuxinik ta Balumilal ya xjuʼ ya yalik jich bitʼil te Pablo: «Ha smucʼulinej coʼtan [...] te ay chaʼcuxajel yuʼun [...] te machʼatic toj yoʼtanic soc te machʼatic ma ba toj yoʼtanic» (Hech. 24:15). Ta chʼulchan ma xjuʼ ya x-och te machʼa maba toj yoʼtan, jich yuʼun te chaʼkuxajel-abi ya xkʼot ta pasel ta Balumilal.

20. ¿Bin-utʼil la yakʼbat smukʼul awoʼtan te artikulo ini?

²⁰ Ma lotiluk «te ay chaʼcuxajel». Te machʼatik ya xchaʼkuxajik ta Balumilal yame xkuxinik ta sbajtelkʼinal, ya xjuʼ ay smukʼul koʼtantik ta swenta-abi. Teme ay machʼa lajem kuʼuntike, ay smukʼul koʼtantik te ya xchaʼkuxajik kʼalal yak ta kʼaxel-a te «(1,000) haʼbil» ya xwentainwanik te Cristo sok te 144 mil (Apoc. 20:6). Jaʼnixme jich ya xchaʼkuxajotik teme lajotik te kʼalal mato jajchem-a te jmil jaʼbile. Te bin yakotik ta smaliyel «ma xyacʼotic ta qʼuexlal», ya yakʼ smukʼul koʼtantik sok stseʼelil koʼtantik ta abatinel ta stojol te Jehová (Rom. 5:5). Ta yan artikulo ya kiltik binxan ya jnoptik ta swenta te 1 Corintios kapitulo 15.