1, 2. ¿Kʼusi spatobil koʼontontik ti toj kʼupil sba jmalaojtike?

TOJ tsots skʼoplal ti oyuk spatobil koʼontontike xchiʼuk ta jkʼantik ti oyuk kʼusi xkʼot ta pasele. Jech kʼuchaʼal liʼe, oy buchʼutik tskʼan ti xmuyubajikuk noʼox li ta snupunelike, ti lekuk xchʼi batel li yalab xnichʼnabike o ti xkolikuk xa ta jtosuk tsatsal chamele. Li yajtsʼaklomutik Kristoe xuʼ van ta jkʼan kaʼitik jech skotol taj eke. Pe oy to kʼusi mas tsots skʼoplal jmalaojtik, ¿kʼusi jaʼ taje? Jaʼ li spatobil koʼontontik ti xuʼ xijkuxi ta sbatel osile xchiʼuk ti xuʼ jchaʼkʼeltik li buchʼutik chamem kuʼuntike.

² Li jtakbol Pabloe xchʼunoj lek ta sventa li chaʼkuxesele, xi laj yale: «Jpatoj koʼonton ta stojolal Dios ti chchaʼkuxiik li buchʼutik tukʼike xchiʼuk li buchʼutik muʼyuk tukʼike» (Ech. 24:15). Pe oy onoʼox buchʼu baʼyel jech yaloj. Li moltotil Jobe laj yal ti xchʼunoj lek ti chvulesat ta sjol yuʼun Dios xchiʼuk ti chchaʼakʼbat li xkuxlejal ta tsʼakale (Job 14:7-10, 12-15).

3. ¿Kʼusi sbalil ta jtabetik mi la jkʼelbetik skʼoplal li kʼusi chal 1 Korintios kapitulo 15?

³ Li chaʼkuxesele jaʼ jtos snakleb li kʼusitik jchʼunojtik li yajtsʼaklomutik Kristoe (Ebr. 6:1, 2). Li Pabloe laj yalbe lek skʼoplal li 1 Korintios kapitulo 15. Taje patbat van tajek yoʼonton li ermanoetik ta baʼyel sigloe xchiʼuk jaʼ jech xuʼ spat koʼontontik li avi eke mu ventauk kʼu xa sjalil jchʼunojtik ti oy chaʼkuxesele.

4. ¿Kʼusi srasonal ti jchʼunojtik chchaʼkuxi tal li buchʼutik chamem kuʼuntike?

⁴ Ta skoj ti chaʼkuxi li Jesukristoe, xuʼ jchʼuntik lek ti chchaʼkuxi tal li buchʼutik chamem kuʼuntike. Taje te tsakal skʼoplal li ta «lekil aʼyejetik» laj yalbe jkorintoetik li Pabloe (1 Kor. 15: 1, 2). Jech xtok, albatik ti mi muʼyuk chchʼunik ti chaʼkuxi li Kristoe, muʼyuk sbalil li xchʼunel yoʼontonike (1 Kor. 15:17). Ti jchʼunojtik ti chaʼkuxi li Jesuse jaʼ srasonal ti kʼu yuʼun jchʼunojtik ti oy chaʼkuxesele.

5, 6. ¿Kʼusi chakʼ kiltik li kʼusi chal ta 1 Korintios 15:3 xchiʼuk 4?

⁵ Kʼalal laj yalbe skʼoplal chaʼkuxesel li Pabloe, oy kʼusi baʼyel oxtos laj yalbe skʼoplal: «Ti cham ta skoj jmultik li Kristoe», «ti laj yichʼ mukele» xchiʼuk «ti laj yichʼ chaʼkuxesel ta yoxibal kʼakʼal jech kʼuchaʼal chal li Tsʼibetike» (kʼelo 1 Korintios 15:3, 4).

⁶ ¿Kʼusi chakʼ kiltik ti cham li Jesuse, ti laj yichʼ mukele xchiʼuk ti chaʼkuxie? Li j-alkʼop Isaiase laj yal ti Mesiase chichʼ «tupʼbel skʼoplal xkuxlejal li ta balumil ti bu oy li kʼusitik kuxajtike» xchiʼuk ti «jmoj xchʼenal chichʼ akʼel xchiʼuk li buchʼutik toj chopolike». Pe xi to laj yale: «Ta xkuchbe batel smul epal krixchanoetik». ¿Kʼu yelan kʼot ta pasel yuʼun Jesus taje? Jaʼo kʼalal laj yakʼ xkuxlejal sventa spojutike (Is. 53:8, 9, 12; Mat. 20:28; Rom. 5:8). Ta skoj ti cham, ti laj yichʼ mukel xchiʼuk ti chaʼkuxi li Jesuse, jaʼ srasonal kuʼuntik ti xuʼ jchʼuntik ti xuʼ xijkol lokʼel li ta skʼob mulil xchiʼuk ta lajelale xchiʼuk ti xuʼ jkʼeltik yan velta li buchʼutik chamem kuʼuntike.

7, 8. ¿Kʼu yuʼun xuʼ jchʼuntik ti ta melel chaʼkuxi li Jesuse?

⁷ Sventa jchʼuntik ti oy chaʼkuxesele, baʼyel skʼan jpʼeluk ta koʼontontik ti laj yichʼ chaʼkuxesel li Jesuse. ¿Kʼu yuʼun xuʼ jchʼuntik lek ti chaʼkuxesat yuʼun li Jeovae?

⁸ Oy epal krixchanoetik laj yilik kʼalal chaʼkuxiem xa ox li Jesuse (1 Kor. 15:5-7). Li buchʼu baʼyel laj yalbe skʼoplal Pabloe jaʼ li Sefase, jaʼ xkaltik, li jtakbol Pedroe. Oy yan jchankʼopetik laj yalik ti laj yil Pedro kʼalal chaʼkuxiem xa ox li Jesuse (Luk. 24:33, 34). Jech xtok, laj yilik «li 12 ta voʼ» jtakboletike. Laje, li Jesuse «laj yakʼ sba ta ilel ta stojolal mas ta voʼob sien ermanoetik», jaʼo van kʼalal la stsob sbaik ta Galilea ti te chalbe skʼoplal li ta Mateo 28:16 kʼalal ta 20. Jech xtok, «laj yakʼ sba ta ilel ta stojolal Santiago» ti jaʼ van xchaʼitsʼine. Li vaʼ orae, muʼyuk toʼox xchʼunoj mi jaʼ ta melel Mesias li Jesuse (Juan 7:5). Jaʼ to la xchʼun kʼalal chaʼkuxiem xa ox laj yile. Labal sba kʼalal la stsʼiba skarta li Pabloe, ti tetik van ta sjabilal 55, ep toʼox buchʼu kuxajtik ti laj yilik ti chaʼkuxiem xa ox li Jesuse. Jaʼ yuʼun, li buchʼutik mu xchʼunik leke xuʼ xchiʼinik ta loʼil li krixchanoetik taje.

9. Jech kʼuchaʼal chal Echos 9:3 kʼalal ta 5, ¿kʼusi yan sprevail xuʼ xal Pablo ti chaʼkuxiem xa li Jesuse?

⁹ Kʼalal echʼ kʼuuk sjalile, li Jesuse laj yakʼ sba ta ilel ta stojolal Pablo (1 Kor. 15:8). Kʼalal jaʼo yakal chbat ta Damasko li Pabloe, ti Saulo yan sbi xtoke, laj yaʼibe yechʼomal ye Jesus ti chaʼkuxiem xa oxe xchiʼuk laj yil ti te oy ta vinajele (kʼelo Echos 9:3-5). Li kʼusi kʼot ta stojolale chakʼ ta ilel xtok ti chaʼkuxiem xa ox li Jesuse (Ech. 26:12-15).

10. ¿Kʼusi lokʼ ta yoʼonton spasel Pablo kʼalal la xchʼun ti chaʼkuxi li Jesuse?

¹⁰ Oy van jlom krixchanoetik ti labal to laj yaʼiik li kʼusi laj yal Pabloe, yuʼun laj toʼox skontrainbe li yajtsʼaklomtak Kristoe. Kʼalal laj yakʼ venta ti yuʼun ta melel chaʼkuxiem xa li Jesuse, laj yakʼ persa sventa jechuk xakʼbe xchʼun li yantike. Kʼalal yakal chal batel mantal ti chaʼkuxiem xa li Jesuse, laj yichʼ majel, laj yichʼ chukel xchiʼuk laj yil svokol ta nab (1 Kor. 15:9-11; 2 Kor. 11:23-27). Snaʼoj lek ti laj yichʼ chaʼkuxesel li Jesuse, jaʼ yuʼun la spakbe skʼoplal li kʼusi xchʼunoje mu ventauk mi xuʼ xichʼ-o milel. Li kʼusi laj yalik li ermanoetik ta baʼyel sigloe, ¿mi mu jechuk ti chakʼ jchʼuntik ti chaʼkuxi li Jesuse xchiʼuk ti oy chaʼkuxesel ta jelavele?

11. ¿Kʼu yuʼun jelel kʼusi xchʼunojik ta sventa chaʼkuxesel junantik ermanoetik ta Korinto?

¹¹ Oy jlom ermanoetik ta Korinto ti te xkom ta yosilal Greciae jelel kʼusi xchʼunojik ta sventa li chaʼkuxesele xchiʼuk oy jlom chalik ti muʼyuk jech chkʼot ta pasele (1 Kor. 15:12). ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun li jteklum Atenas ti te nopol xkome oy jfilosofoetik ti chlabanvanik ti chichʼ alel ti chaʼkuxi li Jesuse. Taje jaʼ van jech lik snop junantik ermanoetik li ta Korintoe (Ech. 17:18, 31, 32). Junantike xuʼ van la snopik ti maʼuk ta batsʼi melel chchaʼkuxiike. Tsnopik ti kʼalal muʼyuk toʼox ochemik ta mantale, xkoʼolaj ti chamemik toʼox ta skoj ti jpasmuliletike; pe kʼalal tspasik ta yajtsʼaklom Kristoe chichʼik pasbel perton smulik, vaʼun xkoʼolaj ti chchaʼkuxiike. Kʼuk xiuk, pe mi muʼyuk xchʼunojik ta sventa li chaʼkuxesele, muʼyuk me sbalil li kʼusi xchʼunojike. Ti muʼyukuk chaʼkuxesat yuʼun Dios li Jesuse muʼyuk sbalil jechuk li pojelal laj yakʼe xchiʼuk muʼyuk akʼbilik-o ta perton ti jechuke. Li buchʼutik mu xchʼunik ti oy chaʼkuxesele muʼyuk lek spatobil yoʼontonik ta melel (1 Kor. 15:13-19; Ebr. 9:12, 14).

12. Jech kʼuchaʼal chal 1 Pedro 3:18 xchiʼuk 22, ¿kʼusi jelel-o ti kʼu yelan chaʼkuxi Jesus xchiʼuk li buchʼutik chaʼkuxiemik xa onoʼoxe?

¹² Li Pabloe laj yil ta sat stuk ti «laj yichʼ chaʼkuxesel li Kristoe». Jaʼ mas to lek ti kʼu yelan chaʼkuxie, jaʼ mu sta li buchʼutik baʼyel xa onoʼox chaʼkuxiike, yuʼun chamik to yan velta. Li Pabloe xi laj yal ta stojolal li Jesuse: «Jaʼ sba sat tsʼunobil kʼotem ta sventa li buchʼutik vayemik xa ta lajelale». ¿Kʼusi smelolal taje? Yuʼun jaʼ li buchʼu baʼyel laj yichʼ chaʼkuxesel kʼuchaʼal espiritue xchiʼuk ti bat ta vinajele (1 Kor. 15:20; Ech. 26:23; kʼelo 1 Pedro 3:18, 22).

13. ¿Kʼuxi la xchapbe smelolal Pablo ti jelel li kʼusi la spas Adan xchiʼuk Jesuse?

¹³ ¿Kʼuxi xa noʼox ti xuʼ sta xkuxlejalik epal miyon krixchanoetik ta skoj noʼox ti cham jun vinike? Li Pabloe lek jamal la xchapbe smelolal. Laj yal li kʼusi kʼot ta pasel yuʼun Adan xchiʼuk li kʼusi kʼot ta pasel yuʼun Kristo ta skoj ti laj yakʼ sba ta matanale. Xi laj yalbe skʼoplal li Adane: «Ta jun noʼox vinik och talel li lajelale». Li Adane cham ta skoj ti la spas smule, jaʼ jech kʼot ta stojolal li snitilulaltak eke. Avie, jech-o chkil jvokoltik ta skoj ti muʼyuk la xchʼun mantale. Pe ta skoj ti la xchaʼkuxes Xnichʼon li Diose, oy jun spatobil koʼontontik ti toj kʼupil sbae. Xi la xchapbe smelolal li Pabloe: «Ta stojolal jun noʼox vinik [li Jesuse] tstaik chaʼkuxesel li animaetike. Jech kʼuchaʼal ta skoj Adan yakal chcham skotol li krixchanoetike, jaʼ jech ta skoj Kristo tsta xkuxlejal skotolik yan velta» (1 Kor. 15:21, 22).

14. ¿Kʼuxi jnaʼojtik ti muʼyuk xa chchaʼkuxi tal li Adane?

¹⁴ ¿Buchʼutik skʼoplal kʼalal xi laj yal li Pabloe: «Ta skoj Adan yakal chcham skotol li krixchanoetike»? Jaʼ skʼoplal li snitilulaltak Adane, ti jkuchinojtik mulil, ti maʼuk tukʼil krixchanoutike xchiʼuk ti ochemutik ta yok skʼob li lajelale (Rom. 5:12). Li Adane muʼyuk tsta xkuxlejal yan velta. ¿Kʼu yuʼun ti jech chkaltike? Yuʼun muʼyuk tstabe sbalil li pojelal laj yakʼ Kristoe, jaʼ toʼox jun tukʼil vinik ti yolbaj muʼyuk la xchʼunbe smantal li Diose. Laj yichʼ lajesel ta sbatel osil. Jaʼ jech laj yichʼ pasbel kʼuchaʼal tspas ta stojolal «tentsunetik» li «xnichʼon krixchanoe» (Mat. 25:31-33, 46; Ebr. 5:9).

15. ¿Buchʼutik skʼoplal kʼalal xi laj yal li Pabloe: «ta skoj Kristo tsta xkuxlejal skotolik»?

¹⁵ Xi laj yal li Pabloe: «Ta skoj Kristo tsta xkuxlejal skotolik» (1 Kor. 15:22). Li karta la stsʼibae jaʼ la stakbe batel li ermanoetik ta  Korinto ti tʼujbilike xchiʼuk ti tstaik chaʼkuxesel ta vinajele. Taje jaʼik li buchʼutik jmoj oyik xchiʼuk Kristo Jesus ti chʼultajesbilike xchiʼuk ti takbilik ta ikʼel sventa chʼul xkʼotike. Li Pabloe laj yalbe skʼoplal ek «li buchʼutik vayemik xa ta lajelal ti jmoj oyik xchiʼuk Kristoe» (1 Kor. 1:2; 15:18; 2 Kor. 5:17). Jech xtok, xi laj yal ta yan skartae: «Ta skoj ti jech chijcham kʼuchaʼal chame [li Jesuse], jaʼ jech jmoj oyutik xchiʼuk; jmoj oyutik xchiʼuk xtok ta skoj ti chkichʼtik chaʼkuxesel jech kʼuchaʼal laj yichʼ chaʼkuxesele» (Rom. 6:3-5). Li Jesuse chaʼkuxi kʼuchaʼal espiritu xchiʼuk bat ta vinajel. Taje jaʼ jech tsta skotolik li buchʼutik «jmoj oyik xchiʼuk Kristoe», jaʼ xkaltik, li buchʼutik tʼujbil chbatik ta vinajele.

16. ¿Kʼu chaʼal laj yal Pablo ti jaʼ «sba sat tsʼunobil» li Jesuse?

¹⁶ Li Pabloe xi laj yalbe skʼoplal Kristo kʼalal laj yichʼ chaʼkuxesele: «Sba sat tsʼunobil kʼotem ta sventa li buchʼutik vayemik xa ta lajelale». Teuk ta joltik ti oy xa onoʼox buchʼutik yan laj yichʼ chaʼkuxesel liʼ ta balumil jech kʼuchaʼal li Lasaroe. Pe li Jesuse jaʼ li buchʼu baʼyel laj yichʼ chaʼkuxesel kʼuchaʼal espiritue xchiʼuk ti la sta kuxlejal sbatel osile. Taje jaʼ jech kʼot kʼuchaʼal «sba sat tsʼunobil» ti jaʼ toʼox jech chakʼik ta stojolal Dios li j-israeletike. Kʼalal laj yal Pablo ti jaʼ «sba sat tsʼunobil» li Jesuse, laj yakʼ ta aʼiel ti oy to buchʼutik chchaʼkuxiik ti chbatik ta vinajel eke. Ta tsʼakale, skotol li buchʼutik «jmoj oyik xchiʼuk Kristoe», ti te skʼoplalik li jtakboletike, chchaʼkuxiik sventa chbatik ta vinajel jech kʼuchaʼal li Jesuse.

17. ¿Bakʼin tsta smotonik li buchʼutik «jmoj oyik xchiʼuk Kristoe»?

¹⁷ Kʼalal la stsʼibabe ech’el jkorintoetik li Pabloe, muʼyuk toʼox yichʼojik chaʼkuxesel li buchʼutik «jmoj oyik xchiʼuk Kristoe». Yuʼun laj yakʼ ta aʼiel ti jaʼ to chkʼot ta pasel ta tsʼakale. Xi laj yale: «Xkechet chchaʼkuxiik talel: jaʼ sba sat tsʼunobil li Kristoe, laje jaʼ li buchʼutik yuʼun Kristo kʼalal mi liʼ xa oye» (1 Kor. 15:23; 1 Tes. 4:15, 16). Li jtakboletik xchiʼuk li buchʼutik tʼujbil chbatik ta vinajele skʼan smalaik li yorail ti liʼ xa oy li Kristoe sventa sta smotonik xchiʼuk ti jmoj oyikuk ta skoj ti chichʼik chaʼkuxesel jech kʼuchaʼal laj yichʼ chaʼkuxesele. Pe avie, liʼ xa oy li Kristoe.

18. 1) ¿Kʼuxi jnaʼojtik ti oy chaʼtos chaʼkuxesele? 2) ¿Kʼusi chkʼot ta pasel ta vinajel jech kʼuchaʼal chal 1 Korintios 15:24 kʼalal ta 26?

¹⁸ ¿Kʼusi tstaik li buchʼutik muʼyuk chbatik  ta vinajele? Spatoj yoʼontonik ti chichʼik chaʼkuxesel eke. Li Vivliae chal ti jaʼ te skʼoplalik li ta baʼyel chaʼkuxesel li Pablo xchiʼuk li yan buchʼutik tʼujbil chbatik ta vinajele (Apok. 20:6). ¿Mi mu jechuk ti chakʼ ta aʼiel ti oy to yan chaʼkuxesel ta tsʼakale? Li Job eke spatoj yoʼonton ti chichʼ chaʼkuxesel ta tsʼakale (Job 14:15). Li buchʼutik yuʼun Kristoe te xa ox xchiʼukik Jesus ta vinajel kʼalal mi tal slajes «skotol li ajvaliletike, li buchʼutik oy yabtelike xchiʼuk li buchʼutik oy sjuʼelike». Vaʼun, «li slajeb jkontrainvanej ti chichʼ lajesele jaʼ li lajelale». Jamal xvinaj ti muʼyuk xa chchamik-o li buchʼutik chichʼik chaʼkuxesel ti chbatik ta vinajele. Pe ¿kʼusi chkʼot ta stojolalik li buchʼutik liʼ chkuxiik ta balumile? (Kʼelo 1 Korintios 15:24-26).

19. ¿Kʼusi xuʼ staik li buchʼutik liʼ chkuxiik ta balumile?

¹⁹ Li buchʼutik liʼ spatoj yoʼonton chkuxiik ta balumile xuʼ jech chalik kʼuchaʼal li Pabloe: «Jpatoj koʼonton [...] ti chchaʼkuxiik li buchʼutik tukʼike xchiʼuk li buchʼutik muʼyuk tukʼike» (Ech. 24:15). Li ta vinajele, mu xuʼ xbatik li buchʼutik muʼyuk tukʼike. Jaʼ yuʼun, li kʼusi laj yal jtakbole jaʼ chalbe skʼoplal li buchʼutik chichʼik chaʼkuxesel ta tsʼakal liʼ ta balumile.

20. ¿Kʼuxi la skoltaot sventa masuk to xachʼun ti oy chaʼkuxesel li kʼusi la jchantike?

²⁰ Jpʼel skʼoplal ti oy buchʼutik chchaʼkuxiike. Li buchʼutik chchaʼkuxiik liʼ ta balumile xuʼ xkuxiik sbatel osil. Xuʼ me jchʼuntik ti chkʼot ta pasel taje. Mi oy chamem junuk kutsʼ kalaltike, tspat koʼontontik kʼalal ta jchantik ti chchaʼkuxiik tal kʼalal mi Ajvalilajik ta Jmil Jabil li Kristo xchiʼuk li buchʼutik tʼujbilike (Apok. 20:6). Akʼo mi xijchamutik kʼalal skʼan toʼox xlik li Ajvalilal ta Jmil Jabile, xuʼ jpat koʼontontik ti chkichʼtik chaʼkuxesele. «Muʼyuk tsloʼlautik li spatobil koʼontontike», jaʼ chikutik li avie xchiʼuk tskoltautik sventa masuk to xijmuyubaj xijtun ta stojolal Dios (Rom. 5:5). Li ta yan xchanobile, ta jkʼeltik kʼusi to chakʼ jchantik li 1 Korintios kapitulo 15.