1-2. Samu na yinki bakristo nyonso zola sosa kuzaba faso ke lutila kuvumbuka ya ba yina ke kwenda vanda na zulu?

BISADI mingi ya Yehova bubu yayi, ke na kivuvu ya kuzwa luzingu ya ntangu nyonso awa na ntoto. Mpe ndambu ya bakristo yina ke kwenda vanda na zulu, ke ntete awa na ntoto. Bakristo yayi ke na nsatu ya kuzaba faso luzingu ya bawu ke vanda na zulu. Kasi bakristo yina ke vanda awa na ntoto, bawu mpe ke na nsatu ya kuzaba yinki? Faso beto ke tala yawu, kuvumbuka ya ba yina ke kwenda vanda na zulu, ke natina mpe bima ya mbote na ba yina ke na kivuvu ya kuzingu ntangu nyonso awa na ntoto. Na yawu, beto vanda na kivuvu ya kwenda na zulu to ya kuvanda awa na ntoto, beto nyonso ke vanda na kilengi ya kuzaba faso ke lutila kuvumbuka ya ba yina ke kwenda vanda na zulu.

² Nzambi pesá mpeve ya yandi na ndambu ya badisiple ya Yesu, samu ba sonika faso ke lutila kuvumbuka ya ba yina ke kwenda vanda na zulu. Apotre Yoane zonzá: “Ntangu yayi beto ke bana ya Nzambi, kasi faso beto ke vanda na mantwala me talana ntete ve. Beto zaba ti, ntangu yandi ke talana, beto ke vanda faso yandi, samu beto ke tala yandi faso yandi kele.” (1 Yoa. 3:2) Na yawu, bakristo yina ke kwenda vanda na zulu, ba zaba ntete ve faso ba ke vanda ntangu ba ke vumbuka na lufwa. Kasi, ntangu ba ke kuma na zulu, ba ke tala Yehova faso yandi kele. Biblia ke pesá ve beto badetaye nyonso na faso ke salama kuvumbuka ya ba yina ke kwenda vanda na zulu. Kasi ndambu ya mambu yina apotre Paul zonzá lenda sadisa beto. Bakristo yayi ke vanda na Yesu na zulu ntangu yandi ke kwiza ‘kufwa baguvernema nyonso mpe bimfumu nyonso.’ Mpe yandi ke katula ‘enemi  ya nsuka, lufwa.’ Na nsuka, Yesu mpe bakristo yina ke yala na yandi, ke vutula Kimfumu mpe bima nyonso na maboko ya Yehova. (1 Ko. 15:24-28) Ya ke vanda ntangu mosi ya kitoko mpe kilengi! *

3. Faso me zonzila 1 Bakorinto 15:30-32, promese ya Nzambi ya kuvumbula bantu ya kufwa sadisá Paul na kusala yinki?

³ Promese ya Nzambi ya kuvumbula bantu ya kufwa vandá pesa Paul ngolo ya kukanga ntima na mantwala ya bampasi. (Tanga 1 Bakorinto 15:30-32.) Paul soniká na bakristo ya Korinte: ‘Bilumbu nyonso mu ke talá lufwa na meso.’ Yandi zonzá dyaka: ‘Mu nwaná na bibulu ya bruse na Efeze.’ Ntangu ya nkaka, bibulu yina yandi nwana na bawu, vandá vrai bibulu, yina vandá na stade ya Efeze. (2 Ko. 1:8; 4:10; 11:23) Ntangu ya nkaka mpe, bibulu yango vandá kaka bifwani ya ba-enemi ya yandi yina vandá sosa kufwa yandi. (Bis. 19:26-34; 1 Ko. 16:9) Ata bampasi nyonso yina yandi bwabaná na yawu, Paul kontinyeke kubumba kilengi ya yandi. Yandi vandá tala kaka bima ya mbote yina Nzambi bumbilak’ yandi na mantwala.—2 Ko. 4:16-18.

4. Wa’ faso promese ya Nzambi ya kuvumbula bantu ya kufwa ke pesá bisadi ya Yehova ngolo bubu yayi? (Tala foto ya kuverture.)

⁴ Beto mpe ke na zingá na bantangu ya mpasi. Bampangi ya beto ya nkaka ke na talá mpasi samu na bubandi. Ba ya nkaka mpe, ke na zingá na babwala yina ba-guerre kele, na yawu luzingu ya bawu ke ve na sekurite. Bisadi ya nkaka ya Yehova ke vandá na babwala yina ba me niminá kisalu ya predikasion. Ata faso yina, ba ke kontinyeke kusadila Yehova ata ba zaba ti ba lenda tula bawu na boloko to kufwa bawu. Ya vrai, bampangi ya beto nyonso yayi ke ba-ekzample ya mbote samu na beto. Ba ke ve na boma samu ba zaba ti, si ba kufwa bubu yayi, Yehova ke pesa bawu na mantwala, bima ya kulutila mbote.

5. Wapi dikanisi ya yimbi lenda bebisa kiminu ya beto na promese ya Nzambi ya kuvumbula bantu ya kufwa?

⁵ Paul zonzá na bampangi ya yandi bakristo na kukatula makanisi ya yimbi yina ba ya nkaka vandá na yawu: “Si bantu ya kufwa ke vumbuka ve na lufwa, beto kudya mpe beno kunwa samu mbasi, beto ke kufwa.” Bantu ya nkaka mpe vandá na makanisi yayi avant ntangu ya Paul. Ntangu ya nkaka yandi vandá kanisa na Izaya 22:13, yina ke zonzilá makanisi yina vandá na ba-izraelite. Kima yina ba vandá landa na luzingu ya bawu, vandá ve kikamarade ya bawu na Nzambi, kasi kusepelisa bansatu ya bawu. Makanisi ya ba-izraelite yayi vandá ya kuprofite na bima nyonso yina yinza ke pesá ntangu ba ke ntete moyo, samu ba zaba ve kilumbu ya lufwa. Bantu mingi mpe ke kanisá faso bawu bubu yayi. Kasi Biblia ke zonzá ti, mambu mingi ya yimbi kuminá ba-izraelite samu na dikanisi yayi.—2 Ns. 36:15-20.

6. Wa’ faso Kuzaba ti Yehova ke vumbula bantu ya kufwa ke nata beto na kuzaba nani lenda vanda kamarade ya beto?

⁶ Kuzaba ti Yehova ke vumbula bantu ya kufwa, ke nata beto na kuzaba nani lenda vanda kamarade ya beto. Bampangi ya Korinte zola manga kusala kikamarade na ba yina vandá ndima ve ti bantu ya kufwa ke vumbuka. Ya ke mbote beto benda leson yayi bubu yayi: Si beto ke lutisá ntangu mingi na bakamarade yina ke lakisá ve na luzingu ya bawu ti beto ke na zingá na bilumbu ya nsuka, to yina ke zolá kaka kusakana, beto ke zimbana bapromese ya Nzambi. Si temwe ya Yehova banda kulutisa ntangu na bantu ya faso yina, ba ke bebisa makanisi ya yandi. Na yawu, ba lenda nata yandi na kusala bima yina Nzambi ke yiinaka. Paul zonzá mambu yayi: ‘Beno vutula makanisi ya mbote na kusalá mambu ya kulunga mpe beno sala ve masumu.’—1 Ko. 15:33, 34.

7. Faso me lakisa 1 Bakorinto 15:35-38, wapi kestion ba yina zola kunata bantu ya nkaka na kusala ntembe lenda yufulá?

⁷ Tanga 1 Bakorinto 15:35-38. Muntu yina zola kunata bantu ya nkaka na kusala ntembe na promese ya Nzambi ya kuvumbula bantu ya kufwa lenda yufula: “Wa’ faso bantu ya kufwa ke vumbuka?” Ya ke mbote samu na beto na kutala reponse yina Paul pesá, samu bantu ke zonzá mambu mingi bubu yayi na yina ke kumina beto na manima ya lufwa. Kasi yinki Biblia ke longá beto?

8. Wapi ekzample lenda sadisa beto na kuzaba faso Nzambi ke vumbula ba yina ke kwenda vanda na zulu?

⁸ Ntangu muntu ke fwá, nzutu ya yandi ke bolaka. Kasi Nzambi, Muntu yina yidiká bima nyonso, ke ve na ngolo ya kuvumbula muntu na nzutu ya kulunga? (Kub. 1:1; 2:7) Paul pesá ekzample mosi na kulakisa ti, Nzambi ke ve na nsatu ya kuvumbula muntu na nzutu yina yandi vandá na yawu na ntama. Kanisa na mbuma yina beto ke kundá samu ya basisa yinti to ndunda. Ntangu beto ke kundá mbuma na ntoto, ya ke butá yinti ya malu-malu. Yinti yina ke vandá ve faso mosi na mbuma yina beto kundaka. Paul sadilá ekzample yayi samu na kulakisa ti, ntangu Nzambi ke vumbulá muntu na lufwa, Nzambi zaba ‘nzutu yina yandi ke pesa yandi.’

9. Wa’ faso 1 Bakorinto 15:39-41 ke na lakisá ti banzutu nyonso ke ve faso mosi?

⁹ Tanga 1 Bakorinto 15:39-41. Paul lakisá ti Nzambi yidiká ve banzutu nyonso faso mosi. Na kifwani, nzutu ya ngombe, ya ndeke mpe ya mbisi ke ve faso mosi. Yandi zonzá dyaka ti na zulu, Ntangu na Ngonda ke ve faso mosi. Mpe ‘mosi na mosi ya ba-etwale ke na nkembo ya yawu.’ Ya vrai, na meso ya beto, ya ke mpasi na kuzaba ti ba-etwale ke ve faso mosi. Bantu ya science ke zonzá ti, ya ke na ba-etwale ke nene, ya nkaka ke fioti, ya ke na ba yina ke mbwaki, mpembe mpe ba ya nkaka ke jaune faso Ntangu. Na yawu, Paul zonzá ti ‘ya ke na banzutu ya zulu na banzutu ya ntoto.’ Yinki ya zola zonza? Na ntoto ya ke na banzutu ya kinsuni, kasi na zulu ya ke na banzutu ya kimpeve faso ya ba-ange.

10. Wapi nzutu ke kuzwa ba yina ke vumbuka samu na kwenda vanda na zulu?

 ¹⁰ Beto kuwa mambu yayi Paul zonzá: ‘Ya ke faso mosi mpe na kuvumbuka ya bantu ya kufwa. Nzutu yina ba ke kundá, ke nzutu yina ke bolá, kasi nzutu yina ke vumbuka na lufwa ke nzutu yina ke bola dyaka ve.’ Beto zaba ti, ntangu muntu ke fwá, nzutu ya yandi ke bolá mpe ke vutuká na ntoto. (Kub. 3:19) Na yawu, nzutu yina ke vumbuká na lufwa ‘ke bolá dyaka ve’? Paul vandá zonzila ve bantu yina vumbuká na lufwa awa na ntoto, faso ba yina Eli, Elisée, mpe Yesu vumbulá na lufwa. Paul vandá zonzila “nzutu ya kimpeve” yina ke zwá ba yina ke vumbuká na lufwa samu na kwenda vanda na zulu—1 Ko. 15:42-44.

11-12. Ntangu Yesu vumbuká na lufwa, wapi nzutu yandi kuzwá, mpe wapi nzutu ke zwá bakristo yina ke kwenda vanda na zulu?

¹¹ Ntangu Yesu vandá awa na ntoto yandi vandá na nzutu ya kinsuni. Kasi ntangu ba vumbulak’ yandi na lufwa, yandi kuzwá nzutu ya kimpeve mpe vutuká na zulu. Faso mosi mpe, ntangu Nzambi ke vumbulá bakristo yina ke kwenda vanda na zulu, yandi ke pesá bawu nzutu ya kimpeve. Paul zonzá: ‘Faso beto ke na kifwani ya muntu yina ba salá na ntoto, beto ke vanda mpe na kifwani ya muntu yina katuká na zulu.’—1 Ko. 15:45-49.

¹² Paul mase nata disolo ya yandi ya kuvumbuka ya bantu ya kufwa na nsuka. Ya ke mbote na kuzaba ti, Yesu vumbuká ve na nzutu ya kinsuni. Paul zonzilá mambu yango: ‘Kinsuni mpe menga lenda kota ve na Kimfumu ya Nzambi,’ na zulu. (1 Ko. 15:50) Ba-apotre na bakristo ya nkaka yina ke kwenda vanda na zulu, vumbuká ve na nzutu ya beto ya kinsuni yina ke bolaka. Dyaka, na wapi ntangu ba zola vumbuka na lufwa? Paul zonzá ti, ba vumbuká ve kaka mbala mosi na manima ya lufwa ya bawu, kasi ba vingilá ntete. Ntangu Paul vandá sonika 1 Bakorinto, badisiple ya nkaka ‘kufwá deja,’ na kati ya bawu ya ke na apotre Zaki. (Bis. 12:1, 2) Na manima, ba-apotre nyonso na bakristo ya nkaka mpe fwaka.—1 Ko. 15:6.

13. Yinki zolá salama na ‘bilumbu ya nsuka’?

¹³ Yesu mpe Paul, zonzilá mambu yina zolá salama na bilumbu ya nsuka. Na bilumbu ya nsuka, ya zola vanda na ba-guerre, kuningana ya ntoto, bamaladi mpe bima ya nkaka ya yimbi na ntoto nyonso. Banda 1914 beto ke na talá faso ke na lunganá profesi yayi zonzilá Yesu na Paul. Mambu mosi ya mbote mpe zola salama na bilumbu ya nsuka. Yesu zonzá ti, ba ke preche nsangu ya mbote ya Kimfumu ya Nzambi na ‘ntoto nyonso samu na bantu ya babwala nyonso mpe na manima nsuka ke kwiza.’ (Mat. 24:3, 7-14) Paul zonzá ti, ntangu ‘Mfumu ke vanda’ to na bilumbu ya nsuka, bakristo yina ke kwenda vanda na zulu yina kufwá, ke vumbuka—1 Tes. 4:14-16; 1 Ko. 15:23.

14. Yinki ke na salamá ntangu bakristo yina ke kwenda vanda na zulu ke na fwá na bilumbu yayi ya nsuka?

¹⁴ Bakristo yina ke na kivuvu ya kwenda vanda na zulu yina ke na fwá bubu yayi, ba ke na vumbuká mbala mosi na manima ya lufwa ya bawu. Mambu yayi Paul zonzilá yawu na 1 Bakorinto 15:51, 52: ‘Beto nyonso ke kufwa ve, kasi beto nyonso ke chanje, na mbala mosi, na kupietama ya meso, ntangu trompete ya nsuka ke bula.’ Mambu yayi zonzá Paul ke na lunganá bubu yayi! Ntangu ba ke vumbuká na lufwa, bakristo yina ke kwenda vanda na zulu ke vandá na kilengi ya mingi, samu ba ke vanda ‘ntangu nyonso na Mfumu.’—1 Tes. 4:17.

15. Yinki ke kwenda sala bakristo yina ke na kivuvu ya kwenda vanda na zulu?

¹⁵ Biblila ke zonzá na beto yinki ke kwenda sala na zulu bakristo yina ke na kivuvu ya kukwenda na zulu yina ke na fwá bubu yayi. Yesu zonzá na bawu: “Na muntu yina ke nunga mpe ke bumba bisalu ya munu tii na nsuka, mu ke pesa yandi [kimfumu] ya kuyala bayinsi nyonso.  Yandi ke twadisa bawu na yinti ya kisengo, [na yawu, ba ke pasuka faso bandonga yina ba me yidika na ntoto. Samu ti Kimfumu yayi mu me kuzwa yawu na Tata ya muntu].” (Luz. 2:26, 27) Bakristo yayi ke landa Yesu komandant ya bawu mpe ba ke twadisa na yinti ya kisengo bayinsi nyonso.—Luz. 19:11-15.

16. Wa’ faso bamilion ya bantu ke nunga lufwa?

¹⁶ Ya ke na talaná pwelele ti, lufwa ke vanda dyaka ve na ngolo na zulu ya bakristo yayi. (1 Ko. 15:54-57) Kuvumbuka ya bawu na lufwa ke pesa bawu okazion ya kutula diboko samu na kukatula mambu ya yimbi na zulu ya ntoto na guerre ya Armagedon. Bamilion ya bakristo ya nkaka ya kento mpe ya bakala, ke ‘luta bampasi ya nene (grande tribulation)’ samu na kukota na yinza ya malu-malu. (Luz. 7:14) Ba yina nyonso ke vuuka na Armagedon, ke tala na meso ya bawu faso lufwa ke vanda dyaka ve na ngolo, ntangu bamilion ya bantu yina kufwa, ke vumbuka. Kanisa na kilengi yina ke vanda na beto ntangu mambu nyonso yayi ke salama! (Bis. 24:15) Mpe ba yina nyonso ke lakisa kukangama ya bawu na Yehova, ke tala faso lufwa yina natina beto Adam ke manisa. Ba ke kuzwa luzingu ya ntangu nyonso.

17. Yinki 1 Bakorinto 15:58 ke na nata beto na kusala bubu yayi?

¹⁷ Mosi na mosi ya bakristo bubu yayi lenda sepela na mambu yina apotre Paul zonzá na buku ya Bakorinto, na faso yandi zonzilá promese ya Nzambi ya kuvumbula bantu ya kufwa. Beto ke na barezon ya mbote ya kulanda konseye yina Paul pesa beto ya kusala mingi bubu yayi ‘na kisalu ya Mfumu.’ (Tanga 1 Bakorinto 15:58.) Si nge tula bangolo ya nge nyonso na kisalu yayi, na bilumbu ke kwiza, nge ke vanda na kilengi na luzingu. Bima yina beto ke kuzwa na mantwala, me lutila nyonso yina beto lenda kanisa kuzwa. Beto zaba ti, kisalu nyonso yina beto ke na salá samu na Mfumu bubu yayi, ke ve ya mpamba.