Tuʼn qxiʼ toj xnaqʼtzbʼil

Tuʼn qikʼx atz jatumel ta tajlal xnaqʼtzbʼil

XNAQʼTZBʼIL 50

¿Tzeʼn che jawil anqʼin kyimni?

¿Tzeʼn che jawil anqʼin kyimni?

«Aya kamik, ¿jatumtzun ma pon tipumala tuʼn qkʼixbʼisanjtze tuʼna? Aya kamik, ¿jatum taʼ tipumala tuʼn tkubʼ qiʼje tuʼna? Mintiʼtl tipumala jaʼlo» (1 COR. 15:55).

BʼITZ 141 Jun milagr aju chwinqlal

AJU KʼELEL QNIKʼ TIʼJ *

1, 2. ¿Tiquʼn nim toklen tuʼn tel kynikʼ kykyaqil tmajen Jehová tiʼj tzeʼn che jawel anqʼin skʼoʼn maj?

QKYAQILX qaj tuʼn tel qnikʼ tiʼj tzeʼn che jawil anqʼin qeju che xel toj kyaʼj. Ax tok, kyaj skʼoʼn maj tuʼn tok kybʼiʼn xnaqʼtzbʼil lu tuʼnju at toklen tukʼilju kbʼajel kyiʼj. Ax ikx kye tmajen Jehová che anqʼil tzalu twitz Txʼotxʼ, kyaj tuʼn tok kybʼiʼn xnaqʼtzbʼil tuʼnju tzul kykʼamoʼn nim kʼiwlabʼil noq tuʼnju che jawil anqʼin skʼoʼn maj.

2 Toj tnejel syent abʼqʼi, onin xewbʼaj xjan kyiʼj junjun t-xnaqʼtzbʼen Jesús tuʼn tkubʼ kytzʼibʼin tqanil tiʼjju tzeʼn che jawil anqʼin qeju che xeʼl toj kyaʼj. Tqʼama apóstol Juan jlu: «Ma qo ok te tkʼwaʼl Dios jaʼlo; ex naʼnx ttzaj yekʼun tzaʼn qo okel. Pero bʼaʼn quʼn, ok tyekʼunte tibʼ Jesucrist, qo okel ik tzaʼnx te, porke ok qilaʼ tzaʼn keʼyin» (1 Juan 3:2). Tuʼntzunju, mintiʼ ojtzqiʼn kyuʼn skʼoʼn maj tzeʼnxix anqʼibʼil toj kyaʼj ex tzeʼn aj t-xi qʼoʼn kyxmilal ik tzeʼn kye anjel. Oʼkx ojtzqiʼn kyuʼn qa aj t-xi qʼoʼn kychwinqlal toj kyaʼj kʼokel kykeʼyin Jehová. Mintiʼ in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios tkyaqil tqanil tiʼjju tzeʼn che jawil anqʼin qeju che xeʼl toj kyaʼj, pero in tzaj tqʼoʼn junjun. Jun techel, tqʼama apóstol Pablo qa che tel skʼoʼn maj tukʼil Jesús aj kykubʼ t-xitin «kykyaqil qeju in che kawin, qeju at kyoklen ex qeju at kyipumal», kyxol jlu ax ikx at «mankbʼil aj qʼoj» aju kamik. Aj tbʼaj jlu, kʼokex tqʼon tibʼ Jesús ex qeju che kawil junx tukʼil tjaqʼ tkawbʼil Jehová, iktzun tten ktel toklen Jehová tibʼaj tkyaqil (1 Cor. 15:24-28). ¡Tbʼanelxix kʼokel ambʼil lu! *

3. Ik tzeʼn in tzaj tqʼamaʼn 1 Corintios 15:30 a 32, ¿tiʼ bʼant tuʼn Pablo noq tuʼnju ten qʼuqbʼil tkʼuʼj tiʼj qa che jawil anqʼin kyimni?

3 Ikʼx tkyaqil nya bʼaʼn tuʼn Pablo tuʼnju ten qʼuqbʼil tkʼuʼj tiʼj qa che jawil anqʼin kyimni (kjawil uʼjit 1 Corintios 15:30-32). Xi tqʼamaʼn jlu kye okslal te Corinto: «Nneʼljeʼ wiʼje tkyaqil qʼij tuʼn nkyime». Ex tqʼamatl jlu: «O chin qʼojine kyukʼil nmaq txkup tuj tnam Efeso». Bʼalo atz yolin tiʼj tej tqʼojin kyukʼil txkup toj circo toj tnam aju (2 Cor. 1:8; 4:10; 11:23). Moqa bʼalo atz yolin tiʼj ambʼil tej tel ikʼun kyuʼn aj Judiy ex junjuntl aj qʼoj ex e ok tqʼoʼn ik tzeʼn qe «nmaq txkup» (Hech. 19:26-34; 1 Cor. 16:9). Noq alkyexku tiʼ yolin Pablo tiʼj, ten tbʼanel t-ximbʼetz tej tok weʼ twitz nya bʼaʼn (2 Cor. 4:16-18).

In nok tilil tuʼn jun ja xjal tuʼn kukx tkʼulin te Jehová maske ateʼ toj jun tnam jatumel mintiʼ qʼoʼn ambʼil kye tuʼn kyajbʼen te Jehová. Qʼuqli kykʼuʼj tiʼj qa tzul tqʼoʼn Jehová mas tbʼanel tiʼchaq kye aj tbʼet ambʼil. (Qʼonka twitza tiʼj taqikʼ 4).

4. ¿Tzeʼn in ten kyipumal nim tmajen Jehová toj ambʼil jaʼlo noq tuʼnju at qʼuqbʼil kykʼuʼj tiʼj qa che jawil anqʼin kyimni? (Qʼonka twitza tiʼj tilbʼilal tok tiʼj t-xkʼomil).

4 Ax ikx qe in qo anqʼin kyoj nya bʼaʼn ambʼil. Ateʼ junjun erman o tzʼok bʼinchaʼn nya bʼaʼn kyiʼj. Atzun junjuntl in che anqʼin jatumel in nok qʼoj ex tuʼn jlu mintiʼ in che anqʼin toj txubʼtxaj. Ex toj junjuntl tnam o tzʼel qʼiʼn ambʼil kye erman tuʼn kypakbʼan. Maske ikju, kukx in nok tilil kyuʼn tuʼn kyajbʼen te Jehová ex jaku che okx qʼoʼn toj cárcel moqa jaku che kubʼ bʼyoʼn. Ex maske in che ikʼ erman toj tkyaqil nya bʼaʼn lu, kukx in che kʼulin te Jehová ex in kubʼ kyqʼoʼn jun tbʼanel techel qwitz. Mintiʼ in che xobʼ tuʼnju ojtzqiʼn kyuʼn qa mas tbʼanel kyanqʼibʼil kxel qʼoʼn toj ambʼil tzul.

5. ¿Alkye kyximbʼetz xjal mlay tzʼonin tiʼj qʼuqbʼil qkʼuʼj qa che jawil anqʼin kyimni?

5 Xi tqʼamaʼn Pablo kye okslal qa ateʼ junjun attoq jun nya bʼaʼn kyximbʼetz: «Qa mlayx che jatz anqʼin kyimni, mas bʼaʼn qo waʼn ex qo kʼan, porke nchiʼj qo kyim». Atxix ojtxe ten kyximbʼetz xjal lu. Ex bʼalo atz jatz tiʼn Pablo qe yol lu toj Isaías 22:13, jatumel in tzaj tqʼamaʼn qa mas ok tilil kyuʼn aj Israel tuʼn kytzalaj kyiʼj tiʼchaq toj kyanqʼibʼil twitzju tuʼn tok tilil kyuʼn tuʼn kyajbʼen te Dios. Ax kyximbʼetz aj Israel ten ik tzeʼn kye xjal toj ambʼil jaʼlo: «Qo waʼn porke de repent in qo kyim nchiʼj». Pero bʼaʼn tuʼn ttzaj qnaʼn qa tzaj nim nya bʼaʼn kyiʼj aj Israel (2 Crón. 36:15-20).

6. ¿Alkye tten jaku tzʼonin qiʼj aju qʼuqbʼil qkʼuʼj at tiʼj qa che jawil anqʼin kyimni aj kyjaw qjyoʼn qamiw?

6 Aju qʼuqbʼil qkʼuʼj at tiʼj qa che jawil anqʼin kyimni, jaku tzʼonin qiʼj tuʼn qximen tiʼj alkyeqe qamiw in che jaw qjyoʼn. Iltoq tiʼj tuʼn tel kypan kyibʼ okslal te Corinto kyiʼj xjal mintiʼ xi kynimen qa che jawil anqʼin kyimni. ¿Tiʼ in tzaj t-xnaqʼtzaʼn jlu qe? Qa ma tzʼok qamiwen qibʼ kyukʼil qeju oʼkx in che ximen tiʼj tuʼn kytzalaj toj ambʼil jaʼlo, mlayx tzaj tiʼn jun tbʼanel te qe ex jaku tzaj kyiʼn nya bʼaʼn qiʼj. Axpe ikx, jaku kubʼ qbʼinchaʼn qe tiʼchaq nya bʼaʼn in che ela toj twitz Jehová. Tuʼntzunju, xi tqʼoʼn Pablo consej lu: «[Tenx] kynabʼle tuj tumelxix, ex miʼn kybʼinchaye il» (1 Cor. 15:33, 34).

¿TZEʼN KYXMILAL KXEL QʼOʼN AJ KYJAW ANQʼIN?

7. Ik tzeʼn in tzaj tqʼamaʼn 1 Corintios 15:35 a 38, ¿tiʼ jaku kubʼ kyximen junjun xjal tiʼjju aj kyjaw anqʼin kyimni?

7 (Kjawil uʼjit 1 Corintios 15:35-38). Qa mintiʼxix in nok qeʼ tkʼuʼj jun xjal tiʼj qa che jawil anqʼin kyimni, jakulo kubʼ t-xjelin jlu: ¿Alkye tten che jawil anqʼin kyimni? ¿Tzeʼn kyxmilal kxel qʼoʼn? Tbʼanel qa ma qo xnaqʼtzan tiʼj tzaqʼwebʼil xi tqʼoʼn Pablo, tuʼnju at junxichaq kyximbʼetz xjal tiʼjju tiʼ in bʼaj qiʼj aj qkyim. Pero, ¿tiʼ in tzaj t-xnaqʼtzaʼn Tyol Dios?

Tej tyolin Pablo tiʼj qa jaku txi tqʼoʼn Jehová junxitl kyxmilal skʼoʼn maj aj kyjaw anqʼin, ajbʼen jun techel tuʼn tiʼj jun iyaj ex jun awal. (Qʼonka twitza tiʼj taqikʼ 8).

8. ¿Alkye techel in nonin qiʼj tuʼn tel qnikʼ tiʼj tzeʼn che jawil anqʼin qe skʼoʼn maj?

8 Aj tkyim jun xjal in kubʼ qʼayj t-xmilal. Pero jaku jaw anqʼin ex jaku txi tqʼoʼn Jehová jun akʼaj t-xmilal tuʼnju tuʼn tipumal bʼant (Gén. 1:1; 2:7). Ajbʼen jun techel tuʼn Pablo tuʼn ttzaj tchikʼbʼaʼn qa jaku txi tqʼoʼn Dios junxitl kyxmilal qeju skʼoʼn maj. Yolin tiʼj jun «twitz iyaj» in kux awet ex yajxitl in nok te jun awal. Junxitl keʼyin awal twitzju iyaj kux awet.

9. ¿Tiʼ in tzaj t-xnaqʼtzaʼn 1 Corintios 15:39 a 41 qe?

9 (Kjawil uʼjit 1 Corintios 15:39-41). Tqʼama Pablo qa nya junx che keʼyin qe tbʼinchbʼen Dios. Jun techel, junxichaq kyxmilal txkup ik tzeʼn qe wakẍ, qe chyuʼj ex qe pescad. Ax ikx tqʼama qa junxitl Qʼij tukʼil xjaw «ex [qa] part kyspikʼumal qe cheʼw». Maske mintiʼ qʼanchaʼl, at junxichaq cheʼw ik tzeʼn qeju o tzʼok kyqʼoʼn científico kybʼi te rojas gigantes, enanas blancas ex estrellas amarillas, ik tzeʼn Qʼij. Ax ikx tqʼama Pablo qa «part che keʼyin qeju ateʼ tuj kyaʼj, ex part che keʼyin qeju ateʼ twitz txʼotxʼ». ¿Tiʼ tajtoq tuʼn ttzaj tqʼamaʼn? Qa aʼyeju xjal in che anqʼin twitz Txʼotxʼ qʼanchaʼl kyxmilal, atzun qeju in che anqʼin toj kyaʼj nya qʼanchaʼl kyxmilal, ik tzeʼn qe anjel.

10. ¿Tzeʼn kyxmilal skʼoʼn maj ktel aj kyjaw anqʼin?

10 Ax ikx tqʼama Pablo jlu: «Ikxtzun ttenju ok kyjatz anqʼin qe kyimni. Ok tkuʼx maqet qximlal at ttzuwal, oktzun tjatz anqʼin mintiʼ ttzuwal». Ax tok, ik kubʼ qʼay t-xmilal xjal aj tkyim ex in nok te quq (Gén. 3:19). Qa ikju, ¿tzeʼntzun kyjawil anqʼin tukʼil jun t-xmilal «mintiʼ ttzuwal»? Tej tqʼama Pablo qe yol lu, mintiʼ yolin kyiʼj qe xjal e jaw anqʼin tzalu twitz Txʼotxʼ, ik tzeʼn qeju e jaw anqʼin tuʼn Elías, Eliseo ex Jesús. Sino atz yolin kyiʼj qeju che jawil anqʼin tukʼil jun kyxmilal «te tuj kyaʼj» (1 Cor. 15:42-44).

11, 12. ¿Tiʼ bʼaj tiʼj t-xmilal Jesús tej tjaw anqʼin ex tiʼ kbʼajel tiʼj kyxmilal skʼoʼn maj?

11 Tej tten Jesús twitz Txʼotxʼ ten t-xmilal ik tzeʼn qe. Pero tej tjaw anqʼin ok te xewbʼaj ex meltzʼaj toj kyaʼj. Axtzun jlu in bʼaj kyiʼj skʼoʼn maj, aj in che jaw anqʼin in che ok te xewbʼaj. Tzaj tchikʼbʼaʼn Pablo jlu: «Ik tzaʼn ax tilbʼilal Adán qʼiʼn quʼn aju at twitz txʼotxʼ, ax ikxtzun kʼelel qiʼn tilbʼilal Crist aju at tuj kyaʼj» (1 Cor. 15:45-49).

12 Bʼaʼn tuʼn ttzaj qnaʼn qa mintiʼ jaw anqʼin Jesús tukʼil t-xmilal ik tzeʼn kye xjal. Tej chʼixtoq ttzaj tchikʼbʼaʼn Pablo xnaqʼtzbʼil nim toklen tqʼama jlu: «Aju qximlal at jaʼlo mlay bʼant tuʼn tokx tuj kyaʼj tuj tkawbʼil Dios» (1 Cor. 15:50). Ax ikx kye apóstol ex qeju skʼoʼn maj mlayx che okx toj kyaʼj tukʼil kyxmilal tuʼnju in kubʼ qʼay. Noqtzun tuʼnj, ¿toj alkye ambʼil tuʼn kyjaw anqʼin? Tqʼama Pablo qa kbʼajel jlu aj tbʼet ambʼil ex nya aj kykyim. Tej tkubʼ ttzʼibʼin Pablo uʼj te 1 a los Corintios, ateʼ junjun t-xnaqʼtzbʼen Jesús otoq che kyim, ik tzeʼn apóstol Santiago (Hech. 12:1, 2). Atzun junjuntl apóstol ex skʼoʼn maj e kyim tej tikʼ ambʼil (1 Cor. 15:6).

AJ TKUBʼ TIʼJ KAMIK

13. ¿Tiʼtoq tuʼn tbʼaj toj ambʼil aj tul Jesús?

13 Yolin Jesús ex Pablo tiʼj ambʼil aj tul Jesús. Jun ambʼil nim toklen jatumel ktel nim qʼoj, kyaqnajnabʼ, qe yabʼil ex junjuntl tiʼchaq kbʼajel twitz tkyaqil Txʼotxʼ. Ex xi tzyet tuʼn tok qqʼoʼn qwitz kyiʼj tiʼchaq lu atxix toj 1914. Ax ikx tqʼamatl Jesús jlu: «Aju tqanil bʼaʼn lu tiʼj tkawbʼil Dios kxel pakbʼet tuj tkyaqil twitz txʼotxʼ tuʼntzun tchikʼbʼanjtz ju yol lu kye kykyaqil nasyon; maxitzun tzul mankbʼil tqʼijlalil» (Mat. 24:3, 7-14). Tqʼama Pablo qa aj tul Jesús kykyaqil okslal skʼoʼn maj otoq che kyim che jawil anqʼin toj kyaʼj (1 Tes. 4:14-16; 1 Cor. 15:23).

14. ¿Tiʼ in bʼaj kyiʼj okslal skʼoʼn maj aj in che kyim toj ambʼil jaʼlo?

14 Toj ambʼil jaʼlo, aj tkyim jun okslal skʼoʼn maj bʼiʼx in jaw anqʼin toj kyaʼj. ¿Tzeʼn ojtzqiʼn quʼn? Tuʼnju tqʼama Pablo qe yol lu toj 1 Corintios 15:51 ex 52: «Mya qkyaqil qo kymel, pero qkyaqil kchʼexpetel qximlal. Te jurat tuʼn qchʼexpet ik tzaʼn in mutzʼun tbʼaqʼ qwitz; atzun qo chʼexpetel ok tqʼajt mankbʼil chun». In japun kywi yol lu toj ambʼil jaʼlo. Aj in che jaw anqʼin terman Cristo in che tzalajxix tuʼnju che «tel tukʼil Qajaw te jumajx» (1 Tes. 4:17).

Che onil okslal skʼoʼn maj tiʼj Jesús tuʼn tkubʼ kyxiten tkyaqilju nya bʼaʼn at jaʼlo. (Qʼonka twitza tiʼj taqikʼ 15).

15. ¿Tiʼ kbʼantel kyuʼn skʼoʼn maj aj kyjaw anqʼin toj kyʼaj?

15 In tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios tiʼ kbʼantel kyuʼn skʼoʼn maj in che jaw anqʼin toj kyaʼj. Tqʼama Jesús jlu kye: «Alkye ma kubʼ tiʼj mya bʼaʼn tuʼn ex kukx in tbʼinchaʼn aju in xi nmaʼne, kxel nqʼoʼne toklen tuʼn tkawin kyibʼaj qe nasyon ik tzaʼn weye ma tzaj qʼoʼn woklene tuʼn Nmane; ex kkawil xjal lu kyibʼaj qe nasyon tuʼn var kʼuxbʼil ex che bʼel bʼuchj tuʼn ik tzaʼn in che kubʼ bʼuchj qe kʼil» (Apoc. 2:26, 27). Che okel lepeʼ tiʼj Jesús ex che kawil kyibʼaj nasyon tuʼn jun var kʼuxbʼil (Apoc. 19:11-15).

16. ¿Tzeʼn kbʼel tiʼj kamik kyuʼn nim millón xjal?

16 Qʼuqli qkʼuʼj tiʼj qa kbʼel tiʼj kamik kyuʼn skʼoʼn maj (1 Cor. 15:54-57). Tuʼnju che jawil anqʼin, che onil tuʼn tkubʼ najsaʼn tkyaqil nya bʼaʼn at twitz Txʼotxʼ toj qʼoj Armagedón. Che kyjel anqʼin nim millón okslal toj nimxix yajbʼil ex che anqʼil toj akʼaj twitz Txʼotxʼ (Apoc. 7:14). Ax ikx kʼokel kyqʼoʼn kywitz okslal lu tiʼj tzeʼn kbʼel tiʼj kamik, aj kyjaw anqʼin nim millón xjal otoq che kyim. ¡Ktel nim tzalajbʼil toj ambʼil lu! (Hech. 24:15). Ex kykyaqil qeju kukx in che ajbʼen te Jehová, ax ikx kbʼel tiʼj kamik kyuʼn aju el kyiqen tiʼj Adán ex che anqʼil te jumajx.

17. ¿Tiʼ il tiʼj tuʼn tbʼant quʼn ik tzeʼn in tzaj tqʼamaʼn 1 Corintios 15:58?

17 Qkyaqilx in xi qqʼoʼn chjonte kyiʼj tbʼanel yol xi ttzʼibʼin Pablo kye okslal te Corinto tej tyolin tiʼj qa che jawil anqʼin kyimni. At nimku tiquʼn tuʼn t-xi qbʼiʼn consej tqʼama Pablo tuʼn kukx qaqʼunan «tuj taqʼun Qajaw» (kjawil uʼjit 1 Corintios 15:58). Qa kukx ma qo ajbʼen te Jehová ex qa ma tzʼok tilil quʼn tuʼn qpakbʼan, jaku qo ayon tiʼj jun tbʼanel ambʼil. Ex mas tbʼanel kʼokel ambʼil lu twitzju in kubʼ qximen. Toj ambʼil aju, kʼokel qqʼoʼn qwitz tiʼj qa nya nokx gan otoq qo aqʼunan te Qajaw.

BʼITZ 140 Ktel qchwinqlal te jumajx

^ taqik' 5 Aju tkabʼin plaj tiʼj 1 Corintios capítulo 15, in tzaj tqʼoʼn mas tqanil qe tiʼj tzeʼn che jawil anqʼin kyimni. Mas tiʼj tzeʼn che jawil anqʼin skʼoʼn maj. Noqtzun tuʼnj, aju kubʼ ttzʼibʼin Pablo ax ikx nim toklen kye qeju txqantl ẍneʼl. Toj xnaqʼtzbʼil lu, kʼelel qnikʼ tiʼj tzeʼn jaku tzʼonin qiʼj aju qʼuqbʼil qkʼuʼj at tiʼj qa che jawil anqʼin kyimni ex tzeʼn jaku tzʼonin qiʼj tuʼn tok qeʼ qkʼuʼj tiʼj ambʼil tzul.

^ taqik' 2 Toj xnaqʼtzbʼil «Kyxjel qeju in che uʼjin» toj uʼj lu, tzul chikʼbʼaʼn tiʼ tajtoq Pablo tuʼn ttzaj tqʼamaʼn toj 1 Corintios 15:29.