1-2. Mwafwa bika baka-Kilistu boshe banapande kulilongesa bya lilabelelo lya kusanguka na kukayoya mwilu?

BANGAMBA ba Yehova babangi bali na lilabelelo lya kukayoya hano hasi myaka yoshe. Oloni baka-Kilistu bamo baje banabwabesa Yehova bali na lilabelelo lya kusanguka na kuyoya mwilu. Aba bakubwabesa bashaka kuzibuka mukukafwila kuyoya mwilu. Oloni mwafwa bika baje bali na lilabelelo lya kukayoya hano hasi banapande kulilongesa bya lilabelelo lya kuyoya mwilu. Ngwe mutumwena lilabelelo lya kusanguka na kukayoya mwilu likalingisa baje bali na lilabelelo lya kukayoya hano hasi myaka yoshe babezike. Ngeci, nameme tuli na lilabelelo lya kuyoya mwilu indi hano hasi, tubaboshe tunapande kulilongesa bya lilabelelo lya kusanguka na kukayoya mwilu.

² Njambi wahwimininine bandongesi ba Yesu bamo basoneke bya lilabelelo lya kukayoya mwilu. Kapositolo Yowano wasonekele ngwendi: “Tunapu bana ba Njambi, oloni kucasholokele mwamubwa ngeci yetu tukemuka bati. Oloni tunazibuka ngwetu omwo Kilistu akasholoka tukalifwa nendi.” (1 Yowa 3:2) Ngeci, baka-Kilistu bakubwabesa kubazibuka mubakafwila omwo bakabasangula na mibila ya sipilitu na kuya mwilu. Oloni bakamona Yehova omwo bakatambula cikandelela cabo. Mbimbiliya kuyendekele byuma byoshe bikalingiwa kuli baje basanguka na kuya mwilu, oloni kapositolo Paulu wendekeleko biñanda bimo. Bakubwabesa bakalikwatasana na Kilistu mu kunyongesa “baka-kuswana  na baka-nzili na baka-moko.” Kwambateselela na “citozi wa kukotokela” nambe ngwetu kutsa. Kutundaho Yesu na baje bakayula nendi bakalyaka mwisi ya Yehova na kwaka byuma byoshe mwisi ya Njambi. (1 Koli 15:24-28) Eyi ikapwa simbu yaibwa manene. *

3. Kwesekesa na 1 Kolinte 15:30-32, lilabelelo lya kusanguka kwa batsi lyakwasele bati Paulu?

³ Paulu wakolesele omwo waliwanene na byeseko mwafwa wakulahelele ngwendi batsi bakasanguka. (Tandeni 1 Kolinte 15:30-32.) Walekele baka-Kolinte ngwendi: “Njili na kukengelela kutsa ha litangwa na litangwa.” Paulu wasonekele lalo ngwendi: ‘Njalwile na tusitu mu Efeso.’ Hamo walumbununwine ngwendi walwile na tusitu mpundu mu Efeso. (2 Koli 1:8; 4:10; 11:23) Nambe hamo walumbununwine Bayunda na banu beka baje bakele na kumulwisa. (Vili 19:26-34; 1 Koli 16:9) Byoshe-byoshe byalingiwile, oloni Paulu waliwanene na bukalu bwabwingi. Nameme ngoco, wakulahelele ngwendi byuma bikakala mwamubwa kulutwe.—2 Koli 4:16-18.

4. Lilabelelo lya kusanguka kwa batsi lili na kutakamesa bati baka-Kilistu ano matangwa? (Taleni cikupulo cili ha liputa lya kulibanga.)

⁴ Tuli na kuyoya mu matangwa a kukaluwa. Bandolome betu bamo banabalingi mwamubi. Bamo bali mu mitambela muje muli binzita, co kubesi mu kwoloka. Beka bali mu mafuti muje mubanashoko cipangi cetu, co bali na kupangela Yehova nameme kulinga ngoco kunasa kubakobelesa mu bukalu. Nameme ngoco, aba bandolome na bandokazi boshe bali na kutwalelelaho kupangela Yehova, co tunapande kubatembwinina. Kubesi kuziba lyoba mwafwa bazibuka ngwabo nameme batsa, Yehova nakulahesa kukabana byuma byabibwa manene kulutwe.

5. Biyongola muka bya kuhenga bije byasa kutwonowesa kukulahela ngwetu batsi bakasanguka?

⁵ Paulu wanangwile bandolome bendi bajenjuke biyongola bibakele nabyo banu bamo. Bakele na kwendeka ngwabo: ‘Nga cili batsi kubakasanguka, co tulyeni na kunwa omwo imene tutsa.’ Banu bamo bakele na biyongo bya cifwa eci kunima. Hamo Paulu wapangesele majwi ali ku Isaya 22:13 aje amwesa biyongola bibakele nabyo Baisalele. Bakele manene mana ku senga kutubakana kukanyamesa busamba bwabo na Njambi. Baisalele bamwene ngwabo bapandele kulikuwa senga simbu baciyoya mwafwa batsa simbu yoshe-yoshe, co ebi bikebyo biyongola bibali nabyo banu. Oloni Mbimbiliya inamwesa ngwayo Baisalele balikobelesele mu bukalu.—2 Mizi 36:15-20.

6. Kuzibuka ngwetu batsi bakasanguka kutukwasa bati twangule mwamubwa babusamba?

⁶ Kuzibuka ngwetu Yehova akasangula batsi kutulingisa twangule mwamubwa babusamba. Bandolome ba mu nganda ya Kolinte bapandele kujenjuka kulikwatasana na baje kubakulahelele ngwabo batsi bakasanguka. Netu tulilongesako bimo. Nga tulikwatasana na baje kubesi na lilabelelo, baje bashaka lika senga, co tukobela mu bukalu. Nga muka-Kilistu alikwatasana na banu ba cifwa eci, asa kumona byuma mu ngila ya kuhenga na kukala na bifwa byabibi. Co lalo, aba banu basa kumushongangeya kulinga byuma byazinda Njambi. Mukemwo Paulu watunangwile ngwendi: “Ilukeni ku busunga bwa mana eni, co eceleni bingila byeni bya bubi.”—1 Koli 15:33, 34.

7. Kwesekesa na 1 Kolinte 15:35-38, hamo banu bakele na kwihula cihula muka ha kusanguka?

⁷ Tandeni 1 Kolinte 15:35-38. Munu uje washakele kwonowesa bakwabo bakulahele ngwabo batsi bakasanguka, wasele kwihula ngwendi: ‘Batsi bakasanguka batijo?’ Tunapande kumona mwanakumbulwila Paulu eci cihula mwafwa banu babangi ano matanga bali na biyongola bya kuliseza-seza ha byuma bikalingiwa nga munu natsi. Oloni Mbimbiliya ilongesa bika?

8. Cakumwenako muka cije citukwasa kuzibuka mubakasangukila baje baya mwilu?

⁸ Nga munu atsa, mubila wendi ubihya. Oloni Njambi uje watangele byuma byoshe, asa kumusangula na mubila unapande. (Kusha 1:1; 2:7) Paulu wapangesele cakumwenako mangana amwese ngwendi Njambi kakasangula banu na mibila ibakele nayo simbu kanda batse. Tusimutwiyeni ha “nona” nambe ngwetu “mbuto.” Nga munu akuna mbuto, co isoka na kupwa cimena. Cije cimena kucilifu na ije mbuto. Paulu wapangesele eci cakumwenako mangana amwese ngwendi Njambi asa kusangula munu na kumwana ‘mubila ngwe mwashakela.’

9. Mukanda wa 1 Kolinte 15:39-41, unendeka bika ha kuliseza kwa mibila?

⁹ Tandeni 1 Kolinte 15:39-41. Paulu wendekele ngwendi byuma kubabitangele na mibila ya kulifwa. Cakumwenako, mibila ya bangombe, tuzila na bisi yaliseze. Wendekele ngwendi litangwa na ngonde byaliseze. Co wendekele lalo ngwendi “bingongonosi bili na miyati-yati ya bubwa bwabyo” nambe ngwetu bumpau. Nameme kutwasa kumona kuliseza kwa bingongonosi, oloni baka-sayansi bakendeka ngwabo bingongonosi byaliseza-seza. Bimo byakama, bimo byabindende, bikwabo bya kubenga, bya kutoka nebi bya yellow. Paulu wendekele lalo ngwendi “kuli mibila ya melu na mibila ya hasi.” Walumbunwine bika? Yetu tuli na mibila  ya situ, oloni baje bali mwilu ba kufwa ngwe tungelo, bali na mibila ya sipilitu.

10. Baje basanguka na kukayoya mwilu basanguka na mibila muka?

¹⁰ Nangukeni byuma bikwabo byendeke Paulu. Wendekele ngwendi: ‘Ebi bikebyo bikalingiwa omwo batsi bakasanguka. Omwo mubila bautsinda, ubola. Oloni omwo ukasanguka, ukapwa wa kujeneka kubola.’ Tuzibuka ngwetu munu mwakatsi, mubila wendi ukabolo, co akelukila ku libu. (Kusha 3:19) Co munu asa kusanguka bati na mubila “wa kujeneka kubola”? Paulu kalumbunwine baje bakasanguka na kukayoya hano hasi, ba kufwa ngwe baje basangwile Elinja, Elisha na Yesu. Oloni walumbunwine baje basanguka na “mibila ya melu.”—1 Koli 15:42-44.

11-12. Bika byalingiwile kuli Yesu mwasangukile, co byuma bya kulifwa bikalingiwa bati ku bakubwabesa?

¹¹ Yesu mwakele hano hasi wakele na mubila wa situ. Oloni mwasangukile, wapwile sipilitu ije yana mwonyo, co welukile mwilu. Mu ngila imo lika, baka-Kilistu bakubwabesa basanguka na mibila ya sipilitu. Paulu wendekele ngwendi: “Ngwe omwo tuli na cifwa ca uje munalume watundile ku libu, mutukafwa na cifwa cimo ca uje Munalume watundile mwilu.”—1 Koli 15:45-49.

¹² Yesu kasangukile na mubila wa situ. Mwafwa bika? Paulu walumbunwine mwamubwa eyi simpi ku mamaneselelo a ñanda yendi. Wendekele ngwendi: ‘Munu wa maninga na situ kasa kukobela mu Bumwene bwa Njambi,’ nambe ngwetu mwilu. (1 Koli 15:50) Tupositolo na bakubwabesa bakwabo kubasanguka na mibila ya maninga na situ ije yasa kubola. Bapandele kusanguka tangwa lika? Paulu wamwesele ngwendi bakasanguka kulutwe, keti ha simbu ibatsile embwe. Ha simbu yasonekele mukanda wa 1 Kolinte, bandongesi bamo bakufwa ngwe Yakomba te “banatsi” laja. (Vili 12:1, 2) Co tupositolo bamo na bakwabo bakubwabesa batsile munima.—1 Koli 15:6.

13. Mbimbiliya yapolofwetele ngwayo bika bikalingiwa ha simbu ya kukalako kwa Yesu?

¹³ Yesu na Paulu bapolofwetele bya simbu ya seho ya kulutwe. Eyi inapu simbu ya kukalako kwa Kilistu. Mbimbiliya yapolofwetele ngwayo ha simbu ya kukalako kwa Kilistu kukakala binzita, mandunduma, mishongo ya kulitambwisa na byuma byeka bije bili na kulingiwa mu kaye. Co kushwa lika mu 1914, twalimwena obu bupolofweto mu buli na kulishulisilila. Oloni kuli cuma cikwabo cije cimwesa eyi simbu. Yesu wendekele ngwendi muzimbu waubwa wa Bumwene bakawambulwila “mu kaye mwoshe ngwe kupwa bukaleho ku miyati yoshe, co asinoni kukotoka kwa kaye kukaija.” (Mateo 24:3, 7-14) Paulu wendekele ngwendi ha simbu ya kukalako kwa Mwene, baka-Kilistu bakubwabesa baje banatsi bakasanguka.—1 Tesa 4:14-16; 1 Koli 15:23.

14. Bika bili na kulingiwa kuli bakubwabesa baje bali na kutsa mu simbu ya kukalako kwa Kilistu?

¹⁴ Bakubwabesa baje bali na kutsa ano matangwa bali na kusanguka na kuya mwilu oho bene. Majwi a Paulu ali ku mukanda wa 1 Kolinte 15:51, 52 amwesa busunga bweyi ñanda. Mukanda ngwawo: “Kutukatsi tubaboshe, oloni yetu boshe tukemuka, bwasi-bwasi ngwe kukapula kwa lisho omwo lupembo lwa kukotoka lukaimba.” Awa majwi a Paulu ali na kulishulisilila. Omwo basanguka, aba bandolome ba Kilistu, babwahelela manene, co bakakala na “Mwene simbu yoshe.”—1 Tesa 4:17.

15. Cipangi muka cibakalinga baje bali na kutenguluka “bwasi-bwasi ngwe kukapula kwa lisho”?

¹⁵ Mbimbiliya inatuleke cipangi cibakalinga mwilu baje bali na kutenguluka “bwasi-bwasi ngwe kukapula kwa lisho.” Yesu wendekele ngwendi: “Kuli baje bahyana, baje balinga bije binjishaka noho ha kukotoka,  njikabana moko ha miyati, co bakabaswana na mulamu wa cikubo na kubatabozola bitambi-bitambi ngwe ndeho ya buma, ngwe yange njatambwile nzili kuli Tate.” (Kujo 2:26, 27) Bakalikwatasana na Ntwama yabo Yesu mu kunyunga banu na mulamu wa cikubo.—Kujo 19:11-15.

16. Banu babangi bakahyana bati kutsa?

¹⁶ Cili bene, bakubwabesa bakahyana kutsa. (1 Koli 15:54-57) Kusanguka kwabo kukabalingisa bakalikwatasane na Yesu mu kumanesa bubi bwoshe hano ha kaye omwo bakalwa nzita ya Alamagidoni. Banalume na banakazi babangi ba kulongwa bakoboka “ñababa yakama” na kukobela mu kaye kakaha. (Kujo 7:14) Aba banu nabo bakalimwena kutsa mubakacihyana omwo banu babangi-bangi baje batsile kunima bakasanguka. Acisinganyekeni kubwaha kutukaziba omwo ebi byuma byabibwa bikalingiwa. (Vili 24:15) Banu boshe baje bapwa ba kulongwa kuli Yehova bakahyana kutsa cije citwatambwile kuli Adama,co bakayoya myaka yoshe.

17. Mukanda wa 1 Kolinte 15:58 utushongangeya kulinga bika?

¹⁷ Muka-Kilistu woshe napande kumona majwi asonekele Paulu kuli baka Kolinte aje amwesa bya lilabelelo lya kusanguka kupwa a seho. Tunapande kukabangeya cinangulo ca Paulu ca ‘kupanga na nzili mu bipangi byetu kuli Mwene.’ (Tandeni 1 Kolinte 15:58.) Nga tupanga na nzili cipangi canatwana Mwene, co tukalikuwa buyoye bwabubwa kulutwe. Obu buyoye bukapwa bwabubwa manene kutubakana mutuli na kusinganyekela. Co tukalimwena ngwetu bipangi byetu kuli Mwene kubyesi na kuya mwangoco.