1-2. Busanaki aBakristo bosi batolere ibigha omwatsi w’erilubuka ly’abakasyaya elubula?

ABANDU bangyi abakakolera Yehova yo lino bakayiketera erisyikala omo kihugho kihya-kihya kera na kera. Aliwe, aBakristo abahirirwe kw’amaghuta erilabira akaghala kabuyirire abakisiya oko kihugho, bayiketere erisyalubukibwa n’eriyikala elubula. Abakristo abahirirwe kw’amaghuta banzire eriminya engebe yabo ngoko yikasyabya omo lubula. Nikwa busanaki abakayiketera erisyikala omo kihugho kihya nabo litolere ibanza erigha emyatsi eno? Ngoko tukendilangira, erilubuka ly’elubula likasyaletera emiyisa abandu abawite amaha w’erisyikala oko kihugho kihya. Busana n’ekyo nomo twangabya n’eriyiketera ly’erisyikala elubula kutse oko kihugho, tutolere itwatsemera erigha emyatsi eyilebirye erilubuka ly’abakasyaya elubula.

² OMungu mwasondola aBakristo b’erimbere balebe batoke erihandika emyatsi eyilebirye eriyiketera ly’erisyaya elubula. Omukwenda Yoane mwabugha ati: ‘Lino tuli bana b’oMungu, nikwa sikikyaminyikala ngoko twasyabya. Nikwa tunasi ekiro Kristo asyabutuka, twasyamusosa, kusangwa twasyamulolako ngoko ali.’ (1 Yoa. 3:2) Nibughambu aBakristo abahirirwe kw’amaghuta sibasi ngoko bakasyasosa omughulu bakasyalubuka n’eriyikala elubula omo mubiri w’ekirimu ngo w’abamalaika. Aliwe, bakasyalangira Yehova yo meso oko meso omughulu bakasyahabawa ekihembo kyabo. EBiblia siyirikanaya oko myatsi yosi eyilebirye erilubuka ly’elubula, aliwe omukwenda Paulo mwakania oko  myatsi milebe eyilebirye erilubuka eryo. Abahirirwe kw’amaghuta bakasyabya haghuma na Kristo omughulu “akasyahwerekereraya eritabala lyosi n’ehamuli yosi n’obutoki bosi.” Omo eby’akasyahwerekereraya muli ‘n’oluholo, enzighu y’omwiso.’ Oko nduli, Yesu​—haghuma n’abakasyatabala naye​—bakasyasiyira Obwami bo Yehova. (1 Kor. 15:24-28) Oyo akasyabya mughulu mubuya kundu! *

3. Ngoko tukasoma omo 1 Abanya Korinto 15:30-32, erikirirya erilubuka mulyawatikya Paulo atoke eriyira ati?

³ Erikirirya erilubuka mulyawatikya Paulo eriyiyinia omo bitsibu bingyi eby’alolako. (Soma 1 Abanya Korinto 15:30-32.) Mwabwira Abanya Korinto ati: “Obwiko bwʼerihola bukanyita ebiro byosi.” Kandi Paulo mwahandika ati: “Nabya ngalwa nʼesyonyama syʼomoli e Efeso.” Anganabya inyahula amalwa w’ekwenene haghuma n’esyonyama omo kibugha ekyabya e Efeso. (2 Kor. 1:8; 4:10; 11:23) Kutse anganabya iniakanaya oko Bayuda n’abandi ababya bakalwa naye “ng’esyonyama sy’omoli.” (Emib. 19:26-34; 1 Kor. 16:9) Nomo esyonyama esyo syangabya isyabya syamuhandaki, Paulo abya omo bwiko obukalire, aliwe ekyo mukitaleka inyatatsemera ebiro bikasa.​—2 Kor. 4:16-18.

4. Erikirirya erilubuka lyabiriha aBakristo ba lino b’akaghala liti? (Lebaya epitsa eyiri oko kijalada.)

⁴ Tuli omo biro ebiri m’obwiko. Abaghala betu balebe babirikolwa nabi n’abakoli b’ebibi. Abandi bikere omo biharo ebiri mw’amalwa, neryo sibaliyowa omo buholo. Hane n’abandi abanemuhira engebe n’obwiranda bwabo omo bwiko bakakolera Yehova omo bihugho ebite m’obwiranda bw’eritulughania engulu yuwene. Nomo bine bitya, abaghala n’abali betu abosi abo bakalola embere omwiramya Yehova, neryo bakabya eby’erileberyako bibuya okw’itwe. Sibalikwa obuba kusangwa banasi ngoko nomo bangaherya obuyingo bwabo b’omo mughulu ono, Yehova abiribalagha eribaha ekindu ekilengire ebyosi omo biro ebikasa.

5. Amalengekania mabi awangaleka itwatsuka eritikatikira erisyalubuka ni wahi?

⁵ Paulo mwabwira abaghala babo ati bayihighule oko malengekania malebe awo bandu bangyi babya nagho: “Abaholi bamatendilubukibwa nʼahake, ‘tulye, tupulaye, kusangwa omo ngyakya twasyahola.’” Amalengekania ayo nibya atsuka n’embere sy’omughulu wa Paulo. Paulo anganabya inyasubirira omo binywa bya Isaya 22:13, ebikakanaya oko mibere y’Abaisraeli. Omo mwanya w’erikulya olwanzo lw’oMungu, mubakwamirira engebe eyeriyitsemesya. Omo kikuhi, amalengekania w’Abaisraeli abo abya w’eribugha ati batolere ibayitsemesya omo ngebe mo lino kusangwa kiro ni kiro engebe yanganatwika. Aliwe, eBiblia yikakanaya oko myatsi mingyi mibi eyabahikira busana n’amalengekania wabo mabi.​—2 Emy. 36:15-20.

6. Eribya n’erikirirya ngoko abaholi bakasyalubuka ryanganatuwatikya liti omughulu w’erisombola abira b’eritamba nabo?

⁶ Kwenene, twasi ngoko Yehova ali n’obutoki bw’erilubukya abaholi. Eriminya ekyo litolere iryatusondola omughulu tukasombola abira ab’eritamba nabo. Abaghala betu b’eKorinto babya batolere eriyihighula okwitamba n’abandu ababya bakaghana erikirirya erilubuka. Omwatsi oyo angatwighisyaki? Twamabeghera eritamba n’abandu abatatsomene ebikasyakoleka omo biro ebikasa kandi abanzire eriyitsemesya lisa, ibakenditsandya emighendere yetu mibuya. OMukristo amabya akalabya endambi nene haghuma n’abandu abali ngabo, anganabindula amalengekania wiwe mabuya. Abandu abo banganamuhikya okwikola eby’oMungu aponire​—erilolo. Kyo kyaleka, Paulo inyahana ati: “Mubuke omo litunganene, muleke erikola ebibi.”​—1 Kor. 15:33, 34.

7. Ni ribulyo lyahi eryo abandu bangyi banganabya ibabya nalyo, erikanganibwe omo 1 Abanya Korinto 15:35-38?

⁷ Soma 1 Abanya Korinto 15:35-38. Omundu oyukasonda erihira omo bandi mw’eritika-tika, anganabulya ati: “Abaholi bakalubukibawa bati kwehi?” Litolere itwalengekania okwisubirya lya Paulo kusangwa abandu bangyi munabwire bali n’amalengekania wabo oko bilebirye engebe enyuma sy’oluholo. Nikwa eBiblia yikakangiriraya yitiki?

8. Ni ky’erileberyako kyahi ekyangatuwatikya eryowa ndeke ngoko erilubuka ly’eriya elubula likasyabya?

⁸ Omughulu omundu akahola, omubiri wiwe akahonda. Aliwe oyo wahangyika olubula n’ekihugho n’ebyosi ebirimo, awite obutoki bw’erilubukya omundu, n’erimuha omubiri owatolere. (Enz. 1:1; 2:7) Paulo mwakolesya eky’erileberyako erikangania ngoko oMungu siendisyalagha okwisubya omubiri mughumerera ow’omundu abya nagho embere. Terilengekania oko “embuto buyira” kutse ekitina ‘eky’embuto’. Embuto ey’omundu akahera omo kitaka yikatsuka erilasa n’eribya kitina kihya-kihya. Ekitina ekikalasa sikisosene n’ahake n’embuto eyiryaherawa. Paulo mwakolesya ekisosekanio ekyo erikangania ngoko oMuhangyiki ali n’obutoki bw’erilubukya omundu “n’omubiri ngoko anzire.”

9. 1 Abanya Korinto 15:39-41 yikakanganaya yiti ngoko hali emibiri misindo mbiriri-mbiriri?

⁹ Soma 1 Abanya Korinto 15:39-41. Paulo mwabugha ati oMungu mwatahangyika emibiri yosi yo muhanda mughumerera. Eky’erileberyako, emibiri y’esyonyama, ey’esyonyunyu n’eyamahere siyisosenene. Mwabugha ati, omo lubula, tukalangira ngoko eryuba n’omukera sibisosene. Kandi mwabugha ati, “esyongununu siwite obubuya musindo-musindo.” Eyo ni kwenene nomo omo meso wetu tukalangira esyongununu nga sisosene. Abasomire esyongununu bakatubwira bati hali esyongununu mbiriri-mbiriri; esyonene-nene, esike-sike, esy’erangyi y’omusasi, esy’erangyi y’omusohe, n’esy’erangyi y’ekilalanyuma ng’eryuba lyetu. Paulo kandi mwabugha ati ‘hali emibiri y’elubula, kandi hali  emibiri y’oko kihugho.’ Nibughambuki? Kwenene, oko kihugho, tuli n’emibiri y’omunyoku, aliwe elubula yiri emibiri y’omusindo w’ekirimu, ng’eya bamalaika.

10. Abakasyalubukibawa eriya elubula bakasyabya n’omubiri w’omuhanda wahi?

¹⁰ Lebaya ebyo Paulo abugha enyuma syaho: “Neryo erilubuka oko baholi ko liri litya. Omubiri owakatabawa ni w’erihonda; nikwa omubiri owakalubukibawa syalihonda.” Twasi ngoko omughulu omundu akahola, omubiri wiwe akahonda n’erisuba omo lututu. (Enz. 3:19) Neryo omubiri “owakalubukibawa syalihonda,” ekyo kyangatokekana kiti? Paulo syakanaya oko mundu oyukalubukibawa busana n’erikala omo kihugho, ng’abandu abalubukibawa na Eliya, Elisa, na Yesu. Paulo akanaya oko mundu oyukalubukibawa n’omubiri w’eriya elubula, oyo “w’omubiri w’omusindo w’ekirimu.”​—1 Kor. 15:42-44.

11-12. Yesu mwabinduka ati omughulu alubukibawa, kandi abahirirwe kw’amaghuta nabo bakalaba omwibinduka ng’eryo mo bati?

¹¹ Omughulu Yesu abya oko kihugho abya n’omubiri w’omunyoku. Aliwe omughulu alubukibawa “mwabya mundu w’ekirimu owakaha engebe” kandi mwasuba elubula. Kutya, n’aBakristo abahirirwe kw’amaghuta bangalubukibwe eribya n’omubiri owangahika elubula. Paulo mwabugha ati: “Ngoko eno tukasosa omundu w’olututu, litya twasyasosa oyo walua elubula.”​—1 Kor. 15:45-49.

¹² Ni ky’omughaso eryibuka ngoko Yesu mwatalubuka n’omubiri w’abandu b’oko kihugho. Omughulu Paulo abya hakuhi n’eribughirira omukania wiwe, mwakangania ekikaleka omwibugha ati: ‘Ab’eminyoku n’omusasi sibalitoka erisangira Obwami bw’oMungu’ omo lubula. (1 Kor. 15:50) Abakwenda n’abandi abahirirwe kw’amaghuta sibangalubukibwa n’eriya elubula n’omubiri owakahonda ow’omunyoku n’omusasi. Bangalubukibwe mughulu wahi? Paulo mwabugha ati bangalubukibwe oko mughulu mulebe owangahikire enyuma sy’ebiro bingyi, butsira okwinahola. Omughulu Paulo ahandika ebaruha oko 1 Abanya Korinto, abakwenda balebe babya “ibabirihola,” ng’omukwenda Yakobo. (Emib. 12:1, 2) Abandi bakwenda n’abandi  abahirirwe kw’amaghuta bangalindirire ‘ibabirihola.’​—1 Kor. 15:6.

13. Ni myatsi yahi yo yangakolekire omughulu “w’erihika” lya Yesu?

¹³ Yesu haghuma na Paulo mubakania oko mughulu w’omughaso munene owangahikire. Omughulu oyo​—ly’erihika lya Kristo. Omo mughulu oyo mwangabere amalwa, emisiki, ebihunzo, n’ebindi bindu bibi ebikakoleka omo kihugho. Twabiriyilangirira ngoko obuminyereri bw’eBiblia obo bunemubererera eritsuka oko 1914. Hangabere n’ekindi kitsweka ky’omughaso munene eky’ekiminyikalo ekyo. Yesu mwabugha ati engulu mbuya y’oBwami bw’oMungu obunemutabala yangatulughanibwe “omo kihugo kyosi busana n’eriminyisya ebihanda byosi, neryo enduli yasyahika.” (Mat. 24:3, 7-14) Paulo mwabugha ati omo mughulu w’ekiro ‘ky’erihika ly’oMukama’ abahirirwe kw’amaghuta “ababirihola” bangalubukibwe n’eriyikala elubula.​—1 Tes. 4:14-16; 1 Kor. 15:23.

14. Ekikahikira aBakristo abahirirwe kw’amaghuta abakahola omo mughulu w’erihika lya Kristo niki?

¹⁴ Abakristo abahirirwe kw’amaghuta abakahola lino bakalubukibawa aho-naho n’eriyikala elubula. Paulo mwasubira omo mwatsi oyo omo binywa ebikasungika omo 1 Abanya Korinto 15:51, 52: “Itwe bosi sitwendisyahola, aliwe itwe bosi twasyahindukibwa, oko ndambi nguma ngʼerikohya lyʼeriso oko mulenge w’engubi y’enyuma-nyuma.” Ebinywa bya Paulo ebyo binemubererera lino! Omughulu w’erilubuka lyabo, abaghala babo Kristo abo bakasyabya n’obutseme bunene; ‘bakasyabya haghuma n’omukama kera na kera.’​—1 Tes. 4:17.

15. Ni mubírí wahi owakasyahabwa abakahindulawa “oko ndambi nguma ngʼerikohya lyʼeriso”?

¹⁵ EBiblia ikatubwira omubírí owo abakahindulawa “oko ndambi nguma ngʼerikohya lyʼeriso” bakasyakola elubula. Yesu akababwira ati,  ‘N’oyukakinda n’oyukakola emibírí yage erihika oko nduli, nasyamuha ehamuli eritabala oko Bihanda. Kandi asyatabala kubyo omo mutso w’ekyuma, n’eritulangabyo mo bitswe-bitswe ng’esyonyungu sy’omubumbi, ngoko nage nabirihamulwa na Tata wage.’ (Erib. 2:26, 27) Bakasyakwama oMukulu wabo oko mubírí owakisiya hake inyakoleka​—eritabala ebihanda omo mutso w’ekyuma.​—Erib. 19:11-15.

16. Abahirirwe kw’amaghuta n’abandi Bakristo bakasyakinda oluholo lo bati?

¹⁶ Kyowikire ndeke ngoko abahirirwe kw’amaghuta bakasyakinda oluholo. (1 Kor. 15:54-57) Erilubuka lyabo likasyabaha enzira y’eriwatikya erikinda obubi b’omo kihugho kyosi omughulu w’amalwa we Harmagedoni awali hakuhi n’erikoleka. Esyomiliyoni sy’abandi Bakristo abalume n’abakali ‘bakasyalua omo bulighe bunene’, kandi bakasyabana engebe omo kihugho kihya-kihya. (Erib. 7:14) Abakasyasighala n’engebe oko kihugho bakasyayilangirira eyindi nzira y’erikinda oluholo omughulu esyomiliyare sy’abandu abahola kera bakasyalubukibwa. Terilengekania obutseme obukasyabya omughulu omwatsi owakatsemesaya kutsibu oyo akasyakoleka! (Emib. 24:15) Kandi abosi abakanganaya obutaleghula oko Yehova bakasyakinda oluholo olo Adamu atusighaliraya. Bakasyabya n’obutoki bw’eribyaho kera na kera.

17. Erilengekania oko binywa ebiri omo 1 Abanya Korinto 15:58, kikatuha omuhwa w’erikolaki lino?

¹⁷ Obuli Mukristo oyuliho lino atolere inyakangania erisima liwe busana n’ebinywa ebikasubaya omutima ebyo Paulo ahandikira Abanya Korinto ebilebirye erilubuka. Tulighire erihano lya Paulo ely’erikola n’akaghala kosi ngoko twangatoka “omo mubírí w’oMukama.” (Soma 1 Abanya Korinto 15:58.) Ebiro byosi twamabya tukayikasa erikola omubírí n’omuhwa wosi, itwanganalindirira n’amaha wosi engebe y’obutseme omo biro ebikasa. Omughulu oyo akasyabya m’obutseme bunene. Tukasyalangira ngoko omuhwa wetu syabya busa omwikolera oMukama.