1-2. Nongwa yafiki Abakristu bosa bikulondiwa ukwinong’onela isya bandu aba bisakusyukila kumwanya?

ABANDU bingi aba bikumbombela Yehova bali nulusubilo ulwakwisa kwikala pa kisu kyapasi. Loli Abakristu banandi itolo aba bapakiwe na Yehova bali nulusubilo ulwakwisa kusyukila kumwanya. Abapakiwa aba bikulonda ukumanya muno ubumi bukwakuyila kumwanya. Loli nongwa yafiki aba bali nulusubilo ulwakwisa kwikala pa kisu bope bikulondiwa ukumanya isi? Ukufwana namuno tukuya pakumanyilila, ukusyukila kumwanya kwisakutwala ulusayo na ku aba bali nulusubilo ulwakwisa kwikala pa kisu kyapasi. Yonongwa yake kali tuli nulusubilo ulwakwisa kwikala pa kisu pamo kumwanya, twesa tukulondiwa ukumanya isya aba bisakusyukila kumwanya.

² Kyala abatulile abafundiwa ba Yesu bamo ukuti balembe isya bandu aba bisakusyukila kumwanya. Untumiwa Yohani alingenie ukuti: “Lilino tuli bana ba Kyala; loli isya muno twisakuyilagha syo tukali ukusimanya bununu. Loli tumenye ukuti bo abonike, twisakuyagha bo yuyo itolo.” (1 Yoh. 3:2) Abakristu abapakiwa bakamanya muno bisakuyila linga basyukile kumwanya nimibili ya mbepo. Loli abene bisakufwanisya ukumbona Yehova bo bikwambilila ikyabupe kyabo. Ibaibolo litikuyoba syosa isya aba bisakusyukila kumwanya loli untumiwa Pauli ayobilepo ifundo simo pa nkhani iyi. Abapakiwa bisakuya na Kristu linga ikwisa “kusosyapo ubukulumba bosa bwa nkisu nubulaghili bosa, namaka ghosa.” Isi sikongelelapo  “undughu wa bumalikisyo ubu bo, bufwe.” Pabumalilo, Yesu na aba isakulaghilagha nabo bisakufilambikagha fyosa kwa Yehova. (1 Kor. 15:24-28) Aka kisakuya kabalilo kakuhobosya fiyo. *

3. Ukufwana na 1 Bakorinti 15:30-32, ngimba isi Pauli asubilagha isyakufwana nukusyuka, syalintulile ukubomba isyafiki?

³ Pauli ali nulusubilo ulwakuti abandu aba bafwile bisakusyuka, isi syalintulile ukuti ifimbilisye kundamyo isyakukindanakindana. (Belenga 1 Bakorinti 15:30-32.) Umwene ababulile Abakristu ba ku Korinti ukuti: “Nikufwa amasiku ghosa.” Kangi alembile ukuti: “Nalwagha nifinyamana nkaya ka Efesi.” Lumo Pauli ayobagha isya kulwa kwanaloli nifinyamana fya nkaya ka Efesi. (2 Kor. 1:8; 4:10; 11:23) Lumo ayobagha isya Bayuda na bangi aba bansusyagha aba bali bo “ifinyamana.” (Imbo. 19:26-34; 1 Kor. 16:9) Mulimosa muno syayilile, Pauli alyaghene nifyakutilisya fingi. Loli akindilile ukusubila ifindu ifinunu ifya nkyeni.​—2 Kor. 4:16-18.

4. Ngimba ulusubilo ulwakuti abandu aba bafwile bisakusyuka lukubakasya bulebule Abakristu amasiku agha? (Keta ikithuzi kya pakikope.)

⁴ Tukwikala nkabalilo akapalapala. Abakamu na balumbu bitu bamo bikubabombela ifindu ifyankhaza. Bamo bikwikala nkisu muno muli ubwite kangi bakaya bakufighililiwa. Bamo bikukindilila ukumbombela Yehova nalinga ukuti ubumi bwabo buli pangozi mfisu ifi imbombo yitu iyakufumusya yikanisiwe. Loli abakamu na balumbu aba bikukindilila ukubungana kangi kifwanikisyo kinunu kumyitu. Abene batikutila panongwa yakuti bamenye ukuti linga bafwile lino, Yehova afingile ukuti isakubapa ifindu ifinunu nkyeni.

5. Ngimba minong’ono ghaliku amabibi agha ghabaghile ukupangisya ukuti tungayagha nulwitiko lwamaka pa nkhani ya kusyuka?

⁵ Pauli abasokile Abakristu abinake ukuti bangayagha naminong’ono amabibi agha bamo bali nagho aghakuti: “Linga abafwe batikusyuka, po ngimba ‘isagha tulyeghe tunweghe, papo kilabo tukufwagha.’” Abandu bamo bali naminong’ono bo agha bo Pauli akali ukubabula. Umwene abaghile ukuti ayobagha amasyu agha ghikwaghiwa pa Yesaya 22:13, agha ghayobagha isya kayilo ka Baisraeli. M’malo mwakuti bakasye ubumanyani bwabo na Kyala, abene bali bize fiyo nifyakusangalusya. Abene bali naminong’ono aghakuti bahobokeghe nubumi lino panongwa yakuti akabalilo kosa bikuya pakufwa, momuno abandu bingi bikwinong’onela amasiku agha. Loli Ibaibolo likuyoba ifyakukongapo fyake ifibibi ifi Baisraeli balyaghene nafyo panongwa ya minong’ono ghabo amabibi.​—2 Syambu. 36:15-20.

6. Ngimba abandu aba tukwangala nabo babaghile ukusofania bulebule ulusubilo lwitu ulwakuti aba bafwile bisakusyuka?

⁶ Tusimenye kanunu ukuti Yehova ikuya pakubasyusya abandu aba bafwile, yonongwa yake tukulondiwa ukusala kanunu abandu abakwangala nabo. Abakristu ba ku Korinti balondiwagha ukuleka ukwangala na bandu aba basubilagha ukuti ukusyuka kukayako. Nanuswe tukulondiwa ukubombapo simo amasiku agha: Linga tukwangala fiyo na bamanyani aba batikwinong’onela isi sikuya pakubombiwa nkyeni, babaghile ukutusofania. Kangi linga Unkristu ikwangala fiyo na bandu bo aba, abaghile ukonanga akayilo kake akanunu. Kangi abandu aba babaghile ukubakasya ukuti mubombeghe ifindu ifi Kyala afibengile. Yonongwa yake Pauli ikutukasya ukuti: “Amughomokeleghe ku nyinong’ono  syinu mulekeghe ukutula inongwa.”​—1 Kor. 15:33, 34.

7. Ngimba ilalusyo liliku ili bamo babaghile ukulalusya pa nkhani yakusyuka, ukufwana na 1 Bakorinti 15:35-38?

⁷ Belenga 1 Bakorinti 15:35-38. Umundu uyu ikulonda ukuti abangi bakayikileghe linga aba bafwile bisakusyuka , abaghile ukulalusya ukuti: “Abene abafwe bo bikusyuka bulebule?” Tukulondiwa ukwinong’onela ansala wa Pauli panongwa yakuti abandu bingi amasiku agha bikusubila nyingi pa nkhani ya isi sikubombiwa linga umundu afwile. Loli ngimba Ibaibolo likumanyisya isyafiki?

8. Ngimba kifwanikisyo kiliku iki kibaghile ukututula ukupilikisya isya kusyuka kwa bandu aba bisakusyukila kumwanya?

⁸ Linga umundu afwile, umbili wake ghukubola. Loli Umpeli wa findu fyosa abaghile ukunsyusya umundu uyu nukumpela numbili unnunu. (Bwa. 1:1; 2:7) Pauli abombile ikifwanikisyo ukuti anangisye ukuti Kyala atisakunsyusya umundu numbili wake ghulaghula. Inong’onela isya “luseke lwa mbeyu”. Linga uluseke lubyaliwe, lukumela nukwanda ukukula. Ikyakumela kikukindana fiyo nuluseke ulunandi. Pauli abombile ikifwanikisyo iki ukunangisya ukuti Umpeli witu abaghile ukupele “umbili ghugho linga ighanile.”

9. Ngimba ilemba lya 1 Bakorinti 15:39-41 likuyoba isyafiki isyakufwana nukukindana kwa mibili?

⁹ Belenga 1 Bakorinti 15:39-41. Pauli ayobile ukuti Kyala akapelile imibili iyakufwana itolo. Mwakifwanikisyo, imibili ya ng’ombe, injuni niswi yosa ghikindene. Umwene atile, linga tukuketa kumwanya tukuketa ukukindana pakati pa isuba numwesi. Kangi asyaghenie ukuti syope “nindondwa sikindene mbukulumba bwabo.” Isi syabwanaloli nalinga ukuti tukabaghile ukuketa ukukindana uku na maso ghitu. Abasayasi bikuyoba ukuti kumwanya kuli indondwa isyakukindanakindana, simo nywamu, simo nandi, simo ngesefu, simo nyelu, simo sya yelo bo isuba. Pauli ayobile  kangi ukuti “yiliko imibili yimo ya kumwanya yimo ya nkisu.” Ngimba asanusyagha isyafiki? Momumo ukuti pa kisu kyapasi tuli nimibili ya nyama loli kumwanya kuli imibili ya mbepo bo iyi abandumi bali nayo.

10. Ngimba abandu aba bisakusyukila kumwanya bisakusyuka numbili ghuliku?

¹⁰ Keta ukuti Pauli atile: “Bo sisakuyagha bunobuno syope nisya mbili ukusyuka mbafwe. Ghukusyiliwagha umbofu, pakusyuka ghukuya nsitakubolamo.” Tusimenye ukuti linga umundu afwile, umbili wake ghukubola kangi ikughomokela kumfu. (Bwa. 3:19) Loli ngimba sibaghile ukubombiwa bulebule ukuti umbili “pakusyuka ghukuya nsitakubolamo”? Pauli akayobagha isya bandu aba bisakusyuka nukwikala pa kisu kyapasi bo aba basyusiwe na Eliya, Elisha, na Yesu. Pauli ayobagha isya mundu uyu isakusyukila kumwanya “numbili wa mbepo.”​—1 Kor. 15:42-44.

11-12. Ngimba Yesu achenjile bulebule bo asyukile, kangi abapakiwa bisakuchenja bulebule mwakufwana itolo?

¹¹ Bo Yesu ali pa kisu ali numbili wa nyama. Loli bo asyukile “alinkuya mbepo umpelabumi” nukughomokela kumwanya. Mwakufwana itolo, Abakristu abapakiwa bisakusyuka numbili ughu ghubaghile ukwikala kumwanya. Pauli alingenie ukuti: “Bo mumo ayilile uwa mfu, mo mumo bayilile bope na ba kumwanya.”​—1 Kor. 15:45-49.

¹² Pauli alondagha ukulingania kanunu inkhani iyakusyuka. Tukulondiwa ukukumbukila ukuti Yesu akasyukile numbili wa nyama. Pakabalilo aka Pauli alinganiagha ifundo iyi umwene atile: ‘Umbili nilopa fikabaghila ukwingilapo pakilingo kya Bunyafyale bwa Kyala’ kumwanya. (1 Kor. 15:50) Abatumiwa na bapakiwa abangi bakabaghila ukusyukila kumwanya nimibili ya nyama nilopa ifi fikubola. Ngimba abene bisakusyuka ndili? Pauli ayobile ukuti bisakusyuka nkyeni komma mwalululu loli linga bafwile. Pakabalilo aka Pauli alembagha kalata wa 1 Bakorinti, abafundiwa bamo “bafwile,” kale bo untumiwa Yakobu. (Imbo. 12:1, 2) Abatumiwa na bapakiwa abangi bakali “ukufwa.”​—1 Kor. 15:6.

13. Ngimba findu fiki fisakubombiwa linga Yesu ikwisa?

¹³ Yesu na Pauli, bosa basolwile isya kabalilo akanunu aka kikwisa. Akabalilo aka ko kwisa kwa Kristu. Linga Kristu isile kwisakuya ubwite, utusenyenda, imbungo nifindu ifibibi ifi fikubombiwa nkisu. Tukuketa ukufwanisiwa kwa busololi ubu ukufuma mu 1914. Kilipo kangi ikighaba ikingi ikyakulondiwa ikyakimanyikilo iki. Yesu atile amasyu amanunu gha Bunyafyale ghisakufumusiwagha “nkisu kyosa, ukuti luyeghe lusisimikisyo kufikolo fyosa; lelo popapo bwisakwisagha ubumalikisyo.” (Mat. 24:3, 7-14) Pauli ayobile ukuti “ukwisa kwa Mwalafyale” kisakuya kabalilo ka kusyuka kwa Bakristu abapakiwa aba “bafwile” nukubuka kumwanya.​—1 Tes. 4:14-16; 1 Kor. 15:23.

14. Ngimba findu fiki fikubombiwa ku Bakristu abapakiwa aba bikufwa pakabalilo ka kwisa kwa Kristu?

¹⁴ Abapakiwa aba bikufwa lino mwanakalinga bikusyukila kumwanya. Isi sikukolelana na masyu agha Pauli ayobile pa 1 Bakorinti 15:51, 52 apa pikuti: “Twesa tutisakufwagha loli twesa twisakwanduliwagha; nakalinga itolo bo bubwengo bwakukupisya ikisighe, bo yikulila ingangabwite ya kusulo.” Amasyu agha Pauli alembile, lino ghikufwanisiwa. Pakabalilo aka bisakusyukagha, abakamu ba Kristu aba bisakuya nulusekelo ulunywamu fiyo; panongwa yakuti ‘bisakuyagha pamopene nu Mwalafyale bwila itolo.’​—1 Tes. 4:17.

15. Ngimba mbombo yiliku iyi bikwakubombagha aba bisakwanduliwagha pakabalilo ka “kukupisya ikisighe”?

¹⁵ Ibaibolo likutubula imbombo iyi aba bisakwanduliwagha pakabalilo ka “kukupisya ikisighe” bikwakubombagha kumwanya. Yesu ababulile ukuti: “Uyu linga ikusitola sisisi  nukusyumilila imbombo syangu ukufika kubumalikisyo yo nisakumpelagha ukuya ndaghili wa bapanja; bo apa nanine nambilile ubulaghili kwa Tata, umwene isakubatimagha ningili ya kyela, isakubataghaniagha ukuti ndeko sya mfu.” (Ubuset. 2:26, 27) Abene bisakunkongagha Yesu kangi bisakubatimagha abapanja ningili ya kyela.​—Ubuset. 19:11-15.

16. Ngimba abandu bingi bisakuketa bulebule ukuti inifwa yimalike?

¹⁶ Bwanaloli ukuti, abapakiwa bisakutola inifwa. (1 Kor. 15:54-57) Ukusyuka kwabo kukwisa kupangisya ukuti ifindu ifibibi fisokepo pakabalilo ka bwite ubwa Armagedoni. Abakristu bingi abanyambala na bakikulu “bisakusokamo mbutolwe ubukulumba” nukwisakwikala nkisu ikipya. (Ubuset. 7:14) Aba bisakupona bisakuketa ukuti inifwa yimalike linga abandu bingi aba bafwile kunyuma bikusyuka. Inong’onela muno sisakuyila syakuhobosya pakabalilo ako. (Imbo. 24:15) Kangi bosa aba bisakunangisya ubusubiliwa kwa Yehova bisakuketa ukuti inifwa iyi balyeghile kwa Adamu yimalike. Abene bisakwikala kwa bwila na bwila.

17. Ngimba ilemba lya 1 Bakorinti 15:58 likutukasya ukubomba isyafiki lino?

¹⁷ Unkristu aliwesa lino ikulondiwa ukundaghisya fiyo panongwa ya masyu aghakukasya agha Pauli abalembile Abakristu ba ku Korinti aghakuyoba isya kusyuka. Tuli nififukwa ifinunu ifyakupilikila ubulongosi ubwa Pauli mulimosa muno tubaghile ukufwanisyila lino “pambombo ya Mwalafyale.” (Belenga 1 Bakorinti 15:58.) Linga tukwiyipa pambombo iyi, tukuya pakughulila ifindu ifinunu nkyeni. Ubumi bwa nkyeni bwisakuya bununu fiyo ukukinda ikindu kilikyosa iki tubaghile ukwinong’onela. Isi sikuya pakunangisya ukuti amaka ghitu ghakabuka pa itolo pambombo ya Mwalafyale.