Skip to content

Skip to table of contents

50 EKOBEE UE ENƆ

“Bu Mɛ Sīdee Na Elu Elɛɛ Pya E’ua Kɛ̄ Bu Luh A?”

“Bu Mɛ Sīdee Na Elu Elɛɛ Pya E’ua Kɛ̄ Bu Luh A?”

“Aa, luh! Mɛ kɛ̄ na o eeba le ani? Aa, luh! Mɛ kɛ̄ na o kpɔ̄ le a?”—1 KƆR 15:55.

YƆƆ 141 Dum Lu Nyɛŋia Tam A Aaba Bari

DASĪ TƐƐ̄NYƆƆ *

1-2. E na anua a lee kɔ dɛ̄dɛɛ̄ pya Nɛɛ Kraist a suā nu akiiloo aakɛ̄ bu luh pya ekii bunyɔɔ a?

GBƐNƐ-EDO pya a gaa taāŋabah Jɛhova anyaawo bɛābu lo etɔɔ̄dum a kɛnɛkɛ̄ mmɛ deedee. Mɛ pya Nɛɛ Kraist Jɛhova etɔā nɔɔ̄ bee, bɛābu lo e’aakɛ̄ bu luh sa tɔɔ̄dum li bunyɔɔ. Pya alu etɔ̄ nɔɔ̄ bee ɛrɛ kaāna taɛ bu kɛ̄ wa dum li deesī gaa le mɛā doo, e pya a ɛrɛ bɛābu lo etɔɔ̄dum a kɛnɛkɛ̄ a? Dookɛ̄ i sah i muɛ̄ doo, aakɛ̄ bu luh pya ekii bunyɔɔ ekura nage leelee nɛ pya a ɛrɛ bɛābu lo etɔɔ̄dum a kɛnɛkɛ̄ mmɛ deedee. Nyɔɔwo, kere i bɛābu lo etɔɔ̄dum li bunyɔɔ ale a kɛnɛkɛ̄, lee kɔ i suā nu akiiloo aakɛ̄ bu luh pya ekii bunyɔɔ.

2 Bari bee su ye kaɛ edɔɔ̄ zuā pio pya a bee nyɔɔnɛ dumɛ Jizɔs bu tua sɔ̄ o’oo tup zua a kɔ ba a ɛm nu akiiloo bɛābu kii bunyɔɔ. Nɛɛ lɛɛratam Jɔn bee baatɛ̄ kɔ: “Nyaawo ili lu miɔŋɔ Bari: e nu i elu sii sira, mɛ i suā kɔmɛ sɔ̄ a esira ili ebee ye, nyɔnɛbee i gaa le muɛ̄ ye dookɛ̄ a le doo.” (1 Jɔn 3:2) Nyɔɔwo pya Nɛɛ Kraist alu etɔ̄ nɔɔ̄ bee naa suā kɛ̄ ba gaa le mɛā doo sɔ̄ elu elɛɛ wa kɛ̄ bu luh kuma bunyɔɔ bu ekpaloo edɔɔ̄. Kɛ̄adoo, ba gaa le muɛ̄ Jɛhova sɔ̄ ba gaa le ɛrɛ wa ekpɛanu. Baibol naa baatɛ̄ dɛ̄dɛɛ̄ nu akiiloo aakɛ̄ bu luh pya ekii bunyɔɔ, mɛ nɛɛ lɛɛratam Pɔɔl doo kɔ i suā pio nu akiiloo. Pya alu etɔ̄ nɔɔ̄ bee e le loo Kraist sɔ̄ a gaa le doo kɔ “dɛ̄dɛɛ̄ bɛɛbɛɛ le ekpo” alu ekokɛ̄. Gbaā nage loo “lo kpɛdumɛ nɛɛ baa . . . [lo a le] luh.” Bu kpɛdumɛ, Jizɔs le pya enyɔɔnɛ ye bɛɛ esu wa loo sere kɛɛ̄ Jɛhova. (1 Kɔr 15:24-28) Mɛ dua sɔ̄ ɛɛbu sɛh! *

3. Dookɛ̄ alu e’ɛm doo bu 1 Pya Kɔrint 15:30-32, e na yira Pɔɔl bee ɛrɛ bu aakɛ̄ bu luh bee ye yerebah nɛ kɔ a doo a?

3 Yira Pɔɔl bee ɛrɛ bu aakɛ̄ bu luh bee ye yerebah nɛ kɔ a egerebu bu keekee doā-ɛp. (Buū 1 Pya Kɔrint 15:30-32.) A bee kɔ nɛ Pya Kɔrint kɔ: ‘M kpesī luh dɛ̄dɛɛ̄ dee.’ Pɔɔl bee ɛmnage kɔ: “M bee bebe loo pɔrɔ nam kuɛ li Ɛfɛsɔs.” A dap lu kaka kɔ a bee bebe loo nam kuɛ bie ziī kɛ̄ ba wee si-ee bii li Ɛfɛsɔs. (2 Kɔr 1:8; 4:10; 11:23) Ale bee a gaa bee kɔ nu akiiloo pya Juu a bee ye gbanasī lo ba bee le doodoo “pɔrɔ nam kuɛ.” (Doonu 19:26-34; 1 Kɔr 16:9) Kaɛlɛɛ nu a bee sira, Pɔɔl bee kpesī e’agabah kɛ̄tɔɔ̄ a yere bɔɔ. Kerewo, a bee bie ekɛɛrɛ nyɔɔ leelee e’ɛrɛ li deesī.—2 Kɔr 4:16-18.

Butɔ a tɔɔ̄ naɛsī alu ekpaɛ̄ i tam a gaa piiga lo etaāŋabah Bari sa ɛrɛ kaāna yira kɔ Bari ekpooge loo le nu wa sɛɛ (Ɛp 4 barakpaɛ̄)

4. Bɛābu aakɛ̄ bu luh yere mɛm loo pya Nɛɛ Kraist anii’ee doodoo wa? (Ɛp foto a le nyɔɔ eko.)

4 I tɔɔ̄dum kaāna sɔ̄ a yere bɔɔ. Pɔrɔ sira nu esira loo pio pya i wuga. Pio aba tɔɔ̄ barasī kɛ̄ ebea nɔ̄ le, sa ba naa le bu kpoogaloo. E pio pya wuga gaa taāŋa nage bah Jɛhova kere elu eyere wa kpɔgɔrɔ ale elu efɛ wa bie pya barasī i tam zue ue lu egbanasī ale bee alu ekpaɛ̄. Kerewo, pya wuga nɛɛdam le nɛɛwa ama kiisī lo etaāŋabah Jɛhova, sa lu kaāna le edoba i nɛ. Ba naa ɛrɛ bɔɔ nyɔɔbee ba suā kɔ lo ba pee wa dum bu lo nyɔuwe ama, Jɛhova ɛrɛ kaāna leelee wa nɛ li deesī.

5. Amunu pɔrɔ sīdee ɛp nu na a dap ɔɛloo yira i ɛrɛ bu aakɛ̄ bu luh a?

5 Pɔɔl bee zuurabahtɔ̄ pya wuga kiiloo pɔrɔ sīdee pio aba bee ɛp nu sa kɔ: “Lo a naa lu edana pya a ebee u, ‘doraa i de sa ɔ̄ nyɔnɛbee nyɔɔ’ee li i gaa le u.’ ” Pio nɛɛ ebee ɛrɛnage dua ekɛɛrɛ ama lɛɛ a gae lu bu dee Pɔɔl. Pio sɔ̄ a gaa bee kɔ nu a le bu kpa Aisaia 22:13, lo a kɔ nu kumaloo dogo pya Izrɛl. Taā ba tɔɔ̄ waɛloo Bari, ba bee gbī e’ɛrɛ ekpeloo dum. Taɛ nu a bee lu dogo pya Izrɛl ama na “i de dum anii’ee, nyɔɔbee i dap u li nyɔɔ’ee,” e kɛ̄ pya nɛɛ kɛɛrɛ nage nu doolo anii’ee. Kerewo, pɔrɔ nu a bee sira loo edonyɔɔ Izrɛl bee lu e’ɛm sere kɛ̄ lokwa i nɔ nu aāloo.—2 Edoo 36:15-20.

6. Bu mɛ sīdee na bɛābu aakɛ̄ bu luh e’ɛrɛ pah nyɔɔ dua pya i sagɛ nua i gbo a?

6 Susuā leere kɔ Jɛhova elɛɛ pya e’ua kɛ̄ bu luh eyerebah i nɛ kɔ i sagɛ dua pya i yii gbo. Bee lu ebɛɛ̄ kɔ pya wuga a bee le Kɔrint a ɔbɛ eyii gbo pya a naa yiga bu aakɛ̄ bu luh. I ɛrɛ nu i nɔ aāloo anii’ee: Lɔgɔ le nu naale esira aabu yii gbo pya a kɛɛrɛ aba nii’ee sa naa ɛrɛ bɛābu kumaloo deesī li. Nyɔɔnɛ pya nɛɛ a le doo wo danianu dap gbee pya kaka Nɛɛ Kraist le kɛ̄ ba ɛp nu doo. Bu kaka, dapnage doo kɔ nɛɛ a doo pya nu Jɛhova baaloo, lo a le si pɔrɔ. Nyɔɔwo, Pɔɔl bee nɛ kaāna zuurabahtɔ̄ kɔ: “Bui suāloo i bu bui ekɛɛrɛ, e bui aa sinakɛ̄ doo pɔrɔ.”—1 Kɔr 15:33, 34.

MƐ DUA EKPALOO?

7. Amunu ebip akiiloo aakɛ̄ bu luh na pio nɛɛ dap bip dookɛ̄ alu etɔgɛ doo bu 1 Pya Kɔrint 15:35-38 a?

7 Buū 1 Pya Kɔrint 15:35-38. Ziī nɛɛ a gbī kɔ pya dɔɔ̄na a ɛrɛ baɛ baɛ ekɛɛrɛ kumaloo aakɛ̄ bu luh dap bip kɔ: “Bu mɛ sīdee na elu elɛɛ pya e’ua kɛ̄ bu luh a? I doo leere lo ekɛɛrɛbu ture Pɔɔl bee nɛ nyɔnɛbee gbɛnɛ-edo nɛɛ ɛrɛ kɛ̄ ba kɛɛrɛ nu kumaloo kɛ̄ dum emɛā doo sɔ̄ ba e’ua sah. Mɛ, e na Baibol tɔgɛ a?

Susu eyuu le mɛɛ̄ te nɛā edoba, Pɔɔl bee kɔ nu akiiloo kɔ Bari dap nɛ ekpaloo a bɔloo pya alu elɛɛ kɛ̄ bu luh (Ɛp 8 barakpaɛ̄)

8. Amunu edoba na a i dap yerebah nɛ kɔ i dābeeloo aakɛ̄ bu luh sa kii bunyɔɔ a?

8 Sɔ̄ nɛɛ u, ye ekpaloo bɛm. Mɛ nɛɛ a bee dɛm nyɔuwe dap obara lo nɛɛ sere dum sa ye nɛ ekpaloo a bɔloo. (Jɛn 1:1; 2:7) Pɔɔl bee su edoba a tɔgɛ kɔ a naa dasī lu ebɛɛ̄ kɔ Bari a su aba lo ekpaloo lo nɛɛ bee ɛrɛ a ye nɛ. Kɛɛrɛ nu akiiloo “mɛɛ” ale “eyuu” te. Eyuu te a bee lu efoh kɛnɛkɛ̄ wee dum sa nyim lu dɔɔ̄na aā te. Lo aā te wee lu kee loo eyuu te a bee lu efoh a. Pɔɔl bee nɛ edoba ama lokwa i suā kɔ i Nɛɛ-dɛdɛm dap i nɛ “ekpaloo dookɛ̄ a ye nia doo.”

9. Mɛ dua kee na 1 Pya Kɔrint 15:39-41 doo kɔ i suā kɔ a le yɛɛ ekpaloo a?

9 Buū 1 Pya Kɔrint 15:39-41. Pɔɔl bee yere nukuādɛɛ̄ loo kɔ nu a bee lu edɛm lugara keekee. Bu edoba, pio nu alu edɛm ɛrɛ keekee ekpaloo, doodoo nam, enuɛ, le bari. A kɔ sɔ̄ i ɛp bunyɔɔ i muɛ̄ kee a le yɛɛ zue le enɔɔ̄. A yerenage nukuādɛɛ̄ loo kɔ “ziī zina lu kee loo dɔɔ̄na zina bu ka.” Bu kaka, kere ii dap su i baɛ dɛɛ̄ mɔma, a ɛrɛ nu pya saɛns kure zina a kuī ka, lo a tera, lo alu miīmiī, lo a ɛɛ le lo alu nɔɔ̄-nɔɔ̄ doodoo zue. Pɔɔl bee kɔnage kɔ “ekpaloo bunyɔɔ le, e ekpaloo nyɔuwe lenage.” E na a gaa bee kɔ a? Kɛ̄adoo, pya a le kɛnɛkɛ̄ ɛrɛ ekpaloo alu namloo, mɛ pya a le bunyɔɔ ɛrɛ ekpaloo edɔɔ̄, doodoo lo pya ɛnjɛl ɛrɛ.

10. Mɛ dua ekpaloo na pya a kii bunyɔɔ e’ɛrɛ a?

10 Yere nukuādɛɛ̄ loo kɔ Pɔɔl bee sikɛ̄ kɔ: “Kɛ̄ a lenage doolo loo aakɛ̄ bu luh. Lu e’egara ye bu gbegbee, a elu edana ye lɛɛ kɛ̄ bu nu a naa gbe.” Bu kaka, sɔ̄ nɛɛ u, ye ekpaloo bɛm sa obia kii bu esaā. (Jɛn 3:19) Nyɔɔwo etɛɛ̄ doodoo wa ekpaloo dap lu edana “lɛɛ kɛ̄ bu nu a naa gbe”? Pɔɔl naa gaa bee kɔ nu akiiloo nɛɛ alu elɛɛ kɛ̄ sa sere dum a kɛnɛkɛ̄, doodoo pya a bee lu elɛɛ kɛ̄ bu luh tɛ̄mabah Elaija, Elisha le Jizɔs. Pɔɔl gaa bee kɔ nu akiiloo nɛɛ alu elɛɛ kɛ̄ sa alu enɛ ye ekpaloo esu tɔ̄ma dum li bunyɔɔ, lo a le “ekpaloo edɔɔ̄.”—1 Kɔr 15:42-44.

11-12. Amunu nyaa na a bee sira loo Jizɔs sɔ̄ a bee aakɛ̄ bu luh a, e bu mɛ sīdee na pya alu etɔ̄ nɔɔ̄ bee tɛɛ̄ nage bu dua kɛ̄tɔɔ̄ ama ani?

11 Sɔ̄ Jizɔs bee le a kɛnɛkɛ̄, a bee ɛrɛ ekpaloo namloo. Mɛ sɔ̄ a bee lu elɛɛ ye kɛ̄ bu luh a bee “lu edɔɔ̄ a nɛ dum” sa obia kii bunyɔɔ. Bu aba lo sīdee, elu elɛɛ pya alu etɔ̄ nɔɔ̄ bee kɛ̄ bu luh sa wa nɛ dum edɔɔ̄. Pɔɔl bee baatɛ̄ kɔ: “Dookɛ̄ i bee ɛrɛ bera nɛɛ a bee lu esu esaā dɛma doo, kɛ̄ i ɛɛnɛge bera nɛɛ bunyɔɔ doolo.”—1 Kɔr 15:45-49.

12 Alu ebɛɛ̄ lo esuā kɔ a naa bee lu elɛɛ Jizɔs kɛ̄ bu luh bu ekpaloo namloo. Sɔ̄ Pɔɔl ebee sah esu kuma mmɛ loo ye ekɔaue nyɔɔ aakɛ̄ bu luh, a bee baatɛ̄ nu anua sɔ̄ a bee kɔ: “Namloo le mii naale edap ɛrɛ Buɛ̄-mɛnɛ Bari” li bunyɔɔ. (1 Kɔr 15:50) Sɔ̄ elu elɛɛ pya nɛɛ lɛɛratam le pya alu etɔ̄ nɔɔ̄ bee kɛ̄ bu luh, ba naale e’ɛrɛ na ekpaloo namloo le miī lo a wee gbe. Mɛ sɔ̄ na elu elɛɛ wa kɛ̄ bu luh a? Pɔɔl bee baatɛ̄ kɔ wa aakɛ̄ bu luh ele li deesī; e a naale aba sɔ̄ ba u na ba e aanage kɛ̄ a. Sɔ̄ Pɔɔl bee ɛm 1 Pya Kɔrint, pio pya a wee nyɔɔnɛ dumɛ Jizɔs ebee “wɛɛadɔ bu daa luh,” doodoo nɛɛ lɛɛratam Jems. (Doonu 12:1, 2) Sɔ̄ sɔ̄ gaa kiisī, pya dɔɔ̄na nɛɛ lɛɛratam le pya alu etɔ̄ nɔɔ̄ bee bee “wɛɛadɔ bu daa luh.”—1 Kɔr 15:6.

BE EEBAH LUH

13. E na i su yeā nukuādɛɛ̄ loo “lulu” Jizɔs a?

13 Jizɔs le Pɔɔl bee kɔ nu akiiloo ziī keebee sɔ̄ bu eloh miɔŋɔ nɛɛ, lo a le lulu Kraist. Ye lulu elu eyere nukuādɛɛ̄ loo tɛ̄maloo nɔ̄, nyɔŋa kɛnɛkɛ̄, pɔrɔ dumɛ, le dɔɔ̄na pɔrɔ-pɔrɔ nu lo a esira bu nyɔuwe. I emɔna dooa gbɔmɛɛ̄ pya mɔmanudɛɛ̄ ama aāge bu zua 1914. Dɔɔ̄na gah loo lo nukuādɛɛ̄ a kuī kaāna le. Jizɔs bee kɔ leyere ue Buɛ̄-mɛnɛ Bari elu ezue “tɛma ɛŋɛnɛ dɛ̄dɛɛ̄ nyɔuwe, doodoo nu ekeebee nɛ dɛ̄dɛɛ̄ edonyɔɔ; e lo sɔ̄ na kuma elua.” (Mat 24:3, 7-14) Pɔɔl bee baatɛ̄ kɔ “lulu Nɛɛ-a-i-ɛrɛ” elunage sɔ̄ elu elɛɛ pya alu etɔ̄ nɔɔ̄ bee ba ebee “wɛɛadɔ bu daa luh” kɛ̄ bu luh.—1 Tɛs 4:14-16; 1 Kɔr 15:23.

14. E na esira loo pya alu etɔ̄ nɔɔ̄ bee ba u sɔ̄ lulu Kraist a?

14 Pya alu etɔ̄ nɔɔ̄ bee ba u anii’ee lu elɛɛ wa kɛ̄ bu luh aba sɔ̄ lo etɔɔ̄dum li bunyɔɔ. Lo ama lu esuā tɛ̄maloo pya ue Pɔɔl a le bu 1 Pya Kɔrint 15:51, 52 lo a kɔ: “Dɛ̄dɛɛ̄ ii naale edaa [bu luh], mɛ a elu enyaana dɛ̄dɛɛ̄ ii, bu ziī nwī sɔ̄ bu doo dɛɛ̄ kap, lo kpɛdumɛ dɔɔ̄nī.” Pya ue Pɔɔl ama gaa dooa gbɔ̄mɛɛ̄ anyaawo. Sɔ̄ elu elɛɛ pya wuga Kraist kɛ̄ bu luh, ba e’ɛrɛ gbɛnɛ ɛɛbu; ba alaba le “Nɛɛ-a-i-ɛrɛ etɔɔ̄ dɛ̄dɛɛ̄ dee.”—1 Tɛs 4:17.

Pya alu enyaana “bu doo dɛɛ̄ kap” enyɔɔnɛ Jizɔs ɛrɛ epoo bu lɛlɛɛ pɔrɔ bu dɛ̄dɛɛ̄ nyɔuwe (Ɛp 15 barakpaɛ̄)

15. Amunu tam na a gaa tɔɔ̄ baɛ pya elu enyaana bu “doo dɛɛ̄ kap” a?

15 Baibol kɔ tam pya alu enyaana bu “doo dɛɛ̄ kap” esi bie bunyɔɔ. Jizɔs bee wa kɔ nɛ kɔ: “Mɛ nɛɛ a eeba sa sere dɛ̄dɛɛ̄ na tam mmɛ kpɛdumɛ, m gaa le nɛ ye ekpo lo ebɛā dɛ̄dɛɛ̄ donyɔɔ, e a gaa le su nwī tum kpe wa bɛɛma, doodoo sɔ̄ ka bā; wee u tuŋa doo, dookɛ̄ mda mdaa loo bee su aā bah mdaa Tɛ doo.” (Mum 2:26, 27) Ba gaa le nyɔɔnɛ wa Nɛɛ Zaāsī gbaa si tam a wa le bah, lo a le su nwī tum kpe bɛma dɛ̄dɛɛ̄ edonyɔɔ.—Mum 19:11-15.

16. Bu mɛ sīdee na gbɛnɛ-edo miɔŋɔ nɛɛ ebe eebah luh a?

16 A sirapie leere kɔ pya alu etɔ̄ nɔɔ̄ bee ebe eeba luh. (1 Kɔr 15:54-57) Wa aakɛ̄ bu luh edoo kɔ ba a ɛrɛ epoo bu be eebah sa lɛɛ pɔrɔ dogo bu dɛ̄dɛɛ̄ nyɔuwe bie bu nɔ̄ Amagidɔn. Gbɛnɛ-edo miliɔn pya nɛɛdam le nɛɛwa ba lu Nɛɛ Kraist e “aa bu gbɛnɛ etɛɛrɛloo,” tɛɛ̄ yeebah sa yii bu aā nyɔuwe. (Mum 7:14) Pya a tɛɛ̄ yeebah ba ele a kɛnɛkɛ̄ emuɛ̄ dɔɔ̄na be eebah luh, lo a le aakɛ̄ bu luh pya ebee u sɔ̄ akii adumɛ. Naa ɛp dua ɛɛbu i gaa le ɛrɛ sɔ̄ dua nyɛŋia nu ama esira a! (Doonu 24:15) E dɛ̄dɛɛ̄ pya a tɔɔ̄ agara nɛ Jɛhova mmɛ kɛ̄ ebenage eebah luh i bee ɛrɛ aābah Adam. Ba etɔɔ̄ dum mmɛ deedee.

17. Aāloo nu a le bu 1 Pya Kɔrint 15:58, e na i doo anyaawo a?

17 Lee kɔ dɛ̄dɛɛ̄ pya Nɛɛ Kraist a le dum anyaawo a ɛrɛ ɛɛbu loo pya ue egbɔ̄nyiɛ akiiloo aakɛ̄ bu luh lo Pɔɔl bee ɛm ma Pya Kɔrint. I ɛrɛ kaāna nu anua i gbaɛ̄tɔ̄loo zuurabahtɔ̄ Pɔɔl a i zū kɔ i piiga lo esu dɔ bu “sitam Nɛɛ-a-i-ɛrɛ.” (Buū 1 Pya Kɔrint 15:58.) Lo i kumalookɛ̄ sa su mɛm siā lo tam, i le yɛɛ pya a gaa le ɛrɛ ɛɛbu li deesī. Dum lo sɔ̄ elu nyɛŋia eenyɔɔ ɛrɛgeba nu i dap kɛɛrɛ. Lo ama edoo kɔ i suā kɔ tam i bee si nɛ Nɛɛ-a-i-ɛrɛ naa lu yɔrɔ.

YƆƆ 140 Dum A Naa Tah—Gaa I Tɔɔ̄baɛ!

^ bar. 5 Eree baɛ ekpokɛ̄ loo 1 Pya Kɔrint 15 ekobee baatɛ̄ nu akiiloo aakɛ̄ bu luh, eetɔɔ̄ na kumaloo pya Nɛɛ Kraist alu etɔ̄ nɔɔ̄ bee. Kerewo, nu Pɔɔl bee ɛm ama ɛrɛnage nu edoo kiiloo pya lo dɔɔ̄na eku naana pee. Ekobee ue ama etɔgɛ i kɛ̄ bɛābu aakɛ̄ bu luh e’ɛrɛ pah nyɔɔ i dum anyaawo sa i nɛ ɛɛbu kumaloo dum li deesī doo.

^ bar. 2 Bu lo ekpo ama “Ebip Pya A Buū Bip” baatɛ̄ nu akiiloo e’ɛma Pɔɔl a le bu 1 Pya Kɔrint 15:29.