1, 2. ¿Imanirtan ciëluchö kawarimuypaq yachakunantsik?

CIËLUCHÖ kawariyämunampaq kaqtaqa llapantsikmi masllata musyëta munantsik. Peru masqa, ciëluchö kawayänampaq kaqkunapita Patsallachöraq këkaqkunam. Y ciëluchö pëkuna kawariyanqampitam, Patsachö kawaqkuna bendicionkunata chaskiyanqa. Tsëmi Jehoväta Patsachö sirwikaqkunapis tsëpita maslla yachakuyta munayan.

² Dios yanapaptinmi Jesuspa wakin punta qateqninkunaqa, ciëluchö kawarimoqkunapaq qellqayarqan. Apostol Juanmi kënö nirqan: “Kananqa Diospa tsurinkunam kantsik, peru manaran rikätsimarquntsikraqtsu imanö kanapaq kaqta. Peru musyantsikmi pë rikakushqa kaptin pënö kanapaq kaqta” (1 Juan 3:2). Ciëlupaq akrashqakunaqa manam imanö kawayänampaq kaqta y imanö cuerpunkuna kanampaq kaqtaqa musyayantsu. Peru musyayanmi ciëluman ëwar Jehoväta rikäyänampaq kaqtaqa. Ciëluchö kawareqkunapaqqa, manam llapantatsu Bibliachöqa willakun, tsënö karpis wakin wakintaqa musyatsimantsikmi. Tsëpaq parlarmi apostol Pablu nirqan, “llapan gobiernuta, llapan autoridäta y poderta” y ‘wanïtapis chipyëpa ushakätsiptin’ Cristuwan ciëlupaq akrashqakuna këkäyänampaq kaqta. Tsëpitanam, llapan imëkakunata Jehoväpa autoridäninman churayanqa, y Jesuswan gobernaqkunapis pëpa autoridäninman churakäyanqa (1 Cor. 15:24-28). Tsëqa kushikuypaqmi kanqa. *

3. 1 Corintius 15:30 a 32 ninqannö, ¿imanötan apostol Pabluta yanaparqan kawarimunampaq kaqman confiakunqan?

 ³ Kawarimunampaq kaqman markäkunqan o yärakunqanmi apostol Pabluta yanaparqan alli tsarakunampaq (leyi 1 Corintius 15:30-32). Corintuchö cristiänukunatam kënö nirqan: “Llapan junaqkunam wanïpita peligruchö kä”. Y kënöpis nirqanmi: ‘Chukaru animalkunawanmi Ëfesuchö pelyarqä’. Tsënö nirqa, itsa tsë marka circuchö rasumpa animalkunawan pelyanqampaq parlëkarqan (2 Cor. 1:8; 4:10; 11:23). O itsa chikeqnin judïukunapaq y ‘chukaru animalkunanö’ wakin chikeqninkunapaqpis parlëkarqan (Hëch. 19:26-34; 1 Cor. 16:9). Imanö kaptimpis, apostol Pabluqa peligrukunapa pasarqa allim tsarakurqan (2 Cor. 4:16-18).

4. Kawariyämunampaq kaqta musyayanqanqa, ¿imanötan wawqi panintsikkunata yanapan? (Rikäri qaranchö dibüjuta).

⁴ Noqantsikpis mana alli tiempukunachömi kawantsik. Tsëmi wakin wawqi panintsikkunataqa sufrikätsiyan. Wakinnam guërrakuna kanqan sitiukunachö tärar llakikuyan. Y wakin markakunachöqa Diospita yachatsikunantsiktam michäkuyan, tsënö kaptimpis, wawqi panintsikkunaqa carcelayänan kaptin o wanutsiyänan kaptimpis Diostaqa sirwikäyanllam. Pëkuna alli tsarakuyanqampitaqa noqantsikpis imëkatam yachakuntsik. Shamoq tiempuchö bendicionkunata chaskiyänampaq kaqta musyarmi wanuyta mantsayantsu.

5. Kawarimunapaq kaqta shuyaranqantsikta, ¿imanö pensëtan ushakäratsinman?

⁵ Wakin cristiänukunaqa, “wanushqakuna mana sharkatsimushqa kayänan kaptinqa, ‘mikushun y upushun, porqui warëmi wanukushun’” nirmi pensayaq. Tsëmi apostol Pabluqa tsënö pensayanqan mana alli kanqanta nirqan. Tsënö kawakuypaqqa unëpitanam nunakunaqa pensayaq. Itsa apostol Pabluqa Isaías 22:13 ninqampita parlëkarqan. Tsëchöqa, Diosta sirwiyänampa rantin munayanqanllata rurakur israelïtakuna kawakuyanqampaqmi parlan. Kanan witsan nunakunanöllam israelïtakunaqa, “kawashqantsikyaq mikushun upushun” niyaq. Tsënö kayanqampitam mana allichö ushayarqan (2 Crón. 36:15-20).

6. Kawarimunapaq kaqman markäkunqantsik o yärakunqantsikqa, ¿imanötan yanapamäshun alli amïgukunata akranapaq?

⁶ Kawarimunampaq kaqman markäkunqantsik o yärakunqantsikmi, alli amïgukunata akranapaq yanapamäshun. Corintuchö cristiänukunaqa, kawarimuyman mana creeqkunawanqa manam juntakäyänantsu karqan. ¿Imatatan tsëpita yachakuntsik? Kanan witsan kikinkunallaman yarpaq nunakunawan juntakur mana allichö ushanapaq kaqtam. Pëkunawan amïgu kanqantsikqa, alli rurënintsikkunatam ushakäratsinman y Jehovä Dios chikinqantapis ruratsimashwanmi. Tsëmi Pablu kënö consejakurqan: “Alli kaqta rurar alli juiciuyoq këman chäyë y ama jutsata rurar kayëtsu” (1 Cor. 15:33, 34).

7. 1 Corintius 15:35 a 38 ninqannöpis, ¿imatatan kawarimoqkunapaq tapuramashwan?

⁷ (Leyi 1 Corintius 15:35-38). Wanushqakuna kawariyämunampaq kaqta manana creinapaqmi, pillapis kënö tapuramashwan: “¿Imanö cuerpuyoqtaq wanushqakunaqa kawariyämunqa?”.  Wanurishqa ima pasamanqantsikpaqqa imëkatam nunakuna creiyan, tsëmi apostol Pablu ninqampita yachakunqantsik tsëta contestanapaq yanapamäshun. Rikärishun Bibliachö ima ninqanta.

8. Ciëluchö kawarimoqkuna imanö kayänampaq kaqtaqa, ¿imawantan Pablu entienditsikurqan?

⁸ Juk nuna wanuriptinqa cuerpun ismurmi ushakärin. Peru mana kaqpita imëkatapis Jehovä rurashqa karmi, wanushqakunataqa juk cuerpuyoqta kawaritsimuyta puëdin (Gén. 1:1; 2:7). Pabluqa unë cuerpunkunallatawan wanushqakunata Dios mana kawaritsimunqanta, sinöqa ‘munanqanmannö cuerpuyoqta’ cada ünuta kawaritsimuyta puëdinqanta entienditsikurmi, juk gränu murupaq parlarqan. ‘Juk gränuta’ murushqa juk planta yurinqantam nirqan. Y tsë plantaqa manam tsë murushqa gränu niraqtsu.

9. Tukuyläya cuerpukuna kanqampaqqa, ¿imatatan 1 Corintius 15:39 a 41 nin?

⁹ (Leyi 1 Corintius 15:39-41). Pabluqa, Diosnintsik imëkata kamanqampaqmi parlarqan. Këllaman yarpärishun: mitsina animalkuna, volaq animalkuna y pescädukunapa cuerpunkunaqa jukläyam kayan. Tsënöllam Intiqa o Rupayqa, killapita jukläya y “juk qoyllurpa shumaq këninqa jukläyam juk qoyllurpa shumaq kënimpita”. Mana rikashqapis, yachaq nunakunaqa puka color mëtsikan estrëllakuna, yulaq color ichik estrëllakuna y Inti tamäñulla qallwash color estrëllakuna kanqantam niyan. Tsënöllam Pablupis, “ciëluchö kaq cuerpukuna y patsachö kaq cuerpukuna” kanqanta nirqan. ¿Ima nitatan munëkarqan? Patsachö kawaqkuna ëtsapita cuerpuyoq kanqantsikta y ciëluchö kawaqkuna espïritu cuerpuyoq kayanqantam.

10. Ciëluchö kawarimoqkunaqa, ¿imanö cuerpuyoqtan kayanqa?

¹⁰ Maslla entienditsikurmi Pablu kënö nirqan: “Jina tsënöllam wanushqakuna  kawariyämuptimpis. Ismur ushakaq cuerpum pampakan; ismur mana ushakaq cuerpum sharkun”. Juk nuna wanuptinqa cuerpun ismurmi allpaman tikrarin (Gén. 3:19). Tsëqa, ¿imanötan juk cuerpuqa ismur mana ushakaq cuerpuman sharkamunman? Pabluqa manam nunakunata Elïas, Eliseu y Jesus kawaritsiyanqampaqnötsu parlëkarqan. Sinöqa ‘espïritu cuerpuyoq’ kawarimoq kaqkunapaqmi (1 Cor. 15:42-44).

11, 12. ¿Imanö cuerpuyoqtan Jesus kawarimurqan y imanötan ciëlupaq akrashqakuna kawariyämunqa?

¹¹ Patsachö kawanqan witsanqa, ëtsapita cuerpuyoqmi Jesusqa karqan. Peru kawariramurqa, “kawëta qokoq espïritu këmanmi charqan” y ciëlutam kutikurqan. Tsënöllam, ciëlupaq akrashqakunapis espïritu cuerpuyoq kawariyänan karqan. Tsëtam Pablu kënö entienditsikurqan: “Imanömi allpapita rurashqa kaq niraq karquntsik, jina tsënöllam ciëlupita shamushqa kaq niraq kashun” (1 Cor. 15:45-49).

¹² Yarpäshun, Jesusqa manam ëtsapita cuerpuyoqtsu kawarimurqan. ¿Imanirtan tsënö kawarimurqan? Ciëluchö kawarimuypaq entienditsikunqanchömi Pablu kënö nirqan: “Ëtsayoq y yawaryoq cuerpuqa manam Diospa Gobiernunta herenciatanö chaskita puëdintsu” (1 Cor. 15:50). Tsëmi apostolkuna y ciëlupaq akrashqakunapis, ëtsapita cuerpuyoqqa ciëluta ëwëta puëdiyantsu. Tsëqa, ¿imëtan kawariyämunan karqan? Pabluqa, manam wanurirlla kawariyämunampaq kaqtatsu nirqan, sinöqa shamoq tiempuchö kanampaq kaqtam. Primëra a los Corintius cartata Pablu qellqanqan witsampaqqa, ciëlupaq wakin akrashqakunaqa, Santiägunöpis wanukushqanam kayarqan. Tsënöllam wakin apostolkuna y ciëlupaq wakin akrashqakunapis tiempuwan wanuyänan karqan (1 Cor. 15:6; Hëch. 12:1, 2).

13. Jesus këkämunqan witsanqa, ¿imakunatan pasakunan karqan?

¹³ Jesuswan Pabluqa, Jesus këkämunqan witsampaqmi parlëkäyarqan, y tsë witsanqa guërrakuna, terremötukuna, muyakoq qeshyakuna y më tsëchö imëkam pasakunan karqan. Tsë willakuyqa, 1914 wata witsampitam cumplikëkan, peru juk willakuypis cumplikëkanmi. Jesusmi, “Gobiernupita alli willakïkuna entëru patsachö willakushqa” kanampaq kaqta y tsëpita ushakë chämunampaq kaqta nirqan (Mat. 24:3, 7-14). Y Pabluqa, ciëlupaq akrashqakuna ‘wanïchö punukashqa’ cuenta, ‘Señor këkämunqan’ witsan ciëluchö kawariyämunampaq kaqtam nirqan (1 Tes. 4:14-16; 1 Cor. 15:23).

14. Ciëlupaq akrashqakuna Jesus këkämunqan witsan wanurqa, ¿imëtan kawariyanqa?

¹⁴ Kanan witsan ciëlupaq akrashqakunaqa, wanurirllam ciëluchö kawarirayämun. Tsëtaqa musyantsik 1 Corintius 15:51 y 52 ninqanchö Pablu kënö ninqampitam: “Manam llapantsiktsu wanïchö punukäshun, peru llapantsikmi jukläyaman tikratsishqa kashun, jukllam kanqa, nawita qemtsirir kicharillachö, ushanan kaq trompëta tocashqa këkaptin”. Tsëchö qellqanqanqa kanan witsanmi cumplikëkan. Kawariramurqa, ciëlupaq akrashqakunaqa alläpam kushikuyanqa y ‘Señorwanmi imëpis kayanqa’ (1 Tes. 4:17).

15. “Nawita qemtsirir kicharillachö” ciëluchö kawareqkunaqa, ¿imatatan rurayanqa?

¹⁵ “Nawita qemtsirir kicharillachö” ciëluchö kawareqkunaqa, ¿imata rurayänampaq kaqtatan Bibliachö nin? Jesusmi kënö nirqan: “Venceq kaqta y rurënïkunata ushananyaq qateq kaqtaqa, nacionkunata rikänampaqmi autoridäta qoshaq,  Teytäpita chaskinqä autoridätanö, y fiërru värawanmi nunakunata mitsinqa, tsënöpam imëka mitu väsunö shallushqa kayanqa” (Rev. 2:26, 27). Pëkunaqa dirigeqnin Jesucristutam qatiyanqa y “fiërru värawanmi” nacionkunata juzgayanqa (Rev. 19:11-15).

16. ¿Imanötan mëtsika millon nunakuna wanuyta venciyanqa?

¹⁶ Awmi, ciëlupaq akrashqakunaqa wanuytam venciyanqa (1 Cor. 15:54-57). Ciëluchö kawarirmi, Armagedon guërrachö imëka mana alli rurëkunata Patsapita ushakätsiyanqa. Y mëtsika millon cristiänukunam alläpa jatun sufrimientuta kawëkar pasayanqa Mushoq Patsachö kawayänampaq (Rev. 7:14). Y pëkunaqa, mëtsika millon unë wanushqakuna kawariyämuptinmi, wanuy vencishqa kanqanta rikäyanqa. ¡Imëpis mana kushikuyanqannöchi kushikuyanqa! (Hëch. 24:15). Y Jehoväta tsë witsanyaq mana dejëpa sirwishqa kaqkunapis, Adanpita wanuyta chaskiyanqantam venciyanqa y mana wanurnam imëyaqpis kawakuyanqa.

17. ¿Imata ruranapaqtan 1 Corintius 15:58 nimantsik?

¹⁷ Wanushqakuna kawariyämunampaq Corintuchö cristiänukunaman Pablu qellqanqampitam, Diospa sirweqninkunaqa kanan witsampis agradecikuntsik. Apostol Pablum, “imëpis Señorpa rurëninchö atska rurëyoq” kayë nir consejakurqan, y tsëtaqa imëkarëkurmi wiyakunantsik (leyi 1 Corintius 15:58). Jehoväta mana dejëpa sirwishqa y imëkachö yanapakunapaq kallpachakushqaqa, imëpis mana pensanqantsiknömi shamoq tiempuchö kushishqa kawakushun. Tsëchömi rikäshun, Jehoväta sirwinqantsikchö imata rurashqa kanqantsikpis envänu mana kashqanta.