1-2. Juu ya ki Bakristu bonse bapalile kupooza maano ku butuntumuko bwa baalia ba kuya ku muulu?

BANTU bengi bali mukumubombela Yehova loonu, bali ni kiswapilo kya kwikala loonse pa kyalo. Inzi, Bakristu baniini babiikilue mafuta na Yehova, beene bali ni kiswapilo kya kutuntumunua ni kwikala ku muulu. Baaba Bakristu babiikilue mafuta bali basaangua batonene saana kumana vyakaba buikazi bwabo musita uli waiza. Ale palua baalia bali ni kiswapilo kya kwikala pa kyalo? Nga vituli kumona, butuntumuko bwa baalia ba kuya ku muulu bwakakwasia ni baalia bali ni kiswapilo kya kwikala loonse pa kyalo bakapate mpaalo. Pakaako, ibe kiswapilo kyetu ni kya kwikala loonse ku muulu ao pa kyalo, tupalile kupoozako maano ku butuntumuko bwa baalia ba kuya ku muulu.

² Mu miaka mia ya ku ntendeko, Leeza waatunguluile bamo pakati ka basambi bakue Yesu baleembe palua kiswapilo kya butuntumuko bwa ba kuya ku muulu. Mutumua Yoane waalondoluele eevi: “Mwe batonua, loonu tuli baana bakue Leeza, inzi tekinalangililue vitwakaba. Tumanine nangue musita lwali wakalangililua twakaba twali nga weene, paantu twakamumona nga mwabeleelesie.” (1 Yoan. 3:2, NWT) Pakaako, Bakristu babiikilue mafuta tebeezi kumana vibakaba kisia kutuntumunua eevi kwikala ku muulu bali mu mibili ya kimupasi. Inzi, musita ubali bapokelela kilambu kyabo, kakiine, bali bamumona Yehova. Bibilia te ileetele kila bulondolozi palua butuntumuko bwa baalia ba kuya ku muulu, inzi, mutumua Paulo waaleetele bulondolozi kampanda palua keekio. Bakristu babiikilue mafuta bakaba pamo ni Kristu, musita wa ‘kwinoona buteeko bonse ni buviinde bonse ni maka’  ni “lufu, muluani wa kupeleezia.” Kupuako, Yesu pamo ni bakateeka nakue​—bakeebiika ni kubiika bintu byonse pensina butunguluzi bwakue Yehova. (1 Bakor. 15:24-28, NWT) Ozo wakaba musita waweeme kakiine! *

3. Nga vikilangiliilue mu 1 Bakorinto 15:30-32, kuzumina kwakue Paulo palua butuntumuko kwaamukwasiizie akite ki?

³ Kuzumina nangue butuntumuko bwakaba kukitika, kwaamukwasiizie Paulo asipikizie maavia paleepale. (Soma 1 Bakorinto 15:30-32.) Waabanine Bakorinto eevi: ‘Kubalua busiku ndi naenda nafuile.’ Kabili waaleembele eevi: ‘Naakilua na nama ya mu kisonso koono ku Efeso.’ Paange waali walandila lizibo lyakue pamo ni byenka binama mu kibanza kya misaapo mu Efeso. (2 Bakor. 1:8; 4:10; 11:23) Ao paange waali walandila palua kukanzua na baluani Bayuda ni bantu bange babanga bali nga “nama ya mu kisonso.” (Miil Bat. 19:26-34; 1 Bakor. 16:9) Ibe kyaali siani, Paulo waasaangile maavia akolele. Anzia evio, waatwaliliilesie kuya wazumiine nangue musita wakue uli waiza wakaba waweeme.​—2 Bakor. 4:16-18.

4. Kiswapilo palua butuntumuko, kili mukukosia siani Bakristu loonu? (Mona foto ili ku ntendeko ya kazeeti.)

⁴ Twikeele mu nsita ibiipile. Bamo pakati ka balupua betu bali mukukitua ovio. Bange bekeele mu nkeende muli bului, kabili keekio kyalengia bekale bila batekameene. Mu byalo kampanda, bantu bakue Yehova tebali na buntungua bwa kusimikila, kabili bali mukumubombela anzia kine kukita evio kunti kwalengia bakakue aosie kwipaiwa. Anzia evio, babo balupua bonse ni bankazi batwaliliile kumupupa Yehova, kabili bali mukutubiikila kyakumuenako kiweeme. Tebali mukutiina paantu bamanine nangue anzia kine bazeezia bukose bwabo leenu, Yehova alaile kubapeela kintu kikilile kuwaama mu musita uli waiza.

5. Ni malanga ki abiipile ali kuviinda kulengia kiketekelo kyetu palua butuntumuko kitope?

⁵ Paulo waabasokele balupua bakue baye batiina malanga abiipile abanga ali na bantu bamo baali balanda eevi: ‘Kine bafuile te bakatuntumunua, kansi tulie, tumine paantu lukeele twakaba kufua.’ Azo malanga abanga aliko ni ntaanzi ya musita wakue Paulo. Paange waali wazimbula milandu ili mu lileembo lya Isaya 22:13, ili yalandila malanga abanga ali na Baisraeli. Kuliko kwikwinda kukosia ntono yabo kuli Leeza, baapoozele saana maano ku kwisaansamusia bo beene. Kakiine, Baisraeli babanga bali ni malanga aliko ni leenu a “kuliila mbeela.” Inzi, Bibilia ili yalanda nangue Baisraeli baasaangilue na bintu bibiipile paantu baali ni azo malanga.​—2 Mil Nsi. 36:15-20.

6. Kuswapila nangue butuntumuko bwakakitika kupalile kutungulula siani vituli twasaakula babibuza?

⁶ Kakiine kumana nangue Yehova wakaba kutuntumuna bantu bafuile, kupalile kutungulula vituli twasaakula babibuza. Balupua mu Korinto, baali bapalile kutiina kukita bukibuza pamo ni bantu baali balanda nangue tekuli butuntumuko. Paapa pali lisomo kuli fwefue loonu: Kine twapisia musita wingi pamo ni babibuza basiizi kupooza maano ku bintu byakakitika mu musita uli waiza, inzi bapobeelesie mu kwisaansamusia, kunti balengia twaluke ni mibeele ibiipile. Kine Mukristu wa kisinka wapisia musita pamo ni bantu ba ozu musango kunti wazeezia aali ni mibeele yakue iweeme. Kakiine, kunti bamulengia atendeke kukita kintu kisuulile Leeza, i kulanda, lizaambi. Pakaako, Paulo waasokele saana eevi: “Lekele bibalo mubambe kukita biweeme.”​—1 Bakor. 15:33, 34.

7. Paange bantu kampanda baali baipuzia siani palua butuntumuko, nga vikilangiliilue mu 1 Bakorinto 15:35-38?

⁷ Soma 1 Bakorinto 15:35-38. Muntu waali wakebele bange batwisike palua butuntumuko paange waali waipuzia eevi: ‘Ale, bafuile bakatuntumunua siani?’ Kili buino kutontonkania palua kyasuko kyakue Paulo, paantu bantu bengi loonu, bali ni bintu bibazumiine palua keelia kili kyakitika kisia muntu kufua. Inzi Bibilia ili yasambilizia ki?

8. Ni mufuano ki uli kuviinda kutukwasia kunvua palua kutuntumuka kwa baalia ba kuya ku muulu?

⁸ Musita muntu lwali wafua, mubili wakue uli wabola. Inzi, Olia waabumbile myulu ni kyalo bila pali kya kubambilako kunti wamutuntumuna ozo muntu, ni kumupeela mubili umupalile. (Kut. 1:1; 2:7) Musita lwaali walondoluela palua kutuntumunua kwa baalia ba kuya ku muulu, Paulo waaleetele kyakumuenako eevi kulangilila nangue te iloombele Leeza abuezie wenka olia mubili. Tontonkania palua lubezu luli lwamena. Kine lubezu lwabyalua mu bulongo, luli lwamena ni kwaluka muzua ao kamuti. Ozu muzua uli wasaangua waibeleele saana ni loolo lubezu luniini. Paulo wabombia keekio kimpalania eevi kulangilila nangue Kabumba weetu kunti wabuezia “[mubili, NWT] mu musango unge mwatoneene.”

9. Lileembo lya 1 Bakorinto 15:39-41 lili lyalanda ki palua kupusana kwa mibili?

⁹ Soma 1 Bakorinto 15:39-41. Paulo walanda nangue Leeza taabumbile mibili yonse yali mu musango umo. Kwa mufuano, mubili wa ngombe, koni, ni lusabi, ipuseene. Waalandile nangue mu muulu, tuli twamona kupusana kuli pakati ka koba ni muezi. Kabili waalandile nangue ‘kubalua lutanda luli lwasanika lwaibeleele.’ Keekio ni kisinka anzia kine tetuviinda kumona na menso etu kooko kupusana kulipo. Basanyasi bali balanda nangue kuli misango ya ntanda ipusene-puseene: Inge ni ikata, inge iniini, inge yakasi, inge  yasue, ni inge ya manjano nga evelia koba. Paulo waalandile kabili nangue “kuli bintu bya [mibili ya, NWT] mu muulu ni bya pa kyalo.” Pa siani? Fwe bali pa kyalo tuli ni mibili ya nama, inzi, ku muulu kuli mibili ya kimupasi nga elia ili na bamalaika.

10. Baalia bali batuntumunua eevi kwikala ku muulu bali batuntumunua bali ni mubili wa siani?

¹⁰ Mona Paulo vyaalandile kisia kupalania lubezu ni muzua wakue ao kamuti: “I vili ni butuntumuko bwa bafuile. Mubili uli wabyalua mu kwinooneka; uli watuntumunua mu kusiinooneka.” Kakiine kisia muntu kufua, muntu ali wafikiila kubola ni kubuela ku lufunko. (Kut. 3:19) Ale kunti kyaviindikana siani mubili ‘utuntumunue mu kusiinooneka’? Paulo taali walandila palua muntu ali watuntumunua eevi kwikala pa kyalo, nga evelia baalia baatuntumwinue na Eliya, Elisha, ni Yesu. Paulo waali walandila palua muntu ali watuntumunua wali ni mubili wa ku muulu, i kulanda nangue, “mubili wa kimupasi.”​—1 Bakor. 15:42-44, NWT.

11-12. Yesu waalulukile siani musita lwaatuntumwinue, kabili ni Bakristu babiikilue mafuta bali baaluluka siani mu kupalana ni Yesu?

¹¹ Musita Yesu lwaali pa kyalo, waali ni mubili wa nama. Inzi, musita lwaatuntumwinue, “waalukile mupasi uli wapeela bukose” ni kubuela ku muulu. Enka evio, ni Bakristu babiikilue mafuta bali batuntumunua ni kwaluka ni mubili wa kwikala ku muulu. Paulo waalondoluele eevi: “Nga enka evelia vituli mu kipalo kya olia waakitilue na lufunko, enka evio twakaba mu kipalo kya olia wa ku muulu.”​—1 Bakor. 15:45-49, NWT.

¹² Ni kintu kya mana kumana nangue Yesu taatuntumwinue wali na mubili nga wa fwe bantu. Musita Paulo lwaali wasyafika ku mpela ya bulondolozi bwakue, waalangiliile juu ya ki kili evio, musita lwaalandile eevi: “Mubili [nama, NWT] ni mulopa tebikaviinda kwingila mu Bukolo bwakua Leeza” ku muulu. (1 Bakor. 15:50) Batumua pamo ni Bakristu bange babiikilue mafuta, tebaali ba kutuntumunua ni kuya ku muulu bali ni mibili ili yainooneka  ya nama ni milopa. Eba, baali ba kutuntumunua musita ki? Paulo waakonkomeene nangue bobu butuntumuko bwaali bwa kukitika musita waali ku ntaanzi; te kyali kintu kya kukitika musita uniinisie kisia beene kufua. Musita Paulo lwaaleembele lileembo lya 1 Bakorinto, basambi kampanda baali ‘basyaleele tulo mu lufu,’ nga evelia, mutumua Yakobo. (Miil Bat. 12:1, 2, NWT) Bange batumua ni Bakristu babiikilue mafuta, baali ba ‘kulaala tulo mu lufu’ kisia.​—1 Bakor. 15:6, NWT.

13. Ni biki byaali bya kukitika mu kubapo kwakue Yesu?

¹³ Yesu ni Paulo baalandile palua musita wa mana waali ku ntaanzi. Ozo musita ni wa kubapo kwakue Kristu. Musita wa kubapo kwakue, waali wa kumanika kupitila bului, ntensi, maluele, ni bintu binge bibiipile mwaya kyalo. Bobo bukabika bwa Bibilia bwaatendekele kufikiliziiwa ntangia muaka wa 1914. Mu bobo bukabika, mwaali ni kintu kinge kya mana kya kukitika. Yesu waalandile nangue mpunda iweeme ilandile nangue Bukolo buli mukuteeka yakasimikilua “mu kyalo kyonse ku kuba busininkizio ku ntundu yonse mane mpeleezio [mpela, NWT] ikeeze.” (Mat. 24:3, 7-14) Paulo waalandile kabili nangue, Bakristu babiikilue mafuta baali “baleele tulo mu lufu,” ba kutuntumunua mu “kubapo kwakue Mulopue.”​—1 Bat. 4:14-16; 1 Bakor. 15:23, NWT.

14. Ni kiki kili kyakitika ku Bakristu babiikilue mafuta mu musita wa kubapo kwakue Kristu?

¹⁴ Bakristu babiikilue mafuta bali mukufua loonu, bali batuntumunua penka paalia ni kuya kwikala ku muulu. Keekio kisininkiziiziwe na milandu yakue Paulo ili mu 1 Bakorinto 15:51, 52: ‘Tetukafua fwe bonse, inzi fwe bonse twakaalulua pa musita uniini nga [mu, NWT] kukapa kwa linso  lwakalila ntandala ya mpeleezio.’ Eezi milandu yakue Paulo itwaliliile kufikiliziiwa leenu! Kisia kutuntumunua, baaba balupua bakue Kristu bakaba ni nsaansa ikata; bakaba pamo ni “Mulopue muyayaya.”​—1 Bat. 4:17.

15. Ni miilo ki yakakitua ku muulu na Bakristu babiikilue mafuta batuntumwinue?

¹⁵ Bibilia yatubuila miilo yakakitua na Bakristu babiikilue mafuta ku muulu. Yesu wabaana eevi: “Baalia bakanzia ni bakaba batwaliliile kukita muntoneene mpaka ku mpeleezio, nakabapeela buviinde bwenka bolia bunapeelue na Tawe [Baba wane], nakabapeela buviinde bwa kuteeka ntundu ni kuisuunga na kabango ka kyela. Ni ezi ntundu yakatobua tubeba tubeba nga ngeso.”(Nfy. 2:26, 27) Bakaba kumukoonka Yesu mu miilo ya kusuunga ntundu na kabango ka kyela.​—Nfy. 19:11-15.

16. Bakristu babiikilue mafuta ni bantu bange ba kisinka bakaba kwanzia siani lufu?

¹⁶ Kakiine, Bakristu babiikilue mafuta bakaba kwanzia lufu. (1 Bakor. 15:54-57) Kutuntumunua kwabo kwakaba kulengia bakabe kukwasia kupuisia bubiifi bonse musita wa bului bwa Armagedoni. Mamilioni ange a balupua ni bankazi Bakristu bakaba ‘kupita mu lyemo likata,’ ni kwingila mu kyalo kya leenu. (Nfy. 7:14) Baalia bakaba kupusuka pa kyalo, bakaba kwimwena kwanziiwa kunge kwa lufu, i kulanda, kutuntumunua kwa bantu bengi saana baafuile lwa kale. Tontonkania nsaansa yakabako musita kintu keekio kya kupapia lukyakaba kukitika! (Miil Bat. 24:15) Ni bonse baalia bakaba kumoneka kuya bali ba kisinka kakiine kuli Yehova, bakaba kwanzia ni lufu lutwapyene kuli Adamu. Bakaba kuviinda kwikala muyayaya.

17. Lileembo lya 1 Bakorinto 15:58 lyatukinkizia kukita ki loonu?

¹⁷ Kubalua Mukristu akosele leenu, apalile kutasia palua milandu ya kuteekia mutima ilandiile butuntumuko, yaaleembele Paulo ku Bakorinto. Tuli ni nsaambu yonse ya kulangilila nangue, tuli mukwitabila musoko wakue Paulo wa kuya twali ni bingi bya kukita loonu mu “miilo yakue Mulopue.” (Soma 1 Bakorinto 15:58.) Kine twaikwinda lyonse kuya twali ni bingi bya kukita mu ezio miilo, kunti twapembelela na nkulu buikazi buli ni nsaansa saana musita uli waiza. Ozo musita wakaba waweeme saana kukila kila kintu kituli kuviinda kutontonkania. Keekio kyakatusininkiziizia nangue miilo yeetu palwakue Mulopue te yakiba yali ya mpuni.