1-2. Kaia e ‵tau ei o fia iloa ne Kelisiano katoa a mea e uiga ki te toetuga ki te lagi?

A TE tokoukega o tino kolā e tavini atu nei ki a Ieova e fakamoe‵moe ke ola ki te se-gata-mai i te lalolagi. Kae ko te ‵toega o Kelisiano fakaekegina ki te agaga e fakamoe‵moe ke toe‵tu aka ki te lagi. E fia iloa malosi ne te kau fakaekegina konei me ka pefea te lotou olaga i aso mai mua, kae pefea la a latou kolā e fakamoe‵moe ke ola i te lalolagi? E pelā mo mea ka lavea ne tatou, a te toetuga ki te lagi ka maua mai i ei a fakamanuiaga mō latou kolā e fakamoe‵moe ke ola i te lalolagi ki te se-gata-mai. Tela la, faitalia me fakamoe‵moe tatou ke ola i te lagi io me i te lalolagi, e ‵tau foki o fia iloa ne tatou a mea e uiga ki te toetuga ki te lagi.

² Ne fakaosofia ne te Atua a nisi soko o Iesu i te senitenali muamua ke tusi ne latou a mea e uiga ki te fakamoemoega ki te lagi. Ne fai mai te apositolo ko Ioane: “A tatou nei ko tama‵liki a te Atua, kae e seki fakaasi mai me ka fai pefea tatou fakamuli. E iloa ne tatou me kafai e fakaasi mai a ia ka fai eiloa tatou e pelā mo ia.” (1 Ioa. 3:2) Tela la, e se iloa ne Kelisiano fakaekegina a mea ka ‵tupu ki a latou māfai ko faka‵tu aka ki te lagi i foitino faka-te-agaga. Kae ka lavea ‵tonu ne latou a Ieova māfai ko maua ne latou te lotou taui. E se fakaasi mai i te Tusi Tapu a fakamatalaga liki‵liki katoa e uiga ki te toetuga ki te lagi, kae ne tuku mai ne te apositolo ko Paulo ne nai fakamatalaga e uiga ki ei. Ka ‵kau fakatasi a te kau fakaekegina mo Keliso “māfai ko  oti ne fakaseai ne ia a malo mo pulega mo malosi pule katoa.” E aofia i ei “te ‵toe fili telā e ‵tau o fakaseai atu ko te mate.” Fakamuli loa, ka ‵nofo katoa mai lalo i a Ieova, a Iesu, mo tino kolā e pule fakatasi mo ia, pelā foki mo mea katoa. (1 Koli. 15:24-28) Se taimi gali ‵ki eiloa tenā! *

3. E ‵tusa mo te 1 Kolinito 15:30-32, ne a mea ne fai ne Paulo ona ko tena talitonu me isi eiloa se toetuga?

³ Ko te talitonu o Paulo ki te toetuga ne fesoasoani atu ki a ia ke kufaki i tofotofoga kese‵kese. (Faitau te 1 Kolinito 15:30-32.) Ne fai atu a ia ki tino Kolinito: “E fepaki au mo te mate i aso takitasi.” Ne tusi atu foki a Paulo: “Ne taua au mo manu fe‵kai i Efeso.” Kāti ne fakasino atu a ia ki taimi ne taua sāle a ia mo manu i koga ta‵fao i Efeso. (2 Koli. 1:8; 4:10; 11:23) Io me kāti ne fakasino a ia ki tino Iutaia kaitāua mo nisi tino kolā ne fai pelā mo “manu fe‵kai.” (Galu. 19:26-34; 1 Koli. 16:9) Faitalia me se a te mea ne fakauiga a ia ki ei, ne fepaki a Paulo mo tulaga fakama‵taku. Kae ne maua loa ne ia se kilokiloga ‵lei ki aso mai mua.—2 Koli. 4:16-18.

4. Ne fakamalosi aka pefea ne te fakamoemoega ki te toe‵tuga a nisi Kelisiano i aso nei? (Onoono ki te ata i te ‵kava.)

⁴ Ko ola tatou i taimi fakama‵taku. E pokotia a nisi taina o tatou ona ko amioga solitulafono. Nisi e ‵nofo i koga e fai ei a taua kae seai se filemu e maua ne latou. Kae ko nisi tino e tavini atu ki a Ieova faitalia me mafai o tamate latou i fenua kolā e fakatapu ei te galuega talai. Kae koi tumau eiloa a taina mo tuagane konei i te tapuaki atu ki a Ieova, kae fai pelā me ne fakaakoakoga ‵lei mō tatou. E se ma‵taku latou me iloa ne latou me kafai e ‵galo atu olotou ola i te taimi nei, ko oti ne folafola mai ne Ieova se mea e tafasili atu i te gali mō latou i aso mai mua.

5. Se a te kilokiloga fakamataku telā e mafai o fakavāivāi ei te ‵tou fakatuanaki ki te toe‵tuga?

⁵ Ne fai atu a Paulo ki nisi taina ke fakaeteete i te kilokiloga fakamataku telā ne maua ne nisi tino: “Kafai e se toe faka‵tu aka a tino ‵mate, ‘ke na ‵kai kae inu tatou me taeao ko ‵mate ei tatou.’” Ne maua ne nisi tino te kilokiloga tenā mai mua foki eiloa o taimi o Paulo. Kāti ne siki mai ne ia a pati i te Isaia 22:13, telā e fakasino atu ki faifaiga a tino Isalaelu. I lō te fakapili‵pili atu ki te Atua, ne kausaki atu latou ki se olaga telā e fia‵fia latou ki ei. Tela la, a te kilokiloga a tino Isalaelu me “i te olaga gali tenei ka galo atu taeao,” se kilokiloga telā ko masani ki ei a tino i aso nei. Kae ne fai i ei ke fakamau a te ikuga sē ‵lei ne maua ne tino Isalaelu ki loto i te Tusi Tapu.—2 Nofo. 36:15-20.

6. E fai pefea ne te fakamoemoega ki te toetuga ke filifili faka‵lei ‵tou taugasoa?

⁶ Tela la, a te manatu me mafai o faka‵tu ne Ieova a tino ‵mate e ‵tau o fai ei ke filifili faka‵lei a ‵tou taugasoa. Ne ‵tau mo taina i Kolinito o fakaeteete i te ‵kau fakatasi faeloa mo tino kolā e se tali‵tonu ki te toetu. E isi se akoakoga i ei mō tatou i aso nei: E seai se aoga ke fai taugasoa tatou mo tino kolā e ma‵nako fua ke fia‵fia i te olaga nei kae sē manavase ki mea ka ‵tupu i aso mai mua. A te ‵kau fakatasi mo vaegā tino penā e mafai o fakamasei ei te kilokiloga a se Kelisiano tonu mo ana faifaiga ‵lei. Kae e mafai o takitaki atu ei a ia ki se olaga telā e aofia ei a mea e takalialia ki ei te Atua—ko te agasala. Tela la, ne fakamalosi mai a Paulo: “Fai ke ala otou mafaufau i se auala amiotonu kae sa toe fai a faifaiga o te agasala.”—1 Koli. 15:33, 34.

7. Se a te fesili e uiga ki te toetuga e mafai o fesili mai ne nisi tino, e pelā mo te mea e fakaasi mai i te 1 Kolinito 15:35-38?

⁷ Faitau te 1 Kolinito 15:35-38. E mafai o  fesili mai se tino telā e manako o fai ke fakalotolotolua tatou ki te toetuga penei: “Ka toe faka‵tu aka pefea a tino ‵mate?” Se mea ‵lei eiloa ke iloilo faka‵lei ne tatou a te tali a Paulo ona ko te uke o talitonuga kese‵kese a tino i aso nei e uiga ki te olaga mai tua o te mate. Kae se a te mea e akoako mai i te Tusi Tapu?

8. Se a te tala fakatusa e fesoasoani mai ke malamalama tatou e uiga ki te toetuga ki te lagi?

⁸ Kafai e mate se tino, e pala tena foitino. Kae ko te Tino telā ne faite ne ia te iunivesi mai te seai, e mafai o toe fakatu aka ne ia te tino tenā kae tuku atu ki a ia se foitino telā e fetaui ‵lei mo ia. (Kene. 1:1; 2:7) Ne fakaaoga ne Paulo se tala fakatusa ke fakaasi mai ei me e se manakogina ke toe fakafoki mai ne te Atua a te foitino mua. Mafaufau ki te “fuaga o te saito,” io me se “fuaga” o se lakau. Kafai ko ‵toki a te fuaga o te saito ki lalo i te laukele ko ola aka i ei kae ko fai pelā me se lakau fou. A te lakau fou tenā e tai ‵kese eiloa mo te fuaga foliki. Ne fakaaoga ne Paulo a te fakatusaga tenei ke fakaasi mai ei me i te ‵tou Mafuaga e mafai o tuku mai ne ia “se foitino e ‵tusa mo te mea e fiafia a ia ki ei.”

9. Se a te mea e fakaasi mai i te 1 Kolinito 15:39-41 e uiga ki vaegā foitino kese‵kese?

⁹ Faitau te 1 Kolinito 15:39-41. Ne iloa ne Paulo a te kese‵kese o mea ne faite ne te Atua. E pelā me se fakaakoakoga e uke a vaegā foitino kese‵kese e pelā mo pulumakau, manu eva mo ika. Ne fai mai a ia me e kese‵kese foki a mea e lavea ne tatou i te lagi e pelā mo te la mo te masina. Kae ne fai mai a ia me “e ‵kese te ‵malu o te fetū e tasi mai te suā fetū.” Kafai foki loa e se lavea ne tatou te ‵kese o fetū ki ‵tou mata, e fai mai a saienitisi me e kese‵kese vaegā fetū, nisi e ‵lasi, nisi e fo‵liki, nisi e kula, nisi e ‵kena, nisi e ‵sega e pelā mo te la. Ne fai mai foki a Paulo me “e isi ne foitino faka-te-lagi mo foitino faka-te-lalolagi.” E pefea? Ia, i te lalolagi e maua ne tatou a foitino faka-te-foitino, kae i te lagi ne foitino faka-te-agaga e pelā mo foitino o agelu.

10. Se a te vaegā foitino ka maua ne se tino telā e fakatu aka ki te lagi?

 ¹⁰ Onoono ki pati ne toe fai mai ne Paulo: “E penā foki te toe‵tu mai o tino ‵mate. Ne ‵toki i te pala; ne faka‵tu aka i te sē pala.” E tonu, ka mate se tino ka pala tena foitino kae toe foki atu ki te ‵pefu. (Kene. 3:19) Tela la, e mafai pefea se foitino o “toe fakatu aka i te sē pala”? Ne seki fakauiga a Paulo ki se tino telā e fakatu aka ki te ola i te lalolagi, e pelā mo tino kolā ne faka‵tu aka ne Elia, Elisaia, mo Iesu. Ne fakasino a Paulo ki se tino telā ne fakatu aka i se foitino faka-te-lagi telā “se foitino faka-te-agaga.”—1 Koli. 15:42-44.

11-12. Se a te ‵fuliga ne oko ki a Iesu i te taimi ne fakatu aka ei a ia, kae i te auala fea ka maua ei ne te kau fakaekegina se mea tai ‵pau penā?

¹¹ I te taimi ne ola ei a Iesu i te lalolagi ne maua ne ia se foitino faka-te-foitino. Kae i te taimi ne toetu ei a ia “ne fai [a ia] mo agaga fakaola tino” kae toe foki ki te lagi. Kae penā foki loa a Kelisiano fakaekegina, ka toe faka‵tu aka latou i se foitino telā e mafai o ola i te lagi. Ne fakamatala mai a Paulo: “E pelā eiloa mo tatou e ‵pau ‵tou foliga mo te tino ne faite ki te ‵pefu, ka ‵pau foki tatou mo foliga o te tino faka-te-lagi.”—1 Koli. 15:45-49.

¹² Ko fakaotioti eiloa te faipatiga a Paulo e uiga ki te toetuga. Se mea tāua eiloa ke iloa ne tatou me i a Iesu ne seki fakatu aka i se foitino faka-te-foitino. Ne fai ‵tonu atu a Paulo: “E se mafai o maua ne tino kolā e faite ki ‵kano mo toto a te Malo o te Atua” i te lagi. (1 Koli. 15:50) A te kau apositolo mo te kau fakaekegina ka se faka‵tu aka ki te lagi i foitino kolā e mafai o pala, kolā e isi ne ‵kano mo toto i ei. Ka faka‵tu aka latou mafea? Ne fai atu a Paulo me ka tupu te toetuga tenei i se taimi fakamuli; e se tupu i te taimi telā e ‵mate ei latou. I te taimi ne tusi ei ne Paulo te 1 Kolinito, e isi ne soko ko oti ne “‵moe i te mate,” e pelā mo te apositolo ko Iakopo. (Galu. 12:1, 2) A nisi apositolo mo tino fakaekegina ka “‵moe i te mate” i se taimi fakamuli ifo.—1 Koli. 15:6.

13. Ne a mea ka fakamailoga ki ei a te fakatasi mai o Iesu?

¹³ A Iesu mo Paulo ne fakasino atu katoa ki se taimi fakapito i aso mai mua i tala fakasolopito—ko te fakatasi mai o Keliso. A tena fakatasi mai tenā ka fakamailoga ki taua, mafuie, famai, mo mea ma‵sei kolā e ‵tupu i te lalolagi. Ko oti ne lavea ne tatou a te fakataunuga o te valoaga tenei talu mai te 1914. E isi se suā vaega tu ‵kese o te fakailoga tenā. Ne fai mai a Iesu me i te tala ‵lei e uiga ki te Malo o te Atua telā ko oti ne fakatu aka, ka talai atu ki te “lalolagi nofoaki kātoa mo fai se molimau ki atufenua katoa, ko oko mai ei te gataga.” (Mata. 24:3, 7-14) Ne fai mai foki a Paulo me i te taimi e “fakatasi mai ei a te Aliki” ko te taimi foki ka faka‵tu aka ei a Kelisiano fakaekegina kolā “ko oti ne ‵moe atu i te mate.”—1 Tesa. 4:14-16; 1 Koli. 15:23.

14. Ne a mea ka ‵tupu ki te kau fakaekegina kolā e ‵mate i te taimi o te fakatasi mai o Keliso?

¹⁴ A Kelisiano fakaekegina i aso nei kolā ko palele atu te lotou taviniga i te lalolagi nei, ka faka‵tu ki te lagi i te taimi eiloa e ‵mate ei. E fakamaoni mai te mea tenā i pati a Paulo i te 1 Kolinito 15:51, 52: “A tatou katoa ka se ‵to a ‵moe i te mate, kae ko tatou katoa ka ‵fuli fakavave e pelā eiloa mo te ‵kemo o te mata, i te taimi o te pu fakaoti.” A pati a Paulo konei ko fakataunu nei i te taimi nei! Kafai ko faka‵tu aka, ka katoatoa te fia‵fia o taina o Keliso konei; ka “nofo faeloa i ei [latou] fakatasi mo te Aliki.”—1 Tesa. 4:17.

15. Se a te galuega ko toka ke fai ne latou kolā ka ‵fuli “e pelā eiloa mo te ‵kemo o te mata”?

¹⁵ E fakaasi mai i te Tusi Tapu a galuega ka fai ne latou kolā ka ‵fuli “e pelā eiloa mo te ‵kemo o te mata” i te lagi. Ne fai atu a Iesu ki a latou: “Ko te tino telā e manumalo kae e tautali i aku  faifaiga ke oko eiloa ki te gataga, ka tuku atu ne au ki ei a te pulega ki fenua o te lalolagi, kae ka tausi ne ia a tino ki te tokotoko fiti ko te mea ke foafoa latou ke malipi‵lipi e pelā me ne fagu kele, e pelā mo te pulega telā ko oti ne maua ne au mai i toku Tamana.” (Faka. 2:26, 27) Ka tau‵tali latou i te lotou Takitaki o fai te galuega tenā—ko te tausiga o atufenua ki te tokotoko fiti.—Faka. 19:11-15.

16. I te auala fea ka manumalo ei a tino e tokouke i te mate?

¹⁶ E manino ‵lei, me ka manumalo eiloa te kau fakaekegina i te mate. (1 Koli. 15:54-57) A te lotou toetuga ka fai ei ke ‵tu latou i se tulaga telā ka mafai o fesoasoani latou ki te fakaseaiga o amioga ma‵sei katoa i te lalolagi, i te taua o Amaketo telā ka oko mai. E lau i miliona a tāgata mo fāfine Kelisiano kolā ne “‵sao i te fakalavelave lasi” ka ulu atu ki loto i te lalolagi fou. (Faka. 7:14) A tino konei ne ‵sao i te lalolagi ka fai latou me ne molimau ki te suā manumaloga i te mate—ko te faka‵tuakaga o te fia piliona o tino kolā ko leva ne ‵mate. Mafaufau la ki te fia‵fia ka maua ne tatou māfai ko tupu te mea fakaofoofogia tenā! (Galu. 24:15) Kae ko latou katoa kolā ne fakamaoni katoatoa ki a Ieova ka manumalo latou i te mate telā ne togi mai ne Atamu. Ka ola eiloa latou ki te se-gata-mai.

17. Ne a mea e ‵tau o fai nei ne tatou e ‵tusa mo pati i te 1 Kolinito 15:58?

¹⁷ E ‵tau mo Kelisiano katoa kolā e ola nei o loto fakafetai ki pati fakamafanafana a Paulo ne tusi ki te kau Kolinito e uiga ki te toetuga. Ko maua ne tatou a pogai ‵lei ke faka‵logo ki pati fakatonutonu a Paulo ke fai te ‵toe mea e mafai ne tatou o fai “i te galuega a te Aliki.” (Faitau te 1 Kolinito 15:58.) Kafai e ‵kau malosi tatou ki te galuega tenā mo te fakamaoni ka olioli eiloa tatou ki se olaga fakafiafia ‵ki i aso mai mua. Ka fai eiloa te taimi tenā pelā me ko te ‵toe taimi gali eiloa e mafai o mafau‵fau tatou ki ei. Ka fakamautinoa mai foki i ei me e se mafai o māumāu ‵tou galuega ne fai mō te Aliki.