1, 2. ¿Kʼu yuʼun tsots skʼoplal chkil jkotoltik ti jchanbetik skʼoplal li chaʼkuxesel ta vinajele?

JKOTOLTIK ta jkʼan ta jnabetik mas smelolal kʼu yelan chichʼik chaʼkuxesel li buchʼutik chbatik ta vinajele. Taje tsots skʼoplal chaʼiik li buchʼutik chbatik ta vinajele, yuʼun jaʼ li kʼusi smalaojike. Li buchʼutik liʼ smalaoj chkuxiik ta balumile, ti mas to epike, oy ta yoʼonton chchanbeik skʼoplal taj eke, yuʼun snaʼojik ti tstaik-o bendision ta skoj li chaʼkuxesel taje.

² Li Jeovae laj yakʼbe snaʼ junantik yajchankʼoptak Jesus ta baʼyel siglo ta sventa li chaʼkuxesel ta vinajele. Xi laj yal li jtakbol Juane: «Xnichʼnabutik xa Dios akʼo mi mu to xvinaj ti kʼu kelantik ta jelavele. Mi la sta yorail chichʼ akʼel ta ilele, jnaʼojtik ti xijkoʼolajutik xchiʼuke» (1 Juan 3:2). Jaʼ yuʼun, li buchʼutik tʼujbilike mu snaʼik kʼu yelan xkuxlejalik kʼalal yichʼojik xa ox chaʼkuxesel ta vinajele. Pe snaʼojik lek ti chilik Jeova kʼalal te xa ox oyik ta vinajele. Li Vivliae muʼyuk chal skotol kʼu yelan li chaʼkuxesel ta vinajele, jlom noʼox kʼusi chal. Kalbetik junchibuk skʼelobil. Li jtakbol Pabloe laj yal ti te xchiʼukik Kristo li buchʼutik tʼujbil chbatik ta vinajel kʼalal mi la slajes «skotol li ajvaliletike, li buchʼutik oy yabtelike xchiʼuk li buchʼutik oy sjuʼelike», ti te tsakal skʼoplal ek li slajeb jkontrainvanej ti jaʼ li lajelale. Ta slajeb ne, li Jesus xchiʼuk li buchʼutik jmoj ajvalilajik xchiʼuke  chakʼ sbaik ta ventainel yuʼun Jeova xchiʼuk chakʼbeik sventain skotol li kʼusitike (1 Kor. 15:24-28). ¡Kʼupil sba tajek kʼalal mi kʼot ta pasel taje! *

3. ¿Kʼusi sbalil la stabe Pablo ti xchʼunoj lek ti oy chaʼkuxesel jech kʼuchaʼal chal 1 Korintios 15:30 kʼalal ta 32?

³ Ta skoj ti xchʼunoj lek ti oy chaʼkuxesel li Pabloe jaʼ koltaat-o sventa xkuch yuʼun prevaetik (kʼelo 1 Korintios 15:30-32). Xi laj yalbe li jkorintoetike: «Jutuk xa mu chicham jujun kʼakʼal». Xi to laj yale: «Jpasoj kʼop xchiʼuk jtiʼvanej chonbolometik ta Efeso». Yikʼaluk van jaʼ laj yalbe skʼoplal ti la stsak sbaik xchiʼuk chonbolometik li ta sirko ta Efesoe (2 Kor. 1:8; 4:10; 11:23). O jaʼ van laj yalbe skʼoplal li judaetik ti chkontrainvanike xchiʼuk yan yajkontratak ti xkoʼolajik kʼuchaʼal «jtiʼvanej chonbolometike» (Ech. 19:26-34; 1 Kor. 16:9). Akʼo mi ep kʼusitik la snuptan li Pabloe, snaʼoj ti oy kʼusitik lek chtal ta jelavele (2 Kor. 4:16-18).

4. ¿Kʼusi sbalil staojik epal ermanoetik ti xchʼunojik lek ti oy chaʼkuxesele? (Kʼelo li lokʼol ta pajina 1).

⁴ Xibal sba tajek li jkuxlejaltik avi eke. Oy junantik kermanotaktike yiloj svokolik ta skoj ti oy tajek choplejale. Jlome oy paskʼop ti bu nakalike xchiʼuk muʼyuk jun yoʼontonik. Ta junantik lum xtoke, mu lek xakʼik jcholtik mantal o spajesojik ta j-echʼel, pe li kermanotaktike jech-o chtunik ta stojolal Jeova akʼo mi xuʼ xtikʼatik ta chukel o xichʼik milel. Akʼo mi jech svokolik li kermanotaktike, chtunik-o ta stojolal Jeova xchiʼuk toj lek ta chanbel stalelalik. Manchuk mi xuʼ xichʼik milel, muʼyuk ch-och xiʼel ta yoʼontonik, yuʼun snaʼojik ti oy kʼusi mas to lek ch-akʼbatik yuʼun li Jeovae.

5. ¿Kʼusi chal krixchanoetik ti xuʼ mu xa jchʼuntik ti oy chaʼkuxesele?

⁵ Li Pabloe la spʼijubtas yermanotak sventa mu xchʼunik li kʼusi chal junantike, yuʼun xi chalike: «Mi muʼyuk chichʼik chaʼkuxesel li animaetike, ‹veʼkutik, uchʼbolajkutik, yuʼun chijcham okʼom›». Taje oy xa onoʼox jech la snopik li ta mas voʼnee. Yikʼaluk van jaʼ laj yalbe skʼoplal Isaias 22:13 li Pabloe, ti te chal ti jaʼ bat ta yoʼonton kʼusi tskʼan stukik li j-israeletike, maʼuk ti xnopajik ta stojolal Diose. Li j-israeletike jaʼ jech tsnopik kʼuchaʼal li krixchanoetik avi ti xi chalike: «Kʼupino akuxlejal, yuʼun j-echʼel beutik noʼox». Pe jnaʼojtik xa ti muʼyuk lek bat xkuxlejal li j-israeletike (2 Kron. 36:15-20).

6. Ti jchʼunojtik ti oy chaʼkuxesele, ¿kʼuxi tskoltautik sventa jtʼujtik li buchʼu ta jchiʼintike?

⁶ Ta skoj ti jchʼunojtik ti oy chaʼkuxesele, skʼan jkʼeltik lek li buchʼu ta jchiʼintike. Li ermanoetik ta Korintoe muʼyuk la xchiʼinik li buchʼutik mu xchʼunik ti oy chaʼkuxesele. ¿Kʼusi chakʼ kiltik taje? Jaʼ ti chakʼ jvokoltik mi ta jchiʼintik tajek li buchʼutik jaʼ noʼox tspas li kʼusi tskʼan stukike. Jech xtok, xuʼ sokes jlekil talelaltik xchiʼuk ti chlik jpastik li kʼusitik spʼajoj Diose. Jaʼ yuʼun, xi pʼijubtasvan li Pabloe: «Taluk xa achʼulelik sventa xapasik li kʼusi tukʼe xchiʼuk mu xa xapasik li mulile» (1 Kor. 15:33, 34).

7. ¿Kʼusi van xuʼ sjakʼik junantik ta sventa chaʼkuxesel jech kʼuchaʼal chal 1 Korintios 15:35 kʼalal ta 38?

⁷ (Kʼelo 1 Korintios 15:35-38). Xuʼ van xi tsjakʼik li buchʼutik tskʼanik ti mu xa jchʼuntik ta sventa li chaʼkuxesele: «¿Kʼu  yelan chichʼ chaʼkuxesel li animaetike? Jech, ¿kʼu van yelan sbekʼtal chtalik?». Toj tsots skʼoplal ti jkʼeltik li kʼusi laj yal Pabloe, yuʼun jelajtik tajek kʼusi chal krixchanoetik li kʼusi chkʼot ta jtojolaltik kʼalal chijchame. Pe ¿kʼusi chal li Vivliae?

8. ¿Kʼusi tskoltautik ta yaʼibel smelolal kʼu yelan li chaʼkuxesel ta vinajele?

⁸ Kʼalal oy buchʼu chchame, tsok li sbekʼtale. Pe li Jeovae xuʼ xchaʼkuxes li krixchano taje xchiʼuk ti xakʼbe yan velta sbekʼtale, yuʼun jaʼ la spas vinajel balumil kʼalal chʼabal toʼox kʼusi oye (Jen. 1:1; 2:7). Li Pabloe oy kʼusi laj yalbe skʼoplal sventa xakʼ ta ilel li kʼusi tspas Dios kʼalal chchaʼkuxes li jun krixchanoe. Maʼuk xa onoʼox chakʼbe li sbekʼtale, yuʼun xuʼ xakʼbe sbekʼtal jech kʼuchaʼal tskʼan yoʼonton li Diose. Laj yalbe skʼoplal li «sbekʼ tsʼunobil» ti chichʼ tsʼunele xchiʼuk ti chchʼi batele. Kʼalal chchʼie, mu xa xkoʼolaj xchiʼuk li sbekʼ tsʼunobile.

9. ¿Kʼusi chal 1 Korintios 15:39 kʼalal ta 41 ti ep ta tos kʼu yelan xvinaj li kʼusitik pasbile?

⁹ (Kʼelo 1 Korintios 15:39-41). Li Pabloe laj yal ti oy ep ta tos li kʼusitik pasbile. Jech kʼuchaʼal liʼe, jelajtik kʼu yelan xvinaj li vakax, li mutetik xchiʼuk li choyetike. Jech xtok, laj yal ti jelel kʼu yelan xvinaj li kʼakʼal, li luna xchiʼuk ti jelel slekilalik ta jujupʼej ek li kʼanaletike. Akʼo mi mu xkiltik ti ep ta tos li kʼanaletike, li sientifikoetike chalik ti oy mukʼtik, bikʼitik, tsojik, sakik, kʼonkʼontik jech kʼuchaʼal li kʼakʼale. Xi to laj yal xtok li Pabloe: «Oy kʼusitik kuxul ta vinajel xchiʼuk oy kʼusitik kuxul ta balumil». ¿Kʼusi smelolal taje? Li buchʼutik liʼ kuxulik ta balumile oy sbekʼtalik, pe li buchʼutik te kuxulik ta vinajele, muʼyuk sbekʼtalik jech kʼuchaʼal li anjeletike.

10. ¿Kʼu xa yelan xkuxlejalik li buchʼutik chchaʼkuxiik sventa xbatik ta vinajele?

¹⁰ Xi to laj yal li Pabloe: «Jaʼ jech ta sventa li chaʼkuxesel eke. Li bekʼtalil ti chchame chkʼaʼ, pe mu snaʼ xkʼaʼ li bekʼtalil ti chichʼ  chaʼkuxesele». Kʼalal oy buchʼu chchame, chkʼaʼ li sbekʼtale xchiʼuk chpas yan velta ta lum (Jen. 3:19). Mi jeche, ¿kʼuxi ti mu xkʼaʼ li bekʼtalil ti chichʼ chaʼkuxesele? Li Pabloe maʼuk laj yalbe skʼoplal li buchʼutik liʼ chchaʼkuxiik ta balumile, jech kʼuchaʼal la spasik li Elias, Eliseo xchiʼuk Jesuse. Moʼoj, jaʼ laj yalbe skʼoplal li buchʼutik chchaʼkuxiik kʼuchaʼal espiritue (1 Kor. 15:42-44).

11, 12. 1) ¿Mi jaʼ jech-o sbekʼtal Jesus kʼalal chaʼkuxie? Albo smelolal. 2) ¿Kʼusi chkʼot ta stojolalik ek li buchʼutik tʼujbil chbatik ta vinajele?

¹¹ Kʼalal ay ta balumil li Jesuse, laj yichʼ sbekʼtal kʼuchaʼal jun krixchano. Pe chaʼkuxi kʼuchaʼal jun espiritu xchiʼuk «kʼot ta jun j-akʼ kuxlejal ta vinajel». Jaʼ jech ek li buchʼutik tʼujbil chbatik ta vinajele, chchaʼkuxiik kʼuchaʼal espiritu. Xi laj yalbe smelolal li Pabloe: «Jech kʼuchaʼal kichʼojbetik slokʼol li buchʼu pasbil ta pukuke, jaʼ jech chkichʼbetik slokʼol ek li buchʼu talem ta vinajele» (1 Kor. 15:45-49).

¹² Teuk ta joltik ti kʼalal chaʼkuxi li Jesuse, maʼuk xa jech sbekʼtal kʼuchaʼal jun krixchano. Kʼalal chlaj xa ox yoʼonton ta xchapbel smelolal sventa chaʼkuxesel li Pabloe, xi laj yale: «Mu xuʼ xuʼunin Ajvalilal yuʼun Dios li bekʼtalile xchiʼuk li chʼichʼe» (1 Kor. 15:50). Jaʼ yuʼun, maʼuk xchiʼuk sbekʼtalik chbatik ta vinajel li jtakboletik xchiʼuk li buchʼutik yan tʼujbilike. Pe ¿bakʼin van chchaʼkuxiik? Li Pabloe jamal laj yal ti jaʼ to ta tsʼakale; ti muʼyuk chchaʼkuxiik ta anil kʼalal chchamike. Kʼalal la stsʼiba Pablo li 1 Korintios, oy xa ox jayibuk jchankʼopetik ti «vayemik ta lajelale», jech kʼuchaʼal li jtakbol Santiagoe (Ech. 12:1, 2). Jaʼ jech tsnuptanik ta mas tsʼakal ek li yan jtakboletik xchiʼuk li buchʼutik tʼujbilike (1 Kor. 15:6).

13. ¿Kʼusi chkʼot ta pasel kʼalal mi liʼ xa ox oy li Jesuse?

¹³ Li Jesus xchiʼuk Pabloe laj yalik ti chvinaj senyailtak kʼalal liʼ xa ox oy li Kristoe.  Yuʼun li vaʼ orae, ch-ayan paskʼopetik, nikeletik, tsatsal chameletik xchiʼuk yan kʼusitik chkʼot ta pasel ta spʼejel balumil. Lik kʼotuk ta pasel ta 1914 li albil kʼop taje, pe oy to yan kʼusi chakʼ kiltik. Li Jesuse laj yal ti «ta xichʼ cholel [mantal] ta spʼejel balumil sventa xaʼi skotol li jteklumetike, vaʼun ta xtal li slajebe» (Mat. 24:3, 7-14). Li Pabloe laj yal ti kʼalal liʼ xa ox oy li Kajvaltike chichʼik chaʼkuxesel sventa xbatik ta vinajel li buchʼutik tʼujbilik ti «vayemik xa ta lajelale» (1 Tes. 4:14-16; 1 Kor. 15:23).

14. Kʼalal mi liʼ xa ox oy li Kristoe, ¿kʼusi chkʼot ta stojolalik kʼalal mi chamik li buchʼutik tʼujbilike?

¹⁴ Li avi kʼakʼale, kʼalal chchamik li ermanoetik ti tʼujbilike ta anil chchaʼkuxiik te ta vinajel. ¿Kʼuxi jnaʼojtik taje? Jaʼ ta skoj li kʼusi laj yal Pablo ta 1 Korintios 15:51 xchiʼuk 52, xi chale: «Mu jkotoltikuk chijvay ta lajelal, pe jkotoltik chkichʼtik jelel ta anil, ta jvikʼel ta jmutsʼel noʼox jsatik, jaʼo kʼalal chichʼ jupanel li slajeb okʼese». Taje yakal xa chkʼot ta li pasel avie. Kʼalal mi chaʼkuxiike, li yermanotak Kristoe xmuyubajik-o xa tajek, yuʼun te xa xchiʼukik-o li Kajvaltike (1 Tes. 4:17).

15. ¿Kʼusi tspasik te ta vinajel li buchʼutik ta jvikʼel ta jmutsʼel noʼox ta satil chichʼik jelele?

¹⁵ Li Vivliae chal kʼusi tspasik te ta vinajel li buchʼutik ta jvikʼel ta jmutsʼel noʼox ta satil chichʼik jelele. Xi ch-albatik yuʼun li Jesuse: «Li buchʼu chkuch yuʼun xchiʼuk chchʼun jmantal kʼalal to ta slajebe chkakʼbe akʼo spas ta mantal li lumetike xchiʼuk tspas ta mantal li krixchanoetik ti tstunes xvaxton ti pasbil ta takʼine, jaʼ yuʼun bikʼitik chichʼ lilinel li krixchanoetik jech kʼuchaʼal junuk vaso ti patbil ta achʼel jech kʼuchaʼal yalojbun li Jtote» (Apok. 2:26, 27). Tstsʼakliik batel li Jnitvanej yuʼunike xchiʼuk  tspasik ta mantal li jteklumetik ta xvaxton «ti pasbil ta takʼine» (Apok. 19:11-15).

16. ¿Kʼuxi tspasik ta kanal lajelal li epal miyon krixchanoetike?

¹⁶ Ta melel, li buchʼutik tʼujbil chbatik ta vinajele tspasik ta kanal li lajelale (1 Kor. 15:54-57). Ta skoj ti chchaʼkuxiike, xuʼ skolta sbaik ta slajesbel skʼoplal choplejal ta balumil li ta paskʼop ta Armajedon ti toj nopol xae. Ta smiyonal xa noʼox yajtsʼaklomtak Kristo «kuxul chkomik li ta mukʼta tsatsal vokolile» vaʼun, chjelavik batel li ta achʼ balumile (Apok. 7:14). Li buchʼutik kuxul chkomike chil ta sat stukik kʼu yelan chichʼ tsalel yan velta li lajelale: ta smiyonal xa noʼox krixchanoetik chchaʼkuxiik talel ti voʼne xa xchamelike. ¡Mu albajuk li muyubajel chakʼ vaʼ orae! (Ech. 24:15). Jech xtok, skotol li buchʼutik tukʼ chakʼ sbaik ta stojolal Jeovae tspasik ta kanal ek li lajelal ti la sjelubtas li Adane xchiʼuk xuʼ xkuxiik ta sbatel osil.

17. ¿Kʼusi skʼan jpastik jech kʼuchaʼal chal 1 Korintios 15:58?

¹⁷ Jkotoltik li yajtsʼaklomutik Kristo avie ta jtojtik tajek ta vokol li kʼusi la stsʼibabe batel jkorintoetik li Pablo ta sventa li chaʼkuxesele. Oy lek srasonal kuʼuntik sventa jchʼuntik li tojobtasel laj yal Pablo liʼe: «Oyuk-o me ep kʼusi chapasik ta sventa li yabtel Kajvaltike» (kʼelo 1 Korintios 15:58). Mi tukʼ chkakʼ jbatik xchiʼuk mi ta jpastik bu kʼalal xuʼ kuʼuntik li abtelal taje, xijmuyubaj noʼox me li ta jelavele, mu xa noʼox xnop kuʼuntik kʼu to yutsil. Vaʼun, te chkakʼtik venta ti mu jecheʼuk noʼox ti lij-abtej ta stojolal Kajvaltike.