Yeni ku mithzimbu

Yeni ku mitwe ya viñanda

CILONGESA 51

‘Yehova Amena Baje Banazeye’

‘Yehova Amena Baje Banazeye’

Yehova ali muyehi na baje banazeye mu bimbunge, co abamena.’—MYASO 34:18.

MWASO 30 Njambi Yange, Tate Yange, Kabusamba Kange

BILI MUNO MU CILONGESA *

1-2. Bika tusimutwiya muno mu cilongesa?

SIMBU imo tukanuka ngwetu matangwa etu a kuyoya apwa amandondo, co lalo “ashula na tuyando.” (Yombi 14:1) Ngeci, tukazeye. Bangamba ba Yehova bamo ba kusañulu nabo bazeyele. Co, bamo bashungwiye kutsa. (1 Vimye 19:2-4; Yombi 3:1-3, 11; 7:15, 16) Oloni Yehova Njambi uje ibakulahelele wabazembelekele na kubatakamesa. Byuma bibaliwanene nabyo banabisoneka mangana bituzembeleke na kututakamesa.—Loma 15:4.

2 Muno mu cilongesa, tusimutwiya bya bangamba ba Yehova baje baliwanene na byuma bije byabazeyesele. Tusimutwiya hali Yosefa muna Yakomba, Naumi uje wapwile fwile na nyotomweno yendi Lute, Kalebi uje wasonekele Myaso 73 na kapositolo Petulu. Yehova wabatakamesele bati? Co bika bitulilongesa kuli bakebo? Bikumbululo ku bihula ebi, bitulingisa tukulahele ngwetu ‘Yehova ali muyehi na baje banazeye mu bimbunge, co abamena.’—Myaso 34:18.

YOSEFA BAMULINGILE MWAMUBI

3-4. Byuma muka byalingiwile kuli Yosefa te acili mukwenje?

3 Yosefa wakele na myaka ya kweta ku 17 omwo walotele bilota bibali bya kutunda kuli Njambi. Ebi bilota byamwesele ngwabyo baka-naanga ya Yosefa bakamusingimika manene kulutwe. (Kusha 37:5-10) Oloni munima ya kulota bije bilota, buyoye bwendi bwatengulukile. Bandolome bendi kubamusingimikile. Ngeci bamulandesele, co wakapwile ndungo ya Potifalo uje wapwile umo wa bamyata ba mwene mu Ingito. (Kusha 37:21-28) Mu simbu yaindondo lika, Yosefa wasezele baishe baje bamuzemene manene na kukapwa ndungo ya munu uje kalemesele Yehova mu Ingito.—Kusha 39:1.

4 Bukalu bwa Yosefa bwalibwezelelele. Munakazi wa Potifalo wamubangeyeye ngwendi namupiki na kulilala nendi. Potifalo katondesesele bukaleho. Wambatele lika Yosefa na kumwaka mu kamenga. (Kusha 39:14-20; Myaso 105:17, 18) Acisinganyekeni mwalizibilile Yosefa kumubangeya ñanda ya makuli. Co lalo, acisinganyekeni ije ñanda muyashawisilile lizina lya Yehova. Obu bukalu bwaliwanene nabwo Yosefa bwamuzeyesele.

5. Yosefa walingile bika mangana akolese?

5 Yosefa mwapwile ndungo na ha simbu yakele mu kamenga, byahi wasele kulinga mangana atunde mu bukalu. Byuma muka byamukwasele akolese? Kakele mbunge ku byuma bije kasele kulinga, oloni wakele mbunge ku cipangi cibamwanene. Co lalo, wakele manene mbunge ku kulinga byuma bije bizibisa Yehova kubwaha. Ngeci, Yehova wabezikisile byuma byoshe byalingile Yosefa.—Kusha 39:21-23.

6. Bilota byalotele Yosefa byamuzembelekele bati?

6 Kusinganyeka ha bilota byalotele, hamo kwamutakamesele. Bije bilota byamwesele ngwabyo akamona naanga yendi lalo, co bukalu bwendi buhwa. Co kwafwile bene ngoco. Yosefa mwakele na myaka 37, bilota byendi byashangumukile kulishulisilila mu ngila ya kukomokesa.—Kusha 37:7, 9, 10; 42:6, 9.

7. Kwesekesa na 1 Petulu 5:10, byuma muka bitukwasa tukolese nga tuli mu byeseko?

7 Bika bitulilongesa? Muzimbu wa Yosefa utwanukisa ngwawo muno mu kaye mwashulu bubi, co banu basa kutulinga mwamubi. Nameme mukwetu muka-kukulahela asa kulinga byuma bije bituzibisa kubabala ku mbunge. Oloni nga twamona Yehova kupwa Cimpaka cetu, co kutuzeye nambe kulikela kumupangela. (Myaso 62:6, 7; tandeni 1 Petulu 5:10.) Anukeni ngweni Yosefa wakele na myaka ya kweta ku 17 omwo Yehova wamulingisile alote bije bilota. Ngeci, Yehova asa kupangesa banike. Banike babangi ano matangwa bali na kutwembwinina Yosefa. Nabo banakulahela Yehova. Bamo banabakutu mwafwa ya kushaka kutwalelelaho kupwa ba kulongwa kuli Njambi.—Myaso 110:3.

BANAKAZI BABALI BAJE BAKELE MU BUSIWA BWAKAMA

8. Bika byalingiwile kuli Naumi na Lute?

8 Naumi na baka-naanga yendi basezele lifuti lyabo lya Yunda na kukayoya mu lifuti lya Mowabi mwafwa bakele mu njala yakama. Mubaketele kuje, Elimeleke munalume wa Naumi watsile. Co wasalele lika na bana bendi babanalume babali. Mu kwita kwa simbu, bana bendi bambatele banakazi ba ku Mowabi ba Lute na Olepa. Munima ya myaka ya kweta ku 10, bana ba Naumi batsile oku kanda bakite bana. (Lute 1:1-5) Naumi na banyotomweno yendi babali bakele mu busiwa bwakama. Lute na Olepa basele kushomboka ku banalume beka. Oloni iyoni nesi kunyunga Naumi uje wakele na kukulubala? Naumi wazeyele manene mukemwo simbu imo wendekele ngwendi: ‘Kesi munjitumbule lalo Naumi, njitumbuleni ngweni Mala mwafwa Njambi muka-nzili yoshe nakaluwisa buyoye bwange.’ Naumi uje wakele mu busiwa bwakama welukile ku Mbetelehema, co Lute waile nendi.—Lute 1:7, 18-20.

Njambi mwakwasele Naumi na Lute wamwesele ngwendi asa kukwasa bangamba bendi nga bali mu busiwa nambe banazeye. Neni asa kumikwasa (Taleni palagilafu 8-13) *

9. Kwesekesa na Lute 1:16, 17, 22, Lute watakamesele bati Naumi?

9 Cizemo cije kucesi kutenguluka cikeco cakwasele Naumi atwaleleleho kukolesa. Cakumwenako, Lute wamwesele cizemo cije kucesi kutenguluka omwo waile na Naumi. (Tandeni Lute 1:16, 17, 22.) Mubaketele ku Mbetelehema Lute wakakwatele cipangi ca kupupulula mbale yendi nei ya nyotomweno yendi Naumi. Ngeci banu banangukile ngwabo Lute wapwa muka-kupanga na nzili.—Lute 3:11; 4:15.

10. Yehova wamwesele bati cizemo ku tuhutu ba kufwa ngwe Naumi na Lute?

10 Yehova wanene Baisalele lishiko lije lyamwesele ngwalyo wazibilile ngozi tuhutu ba kufwa ngwe Naumi na Lute. Walekele banu bendi ngwendi omwo bateja mahya abo, basezele tuhutu bimbuto bya kumukulo wa mahya mangana bakupupulule. (Levi 19:9, 10) Ngeci Naumi na Lute bakele na kuwana byakulya kwa kujeneka kulomba.

11-12. Byuma muka byalingile Mbowasi bije byazibisile Naumi na Lute kubwaha?

11 Lute wakele na kupupulula mbale mu lihya lya munalume wa kufuka wa lizina lya Mbowasi. Mbowasi wazibile kubwaha mwamwene Lute atwalelelaho kupwa wa kulongwa kuli Naumi na kumumwesa cizemo. Ngeci, mu kwita kwa simbu Mbowasi wambatele Lute na kulanda libu lya naanga ya Naumi mangana bana ba Lute bakuliswane. (Lute 4:9-13) Mbowasi na Lute bakitile Obende uje wapwile kuku ya Mwene Ndabiti.—Lute 4:17.

12 Acisinganyekeni kubwaha kwalizibile Naumi omwo wakwatele mutekulyendi Obende mu maboko na kukandelela kuli Yehova mu lilombelo. Oloni kuli byuma byabibwa manene bikazibisa Naumi na Lute kubwaha. Mubakasanguka, bakazibuka ngwabo Obende wapwile kukulwila ya Mesiya ibakulahesele nambe ngwetu Yesu Kilistu.

13. Bika bitulilongesa kuli Naumi na Lute?

13 Bika bitulilongesa? Mutuliwana na bukalu, twasa kupokoka mbunge na kuzeya. Co tunasa kusinganyeka ngwetu bukalu bwetu kubwasa kuhwa. Ha simbu eyi, tunapande kukulahela manene Tate yetu wa mwilu na kulikwatasana na bakwetu baka-kukulahela. Simbu imo, Yehova kesi kumanesa bukalu. Cakumwenako, kasangwile munalume wa Naumi na bana bendi babali babanalume. Oloni atukwasa tukolese. Nasa kupangesa bandolome na bandokazi betu mangana atukwase.—Visi 17:17.

KALEBI UJE WASHAKELE KWECELA KUPANGELA YEHOVA

Kalebi uje wasonekele Myaso 73 watondele kulikela kupangela Yehova omwo wamwene baka-bubi balikuwa kuyoya. Netu twasa kuliziba mwalizibilile (Taleni palagilafu 14-16)

14. Mwafwa bika Kalebi wazeyele?

14 Mukanda wa Myaso 73 bausonekele kuli Kalebi. Ou Kalebi, wakele na kupangela mu mwela wa Yehova wa kulemesela. Oloni simbu imo wazeyele. Mwafwa bika? Washangumukile kulibeyela banu bababi. Kalingile ngoco mwafwa ya kushaka kutembwinina bilinga byabo byabibi, oloni bakele na kumoneka ngwe byuma bili na kubendela mwamubwa. (Myaso 73:2-9, 11-14) Bakele na bufuko, co bakele na kumoneka ngwe bali na kulikuwa kuyoya kwa kujeneka bishoti. Ou muka-kwimba mwamwene mubakele na kuyoyela, wazeyele, co wendekele ngwendi: ‘Seho mukajo ya kulijelesa, kujeneka kulinga bubi.’ Bisinganyeka bya cifwa eci, byasele kumulingisa alikele kupangela Yehova.

15. Kwesekesa na Myaso 73:16-19, 22-25, bika byakwasele Kalebi uje wasonekele ou mukanda apwe wa kubwahelela?

15 Tandeni Myaso 73:16-19, 22-25. Uje Kalebi wakobelele mu mwela wa Yehova wa kujela. Co omwo wakakele na bakwabo baka-kukulahela, wasinganyekesesele mwamubwa ha bukalu bwendi na kulombela. Ngeci, wanangukile ngwendi bisinganyeka byendi byapwile bya kuhenga. Co byasele kumwonowesa kupangela Yehova. Wanangukile lalo ngwendi baka-bubi bakele ha “mitamba ya kuseneta,” co “bakanyonga boshe njwa.” Uje Kalebi muka-kwimba wapandele kumona byuma ngwe mwakabimwena Yehova mangana keti ashungwiye baka-bubi na kupwa wa kuzeya. Mwalingile ngoco, wakele mu kwoloka, co wapwile wa kubwahelela. Wendekele ngwendi: “Kukwesi weka lalo injishaka hano hasi kubanga [Yehova] lika.”

16. Bika bitulilongesa kuli Kalebi?

16 Bika bitulilongesa? Kutwapandele kushungwiya baka-bubi baje bamoneka ngwe bali na kulikuwa kuyoya. Kubwahelela kwabo kunapu lika kwa kasimbu kakandondo, kubesi na lilabelelo lya kukayoya myaka yoshe. (Kwambu 8:12, 13) Nga tushungwiya yoyesi yabo, co tuzeya na kutsiya busamba bwetu na Yehova. Ngeci, nga simbu imo mukalizibi ngweni baka-bubi bali na kuyoya bwino kutubakana yeni, co lingeni byalingile Kalebi. Pangeseni binangulo bya mu Mbimbiliya na kulikwatasana na banu baje bali na kulinga cizango ca Yehova. Nga muzema manene Yehova kutubakana byuma byoshe, co mubwahelela mu busunga. Co lalo, mutwalelelaho kwenda mu ngila ije iya ku “mwonyo uje wapwa wa busunga.”—1 Tima 6:19.

TUPENGA TWA PETULU TWAMUZEYESELE

Nga tusinganyekesesa ha byuma byazeyesele Petulu na bije byamukwasele atwaleleleho kupangela Njambi, co twasa kutakama na kutakamesa bakwetu (Taleni palagilafu 17-19)

17. Bika byazeyesele Petulu?

17 Kapositolo Petulu wakele na ntwima. Oloni bisimbu bimo, walingile nambe kwendeka byuma bimo kwa kujeneka kusinganyekesesa, co munima walibeyele. Cakumwenako, omwo Yesu walekele tupositolo bendi ngwendi banu bamuyandesa na kumutsiya, Petulu wamulekele ngwendi: “Eci kucapandele kulingiwa kuli yobe, embwe.” (Mateo 16:21-23) Oloni Yesu wanangwile Petulu. Omwo mbunga yezile na kukwata Yesu, Petulu walingile cuma cikwabo kwa kujeneka kusinganyekesesa. Watetele litwi lya ngamba ya kapilistu wakama. (Yowa 18:10, 11) Yesu wamunangwile lalo. Co lalo, Petulu walishahele ngwendi nameme tupositolo bakwabo baseza Kilistu, ikeye kamuseze nambe kamandondo. (Mateo 26:33) Petulu walikulahelele manene. Oloni wazibilile banu lyoba, co wabyanene Yesu ha bisimbu bitatu. Petulu wazeyele manene, “co watuhukile hanja, walilile manene.” (Mateo 26:69-75) Hamo wasinganyekele ngwendi Yesu kamukonekela.

18. Yesu watakamesele bati Petulu?

18 Petulu wazeyele, oloni kecelele kupangela Yehova. Nameme wasebukile, watwaleleleho kupangela Yehova hamo lika na tupositolo bakwabo. (Yowa 21:1-3; Vili 1:15, 16) Bika byamukwasele? Wanukile ngwendi Yesu walombelele ngwendi likulahelo lya Petulu litwaleleleho kukanyama, co lalo Yesu wamushongangeyeye ngwendi atengulule bisinganyeka byendi na kutakamesa bandolome bendi. Yehova wakumbulwile lije lilombelo lya kutundilila kwisi ya mbunge. Kutundoho, Yesu walisholwele kuli Petulu mangana amutakamese. (Luka 22:32; 24:33, 34; 1 Koli 15:5) Yesu washolokele lalo ku tupositolo bendi boshe. Bapangele cipangi ca kutsiya bisi butsiki bwoshe, oloni kubawanene bisi. Ha simbu eyi, Yesu wehwile Petulu amuleke mwamuzemena. Co Yesu wakonekelele kabusamba kendi na kumwana cipangi cakama.—Yowa 21:15-17.

19. Mukanda wa Myaso 103:13, 14, utukwasa bati kumona bubi bwetu mwakabumwena Yehova?

19 Bika bitulilongesa? Byuma byalingile Yesu kuli Petulu bimwesa ngwabyo Yesu wakala na ngozi ngwe Ishe. Ngeci, nga twasebuka keti tusinganyeke ngwetu Yehova kakatukonekelaho. Anukeni ngweni Satana atonda ngwendi tusinganyeke ngoco. Ngeci, twesekeni mutwasela mwoshe kumona tupenga twetu notu twa bakwetu mwakatumwena Tate yetu wa mwilu.—Tandeni Myaso 103:13, 14.

20. Bika bitusimutwiya mu cilongesa cinatako?

20 Byuma byaliwanene nabyo Yosefa, Naumi, Lute, Kalebi na Petulu bimwesa ngwabyo ‘Yehova ali muyehi na baje banazeye mu bimbunge.’ (Myaso 34:18) Simbu imo akatwecelela tuliwane na byeseko bije binasa kutuzeyesa. Oloni omwo Yehova atukwasa tukolese, likulahelo lyetu likanyama. (1 Petu 1:6, 7) Mu cilongesa cinatako, tumona lalo omwo Yehova akakwasela bangamba bendi ba kulongwa baje banazeye mwafwa ya kujeneka tupenga twabo nambe bukalu bweka.

MWASO 7 Yehova Ikeye Nzili Yetu

^ par. 5 Yosefa, Naumi, Lute, Kalebi na kapositolo Petulu baliwanene na byuma bije byabazeyesele. Muno mu cilongesa, tumona mwabazembelekelele Yehova na kubatakamesa. Tumona lalo byuma bitulilongesa kuli bakebo nomu mwabakwaselelemo Njambi.

^ par. 56 KULUMBUNUNA CIKUPULO: Naumi, Lute na Olepa bakele mu busiwa bwakama mubatsile banalume babo. Kutundaho, Lute, Naumi na Mbowasi babwahelelele mwasemukile Obende.