1-2. Ri ḓo amba nga ha mini kha ino thero?

NGA tshiṅwe tshifhinga ri nga vhona u nga ri tshila tshifhinga tshiṱuku na uri ri sedzana na “maṱungu manzhi.” (Yobo 14:1) Nga zwenezwo, zwi a pfesesea uri nga zwiṅwe zwifhinga ri ḓipfe ro kulea nungo. Vhunzhi ha vhashumeli vha Yehova tshifhingani tsho fhiraho vho ḓipfa nga yeneyi nḓila. Vhaṅwe vho vha vha tshi tama na u fa. (1 Dzikh. 19:2-4; Yobo 3:1-3, 11; 7:15, 16) Fhedzi Yehova o dzula a tshi vha khuthadza na u vha khwaṱhisa. Tshenzhelo dzavho dzo ṅwaliwa Bivhilini u itela u ri khuthadza na u ri gudisa.—Vharoma 15:4.

² Kha ino thero, ri ḓo amba nga ha vhashumeli vha Yehova vhe vha sedzana na thaidzo dzi kulaho nungo. Vhenevho vhathu ndi Yosefa murwa wa Yakobo, Naomi ane a vha tshilikadzi na mazwale wawe Ruṱe, muṅwe Mulevi we a ṅwala Phisalema 73 na muapostola Petro. Yehova o vha khwaṱhisa hani? Ri nga guda mini khavho? Phindulo dza dzenedzo mbudziso dzi ḓo ri sumbedza uri “Yehova u tsini na vho ṱungufhalaho” na uri u “tshidza vho kuleaho nungo.”—Ps. 34:18.

3-4. Ho itea mini kha Yosefa musi e muṱhannga?

³ Yosefa a nga vha o vha e na miṅwaha ya 17 musi a tshi ḽora miḽoro mivhili i bvaho kha Mudzimu. Yeneyi miḽoro yo vha i tshi sumbedza uri Yosefa u ḓo vha muthu a ṱhonifheaho muṱani wa hawe. (Gen. 37:5-10) Musi a tshi kha ḓi tou bva u ḽora yeneyo miḽoro, ho mbo ḓi itea zwithu zwivhi khae. Nga tshenetsho tshifhinga, vhakomana vhawe vho vha vha sa mu ṱhonifhi. Vho mu rengisa a fhedzisela e phuli ya Potifara ngei Egipita. (Gen. 37:21-28) Vhutshilo ha Yosefa ho mbo ḓi shanduka  nga u bonya ha iṱo. O vha a si tsha dzula hayani na khotsi awe vhane vha mu funa. O mbo ḓi vha phuli zwayo ngei Egipita, a tshi shumela muthu a sa ḓivhi Yehova.—Gen. 39:1.

⁴ Zwithu zwa ṋaṋa u vhifhela Yosefa. Mufumakadzi wa Potifara o mu zwifhela a ri Yosefa o lingedza u mu tzhipa. Potifara ho ngo lingedza u ḓivha arali eneo mafhungo e ngoho, nṱhani hazwo, o ita uri Yosefa a farwe a dzheniswe dzhele he a vhofhiwa nga dzingeḓane. (Gen. 39:14-20; Ps. 105:17, 18) Samusi Yosefa o vha a tshi kha ḓi vha muṱhannga, humbulani uri o ḓipfa hani musi a tshi pomokwa uri o lingedza u tzhipa. Musi vhathu vha tshi zwi pfa, vho vha vha tshi nga vha vho humbula zwithu zwivhi nga ha Yehova Mudzimu wa Yosefa. Zwi tou pfala uri Yosefa o vha e na tshiitisi tsha u kulea nungo.

5. Yosefa o ita mini uri a si tsha kulea nungo?

⁵ Musi Yosefa e phuli na musi e dzhele, ho vha hu si na zwe a vha a tshi nga ita uri a shandule vhuimo hawe. O thuswa nga mini uri a vhe na mavhonele avhuḓi? Nṱhani ha u humbula nga ha zwithu zwe a vha a sa tsha kona u zwi ita, o ita mishumo ye a vha o fhiwa nga nungo dzawe dzoṱhe. Tsha ndeme vhukuma kha Yosefa ho vha hu u takadza Yehova. Zwenezwo zwo ita uri Yehova a fhaṱutshedze zwoṱhe zwe Yosefa a zwi ita.—Gen. 39:21-23.

6. Yosefa a nga vha o khuthadzwa hani nga miḽoro yawe?

⁶ Yosefa a nga vha o ṱuṱuwedzea nga u humbula nga ha miḽoro i bvaho kha Yehova ye a vha nayo tshifhingani tsho fhiraho. Yeneyi miḽoro yo sumbedza uri u ḓo dovha a vhona muṱa wa hawe na uri vhuimo hawe vhu ḓo vha khwine. Zwa mbo ḓi itea nga yeneyo nḓila. Musi Yosefa e na miṅwaha i ṱoḓaho u vha 37, zwe a ḽora zwo itea nga nḓila i mangadzaho!—Gen. 37:7, 9, 10; 42:6, 9.

7. U ya nga 1 Petro 5:10, ndi mini zwine zwa nga ri thusa u konḓelela milingo?

⁷ Riṋe ri guda mini? Mafhungo a Yosefa a ri  humbudza uri ḽino shango ḽi na tshiṱuhu na uri vhathu vha nga ri fara nga nḓila i si yavhuḓi. Na wahashu a nga ri fara nga nḓila i si yavhuḓi. Fhedzi arali ra dzhia Yehova sa Tombo na Vhukhudo hashu, a ri nga ḓo kulea nungo kana ra litsha u mu shumela. (Ps. 62:6, 7; vhalani 1 Petro 5:10.) Ni songo hangwa uri Yosefa o vha e na miṅwaha i ṱoḓaho u vha 17 musi Yehova a tshi ita uri a ḽore. Zwenezwo zwi sumbedza uri Yehova u a fhulufhela vhashumeli vhawe vhane vha kha ḓi vha vhaswa. Hu na vhaswa vhanzhi ṋamusi vhane vha nga Yosefa. Na vhone vha na lutendo kha Yehova. Vhaṅwe vho valelwa dzhele vha si na mulandu ngauri vha dzula vha tshi fhulufhedzea kha Yehova.—Ps. 110:3.

8. Ho itea mini kha Naomi na Ruṱe?

⁸ Naomi na muṱa wawe vho ṱutshela shango ḽa Yuda nga nṱhani ha nḓala, vha ya vha dzula kha shango ḽa Moaba vhe vhatsinda. Musi vhe henefho, Elimeleke munna wa Naomi a fa a mu sia na vharwa vhavho vhavhili. Nga u ya ha tshifhinga, vhenevho vharwa vho mbo ḓi vhinga Ruṱe na Oripa, vhe vha vha vhe vhafumakadzi vha Vhamoaba. Nga murahu ha miṅwaha ya 10, vhana vha Naomi na vhone vha fa vha si na vhana. (Ruṱe 1:1-5) Vhenevho vhafumakadzi vhararu vho vha vho ṱungufhala vhukuma. Ruṱe na Oripa vho vha vha tshi nga dovha vha vhingwa. Fhedzi Naomi we a vha a tshi vho kegula o vha a tshi ḓo ṱhogomelwa nga nnyi? Naomi o kulea nungo lwe a ri: “Ni songo mmbidza Naomi. Ni mmbidze Mara, ngauri Ramaanḓaoṱhe o mpfisa vhuṱungu.” Musi ho no itea zwenezwi zwithu zwi ṱungufhadzaho, Naomi a humbula u vhuyelela Betlehema nahone Ruṱe a ṱuwa nae.—Ruṱe 1:7, 18-20.

9. Ruṱe o ṱuṱuwedza hani Naomi u ya nga Ruṱe 1:16, 17, 22?

⁹ Naomi o thuswa nga lufuno lu sa shanduki. Sa tsumbo, Ruṱe o sumbedza Naomi lufuno lu sa shanduki nga u sa mu ṱutshela. (Vhalani Ruṱe 1:16, 17, 22.) Musi vhe Betlehema, Ruṱe o vha a tshi ṱala ṱhalane ya baḽi uri ene na Naomi vha wane zwiḽiwa. Zwenezwo zwo ita uri vhathu vha vhone Ruṱe sa mufumakadzi wavhuḓi ane a vha mushumi wa biko.—Ruṱe 3:11; 4:15.

10. Yehova o sumbedza hani lufuno kha vhashai vha ngaho Naomi na Ruṱe?

¹⁰ Yehova o vha o fha Vhaisiraele mulayo une wa sumbedza uri u a pfela vhuṱungu vhathu vha si na zwavho vha ngaho Naomi na Ruṱe. O vhudza vhathu vhawe uri musi vha tshi kaṋa vha songo swika mukanoni, uri vhashai vha kone u kaṋa zwo salaho. (Lev. 19:9, 10) Nga zwenezwo, Naomi na Ruṱe vho vha vha sa ḓo tou tea u humbela zwiḽiwa ngauri ho vha hu na nḓila yavhuḓi ya u zwi wana.

11-12. Boasi o ita hani uri Naomi na Ruṱe vha takale?

¹¹ Ruṱe o ṱala ṱhalane kha tsimu ya Boasi we a vha e munna wa tshigwili. O kwamea vhukuma nga nḓila ye Ruṱe a vha a tshi funa ngayo Naomi na u fhulufhedzea khae. Nga murahu, Boasi o mbo ḓi vhinga Ruṱe nahone a rengulula thundu ye ya vha i ya muṱa wa Naomi uri i vhe ifa ḽa vhana vha Ruṱe. (Ruṱe 4:9-13) Boasi na Ruṱe vho vha na ṅwana ane a pfi Obede, we a vha makhulu wa Khosi Davida.—Ruṱe 4:17.

¹² Naomi a nga vha o takala vhukuma na u livhuwa Yehova musi o takula Obede. Fhedzi zwihulu zwi tshee phanḓa. Musi Naomi na Ruṱe vha tshi vuswa, vha ḓo takala musi vha tshi pfa uri Obede o vha makhulukuku wa Yesu Kristo ane a vha Messia o Fhulufhedziswaho.

13. Ri guda mini kha mafhungo a Naomi na Ruṱe?

¹³ Riṋe ri guda mini? Musi ro ṱangana na  milingo, ri nga pfa ro kulea nungo lune ra si ḓivhe uri ri fare mini ri litshe mini. Khamusi ri nga pfa u nga ro tangwa nga ḓuvha na mulilo. Nga tshenetsho tshifhinga, ri tea u fhulufhela Khotsi ashu wa ṱaḓulu na u dzula ri tsini na vhahashu tshivhidzoni. Ndi ngoho uri zwi nga itea Yehova a si bvise yeneyo thaidzo. Sa tsumbo, ho ngo vusa munna wa Naomi na vharwa vhawe. Fhedzi a nga ri thusa u konḓelela. Khamusi a nga shumisa vhahashu u ri thusa.—Mir. 17:17.

14. Ndi ngani muṅwe Mulevi o kulea nungo?

¹⁴ Muṅwali wa Phisalema 73 o vha e Mulevi. O vha e na ndugelo ya u shumela Yehova fhethu ha vhurabeli. Fhedzi ho vha na tshifhinga tshe a ḓipfa o kulea nungo. Ndi ngani? O thoma u tama vhathu vhavhi na vhane vha ḓikukumusa. A si uri o vha a tshi ṱoḓa u ita zwithu zwivhi, fhedzi o vha a tshi vhona u nga vhutshilo havho vhu khwine kha hawe. (Ps. 73:2-9, 11-14) Vho vha vha tshi vhonala zwi tshi khou vha nakela, vha tshi khou kapula mapfura nga lebula nahone hu si na tshi vha dinaho. Musi onoyo Mulevi a tshi vhona zwenezwo, o ṱungufhala vhukuma lwe a ri: “Ngangoho u kunakisa mbilu yanga zwo vha mahandana, na u ṱamba zwanḓa zwanga uri zwi si vhe na mulandu.” Zwi tou vha khagala uri zwenezwo zwo vha zwi tshi nga ita uri a litshe u shumela Yehova.

15. U ya nga Phisalema 73:16-19, 22-25, Mulevi o ṅwalaho yeneyi Phisalema o ita mini uri a si tsha kulea nungo?

¹⁵ Vhalani Phisalema 73:16-19, 22-25. Mulevi o “dzhena nḓuni khethwa ya Mudzimu.” Musi e henefho nḓuni ya Mudzimu e na vhaṅwe vhagwadameli vha Yehova, o dzika, a humbula zwavhuḓi nahone a rabela nga ha vhuimo hawe. Zwenezwo zwo ita uri a vhone uri mahumbulele awe o vha e a vhutsilu na uri o vha o fara nḓila ine ya ḓo ita uri a si tsha vha khonani ya Yehova. O dovha a zwi vhona uri vhavhi vha “nḓilani i suvhaho” nahone vha ḓo “fheliswa.” Uri onoyo Mulevi a si tsha kulea nungo na u tama vhathu vhavhi, o vha o fanela u vha na mavhonele a fanaho na a Yehova. Musi a tshi ita zwenezwo, o dovha a vha na mulalo mbiluni yawe nahone a takala. O ri:  “Musi ndi na [Yehova], a thi tami tshithu kha ḽifhasi.”

16. Ri nga guda mini kha Mulevi?

¹⁶ Riṋe ri guda mini? Ni songo vhuya na tama vhavhi vhane vha vhonala vha tshi nga vha khou tshila zwavhuḓi. Dakalo ḽavho ndi mafanedza nahone ndi ḽa tshifhinganyana. A vha nga tshili tshoṱhe. (Muh. 8:12, 13) Arali ra vha tama, ri ḓo kulea nungo nahone ri si tsha vha khonani ya Yehova. Ngauralo, arali na thoma u ḓipfa sa onouḽa Mulevi, itani zwe a ita. Shumisani nyeletshedzo ya Mudzimu nahone ni konane na vhaṅwe vhane vha ita zwine Yehova a funa. Arali na funa Yehova u fhira zwithu zwoṱhe, ni ḓo wana dakalo ḽa vhukuma nahone ni ḓo dzula no fara nḓila ya “vhutshilo ha vhukuma.”—1 Tim. 6:19.

17. Ndi mini zwo itaho uri Petro a kulee nungo?

¹⁷ Muapostola Petro o vha e munna wa mafulufulu. Fhedzi nga zwiṅwe zwifhinga, o vha a tshi ita zwithu a songo thoma a humbula nahone a ḓisola nga murahu. Sa tsumbo, musi Yesu a tshi vhudza vhaapostola vhawe uri o vha a tshi ḓo tambudzwa a fa, Petro o mu kaidza a ri: “Hezwi zwithu zwi nga si itee kha iwe.” (Mat. 16:21-23) Yesu o mbo ḓi khakhulula Petro. Musi gogo ḽa vhathu ḽi tshi ḓa u fara Yesu, Petro o ita zwithu a songo thoma a humbula, a mbo ḓi tumula nḓevhe ya mulanda wa tshifhe muhulu. (Yoh. 18:10, 11) Yesu o dovha a khakhulula onoyo muapostola. Zwiṅwe hafhu, Petro o vha o ḓirwa khana a ri naho vhaṅwe vhaapostola vha tshi nga ṱutshela Yesu, ene o vha a sa ḓo mu ṱutshela. (Mat. 26:33) Fhedzi Petro o vha a sa ḓo zwi imela nga nḓila ye a vha o humbula ngayo. Nga honoho vhusiku, a dzhenwa nga nyofho lwe a landula Yesu luraru. Petro a “bvela nnḓa a lila lu ṱungufhadzaho” o kulea nungo vhukuma. (Mat. 26:69-75) A nga vha o ḓivhudzisa arali Yesu a tshi ḓo mu hangwela.

18. Yesu o thusa hani Petro uri a si tsha kulea nungo?

¹⁸ Fhedzi Petro ho ngo kulea nungo lwe a litsha u shumela Yehova. Nga murahu ha honoho vhukhakhi o bvela phanḓa a tshi shumela  Yehova na vhaṅwe vhaapostola. (Yoh. 21:1-3; Mish. 1:15, 16) O thuswa nga mini uri a dovhe a ḓipfe na u humbula zwavhuḓi? O zwi humbula uri Yesu o vhuya a rabela nga tshiṅwe tshifhinga uri lutendo lwa Petro lu si fhele na uri Yesu o ṱuṱuwedza Petro uri a humele kha vhahawe a ye u vha khwaṱhisa. Yehova o fhindula yeneyo thabelo i bvaho mbiluni. Nga murahu, Yesu a ḓivhonadza kha Petro nga tshavhukoma, khamusi uri a mu ṱuṱuwedze. (Luka 22:32; 24:33, 34; 1 Vhakor. 15:5) Yesu o ḓivhonadza na kha vhaapostola vhoṱhe musi vho no fhedza vhusiku hoṱhe vha songo fasha tshithu. Nga tshenetsho tshifhinga, Yesu o ṋea Petro tshibuli tsha u mu vhudza uri u a mu funa. Yesu o vha o hangwela khonani yawe ine a i funa nahone a mu ṋea mushumo wo engedzeaho.—Yoh. 21:15-17.

19. Phisalema 103:13, 14 i ri thusa hani u vhona zwine Yehova a zwi humbula musi ri tshi ita tshivhi?

¹⁹ Riṋe ri guda mini? Nḓila ye Yesu a fara Petro ngayo i sumbedza uri Yesu u a khathutshela sa Khotsi awe. Ngauralo, musi ri tshi khakha, ri songo vhuya ra humbula uri Yehova a nga si ri hangwele. Saṱhane ndi ene ane a ṱoḓa ri tshi humbula nga yeneyo nḓila. Fhedzi riṋe ri tea u humbula uri Yehova u a ri funa na u ri pfesesa nahone u ṱoḓa u ri hangwela. Na riṋe ri tea u mu edzisa musi vhaṅwe vha tshi ita zwithu zwine zwa ri vhaisa.—Vhalani Phisalema 103:13, 14.

20. Ri ḓo amba nga ha mini kha thero i tevhelaho?

²⁰ Tsumbo ya Yosefa, ya Naomi na Ruṱe, ya muṅwe Mulevi na ya muapostola Petro dzi ri vhudza uri “Yehova u tsini na vho ṱungufhalaho.” (Ps. 34:18) Nga zwiṅwe zwifhinga u a tenda ri tshi lingwa na u kulea nungo. Fhedzi musi Yehova a tshi ri thusa u konḓelela milingo, lutendo lwashu lu a khwaṱha. (1 Pet. 1:6, 7) Kha thero i tevhelaho, ri ḓo dovha ra vhona uri Yehova u tikedza hani vhashumeli vhawe vha fhulufhedzeaho vhane khamusi vha nga vha vho kulwa nungo nga vhushayanungo havho kana nga zwiimo zwi konḓaho.